رنگین‌کمانی از تاروپودها در بافندگی عشایر کرمان
دستبافته استان کرمان بر سه نوع شهری، روستایی و عشایری بافت تقسیم می‌شود. دستبافته عشایری و روستایی اغلب در بین ایلات و عشایر سیرجان، بافت، ارزوییه، رابر، بردسیر، شهربابک، جیرفت، عنبرآباد، کهنوج، فاریاب، منوجان، قلعه گنج و رودبار جنوب و دستبافته شهری بیشتر در مناطق شهری‌نشین راور، ماهان، کوهبنان، بردسیر، رفسنجان، جوپار، گلباف و خود شهر کرمان و مناطق تحت پوشش آن بافته می‌شود.
خرجین‌بافی
خرجین، متداول‌ترین، متنوع‌ترین و پرکاربردترین دستبافته محفظه‌ای یا کیسه‌ای ایلات و روستاییان استان کرمان به حساب می‌آید، به دلیل این‌که در گذشته چمدان وجود نداشت، خرجین در بین ایلات و عشایر مناطق سیرجان، بافت، ارزوییه، بردسیر، شهربابک، جیرفت، عنبرآباد، کهنوج، فاریاب، منوجان،قلعه گنج و رودبار جنوب متداول بوده است.
سفره‌بافی
سفره عشایری و روستایی، مهمترین و متنوع‌ترین دستبافته مورد نیاز ایلات و روستاییان منطقه کرمان بوده که بین اغلب ایلات و طوایف بافته شده و از اهمیت و تقدس خاصی نیز برخوردار است.
سفره اغلب به صورت گلیمینه یا تخت‌باف یا گلیم‌بافی و به صورت ترکیبی یا تکنیک‌های شیریکی‌پیچ یا پیچ‌باف (بیشتر به دست افشارها، بچاقچی‌ها و رایینی‌ها)، پود نما یا ساده‌باف، تک‌قلاب و جفت‌قلاب، پود معلق و پود اضافه و چاک‌دار بافته می‌شده است. این دستبافتهها در گذشته تمام پشم بوده است ولی به مرور در چله آنها، برای افزایش استحکام پنبه به کار رفته است.
سفره در کرمان به لحاظ کارکرد به چهار نوع سفره آردی، سفره نان، سفره دست‌ورخون و سفره پیش‌انداز تقسیم می‌شود که هریک ویژگی و تنوع نقش و طرح مختلفی نسبت به دیگری دارد.
سفره آردی و سفره نان
در گذشته بین هر خانواده عشایری و تا حدودی روستایی منطقه کرمان، اغلب دو نوع سفره دیده می‌شد و نسبت به دیگر سفره‌ها از اهمیت خاصی برخوردار بود، یکی برای پخت نان به نام سفره آردی (ایلات و عشایر و روستاییان منطقه کرمان به آن سفره آرتی، به لهجه محلی و کرمانی، نیز می‌گفتند، در زمان تهیه خمیر، لگن خمیری را روی آن می‌گذاشتند تا آرد و خمیر بیرون نریزد) و دیگری برای نگهداری نان به نام سفره نانی یا نونی.
هر سفره در اندازه‌های مختلف در حدود ۱۰۰*۱۰۰، ۱۲۰*۱۲۰ و ۱۸۰*۱۸۰ سانتی‌متر و به صورت گلیم‌باف، در رنگ‌های اغلب زمینه لاکی، قرمز، قهوه‌ای و سبز، بافته می‌شده است. از مهمترین ویژگی‌های شاخص در سفره‌های آردی و نانی به تنوع طرح و نقش حاکم بر آنها باید اشاره کرد. که از ساده ترین تا شلوغ‌ترین نقوش و ترکیب را به خود اختصاص داده و به چند گروه مجزا تقسیم شده‌اند.
سیاه‌چادربافی
سیاه‌چادر، سقف چادر عشایر است که به دست زنان عشایر از موی بُز سیاه بافته می‌شود. عشایر در ییلاق و قشلاق مکان‌های معینی برای اقامت دارند که معمولا در زیر این سیاه‌چادرها زندگی می‌کنند. روش تولید این دستبافته به روش ساده بافت است. این دستبافته خاصیت بسیار مطلوبی برای حفظ آب در مواقع بارندگی و سرما دارد و معمولا آب باران از جداره آن عبور نمی‌کند. از طرفی موی بُز همواره در دسترس زنان عشایر است.
مرتبط:
آغاز مرمت بنای تاریخی تخت درگاه قلی‌بیگ کرمان
“قلعه منیژه” سالم‌ترین بنای بازمانده از ساسانیان در کرمانشاه
