نوشته‌ها

تبریز خلاق می‌شود

مدیر کل ارتباطات آذربایجان‌شرقی با اشاره به اقدامات انجام شده در سال های گذشته برای استقرار و پیاده سازی سیستم شهر هوشمند در تبریز پیشنهاد اجرایی شدن طرح شهر خلاق که مفهومی وسیع تر از شهر هوشمند دارد را در این شهر مطرح و اعلام کرد: اداره کل ICT استان این آمادگی را دارد تا در صورت وجود عزم جدی در مدیران شهری و استانی، هماهنگی های لازم را با مجری طرح برای پیاده سازی این پروژه در تبریز انجام دهد.

محمد فرزاد در جلسه کارگروه شهر هوشمند شورای اسلامی کلانشهر تبریز خاطرنشان کرد: با هماهنگی های صورت گرفته و در سال ۱۳۹۶ مقرر شده بود پروژه شهر هوشمند در تبریز توسط شرکت گسترش فناوری اطلاعات وزارت صمت اجرایی شود، که متاسفانه به دلایل متعدد اجرایی نشد و شرکت سرمایه گذار، این طرح را در شهرهای دیگر اجرایی کرد.

وی با اشاره به مزیت های هوشمندسازی شهر،  گفت: با استفاده از فناوری اطلاعات و پیاده سازی سیستم شهر هوشمند، می توان با بهره‌گیری موثرتر از منابع، هزینه‌ها را پایین آورد و کیفیت زندگی را ارتقا داد.

شهرام دبیری، رئیس شورای اسلامی کلانشهر تبریز پیشنهادکرد ابتدا سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تبریز برنامه های خود را برای اجرایی شدن این پروژه در تبریز به کارگروه مربوطه در صحن شورا ارائه کند و سپس از توانمندی ها و تجربیات اداره کل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان برای اجرای این پروژه استفاده شود.

ایده شهر خلاق مبحثی جدید و مورد توجه در حوزه مطالعات و برنامه‌ریزی شهری و به ویژه مدیریت شهری بوده و بر بهتر شدن محیط زندگی و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان تأکید دارد.

فلسفه شهر خلاق این است که همیشه در یک مکان توانمندی ‌های خلاقی وجود دارد و باید شرایط به‌گونه‌ای باشد که مردم فکر کنند، برنامه‌ریزی کنند و در استفاده از فرصت‌های به وجود آمده، ابتکار عمل داشته باشند، هم‌چنین مردم بتوانند مسائل شهری مهارنشدنی را اداره کنند.

شبکه شهرهای خلاق یونسکو، هفت حوزه خلاقیت، شامل صنایع دستی، هنرهای بومی، هنرهای چندرسانه‌ای، فیلم، طراحی، خوراک شناسی، ادبیات و موسیقی را پوشش می‌دهد.

مهم‌ترین ویژگی شهرهای خلاق از نظر یونسکو، استفاده از صنایع فرهنگی در هفت حوزه مطرح شده، برای توسعه شهرها در داخل کشور و همکاری جدی و فعالانه با دیگر کشورها در زمینه خلاقیت های فرهنگی است.

شهرهایی که به این شبکه می‌پیوندند، متعهد می‌شوند فعالیت‌های مثبت‌شان را با هم به اشتراک بگذارند و در بخش‌های مختلف جامعه شهری همکاری را ترویج کنند.

اهداف اصلی یونسکو از ایجاد این طرح، چنین اعلام شده است:

– آفرینش، تولید و توزیع فعالیت‌ها، محصولات و خدمات فرهنگی را تقویت کنند؛

– توسعه کانون‌های خلاقیت، نوآوری و گسترش فرصت‌ها برای افراد آفریننده و حرفه‌ای در بخش فرهنگی؛

– بهبود دسترسی به زندگی فرهنگی و شرکت در آن، به ویژه برای گروه‌ها و افراد به حاشیه رانده‌شده و آسیب‌پذیر؛

– ادغام کامل فرهنگ و خلاقیت در طرح‌های پیشرفت پایدار.

طرح هایی که از طرف شهرهای دنیا برای قرار گرفتن در شبکه شهرهای خلاق ارائه می‌شود باید پذیرفتنی، اجرا شدنی و در همان حال، متفاوت و خلاقانه ایده‌پردازی شده باشد. شهرهایی که در شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر جای می‌گیرند، مقاصد بین المللی گردشگری خواهند بود و می توانند از مزایای این طرح استفاده کنند، البته نباید از نظر دور داشت که این شهرها وظایفی را نیز در این شبکه بر عهده می گیرند و باید ضمن شکوفایی هر چه بیشتر به دیگر شهرهای شبکه داخل یا خارج از کشور برای پیشرفت و پیشبرد اهداف‌شان کمک کنند.

یونسکو هر دو سال یک بار در ماه فوریه (بهمن/ اسفند) به کشورها اعلام می‌کند که شهرهای خود را برای حضور در این شبکه بررسی کنند،‌ پس از آن کشورها باید تا آوریل (فروردین/ اردیبهشت)، پرونده تهیه شده‌ خود را به یونسکو ارسال کنند و در پایان پاسخ نهایی پس از انجام همه بررسی‌ها، در ماه دسامبر (آذر/دی) اعلام می‌شود.

