درحالی که مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی وزارت میراث فرهنگی گفته تخریب عمدی آثار تاریخی در یک سال اخیر کاهش داشته، اما آمارهای همین وزارتخانه نشان می‌دهد در سال ۹۸، که هنوز ویروس کرونا پدیدار نشده و فعالیت‌های میراث فرهنگی رو به تعطیلی نرفته بود، میزان تخریب، تجاوز به حریم‌ها و سرقت آثار تاریخی افزایش داشته است.

هرچند سیدهادی احمدی روئینی در نشست خبری هفته میراث فرهنگی، معترف شد: حفاری‌های غیرمجاز در همین یک سال افزایش داشته و حتی مرگ حفاران غیرمجاز هم بیشتر شده است. البته او آماری نمی‌دهد، اما وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در سالنامه آماری که وضعیت میراث فرهنگی در سال ۹۸ را تشریح کرده، تایید می‌کند که تا سال قبل از کرونا، حفاری‌های غیرمجاز به ۶۰۶ مورد رسیده، درحالی که یک سال قبل‌تر از آن، ۴۸۹ حفاری غیرمجاز اتفاق افتاده است.

میزان تجاوز به حریم آثار غیرمنقول یا بناها و محوطه‌های تاریخی هم در سال ۹۸ بیشتر شده و به عدد ۳۲۹ رسیده، درحالی که ۱۹۹ مورد تجاوز به حریم در سال ۹۷ ثبت شده است.

آمارهای وزارت میراث فرهنگی نشان می‌دهد تعداد تخریب بناها و محوطه‌های تاریخی نیز در سال ۹۸ با افزایش روبه‌رو بوده است. در آن سال، ۲۴۵ مورد تخریب شناسایی شده است.

بیشترین تجاوز به حریم به ترتیب در استان‌های آذربایجان غربی، کرمانشاه، اصفهان، زنجان و فارس اتفاق افتاده است. همچنین استان‌های آذربایجان غربی و خوزستان شاهد بیشترین تخریب آثار تاریخی بوده‌اند.

بیشترین حفاری‌های غیرمجاز هم در اردبیل، فارس، قزوین و مازنداران رخ داده است.

به طور کلی، استان آذربایجان غربی بالاترین رکوردها را در تخلفات آثار تاریخی غیرمنقول در سال ۹۸ داشته است. آثار تاریخی غیرمنقول شامل بناهای تاریخی واجد ارزش، مکان ـ رویدادها، عرصه‌ها و محوطه‌های تاریخی و فرهنگی است.

اما در ارتباط با جرایم علیه آثار منقول ـ هـر شـیء تـاریخـی، فرهـنگـی و هـنری کـه قـابلـیـت نقـل و انـتقـال دارد ـ، سرقت و قاچاق اموال تاریخی در سال ۹۸ افزایش قابل تأملی داشته است. طبق اطلاعات همین سالنامه آماری (۹۸)، ۳۲ مورد سرقت آثار شناسایی شده، درحالی که سال ۹۷ تعداد سرقت‌های ثبت‌شده چهار مورد بوده است.

همچنین ۲۹ مورد قاچاق اموال تاریخی در سال ۹۸ ضبط شده است. اطلاعات آماری از میزان قاچاق آثار تاریخی در سال‌های گذشته ثبت نشده است.

علاوه‌بر این، استفاده غیرمجاز از فلزیاب رشد فزاینده‌ای داشته است. طبق این آمارها، ۲۲۰ مورد استفاده غیرمجاز از فلزیاب در سال ۹۸ ثبت شده، درحالی که در سال قبل از آن، میزان استفاده از فلزیاب ۱۷۱ مورد بوده است. مازندران، گلستان و خوزستان نیز به ترتیب بیشترین آمار استفاده غیرمجاز از فلزیاب را داشته‌اند.