نوشته‌ها

شهربابک، تلاقی طبیعت بکر و هویت اصیل تاریخی

عمارت موسی‌خانی

از بناهای با اهمیت شهربابک که یکی از جاذبه‌های توریستی این شهر محسوب می‌شود، عمارت موسی‌خانی است. به‌سبب فضاسازی اطراف ساختمان یکی از نقاط پرجاذبه شهربابک است که تاکنون نیز پذیرای بسیاری از میهمانان خارجی و داخلی بوده است، این اثر ارزشمند معماری متعلق به ۱۹۰ سال پیش است.

روستای صخره‌ای میمند

روستای تاریخی میمند با قدمتی چند هزارساله در ۳۶ کیلومتری شمال شرق شهرستان شهربابک واقع شده است. مجموعه‌ای با ۴۰۰ واحد مسکونی دستکند به نام کیجه که در مجموع بیش از ۲۰۰۰ اتاق را شامل می‌شود و همچنین دارای مسجد، حسینیه، حمام قدیمی و مدرسه است که همگی در دل کوه کنده شده‌اند، اقامتگاه زمستانی مردم کوچ‌نشینی است که فصل بهار در مجموعه‌های مسکونی در دشت به دامداری و تابستان را در آبادی‌های سرسبز اطراف به باغداری می‌پردازند فصل‌های مناسب بازدید از روستا، بهار و تابستان است ولی زمستان‌های زیبای میمند نیز جذابیت خاص خود را دارد پایگاه میراث‌فرهنگی روستای میمند از سال ۱۳۸۰ با تحقیق و پژوهش در زمینه‌های مختلف و همچنین مرمت و احیای فضاها و با زنده‌سازی صنایع‌دستی از قبیل نجاری، آهنگری، نمدمالی، نساجی و… همچنین مهمانسرا، سفره‌سرا، مرکز اسناد فروشگاه صنایع‌دستی، موزه مردم‌شناسی و نمایشگاه عکس در درون‌خانه‌های دستکند و امکانات دیگری که برای گردشگران پیش‌بینی شده فعالیت خود را آغاز کرده و همچنان ادامه می‌دهد، آثار طبیعی و تاریخی چون سنگ نگاره‌ها، استودان، آسیاب‌ها و غارها نیزدر منطقه پراکنده‌اند.

این روستا در سال ۱۳۸۰ با شماره ۴۱۳۵ در فهرست آثار ملی و در تیرماه ۱۳۹۴ در فهرست میراث‌جهانی قرار گرفت.

روستای پیش‌استا

این روستا در فاصله ۴۵ کیلومتری شرق میمند با جمعیتی بالغ بر ۳۵ خانوار قرار دارد در ضلع شرقی این روستا و در دیواره عمودی پای کوه استا «اوستا» تعداد ۱۷ واحد دستکند وجود دارد. این کوه به این دلیل به «استا» مشهور شده است که محل و مکان نیایش‌گران و موبدان و هیربدان زرتشتی بعد از زرتشت بوده، مخصوصا این نام را بر این معبد و این کوه گذاردند که برای همیشه استا را در خاطره‌ها و اذهان زنده نگه دارد.

غار ایوب

ایوب نام کوهی است که در جنوب‌شرقی شهر دهج با ارتفاعی حدود ۳۳۰۸ متر واقع شده است و غاری در آن قرار دارد که جزو رشته کوه‌های مرکزی ایران است در درون این غار محلی گود شده شبیه به رد پای انسانی با فیزیک بدنی قوی وجود دارد که آن را منتسب به ردپای حضرت ایوب می‌دانند و به واقع عامل جذب معتقدین به این غار همین مکان است.

دریاچه مخرگه

این دریاچه در ۳۲ کیلومتری جنوب شهربابک، در دشت وسیع ریگ سفید قرار گرفته و بسیار بزرگ است. از نکات جالب دریاچه مخرگه این است که می‌توان با حرکت در هر نقطه آن از انعکاس حیرت‌انگیز و زیبای تصاویر آسمان و محیط اطراف لذت برد. از این لحاظ می‌شود آن را با شوره‌زار «سالار اویونی» در کشور بولیوی، ملقب به «بزرگ‌ترین آینه روی زمین» مقایسه کرد.

مسجد و حسینیه شهر کهنه

در یکی از کوچه‌های قدیمی شهربابک قرار دارد و با توجه به شواهد و قراین این بنا را می‌توان از ابنیه دوره قاجاریه محسوب کرد. صحن این مسجد پلان چهارگوش دارد که در بخش میانی هر یک از اضلاع آن یک صفه بزرگ در وسط و دو صفه کوچک در طرفین قرار دارد.