برای عضویت در این طرح، نخست پرونده هر شهر در قالب یک پروپوزال که طرح های خلاقانه را در خود جای می دهد، از سوی شهرداری و نهادهای متولی با همکاری بخش فرهنگ و علوم اجتماعی یونسکو تهیه می‌شود. در این راستا باید ایده‌ها و معیارهای مهم یونسکو در نظر گرفته شده و اثبات شود که شهر متقاضی، معیارها و شرایط لازم را دارد. در نهایت در دسامبر (آذر/دی) هر سال همه پرونده‌ها بررسی شده و نتیجه نهایی اعلام می‌شود.

در دستورالعمل شهرهای خلاق برای کشورها سهمیه تعداد شهر در نظر گرفته نشده است اما معمولا هر کشور یک تا چهار پیشنهاد به یونسکو ارائه خواهد کرد.

در ایران سال ۱۳۹۴ اولین نماینده‌های ایران در شبکه شهرهای خلاق یونسکو ثبت شدند، اصفهان که در سال۱۳۹۳ از سوی این نهاد رد شده بود همراه با ۴۶ شهر دیگر به عنوان شهر خلاق صنایع دستی به ثبت رسید. یکی دیگر از آن ۴۶ شهر، نماینده‌ای دیگر ایران بود؛ شهر رشت، مرکز استان گیلان به عنوان شهر خلاق در تنوع و سلیقه غذایی معرفی شد.

سال گذشته نیز پرونده چهار شهر برای قرار گرفتن در شبکه شهرهای خلاق جهان به یونسکو ارائه شد و در میان ۶۶ شهر که به این شبکه پیوستند، شهر بندرعباس به عنوان شهر خلاق صنایع دستی و شهر سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی از سوی یونسکو تایید شدند.

اکنون ۲۴۶ شهر از کشورهای مختلفی در شبکه شهر خلاق جای دارند که از میان آنها چهار شهر ایرانی هستند.

منبع:ایرنا

مرتبط:

آشنايي با برج شمس تبریزی

کاخ ائل گلی یکی از گردشگاه ‌های شهر تبریز

چگونه شهر خلاق داشته باشیم؟

اگر با کمی دقت به محیط شهر پیرامون خود نظر ‌کنیم، درمی‌یابیم که امروزه شهرها به موزه‌هایی برای نمایش نازیبایی‌ها تبدیل شده اند. در واقع کمتر کوچه و خیابانی را می‌توان یافت که با نظمی درخور تحسین آراسته شده باشد، به‌گونه‌ای که با عبور از آن روح شهروندان تلطیف شود.

امروزه دیگر در نمای ساختمان‌ها نیز خبری از به‌کارگیری فضای سبز نیست و بسیاری از افراد اطلاعاتی در خصوص زیباسازی و طراحی فضای سبز ندارند؛ در واقع اثری از خلاقیت برای زیباسازی شهر دیده نمی شود.

 شهرهای مدرن امروزی، با توجه به نیازهای متغیر زندگی و ارائه خدمات هرچه بهتر برای شهروندان در حال تغییر هستند. اما این تغییرات باید بر مبنای خلاقیت صورت گیرد تا فضای شهری برای گردشگران، سرمایه گذاران و ساکنان، محیطی جذاب بوده و به خلاقیت ذهنی آنها کمک کند. در این میان ایده هایی هستند که می تواند منجر به داشتن شهری خلاق و زیباسازی فضای شهری شود.

مراکز فعالیت های خلاق

مرکز فعالیت خلاق به فضای کاری مشترکی گفته می شود که در آن جامعه ای از متخصصانِ مستقل و آزاد گرد هم جمع می شود، به گونه ای که علاوه بر برخورداری از فضای کاری مشترک، بر روی ایده ها و پروژه های مشترک فعالیت می کنند. همچنین در این مراکز رویدادهای مورد علاقه و متنوع، سازمان دهی می شوند و بنابراین می توان از آن به عنوان مکان مهم برای ظهور و به وقوع پیوستن ایده ها نام برد. نمونه این مراکز موفق، مرکز خلاقیت “ Poligon” در اسلوونی است که دارای ۶۰ میز اختصاصی، ۷ دفتر کار، اتاق کنفرانس، سرویس خدمات عکس، بازار، فروشگاه کتاب و فضای مورد نیاز برای انجام رویدادها است که به صورت تمام وقت و نیمه وقت در اختیار کاربران قرار می گیرد و به این صورت همگی افراد می توانند در این مکان تولید ایده کنند.

شهر
مرکز خلاقیت  Poligon

طراحی شهری ویژه با مشارکت شهروندان

فضای عمومی یک شهر زیبا، مکانی نیست که درآن هر فردی آن چه را دوست دارد در جلوی آپارتمان و محل سکونت خود بنا می کند، بلکه فضایی است که برای ایجاد آن، از نهادهای تخصصی با آموزش های مناسب و سلیقه زیبایی- شناختی کمک گرفته می شود. بنابراین هر یک از شهروندان می توانند با ایده های خود در طراحی شهری شرکت کرده و از فضای شهری به صورت کارآمد استفاده کنند.

