شنبه صبح در شهر سیویتا دیبانیورِجو به صورت خاصی شروع می‌شود. بومی‌های این شهر پیرامون دیوارهای قرون‌وسطایی شهر گشت می‌زنند و بازدیدکنندگانی که به سمت دهکده می‌آیند را تماشا می‌کنند. بازدیدکنندگان نزدیک‌تر می‌آیند و بومی‌ها را صدا می‌زنند؛ ولی آن‌ها ناگهان می‌گریزند.

این دهکده یکی از زیباترین دهکده‌های ایتالیاست و نباید آن را یک مقصد گردشگری معمولی پنداشت و بومی‌های آن نیز به‌هیچ‌وجه معمولی نیستند. نخست آن‌که بخش عظیمی از بومی‌ها را گربه‌ها تشکیل می‌دهند. بیست گربه در این دهکده زندگی می‌کنند که جمعیت اصلی بومی‌های سیویتا را تشکیل می‌دهند. در میان گربه‌ها ۱۲ انسان نیز زندگی می‌کنند. (اگر فکر می‌کنید تعداد کمی است، باید بدانید که تا قبل از اکتبر ۲۰۱۹ تنها ۱۰ نفر بودند.)

دیگر ویژگی منحصربه‌فرد سیویتا موقعیت مکانی آن است: روی زمین باریکی که از کف دره بالا آمده است. همچنین یک دره کوچک آن را از نزدیک‌ترین شهر یعنی بانیورجو جدا می‌سازد. بازدیدکنندگان برای رسیدن به سیویتا می‌بایست از یک پل ۳۶۶ متری پیاده‌رو بگذرند که زیر آن خالی است و با شیب تندی به دیوارهای دهکده می‌رسد. گویا آن را فقط برای عکس اینستاگرامی ساخته‌اند.

تا به اینجا همه‌چیز خوب به نظر می‌رسد. اما آنچه سیویتا را ممتاز می‌کند این است که شاید تنها مقصد گردشگری ایتالیا باشد که عمداً برای گردشگری شلوغ ساخته شده است؛ و از این ویژگی به‌خوبی برای سودرسانی به دهکده بهره می‌گیرند.

 

دهکده‌ای که می‌خواهد زنده بماند

پیش‌تر به سیویتا «لاچیتا کِموره» یا «شهر در حال مرگ» می‌گفتند و این شهر حداقل از نظر جغرافیایی در حال مرگ بود. دهکده نزدیک شهر رم روی زمین‌های سنگلاخی و ناپایداری است که سنگ‌های آن روی لایه شکننده و متحرکی از شن و گل قرار گرفته‌اند. به همین دلیل بخش‌هایی از دهکده کاملاً فرو رفته و به دره زیرین آن ملحق شده است و جمعیت سیویتا نیز طی سال‌ها با شهر همسایه بانیورِجو جابجا شدند.

یک‌بار نازی‌ها در جنگ جهانی دوم پل اتصالی این دو شهر را نابود کردند؛ اهالی دهکده نیز آن را ترک کردند. در دهه ۶۰ یک پل دیگر ساخته شد، اما مردم دوباره به علت فقر از شهر خود بیرون رفتند و در دهه ۹۰ این شهر کاملاً خالی از سکنه شده بود.

سیویتا همیشه با طبیعت در ستیز بوده است، ولی گویا قصد مردن ندارد. در سال ۲۰۱۳ شهردار وقت بانیورجو، آقای فرانچِسکو بیجوتی ایده‌ای به سرش زد. او برخلاف توصیه‌های شورای شهر، بر آن شد تا از بازدیدکنندگان دهکده هنگام ورود مبلغی دریافت کند. معمولاً دریافت ورودی روش کارآمدی برای توسعه گردشگری نیست، ولی ورودی ۶۷/۱ دلاری شهردار این بار سبب شد گردشگران بیشتری به سیویتا جذب شوند. چراکه به گفته یکی از کارکنان سیویتا: «هرچه را که برایش پول بپردازند، گران‌بهاتر می‌انگارند.»

پدیده‌ای غیرعادی روی داده است

در سال ۲۰۱۰-۲۰۰۹ چهل هزار بازدیدکننده از همه شش شهر منطقه دیدن کرده بودند؛ ولی در سال ۲۰۱۸، یک‌ میلیون نفر فقط از شهر سیویتا بازدید کردند که نیمی از آن‌ها ایتالیایی و بقیه خارجی بودند. شهردار سابق آقای بیجوتی (و رئیس فعلی کاسا سیویتا – جامعه‌ای نوپا برای توسعه گردشگری منطقه) می‌گوید گردشگری به زندگی بومی‌ها رونق بخشیده است. مبلغ ورودی (که در سال ۲۰۱۸ به ۵ دلار افزایش یافت) به توسعه زیرساخت‌های منطقه اختصاص می‌یابد. همچنین افزایش حجم بازدیدکنندگان سبب شده است تا کسب‌وکارهای فراوانی سر برآورند و نرخ بیکاری کاهش چشمگیری داشته باشد.

 

گردشگران «بزن و در رو»

با اینکه گردشگری به زندگی در بانیورِجور رونق داده است، ولی ساکنان سیویتا خیلی هم از محبوبیت شهرشان خرسند نیستند. خانم سارا دیگِرِجوریو که اطراف دهکده زندگی می‌کند ولی در دهکده به کار مشغول است می‌گوید: «من فکر می‌کنم ازدحام دهکده خیلی بالا رفته است. البته برای اقتصاد شهر سودمند است، ولی بازدیدکنندگان «بزن‌ودررو»ی بسیاری هم اینجا می‌آیند.» منظور او از «بزن‌ودررو» این است که برخی می‌آیند عکس می‌گیرند و کمکی هم به اقتصاد منطقه نمی‌کنند. آن‌ها با تورهایشان به مدت محدودی می‌آیند، عکس می‌گیرند و گاه یک سوغاتی می‌خرند و حتی بدون دیدن بیشتر قسمت‌های دهکده برمی‌گردند.

