نوشته‌ها

فاز سوم ساماندهی “تاق گرا” اجرایی می‌شود

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سرپلذهاب از برنامه ریزی برای اجرای فاز سوم ساماندهی محوطه تاریخی تاق گرا خبر داد.

مظفر غلامی در گفت و گو با ایسنا، بااشاره به اهمیت بنای تاریخی ارزشمند تاق گرا در گردنه پاتاق سرپلذهاب، اظهارکرد: از حدود دو سال پیش بنا به ضرورت برنامه‌هایی برای مرمت و ساماندهی این بنای مهم تاریخی در دستور کار قرار گرفت.

وی افزود: در زلزله ۷٫۳ ریشتری سال ۱۳۹۶ بخشی از مسیر دسترسی به این بنا به علت ریزش کوه مسدود و تخریب شد، بنابراین فاز اول مرمت و ساماندهی  آن را به منظور بازسازی این راه دسترسی اجرایی کردیم و مسیر سنگفرش شد.

رئیس اداره میراث فرهنگی سرپلذهاب از اجرای برخی اقدامات زیرساختی در فاز دوم ساماندهی این بنای تاریخی یاد کرد و گفت: محوطه سازی، پاکسازی بنا از یادگاری‌ها و نوشته‌هایی که چهره آن را مخدوش کرده بود و ایجاد برخی زیرساخت ها برای استراحت گردشگران از جمله اقداماتی بود که در این مرحله انجام دادیم.

وی در ادامه از اختصاص اعتبار مورد نیاز برای اجرای فاز سوم ساماندهی محوطه این بنای تاریخی خبر داد و گفت: اخیرا با حمایت استاندار، نماینده مردم شهرستان در مجلس شورای اسلامی و پیگیری‌های مدیرکل میراث فرهنگی استان از محل اعتبارات زلزله برای اجرای فاز سوم ساماندهی این بنای تاریخی اعتباری در نظر گرفته شده است.

غلامی با بیان اینکه فاز سوم ساماندهی این بنا بزودی با مشخص شدن پیمانکار آن اجرایی می‌شود، عنوان کرد: در این مرحله اجرای روشنایی، نورپردازی بنا و احداث زیرساخت‌های دیگری همچون سرویس‌های بهداشتی اجرا خواهد شد.

وی همچنین از برنامه ریزی‌های برای تبدیل تاق گرا به یکی از قطب‌های گردشگری شهرستان سرپلذهاب خبرداد و گفت: در محوطه ای که این بنای تاریخی در آن قرار دارد، جاذبه‌های تاریخی و گردشگری مهم دیگری همچون راه شاهی، معدن سنگ تاریخی، پل تاریخی پهلوی، زیچ منیژه، چشمه‌ای باستانی و منظر طبیعی گردنه پاتاق وجود دارد، بنابراین می توان آن را به یک محوطه تاریخی با تعدادی جاذبه گردشگری مهم تبدیل کرد.

منبع:ایسنا

مرتبط:

جایگاه “تاق گرا” را به آن بازمی‌گردانیم

اریکه سلطنتی را در جاده ابریشم ببینید

در فاصله ۱۵ کیلومتری شهر سرپل ذهاب و در مسیر اصلی راه کرمانشاه – قصرشیرین گردنه ای صعب العبور و کوهستانی به نام پاتاق قرار دارد که یکی از قدیمی ترین راه های بازرگانی و ادامه جاده ابریشم بوده است.در گوشه ای از این مسیر، می توانید بنای تاریخی طاق گرا یا همان اریکه سلطنتی را ببینید که در ابتدای سده اول میلادی کنار این جاده ساخته شده است.

در مورد زمان ساخت این بنا اختلاف نظرهایی وجود دارد برخی آن را به دوره اشکانی و برخی دیگر آن را به دوره ساسانی نسبت می‌دهند. اما آن طور که از مدارک باستانشناسی به دست آمده ظاهراً این بنا در اواخر دوره ساسانی و احتمالاً زمان حکومت خسرو دوم (۶۲۸-۵۹۰م) ساخته شده‌است.

بنای طاق گرا در کنار راه باستانی سنگفرشی بنا شده که فلات ایران را به بین النهرین ارتباط می داده که به علت تغییر مسیر این راه بنای طاق‌گرا اکنون در شیب‌های پایین جاده آسفالته قرار گرفته است. اما در اینکه کاربرد اصلی طاق‌گرا (Taghe gara) به عنوان یکی از آثار تاریخی استان کرمانشاه چه بوده میان تاریخ‌دانان و باستان‌شناسان اختلاف نظرهایی وجود دارد.

برای این بنا کارکردهای متفاوتی همچون «یادگار احداث راه کاروانرو»، «توقفگاه موکب شاهی»، «اریکه سلطنتی»، «پاسگاه مرزی» و یا «بنای یادبودی از یک پیروزی» ذکر شده است.

معماری یک بنای عجیب و زیبا

رومن گیرشمن طاق گرا را بنای کوچکی نوشته که طبق طرح بنای هتره ساخته شده و آن را در کنار جاده بغداد به کرمانشاه ثبت نموده  وبا اعتقاد از اینکه طاق مذکور از معماری اشکانی الهام گرفته شده است.

از نظر معماری بنای طاق‌گرا، فضای ایوان مانندی است که تماماً از سنگ ساخته شده است. این بنای مستطیل شکل به ابعاد ۴٫۸۶ در ۷٫۷۰ متر است که ورودی آن به طرف جنوب و مشرف بر جاده سنگفرش باستانی است.