محبوبیت نماد شهری

یک شهر خلاق توسط نماد شهری خود شناخته می شود که می تواند یک مجسمه مشهور، یک ورزش محلی و یا نوعی فعالیت منحصر به فرد باشد. این در حالی است که برخی از شهرهای اروپایی به واسطه همین نمادها در جهان شناخته می شوند. برای مثال Mdina واقع در مالت یک شهر قدیمی است که تنها بر اساس مدل دیوارهای شهرهای قرون وسطی ساخته شده است.

شهر
Mdina

بازسازی شهرهای قدیمی

هر شهری اغلب دارای شهرستان های قدیمی است که ساکنان آنها یک تصویر کلیشه ای در مورد فضای شهری شان دارند؛ برای آن ها فضای شهری شامل پیاده روها، ساختمان های و کافی شاپ هایی است که هنور به حالت قدیمی پا برجا هستند. این در حالی است که یک شهر قدیمی باید با حفظ قدمت خود، بناهای مدرن و ساختمان های بازسازی شده قدیمی را نیز در خود داشته باشد. یکی از این پروژه های موفق نوسازی در Soroca، شهر شمال مولداوی در حال اجرا است؛ بافت قدیم شهر از حیث اینکه به طور اصولی نوسازی شده، توانسته به عنوان جاذبه توریستی مولداوی شناخته شود.

همگانی کردن استفاده از دوچرخه برای شهروندان

محبوبیت استفاده از دوچرخه به جای حمل و نقل عمومی دارای مزایای زیادی است که از جمله مهمترین آن می توان به افزایش خلاقیت شهری اشاره کرد. دوچرخه بیشتر به معنای استفاده کمتر از اتومبیل، جاده های کم ترافیک و فضای باز بیشتر برای عابران پیاده است. همچنین گردشگران می توانند از دوچرخه برای بازدید از مکان های اطراف شهر نیز به راحتی استفاده کنند. شهری که در آن که افراد از دوچرخه ها استفاده می کنند، از لحاظ گردشگری دوستانه است، زیرا موقعیت مناسب برای کشف “چهره به چهره” را برای توریست فراهم می کند. همچنین عمومیت دوچرخه سواری امکان کسب و کارهای مختلف نظیر اجاره دوچرخه، فروش دوچرخه و تعمیرات آن را برای شهروندان فراهم می کند.

برگزاری نمایشگاه های خیابانی

به گفته Mihail Stamati، کارشناس فضای عمومی، طراحی فضاهای شهری باید به گونه ای باشد که هنر را نیز به فضای خیابان بکشاند؛ ما تنها در مورد هنر گرافیک و یا نقاشی های دیواری صحبت نمی کنیم، بلکه منظور برگزاری نمایشگاه های شهری است. به عنوان مثال می توان به نمایشگاه مجسمه های ساخته شده از آهن زنگ زده در حومه شهر Chisinau اشاره کرد. برگزاری چنین نمایشگاه های ساده و البته شرکت در دوره های فرهنگی به شهروندان کمک می کند تا به معرفی فرهنگ، اقتصاد فعال، صنایع خلاق و فرهنگی و افزایش خلاقیت شهری بیشتر پرداخته شود.

تأثیر رنگ ها در زیباسازی فضای شهری

توجه به زیبایی شهری به عنوان عنصری ضروری برای پاسخگویی به نیازهای روحی شهروندان محسوب می شود؛ به ویژه اینکه امروزه به سبب تغییر شیوه‌های زندگی و ظهور نیازهای جدید، پرداختن به این مسئله از هر زمان دیگری مهم تر است. حال در صورتی که شهر را به عنوان یک محدوده جغرافیایی مشخصی در نظر بگیریم آنچه سبب هویت یافتن این محدوده می‌ شود، انسان و مسائل مربوط به آن مانند فرهنگ و ویژگی‌های فرهنگی و اعتقادی آن است.

بنابراین تعاریفی که از زیبایی در فضاهای شهری ارائه می‌شود تحت تأثیر فرهنگ‌های حاکم در هر شهر صورت می‌گیرد که بر این اساس مفهوم زیبایی شهری، تغییرپذیر و نسبی خواهند بود. اما در این میان عواملی مانند رنگ و نور، فرم، مصالح و مواد وجود دارند که به‌عنوان مظاهر زیبایی شهری در همه‌جا شناخته می‌شوند و البته تأثیرگذاری و تأثیرپذیری فرهنگ را نمی‌توان در کاربرد آن‌ها نادیده گرفت.

البته موضوع مهم این است که رنگ بدون  نور هرگز مفهومی نخواهد داشت و نور در ساعات مختلف روز و فصول مختلف بر رنگ‌ها اثر می‌گذارد و درنتیجه ادراک افراد نیز از رنگ‌ها و فضاها برحسب شرایط زمانی گوناگون متفاوت می شود. بنابراین توجه به هماهنگی رنگ و فرم نیز می‌تواند در تقویت تأثیرگذاری و زیباسازی فضای شهری بر شهروندان نقش مهمی را ایفا کند. علاوه بر این انتخاب فرم‌ها در فضاهای شهری باید متناسب با فضا و مخاطبان آن فضاها صورت گیرد و اندازه آن‌ها باید با فضا تناسب داشته باشد، زیرا در غیر این صورت نه‌تنها موجب برانگیختن حس زیبایی در شهروندان نمی‌ شود بلکه اثری نامطلوب از آن فضا در ذهن آنها نقش می‌بندد.