منطقه جوزم

این منطقه در فاصله ‪ کیلومتری شهربابک قرار دارد و اکنون یکی از خوش آب و هواترین مناطق این شهرستان به شمار می‌رود. جوزم رودخانه‌ای دائمی دارد که بر زیبایی‌های منطقه می‌افزاید

منبع: میراث آریا

دَمی سیاحت و زیارت در شهربابک

شهربابک غربی‌ترین شهرستان استان کرمان است که بواسطه مناطق بکر طبیعی، تاریخی و زیارتی یکی از قطب های گردشگری پهناورترین استان کشور بشمار می رود.

به گزارش ایرنا، شهرستان شهربابک به دلیل قرار گرفتن در مسیر جاده ترانزیتی تهران بندرعباس و همجواری با سه استان کرمان، یزد و فارس از اهمیت بالایی برخوردار است.

این شهرستان امروزه به علت وجود معادن عظیم مس به شهر مس و فیروزه شهره است اما اگر هر گوشه از این دیار را که ببینیم یادگاری های تاریخی و طبیعت بدیع آن هر گردشگر و ببیننده ای را شیفته خود می‌کند.

روستای صخره ای تاریخی میمند

اگر در زمان حاضر قصد سفر به هزاره تاریخ را دارید، عزیمت به میمند شما را به مقصودتان می رساند، روستای اسرار آمیزی که در ۳۰ کیلومتری شهربابک و ۱۷۰ کیلومتری شمال غرب مرکز استان واقع شده، علی رغم اینکه عمرش به سه هزار سال می رسد، هنوز هم ساکنانی دارد و به عنوان هفتمین منظر فرهنگی، طبیعی و تاریخی در جهان موفق به دریافت جایزه مرکوری شده است.

نقل قول‌های متفاوتی در رابطه با قدمت این روستا گفته شده است بعضی آن را به قرون هشتم و هفتم پیش از میلاد نسبت داده و برخی آن را متعلق به قرون دوم و سوم میلادی و برخی هم بر اساس سنگ نگاره‌ها و نقوش صخره‌ای موجود در این منطقه، قدمت آن را به چند هزار سال قبل می‌دانند.

در میمند آنچه که بیش از همه نگاه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند بافت و ساختار خانه‌ها در دل صخره هاست که در ساخت این خانه‌ها نه نشان از آجر، نه ملات و نه خشت است و این همه زیبایی که به یکجا در طول مدت زمان طولانی آفریده شده است امروز همه را غرق خود کرده است.

فضای داخل خانه ساده و دلنشین طراحی و چیده شده است، کف آنها اغلب از گلیم،  نمد و قالی‌های دست باف میمندی فرش شده است و طاقچه‌هایی در اتاق‌ها کنده شده است که محل نگهداری ظروف، چراغ و جای رختخواب‌ها است که تعدادی از این خانه ها به واحدهای بومگردی تبدیل شده اند تا گردشگران از تجربه بی نظیر اقامت در این روستای سه هزار ساله لذت ببرند.

حمام، مسجد، حسینیه و مدرسه نیز که با معماری مربوط به خود ساخته شده‌اند از جاذبه‌های گردشگری د ر میان این دستکندها در میمند به شمار می آیند.

غار ایوب، بزرگترین غار آذرین ایران

ایوب نام غاری است که نقش زیارتگاهی دارد و در کوهی به همین نام در جنوب شهر دهج واقع شده است. این غار که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، از اواخر فصل بهار که هوا به تدریج گرم می شود تا پایان تابستان که هوا به تدریج خنک می شود با عظمت شکوه خاص خود پذیرای دوستداران طبیعت و مشتاقان خود از شهرها و روستاهای هم جوار خود برای تفریح و زیارت می شود.

پهنای دهانه ی غار ٩٨متر، و ارتفاع آن ٦٨متر وعمق آن٢٠٠ متر است. این دهانه، بزرگترین دهانه غارهای آذرین ایران است، و آن را نتیجه انفجار حاصل از برخورد آب و گدازه‌های آذرین داسیتی می‌دانند. پس از تشکیل دهانه  غار؛ اختلاف دما و رطوبت باعث خردشدگی سنگها شده، و عمق غار افزایش یافته‌است. فرسایش باد نیز با کوبیدن ماسه به دیواره‌ها، حفره‌هایی لانه‌زنبوری را در دیوارهٔ غار به‌وجود آورده‌است.

اعتقاد بر این است که حضرت ایوب مدتی در اینجا زندگی کرده که امروزه اثر آن به صورت ردپای آن حضرت بر سینه صخره ای غار برجای مانده است.