از لحاظ ساختاری، این بنا به وسیله بلوک های سنگی ساخته شده است که به صورت مکعب مستطیل تراشیده شده‌اند و مصالح داخلی دیوارها نیز از لاشه سنگ و ملاط گچ است.

دیوارهای دو طرف این بنا تا حدودی بلندتر ساخته شده تا بتوانند سقف طاق را کاملاً مسطح نمایند. ارتفاع کف بنا از سطح زمین ۱٫۲۰ متر و ارتفاع از کف تا لبه قوس ۵٫۹۲ متر و از لبه قوس تا زیر گیلویی اول ۱٫۲۰ متر است. همچنین بلندی افریز اول ۶۰ سانتی متر است که برروی آن یک ردیف بلوک سنگی ساده به بلندی ۴۵ سانتی متر قرار گرفته است. بر روی این بخش، سنگ های تزئینی افریز دوم قرار دارد. همچنین در بالاترین بخش بر روی لبه بام بنا، یک ردیف کنگره به ارتفاع ۹۲ سانتی متر قرار گرفته است.

بنابراین ارتفاع بنا از سطح زمین تا بالاترین نقطه ۱۱٫۷ متر است، همچنین عرض دهانه طاق نیز ۴٫۱۰ متر و عمق آن ۳٫۱۰ متر است. دیوارهای داخلی این بنا به وسیله نقوش هندسی حجاری شده است.

با توجه به موقعیت راه های سوق الجیشی کهن در منطقه غرب ایران، به نظر می رسد این بنا جهت پاسگاه های راهداری، مرزی و ساخت و ساز جایگاه هایی برای اخذ عوارض، تامین امنیت راه و تجارت و فراهم کردن تسهیلات بزرگترین روابط بازرگانی بین المللی ساخته شده است.

طاق گرا یعنی چه؟

به نظر می رسد نام طاق گرا از یک کلمه کردی به معنی قوس بزرگ باشد، گرا درلغت به معنای مسیری برای نشانه گرفتن به وسیله توپ انداز می باشد تاکنون علت نامگذاری طاق گرا کاملأ مشخص نشده است.

در برخی منابع به صورت طاق کرا / گرا ( در لغت به معنای سرتراش ودلاک آمده است ) ودر جاهای دیگر به نامهای گره – گیره یا  احتمالأ گریوه در اوستا وگریوگ در فارسی میانه به معنای گردنه آمده است.

برای دیدن این اثر، حدود ۲۰۰ متر بعد از ایست بازرسی معروف پاتاق وارد جاده فرعی در سمت چپ جاده اصلی شده و پس از طی مسافتی حدود ۵۰۰ متر می‌توان به محل مورد نظر رسید.

مرتبط:

بوتان، سالزبورگ و جاده ابریشم | معرفی برترین مقاصد گردشگری سال ۲۰۲۰

«دیوار چین» ایرانی کشف شد

تیمی از باستان شناسان ایرانی موفق به شناسایی بقایای یک دیوار سنگی ۲ هزار و ۷۰۰ ساله در منطقه سرپل‌ذهاب شدند که طول آن حدود ۱۱۵ کیلومتر بوده و چهار متر عرض و حدود سه متر ارتفاع دارد.

این سازه، قابل مقایسه با دیوار مشهور باستانی هادریان است که توسط رومی‌ها در انگلستان ساخته شده بود.

این دیواره سنگی از شمال به جنوب امتداد داشته و از کوه‌های بمو در شمال به منطقه‌ای در نزدیکی روستای ژاومرگ در جنوب می‌رسد، سفال‌های موجود در کناره این دیوار حاکی از آن است که این بنا در دو دوره زمانی بین قرن چهارم پیش از میلاد و قرن ششم میلادی ساخته شده است.

بقایای سازه‌هایی که اکنون ویران شده، در مناطق متعددی در امتداد این دیوار قابل مشاهده است، شامل یک میلیون متر مکعب سنگ است که ساخت آن نیازمند نیروی کار، زمان و مصالح قابل توجهی بوده است.

این آثار ممکن است برج‌های‌دیده‌بانی یا ساختمان‌های نگهبانی کوچکی باشد. برای ساخت این دیوار از مصالح بومی که در دسترس معماران باستانی بوده، استفاده شده و در بخش‌های مختلف این دیوار آثار تخته‌سنگ‌هایی که با ملات گچی در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند، شناسایی شده است.

اگرچه وجود این دیوار برای باستان شناسان ناشناخته بود، اما مردم محلی و کسانی که در نزدیکی آن زندگی می‌کنند، مدت‌هاست از وجود این دیوار آگاهی داشته و آن را «دیوارگاوری» می‌نامند.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه در گفتگو با خبرنگار فارس در این رابطه، اظهار داشت: قبلا هم از وجود این دیوار اطلاعاتی داشتیم؛ در حال حاضر از ابعاد دقیق این دیوار چندان مطلع نیستیم.

امید قادری گفت: مشابه این دیوار در منطقه ریجاب هم وجود دارد و معمولا کارکرد آن‌ها دفاعی است.

وی ادامه داد: باید صبر کرد تا با مطالعات کارشناسی ابعاد دقیق و اطلاعات بیشتری در این خصوص به‌دست بیاوریم.

منبع:تابناک