علاوه بر این، نوع مصالح به کار رفته در بافت ساختمان ها در ایجاد حس زیبایی برای شهروندان بسیار مهم است. استفاده از مصالح بومی و یا معماری های مرتبط با فرهنگ منطقه در نمای ساختمان‌ها و تجهیزات شهری سبب می‌شود تا شهرها از حالت یکنواختی دور شوند و ظاهر پویاتری را در شهر شاهد بود؛ با همین ایده های خلاق می توان مفهوه “شهر زیبا” را برای شهروندان به ارمغان آورد و حس تعلق خاطر و هویت شهری را در ساکنان تقویت کرد.

منبع:ایمنا

شهر

شهر کودکان لهستانی تا فلورانس لهستان

شبکه شهرهای خلاق یونسکو سال ۲۰۰۴ ایجاد شد و تا کنون ۱۸۱ شهر از ۶۰ کشور، “شهر خلاق” نام گرفته‌اند و در ۷ رشته خلاق صنایع دستی و هنرهای مردمی شامل هنر رسانه، سینما، طراحی، خوارک شناسی، ادبیات و موسیقی را طبقه‌بندی شده‌اند.

از ایران نیز “اصفهان”با داشتن یک سوم صنایع دستی جهان به عنوان شهر جهانی خلاق در حوزه صنایع دستی و هم‌چنین “رشت” با داشتن بیش از ۱۷۰ نوع خوراک به عنوان شهر خلاق در حوزه غذا در فهرست جهانی یونسکو جای دارند. اصفهان نخستین شهر ایران است که بیستم آذر ۱۳۹۴ به عضویت شبکه جهانی شهرهای خلاق درآمد، ضمن اینکه اصفهان با عنوان شهر جهانی صنایع دستی نیز به ثبت یونسکو رسیده است؛ شهری که از مجموع ۶۵۶ رشته صنایع دستی رایج در دنیا، یک سوم آن را در خود جای داده است. بنابه دیگر سخن ۳۶۰ رشته صنایع دستی در ایران وجود دارد که از این میان تعداد ۱۹۹ رشته تنها در استان اصفهان رایج است که نشان می ‌دهد دوسوم صنایع دستی ایران و یک‌سوم صنایع دستی جهان به اصفهان اختصاص دارد. به این ترتیب اصفهان بعد از شهر “جیپور” در هند، به عنوان دومین شهر جهانی صنایع دستی در دنیا نام‌آور شده، که البته نام شهر خلاق در حوزه صنایع دستی نیز بر پیشانی سپاهان می‌درخشد.

جای خالی لهستان

اصفهان تا کنون با ۱۴ شهر پیمان خواهرخواندگی و یا خواهرشهری امضا کرده است که در این میان جای خالی شهری از لهستان بسیار محسوس است و این جای خالی تنها به سبب همان خاطره پررنگ حضور کودکان لهستانی در جریان جنگ جهانی دوم در اصفهان نیست، بلکه رابطه میان لهستان و اصفهان به ۴۰۰ سال قبل یعنی دوران صفویه بازمی‌گردد و مقبره «تئادور میرانویچ» سفیر لهستان در دربار صفوی که در گورستان ارامنه اصفهان قرار دارد گواهی بر این ادعا است. اما رابطه اصفهان و لهستان با حضور کودکان لهستانی در نصف جهان آوازه‌ دیگری یافت. ماه ژوئن سال ۲۰۰۸ شرکت خدمات پست لهستان، تمبری را منتشر کرد و در شرح آن چنین آورد که این تمبر یک پسربچه را نشان می‌دهد که لباس نظامی بر تن دارد و پشت سر او یک قالی اصفهان مزین به نشان عقاب لهستانی آویزان است و در کنار این تصویر، نامی به چشم می‌خورد: «اصفهان: شهر کودکان لهستانی».

اما این ماجرا به جنگ جهانی دوم بازمی‌گردد؛ بعد از آنکه جنگ جهانی دوم با حمله آلمان به لهستان آغاز و ارتش شوری به خاک لهستان وارد شد، با توافق میان هیتلر و استالین، ارتش شوروی ناحیه شرقی لهستان را خالی از سکنه کرد و آنها را به شمال و شرق شوروی انتقال داد و به کار اجباری گمارد؛ در این میان دولت ایران رسما بی‌طرفی خود را اعلام کرد و از طرفی شوری به دلیل درگیری با آلمان، از انتقال لهستانی‌ها به ایران استقبال کرد و بیش از ۱۰۰ هزار لهستانی شامل ۲۰ هزار کودک به شهرهای اصفهان، انزلی، زاهدان، مشهد، اهواز و تهران انتقال یافتند که در این بین سهم اصفهان ورود بیش از ۲۶۰۰ کودک لهستانی همراه با مربیان و تعدادی راهبه لهستانی بود که سال‌های ۱۹۴۲ تا ۱۹۴۵ به اصفهان وارد شدند و گروهی از آنها در باغ شاهزاده صارم الدوله ساکن شدند، دختران بالای هفت سال در صومعه خواهران فرانسوی و پسران بالای هفت سال در کلیسای پدران لازاریست سوئیسی و برخی نیز در محل مسیونرهای پروتستان انگلیسی اسکان یافتند. در واقع حضور لهستانی‌ها در اصفهان با توجه به شرایط جنگ جهانی دوم، برایشان مانند حضور در بهشت بود؛ اما درنهایت سال ۱۹۴۵ پناهندگان لهستانی اصفهان را ترک کردند که این خداحافظی نه با خوشحالی بلکه با اندوه همراه بود که از دوری از بهشت نصف جهان حکایت داشت اگرچه برخی از این پناهندگان در اصفهان با همسرانی ایرانی ازدواج کردند و در نصف جهان ماندگار شدند.

