امروزه پدیده گرد و غبار به عنوان یکی از تهدیدات نوظهور عصر توسعه یافتگی گریبان کشورهای زیادی از جمله ایران را گرفته است، بررسی ها نشان می دهد کانون
حجم زیادی از این گرد و خاک ها تالاب هایی است که به مرور زمان و به دلایل مختلف از جمله مصرف بی رویه آب در بالادست، مدیریت غلط منابع آبی، خشکسالی و تغییر اقلیم، آب خود را از دست داده و خشک شده اند.

بی تردید وضعیت تالاب های کشور خوب نیست و به گفته مجید ظهرابی معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، تالاب های کشور شرایط بسیار نامناسبی دارند، ۲۵۰ تالاب در کشور شناسایی شده اند که از این تعداد ۱۰۵ تالاب به طور دقیق مورد مطالعه قرار گرفته اند و مشخص شده است که ۲۸ تالاب آسیب جدی دیده اند و به منشا گرد و غبار داخلی تبدیل شده اند.به اعتقاد کارشناسان، بهره کشی از تالاب ها با توجه به توان اکولوژیکی آنها صورت نگرفته است که نتیجه آن، تبدیل ۲۸ تالاب کشور از ۴۰ تا ۹۰ درصد به کانون گرد و غبار است.

اساسا بنا به تعریف، تالاب به محیط‌ی اطلاق می شود که مشخصات آن چیزی میان خشکی و آب است. تالاب‌ها ممکن است همواره دارای آب باشند یا گاه خشک و گاه
آب‌دار باشند. برخی تالاب‌های نزدیک دریا با جزر و مد تغییر وضعیت می‌دهند.به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و اقلیمی ایران، از ۴۲ نوع تالابی که در جهان وجود دارد، کشورمان میزبان ۴۱ نوع آن است اما مسائل مختلفی از جمله تغییر اقلیم، نوع مصرف منابع آبی و افزایش جمعیت، این حوضه های آبی را تهدید می کند؛ خطری که
مختص ایران نیست بلکه تمام تالاب های دنیا با این تهدیدات دست به گریبان هستند.

بر این اساس، دوم فوریه سال ۱۹۷۱ یکی از قدیمی ترین معاهده های بین المللی زیست محیطی در شهر رامسر ایران با هدف حفاظت از تالاب ها و پرندگان کنار آبزی،
حمایت از جوامع محلی و معیشت مردم اطراف تالاب ها به امضا رسید و از سال ۱۹۷۵ جنبه قانونی پیدا کرد؛ کنوانسیون رامسر اکنون ۱۶۹ کشور عضو رسمی دارد و در نتیجه آن، یک هزار و ۹۹۴ تالاب با اهمیت بین المللی با مجموع مساحت ۱۹۱ میلیون و ۸۶۰ هزار و ۶۵۶ هکتار در سطح جهان به ثبت رسیده است. ۲۴ تالاب ایران نیز در این کنوانسیون به ثبت رسیده است.

سالروز تصویب کنوانسیون رامسر به عنوان روز جهانی تالاب ها نام گرفت و ایران که این معاهده زیست محیطی قدیمی جهان را در سال ۱۹۷۱ بنیان نهاد، اکنون نیز سکاندار موضوع جدیدی با عنوان ‘شهرهای تالابی’ است که در راستای حفاظت از تالاب ها در حال شکل گیری است. شهرهای تالابی با هدف حفاظت از تالاب ها، صرفه جویی در مصرف آب، مدیریت منابع آبی و توسعه پایدار ثبت می شوند.

معرفی چهار شهر برای ثبت شهر تالابی
مسعود باقرزاده کریمی معاون امور تالاب ها و پارک های ملی دفتر زیستگاه ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست روز دوشنبه در این باره گفت: شهرهای زیادی در ایران وجود دارد که از پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به شهر تالابی برخوردارند اما در مرحله اول چهار شهر برای ثبت به کنوانسیون رامسر معرفی شده است. وی افزود: شهرهای رشت برای تالاب عینک، ورزنه در استان اصفهان برای تالاب گاوخونی، مریوان در استان کردستان برای تالاب زریوار و شهر گندمان در استان چهارمحال
و بختیاری برای تالاب گندمان را برای شهرهای تالابی معرفی کردیم و در نظر داریم بندر خمیر در استان هرمزگان را نیز به علت وجود جنگل های مانگرو پیشنهاد دهیم و در تلاشیم امسال مراسم روز ملی تالاب ها در بندر خمیر برگزار شود.

بهره برداری خردمندانه از تالاب
رییس کمیته ملی و مرجع علمی و فنی کنوانسیون رامسر درباره اهمیت شهرهای تالابی در حفظ تالاب ها گفت: شهر تالابی باید معیارهایی داشته باشد از جمله اینکه شهر با تالاب دارای تعامل و هم افزایی باشد یعنی مردم شهر، تالاب را به عنوان یک فرصت بپذیرند و در کنار هم با تعامل زندگی کنند به این معنا که هم حفاظت و هم بهره برداری خردمندانه داشته باشند.

وی افزود: به عنوان مثال تالاب عینک در شهر رشت یک سری مشکلات دارد اما زمانی که سنبل آبی در آن تالاب تهاجم داشت مردم شهر و سمن ها با کمک هم تالاب را از این گونه مهاجم پاکسازی کردند، این همکاری نشان می دهد که مردم شهر می خواهند تالاب را حفظ کنند.

پررنگ کردن نقش مردم در حفظ تالاب
باقر زاده کریمی تاکید کرد: زمانی که شهردار و شورای شهری پیگیر موضوع هستند تا تالاب شهر خود را ثبت کنند نشان می دهد که برای حفظ آن انگیزه وجود دارد. وی اظهار داشت: کمیته های مسوول انتخاب شهر های تالابی مشکلات تالاب ها را بررسی می کنند تا مشخص شود مشکلات تا چه حد مرتفع شده است، در واقع این کار
کمکی است برای حفاظت از تالاب و هدف کنوانسیون رامسر این است که مردم را به تالاب نزدیک کند تا نقش مردم در حفاظت از تالاب ها پررنگ شود.

باقرزاده تاکید کرد: در واقع تاکنون ما تالاب ها را ثبت می کردیم اما حالا تالاب ها با نشان دادن وضعیتشان به کنوانسیون ما را ثبت می کنند، زیرا اگر وضعیت تالاب مناسب باشد و یا روند روبه بهبودی داشته باشد شهری که در آن واقع شده به عنوان شهر تالابی ثبت می شود.

منبع:توریسم پرس