دهانه بسیار بزرگ غار در نیمه های کوه در ارتفاع بالا قرار دارد در گوشه‌ای از دیواره شرقی و سقف، شریان باریکی از آب سال های سال دست نوازش را بر سینه سخت سنگ سائیده و از آن صخره ای لعل با ظرافتی بی نظیر به وجود آورده است در پای این دیواره حوضچه های کوچک قرار دارد که این آب در آن جمع می گردد. آب خنک و گوارا به خصوص برای تشنگانی که خسته از کوه پیمایی به این مکان می رسد، با نوشیدن جرعه ای از این آب خستگی راه را از دل می زدایند.

غار ایوب

امام زاده سبزپوشان شهربابک

گهگاهی آدمی برای فراغ از زمین و زمینی ها و هر آنچه ذهن و جسم را به خود مشغول کرده، در پی ملجایی ست که با پروردگار خود خلوت کند و بار دیگر دل را به یار و معبود حقیقی گره زند، زیارتگاهی را می جوید که مرغ دلش را در آشیان معشوق بنشاند.

در ۴۵ کیلومتری شمال شرقی و در نزدیکی پاقلعه شهربابک زیارتگاهی قرار دارد که مقبره محمد و زید دو برادر مشهور به سبزپوشان است که نسب آنان به امام موسی بن جعفر (ع) می رسد.

امامزاده سبز پوشان مکانی زیبا در دل کوهستان است که در همه ایام میزبان دل شکستگان و حاجتمندانی است که از شهربابک و از شهرستان های اطراف به آن پناه می آورند.

طبیعت دلکش و کوهستانی آن نیز مکان مناسبی است تا گردشگران ساعاتی را از زندگی شهرنشینی فاصله بگیرند و به آرامش برسند.

امام زاده سبزپوشان شهربابک

عمارت موسی خانی

اگر به داخل شهر هم سری بزنید و به محله سفلی برسید بنایی خشتی نظرها را به خود جلب می کند، برای ورود به این عمارت با شکوه باید از در چوبی دو لنگه ای گذشت، که سقف ورودی آن با معماری جذابی طراحی شده است. از راهروهایی که تعبیه شده عبور می کنم و به داخل فضای بیرونی عمارت می رسم.

حیاط بزرگی که دیوارهایش با گچ بری هایی منقش شده، حوض آبی رنگ مستطیل شکل وسط حیاط که دور تا دورش باغچه و گل است، درهای چوبی که با شیشه های رنگ جذاب تر شده اند، همه آدمی را به یاد معماری دوره قاجار می اندازد.

عمارت موسی خانی از بناهای تاریخی زمان قاجاریه است، تاریخ احداث این بنا ۱۲۷۰-۱۲۶۵ هجری قمری و مساخت آن هفت هزار و ۵۰۰ متر مربع است که سه هزار و ۳۰۰ متر زیربنا، پنجهزار و ۲۰۰ متر مربع باغ عمارت را شامل می شود.

پس از حاج محمد علی ملقب به “حاج آقا” فرزندش در شهر بابک به حکومت رسید. دوران حکومت او هم زمان با سلطنت محمد شاه و ناصرالدین شاه قاجار بود و موقوفات بسیاری داشته‌است. وی نزدیک ۳۰ سال حکومت کرد و عمارت بزرگی ساخت که به “عمارت موسی خان” معروف است و امروزه سازمان میراث فرهنگی از آن محافظت می‌کند.

شهربابک در ۲۴۰ کیلومتری کرمان واقع است.

منبع:ایرنا

عاروسو؛ عروسک ۱۲۰ ساله کودکان شهربابک

عروسک‌های دست ساز پارچه ای جزو جدانشدنی دوران کودکی و نوجوانی دختران و پسران دیار کریمان محسوب می‌شود و در این میان عروسک عاروسو، با قدمتی طولانی، همدم فراموش شده کودکان شهربابکی است که حفظ و احیای این میراث ارزشمند باید مورد توجه قرار گیرد.

عارسو
به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایرنا، هر گوشه و دیار استان پهناور و تاریخی کرمان جاذبه‌های فرهنگی و باستانی خاص خود را دارد، بطوریکه مردمان این دیار کهن با سازه‌ها و ساخته‌های دست خود گنجینه‌ای غنی از تمدن و سنت را به یادگار گذاشته‌اند.

صنایع دستی استان کرمان نقش پر رنگی در به رخ کشیدن آداب و رسوم مردم این خطه دارد به گونه‌ای که حضور صنایع دستی در زندگی روزمره و آیین‌های این مردم قابل مشاهده و ملموس است.