جاذبه‌های کراکوف

در دوازدهمین اجلاس سالانه شبکه شهرهای خلاق جهان که از ۲۲ تا ۲۵ خرداد ماه در شهرهای کراکوف و کاتوییس لهستان و با حضور هیئتی از اصفهان برگزار می‌شود، پیشنهاد پیوند خواهرخواندگی(خواهرشهری) میان دو شهر کراکوف و اصفهان توسط شهردار اصفهان و در دیدار با شهردار کراکوف مطرح شد.

کراکوف یکی از شهرهای تاریخی لهستان است که از سال ۱۹۷۶ در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده است و بر این اساس شهری جهانی است. شهری در جنوب لهستان که علاوه بر قدمت، دومین شهر بزرگ لهستان است و قرن‌ها یعنی تا سال ۱۶۰۹ میلادی پایتخت این کشور بود و اگرچه اکنون “ورشو” پایتخت لهستان است اما همچنان “کراکوف” به عنوان مرکز فرهنگی این کشور شناخته می‌شود. شهری خاص که مرکز استانی به نام “مالاپولسکا” است و در زبان فارسی به معنای “لهستان کوچک” ترجمه می‌شود. شهری در کنار رودخانه “ویستولا” با جاذبه های گردشگری که یکی از محبوب‌ترین شهرهای اروپا است و سال ۲۰۰۰ میلادی پایتخت فرهنگی اروپا نیز بوده است و البته مهم ترین مرکز دانشگاهی لهستان نیز بشمار می‌رود. کافی است “زلوتی” لهستان را داشته باشی تا این “شهر جادویی” و در واقع” همان  “فلورانس لهستان” را خوب بگردی و از حضور در آن لذت ببری. داشته‌های هنر و معماری کراکوف حتی در جنگ جهانی نیز جان سالم به در برده است و اگرچه این شهر در طول جنگ جهانی دوم به تسخیر نازی‌ها درآمد اما از آسیب در امان ماند ولی با این وجود ترکش‌های زخم تاسیس اردوگاه مخوف کار اجباری در شهر کوچک “اُشوین‌چیم” در غربِ خود را ادراک کرده است.

موزه‌ها، کلیساها، میدان بازار اصلی، کلیسای ویرجین ماری، کلاف هال، کوه‌های تاتراس، کارخانه‌ اسکار شیندلر، هتل‌های مجلل، قلعه سلطنتی واول، خیابان فلوریانسکا، منطقه‌ یهودی‌ها، همه و همه گویای تاریخ کراکوف است. در کراکوف باید نشانه‌های تاریخی و فرهنگی را جستجو کرد و در این میان، ” باربیکان” به عنوان گذرگاه مورد استفاده در قرون وسطی یکی از این نشانه‌ها است. میدان بازار اصلی “رینگ گلونی” نیز پر از خانه های تاریخی است که البته کلاف هال” و “کلیسای سنت ماری” و” موزه شهر رینک آندرگراند” در این میدان قرار دارند. ” کلیسای سنت ماری” در میدان اصلی بازار کراکوف از دیگر میراث های جهانی لهستان است و البته می‌توان در بخشی از “کلاف هال” موزه هنری را مشاهد کرد و زندگی قرون وسطایی کراکوف را از نزدیک لمس کرد و اگر فیلم “فهرست شیندلر” شاهکار “استیون اسپیلبرگ” را هم دیده باشید در این صورت بازدید از “کارخانه شیندلر” که به موزه تبدیل شده است جاذبه فاخر دیگری خواهد بود. “قلعه سلطنتی واول” نیز با داشتن جواهرات سلطنتی لهستان و داشتن آرامگاه چهره‌های نامدار لهستان و نقاشی های دیواری خاص دیگر جاذبه کراکوف است و البته منطقه یهودی ها نیز مکانی دیدنی برای آشنایی با کزندگی مردم یهود و بازدید از کنیسه ها است.

درکنار جاذبه‌های تاریخی کراکوف می‌توان موضوع گردشگری خوراک مردم لهستان که به “لاتین‌های شرق” شهرت دارند را نیز تجربه کرد و قطعا خوردن غذاهای دلپذیر و ارزان آنها در رستوران‌های مشهور این کشور سفر را خاطره انگیزتر خواهد کرد. در غذاهای اصیل لهستانی از سبزیجات و ادویه‌های ترش استفاده می‌شود. ماهی‌های آب شیرین و قارچ‌های وحشی هم محبوبیت زیادی در بین غذاهای کراکوف دارد و غذای آنها سرشار از پروتئین و نشاسته است و البته فرهنگ کافه‌نشینی در این شهر نیز قوت دارد. در کنار همه اینها نباید از طبیعت‌گردی در کراکوف غافل ماند و به یقین “کوه‌های تاتراس” نیز آرامشی را در خود دارد مخاطب را نیز مسحور می کند و بعد قایق سواری در “رودخانه دوناجک” نیز خاطره‌ای لذت بخش خواهد ساخت. “معدن نمک ویلیچکا” نیز نشان دهنده تاریخ نمک لهستان است و از دیگر جاذبه های خاص کراکوف است.