درون شهر ایتالیایی‌ای که گردشگران برای رفتن به آن باید ورودی بپردازند

شلوغی سیویتا چشمگیر است. در تعطیلات ایستِر (۱۲ آوریل هرسال) جمعیت گردشگران به ۱۵۰۰۰ نفر می‌رسد. در روزهای معمولی آخر هفته نیز معمولاً ۵۰۰۰-۴۰۰۰ نفر از آن بازدید می‌کنند. از ۱۰ صبح تا ۶ عصر همیشه شلوغ است. شاید این عدد بالا به نظر نیاید، ولی باتوجه به مساحت دهکده که می‌توان آن را طی ۵ دقیقه پیمود، واقعاً جای سوزن انداختن پیدا نمی‌کنید. همه این‌ها بار سنگینی را بر دوش اهالی دهکده و کسانی که آنجا کار می‌کنند می‌اندازد و افزایش سودرسانی اقتصادی برایشان طاقت‌فرسا می‌گردد.

از کمیت به کیفیت

آقای بیجوتی می‌گوید شرایط با وجود پروژه کاسا ساویتا که در اکتبر ۲۰۱۹ کلید خورد تغییر خواهد کرد. او می‌افزاید: «وظیفه من این است که افزایش کمیت را به افزایش کیفیت بدل کنم تا توازنی مناسب حاصل گردد». نوآوری‌های او شامل نصب اماکن هنری جهت جذب انواع دیگری از گردشگران است و همچنین برنامه‌هایی دارد تا گردشگری انبوه در منطقه پیرامون را پالایش کرده و شمار گردشگران را ثابت نگه دارد. قرار نیست برای ورود گردشگران محدودیت‌هایی به اجرا گذاشته شود. به‌هرحال به قول او نمی‌توان به کسانی که هزاران کیلومتر به امید دیدن این جاذبه را پیموده‌اند، گفت امروز دیگر تعطیل است. ولی تعداد رستوران‌ها و فروشگاه‌ها کاهش یافت تا دهکده مانند پارک‌ها و شهربازی‌ها شلوغ نشود.

بیجوتی «اثر سیویتا» را مدلی برای گردشگری می‌انگارد که می‌توان آن را به منطقه پیرامون گسترش داد. چراکه این منطقه ظرفیت‌ها، آثار باستانی و مکان‌های دیدنی فراوانی دارد. در کشوری مانند ایتالیا که نگاه‌ها به‌سوی گردشگری منفی است، او می‌خواهد این صنعت را وارد مرحله جدیدی کند. هدفش آن است که گردشگران را چند روز در منطقه نگه دارد و پول آن‌ها را به‌سوی منطقه بکشاند؛ به‌جای آن‌که فقط در مسیرشان سری به سیویتا بزنند و سپس پولشان را در هتل‌های رم و فلورانس خرج کنند.

 

آزاردهندگی یورش‌ها

یکی از ساکنان نیمه‌وقت سیویتا شاکی است و می‌گوید دوست دارد دهکده‌اش آرام باشد. شخص دیگری از اهالی نیز که خواست گمنام بماند، باور دارد اهالی بانیورِجو تمام سودها را از گردشگری انبوه می‌برند، ولی ۱۲ ساکن سیویتا فقط آزارهای ناشی از یورش بازدیدکنندگان را تحمل می‌کنند. همه نگران آینده سیویتا هستند. نه‌تنها نگران شمار گردشگران هستند، بلکه نگهداری از ساختار دهکده نیز ذهن آن‌ها را آشفته ساخته است. فرانچِسکو بیجوتی می‌گوید «اقداماتی» برای پایدارسازی ساختار دهکده صورت گرفته است؛ گرچه از سال ۲۰۱۳ و پس از اجرای قانون مبلغ ورودی، هنوز هیچ کاری انجام نشده است.

غم‌بار است که جغرافیای شکننده و شگفت‌آور سیویتا که میلیون‌ها نفر را برای دیدن «دهکده آسمان» به‌سوی آن می‌کشاند، روزی سبب مرگ آن خواهد شد. بازدیدکنندگان می‌توانند در موزه زمین‌شناسی و رانش زمین این دهکده درباره بستر جغرافیایی این شهر و ایده‌های تازه‌ای که حرفه‌ای‌ها برای پایدارسازی آن ارائه کرده‌اند، اطلاعاتی کسب کنند. البته طبق گفته کارکنان موزه، بااینکه شاید بتوان از تأثیر طبیعت کاست، اما هرگز نمی‌توان آن را کاملاً متوقف کرد.

بیجوتی می‌گوید به لطف پول‌هایی که جمع‌آوری شده است، هنگامی‌که متخصصان به راه‌حل تازه‌ای برسند، بودجه اجرای آن فراهم خواهد بود. و او در این میان می‌کوشد تا اندوخته این پول را بالا ببرد. بیجوتی می‌گوید: «معجزه‌ای در بانیورِجور رخ داده است: دیگر خبری از مالیات و بیکاری در آن نیست. این منطقه چیزهای زیادی برای بازدید دارد و بسیار غنی است. و می‌توانیم توسعه گردشگری را برای ناحیه گسترده‌تر اطراف آن نیز انجام دهیم.»

مرتبط:

دیدنی های جنوا ایتالیا