عروسک‌سازی یکی از صنایع دستی پرسابقه و ارزشمند مادران کرمانی برای کودکان و نوجوان خود محسوب می‌شود که علاوه بر وسیله بازی، مونس تنهایی و نشان‌دهنده دغدغه‌ها و عواطف زنان و مردان این استان است.

عاروسو که برگرفته از کلمه عروسک در گویش محلی، از ساخته‌های دست زنان روستایی شهرستان شهربابک در شمال غرب کرمان است که با ساده‌ترین لوازم و مواد ساخته می‌شود که ساخت آن سال‌های اخیر به دلیل کم‌توجهی و ورود اسباب‌بازی‌های مدرن کودکانه کمرنگ شده است.

مسئول ثبت آثار اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان گفت: خاستگاه این عروسک دست‌ساز پارچه‌ای بیشتر در دهستان ده‌نو و استبرق شهرستان شهربابک است و هنر ساخت این عروسک از مادران به فرزندان دختر خود، سینه به سینه انتقال داده می‌شود.

مینا صالحی افزود: مادران این عروسک‌ها با لوازم در دسترس خود مانند پارچه، نخ و سوزن، پنبه یا چوب این عروسک‌ها را برای بازی و سرگرمی دختربچه‌های خود درست می‌کردند که کودکان پس از توانایی ساخت این عروسک، آن را در جمع هم سن و سالان می‌ساختند.

وی تصریح کرد: ساخت عروسک عاروسو بهانه و سرگرمی لذت بخشی برای ساعت‌ها بازی گروهی بود و کودکان در نقش همان عروسک‌ها برای مدتی داستانی برای بازی خود طراحی می‌کردند و مادر، پدر، فرزند یا خاله می‌شدند.

مسئول ثبت آثار اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان بیان کرد: چهره عروسک‌های عاروسو برگرفته از احساسات و عواطف پاک کودکان بود به گونه‌ای که برخی چهره‌ها شاد و غمگین، پیر و جوان، زن و مرد، لاغر و چاق بودند و نشان‌دهنده حالات درونی کودک بود.

وی اظهار داشت: گاهی زنان چیره‌دست چنان هنرمندانه چهره آنها را با نخ و سوزن طراحی می‌کردند که این عروسک‌ها تداعی‌کننده چهره واقعی افراد دور و بر کودکان بود.

صالحی افزود: با توجه به شواهد و خاطرات ذکر شده از خانم‌های مسن شهربابک، می‌توان قدمت این نوع عروسک‌ها را به بیش از ۱۲۰ سال قبل تخمین زد که هنر ساخت آن به نسل‌های بعد منتقل شده است.

وی تاکید کرد: این عروسک‌ها در گذشته وسیله‌ای برای پر کردن وقت کودکان به شیوه سالم با امکانات محدود در قدیم بوده و از نظر اجتماعی و فرهنگی تاثیر زیادی در شکل‌گیری دنیای کودکان داشته است.

مسئول ثبت آثار اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان با اشاره به فراموشی عروسک عاروسو در گذر زمان تصریح کرد: در حال حاضر در صورت ثبت این هنر دستی به عنوان اثر ناملموس، می‌تواند تاثیر اقتصادی مثبتی بر اقتصاد زنان خانه‌دار هنرمند داشته باشد.

وی ادامه داد: همچنین با آموزش ساخت این عروسک‌ها به کودکان کم‌توان ذهنی و معلول می‌توان برخی از اوقات فراغت آنها را به شیوه صحیح پر کرد و از نظر اقتصادی هم سطح آنها را ارتقا داد.

صالحی گفت: همچنین از ترویج و معرفی عروسک عاروسو می‌توان به عنوان یک هویت فرهنگی که منتقل کننده آداب و رسوم بومی منطقه و در قالب یک بازی و حکایت معرفی کرد.

وی تاکید کرد: امروزه از عاروسو می‌تواند به عنوان صنایع دستی خاص و بومی مورد عرضه شود و قابلیت اشتغال‌زایی و درآمدزایی برای جامعه محلی را دارد و همچنین برای گردشگران داخلی و خارجی دارای جذابیت ویژه‌ای داشته باشد.

نهادهایی مانند میراث فرهنگی و صنایع دستی و کانون پرورشی کودکان و نوجوانان با ثبت، معرفی و حمایت از ساخت و تکثیر این عروسک پارچه‌ای دست ساخت، می‌توانند گام موثری برای این ساخته دست کودکان کرمانی و ایرانی بردارند.

منبع:همشهری