حتی آموزش در کراکوف نیز قدمت بالایی دارد و قدیمی‌ترین دانشگاه لهستان نیز در این شهر قرار دارد که جایگاهی برای تحصیل افراد بسیاری مانند “کوپرنیک” ستاره‌شناس معروف بوده است. حال که سخن از شخصیت به میان آمد بد نیست به گردشگری ادبی در کراکوف اشاره کرد، از این رو باید از حضور “جوزف کنراد” نویسنده بزرگ لهستانی و “ویسواوا شیمبورسکا” شاعر محبوب لهستان یاد کردکه عمر خود را در کراکوف گذراندند. در این میان حتی ستاره موسیقی جاز یعنی “کریستوف کومادا” نیز در کراکوف متولد شد و بسیاری از نوابغ جهان از جمله “استیون اسپیلبرگ” کارگردان امریکایی، “چسلاو میلوش” شاعر برنده جایزه نوبل و هم‌چنین “تادئوس کانتور” نمایشنامه‌نویس و “کریستوف پندرسکی” آهنگساز نیز از کرکاکوف الهام گرفته‌اند.

در این میان با بهره‌گیری از خاطرات جمعی به‌ویژه آوازۀ اصفهان به عنوان “شهر کودکان لهستانی” و هم‌چنین با برقراری پیوند خواهرشهری میان اصفهان و شهری از لهستان می‌توان ارتباط میان دو این کشور را افزایش داد و حال که نام کراکوف به میان آمده است ایجاد این پیوند میان “کراکوف” و “اصفهان” آغازی نیکو برای دستیابی به ارتباطی موثر میان دو کشور است، ارتباطی که شهر کودکان لهستانی تا فلورانس لهستان را به مسیری درخشان در شبکه شهرهای خلاق تبدیل می‌کند و ضمن درک جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی ایران و لهستان برای جهانیان، دروازه‌های اروپا را بیش از قبل برای ایران بازخواهد کرد.

ماجرای ۴ شهر خلاق در یونسکو

شبکه شهرهای خلاق یونسکو در سال ۲۰۰۴ و برای ترویج همکاری میان شهرهایی به راه افتاد که از خلاقیت به عنوان عاملی راهبردی برای پیشرفت پایدار شهری استفاده کرده بودند؛ شهرهایی که این شبکه را تشکیل داده‌اند.

برای رسیدن به هدف مشترکی با هم کار می‌کنند: قرار دادن خلاقیت و صنایع فرهنگی در قلب برنامه‌های توسعه‌شان در سطح محلی و همکاری فعال در سطح بین‌المللی. از بین ۲۴۶ شهری که در دنیا عضو شهرهای خلاق یونسکو هستند، ۲ شهر رشت و اصفهان در سال ۹۴ و ۲ شهر سنندج و بندرعباس به‌تازگی به جمع شهرهای خلاق پیوسته اند.

رشت در زمینه خوراک شناسی، سنندج در زمینه موسیقی و شهرهای اصفهان و بندرعباس در زمینه صنایع دستی توانسته‌اند با داشته‌های موجود خود به عضویت شهرهای خلاق درآیند. این عضویت این امکان را به این شهرها می‌دهد تا در فرصتی ۴ ساله به غنای اقدامات زیرساختی خود بپردازند و از آن محل برای ارتقا اقتصادی، اشتغال و گردشگری خود بهره بگیرند؛ امکانی که برخی از این شهرها هنوز نتوانسته‌اند برنامه‌ریزی دقیقی برای استفاده از این عنوان جهانی داشته باشند. تا جایی که اخیرا زمزمه‌هایی در زمینه پس گرفتن این عنوان از رشت شنیده می‌شود.

blank

  • رشت، شهر خلاق خوراک شناسی

«شهر خلاق خوراک شناسی» عنوانی بود که در سال ۹۴ به رشت تعلق گرفت؛ عنوانی که بیش از پیش تنوع غذایی گیلان را مورد توجه قرارداد. چندی پیش اما «شهرود امیرانتخابی» مدیرکل میراث فرهنگی گیلان موضوع پس گرفتن عنوان شهرخلاق از رشت را مطرح کرد. وی گفته بود: «شهرداری رشت برای از دست ندادن این امتیاز باید به سرعت یک‌سری مستندات به یونسکو ارائه دهد.

این مستندسازی‌ها باید در راستای برنامه‌ها و رویدادهایی باشد که شهرداری تاکنون برای معرفی رشت به عنوان شهر خلاق خوراک‌شناسی انجام داده است. » با وجود ثبت رشت دریونسکو به‌عنوان شهرخلاق خوراک شناسی با ۲۹۰ نوع غذای گیلانی، تا انتهای آذرماه فرصتی برای این شهر شمالی کشور باقی نمانده است و مسئولان این شهر باید گزارش عملکرد ۴ ساله خود را به یونسکو ارائه کنند. رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر رشت دراین باره به همشهری می‌گوید: عنوان «رشت، شهرخلاق خوراک» یک برند جهانی برای رشت محسوب می‌شود و باید حفظ شود.

«فاطمه شیرزاد» با اشاره به نزدیک شدن به روزهای پایانی مدت ۴ ساله فعالیت رشت شهر خلاق خوراک یونسکو اظهار می‌کند: رشت ۲۰ آذرسال۹۴ به جمع شهرهای خلاق خوراک یونسکو پیوست و این بازده زمانی در بیستم آذر سال جاری به پایان می‌رسد. براساس تفاهم‌نامه همکاری میان شهرداری رشت و یونسکو، باید دراین‌ مدت اقداماتی برای بهره‌مندی از این برند در رشت انجام می‌شد که بخش‌هایی از آن تاکنون اجرا شده است.

h, ادامه می‌دهد: نبود اطلاع رسانی مناسب و شفاف سازی پیرامون چگونگی حفظ عنوان شهر خلاق خوراک موجب بروز نگرانی‌هایی شده بود که درحال رفع شدن است. شیرزاد با بیان اینکه برند شهرخلاق خوراک رشت می‌تواند نقش مهمی در اشتغال‌زایی ایفا کند، می‌افزاید: در بسیاری از کشورهای دنیا با بهره‌مندی از این برند و گسترش فعالیت در حوزه‌هایی ازجمله «خوراک حلال» دستاوردهای خوبی در زمینه رونق اقتصادی محقق شده است.

  • نقش محوری شهروندان

یک پژوهشگر حوزه شهری نیز دراین زمینه می‌گوید: هدف از برنامه شهرخلاق یونسکو که درسال ۲۰۰۴ و در ۷ مورد صنایع دستی، موسیقی، خوراک، رسانه، ادبیات، هنر و طراحی ارائه شد، توجه به خلاقیت‌های بومی بوده است. امین مسعودی می‌افزاید: اخیرا موضوعی مطرح شده‌است که شاید به دلیل رعایت نشدن برخی از الزامات، عنوان شهرخلاق خوراک ازسوی یونسکو از رشت گرفته شود، اما این‌طور نیست، چون ثبت این برند به این دلیل است که آن شهر درزمینه ظرفیتی که به‌خاطرش انتخاب شده، بیشتر کار کند و شهرداری نقش مهمی در این مورد دارد.

h, ادامه می‌دهد: البته چند سال از این موضوع می‌گذرد و باید به دنبال برنامه‌هایی باشیم که این برند شهری را حفظ کنیم و کار صرفا در یک پوستر خلاصه نشود. مسعودی عنوان می‌کند: اصلی‌ترین مشکلی که درزمینه جذب و پرورش استعدادهای خلاق در شهرهای ما وجود دارد، نبود تضمین مناسب برای بازگشت سرمایه است. رفع این مشکل با افزایش آگاهی عمومی و حمایت گسترده از استعدادهای نو امکان‌پذیر است.

  • ارزیابی عملکرد شهرداری رشت

مدیر برنامه‌های یونسکو در شهرخلاق رشت نیز با اشاره به اقدام‌های انجام شده پس از ثبت رشت به عنوان شهرخلاق خوراک، اظهار می‌کند: گروهی دوسال و نیم برای این عنوان شبانه روز تلاش کردند. ایده شهرخلاق، مدلی بود که توسعه پایدارشهری را فارغ از جغرافیای سیاسی پیش ببرد.

فاطمه قدیمی با بیان این که شهرخلاق در مسیر تحقق توسعه پایدار، به کارآفرینی و جلب مشارکت آحاد جامعه می‌پردازد، ادامه می‌دهد: ۱۸۰شهر از ۷۲کشور عضو شبکه شهرهای خلاق هستند و نام شهر رشت به‌عنوان تنها شهر ایران، در حوزه خوراک، در شبکه شهرهای خلاق ثبت شده است. وی با بیان اینکه باید در ماه جاری گزارشی از اقدام‌های انجام شده را به یونسکو ارائه کنیم، عنوان می‌کند: تاکنون بیشترین میزان مراجعه‌کننده به شهرداری برای سرمایه‌گذاری در زمینه شهرخلاق خوراک شناسی بوده است. مثلا پیشنهاد سرمایه‌گذاری هزار گاری شهری با مدل و شکل یکپارچه ۲ سال است که در شهرداری خاک می‌خورد. شاید بهتر باشد اعضای شورا پاسخ دهند نتیجه آکادمی خوراک چه شد؟ نتیجه دایره‌المعارف خوراک چه شد؟ یا نتیجه اقدام برای ارائه گواهینامه شهرخلاق خوراک شناسی به‌طورمشترک براساس سرفصل‌های میراث فرهنگی چه شد؟

قدیمی ادامه می‌دهد: نبود ثبات مدیریتی در حوزه شهری از مشکلاتی است که در مسیر تحقق برنامه‌های درنظرگرفته شده درزمینه شهرخلاق خوراک وجود دارد. با وجود همه کمبودها، عملکرد شهرداری را قابل قبول ارزیابی می‌کنم.

blank

  • اجرای طرح‌های توسعه‌ای در اصفهان

اصفهان نیز مانند رشت ۴ سال قبل به شبکه شهرهای خلاق یوسنکو پیوسته است. این شهر به عنوان مهد هنرهای دستی ایران شناخته می‌شود. استان اصفهان به لحاظ حجم، ۶۰درصد تولید صنایع دستی کشور را به خود اختصاص داده است و بیش از ۷۰هزارهنرمند صنایع دستی دراین استان فعالیت می‌کنند که تاکنون حدود ۴۰هزارنفر از میان آنها شناسنامه‌دار و ۴۰۰هزارنفر شاغل دراین بخش ساماندهی شدند. میزان ارزآوری صنعتگران و هنرمندان حوزه صنایع ‌دستی کشور حدود ۵۰۰میلیون دلار در سال اعلام شده است.

به گفته مسئولان، سهم صنایع دستی کشور از تولید ناخالص ملی بیش از ۲/۹ درصد است و قابلیت افزایش صادرات آن تا ۲میلیارد دلار هم وجود دارد. رئیس اداره خلاقیت و نوآوری شهرداری اصفهان، درباره عضویت این شهر در شبکه شهرهای خلاق یونسکو، در گفت‌وگویی بیان کرده بود که ابتدا مرکز خلاقیت و نوآوری در حوزه شهرداری اصفهان به وجود آمد تا علاوه بر تشکیل دبیرخانه شهرخلاق، ارتباط اصفهان با شهرهای خلاق را توسعه دهد و مکانی برای پژوهش کاربردی درباره ظرفیت‌های صنایع خلاق در توسعه پایدار شهریباشد.

«علیرضا رفیعی» می‌افزاید: این ساختار اکنون با عنوان مدیریت پژوهش، خلاقیت و فناوری‌های نوین شناخته می‌شود. شهرداری اصفهان دراین ۴ سال فعالیت‌های گوناگونی را برای افزایش رونق صنایع خلاق و استفاده کاربردی از خلاقیت در تدوین طرح‌های توسعه محلی انجام داده است که از این میان می‌توان به فعالیت‌های گوناگون رویدادی، پژوهشی، حمایتی، ترویجی اشاره کرد. رفیعی ادامه می‌دهد: اداره خلاقیت و نوآوری شهرداری اصفهان یک برنامه عملیاتی برای ۴ سال آینده تدوین کرد که تا پایان سال ۲۰۱۹ به شبکه شهرهای خلاق یونسکو تحویل می‌شود.

blank

  • سنندج، شهر خلاق موسیقی و آواز

چندی پیش بود که شهرسنندج به همراه بندرعباس به عنوان ۲ شهر دیگر ایران در فهرست شهرهای خلاق یونسکو ثبت شدند تا مسیری ۴ ساله را برای یک تجربه جهانی بپیمایند و با تبادل اطلاعات با دیگر شهرهای خلاق بتوانند به گردشگری جهانی در این حوزه کمک کنند. برخلاف شهر رشت که همه بار ثبت و تداوم روند شهرخلاق برعهده شهرداری رشت بوده است، در شهرسنندج مسئولان دولتی و شهری درکنار یکدیگر به تلاش دراین زمینه می‌پردازند.

دراین زمینه استاندار کردستان از اجرای موسیقی خیابانی تا ایجاد بوستان موسیقی با مجوز اداره فرهنگ و ارشاد خبر می‌دهد. ایجاد میدان دف هم از دیگر برنامه‌های این استان است. معاون فرهنگی شهردار سنندج نیز به‌عنوان متولی ثبت شهرخلاق، به همشهری می‌گوید: یونسکو شهرداری هر شهر را به‌عنوان متولی اصلی می‌شناسد. بنابراین شهرداری سنندج برای اغاز کار، انجام مراحل ثبت و تحقیقات در این زمینه، از استانداری در فاز اول مبلغی را به‌ عنوان بودجه درخواست کرد و همچنین فاز مطالعاتی و امکان‌سنجی آن هم با همکاری موسسه توسعه دانش انجام شد.

«سرکوت نجفی» با بیان این‌که ازنظر یونسکو زیرساخت فاکتور اصلی نیست، بلکه ماهیت موسیقی است که اهمیت بسیاری دارد، می‌افزاید: در سنندج هم موسیقی با خوی و فرهنگ مردم عجین شده است و به‌ندرت می‌توان خانواده‌ای را یافت که با موسیقی ناآشنا باشد.

او همچنین با اشاره به اقدام‌های انجام‌شده برای تامین زیرساخت‌های مورد نیاز این بخش می‌گوید: راه‌اندازی بوستان موسیقی در پارک سپیدار سنندج یکی از برنامه‌های شهرداری است که نظیر آن را در سایر شهرها کمتر می‌توان یافت.

blank

  • درخشش جهانی صنایع دستی بندرعباس

بندرعباس در استان هرمزگان به‌عنوان شهرخلاق صنایع‌دستی به شبکه شهرهای خلاق یونسکو پیوسته است. در این استان صنایع دستی بومی از جایگاهی ویژه برخوردار است. به‌عنوان مثال رودوزی‌های سنتی که از مهم‌ترین صنایع دستی این منطقه به‌شمار می‌رود، جزولاینفک پوشش بومی زنان و دختران منطقه است یا نوعی حصیر به نام «تک» در نواحی روستایی هم به‌عنوان زیرانداز و هم به‌عنوان بخشی از پوشش سقف خانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین از حصیربافی باید به عنوان رایج ترین و معمول ترین صنعت دستی استان هرمزگان نام برد.

مدیرکل میراث فرهنگی هرمزگان دراین زمینه می‌گوید: از همه ظرفیت‌ها برای ثبت بندرعباس به عنوان شهرخلاق صنایع دستی و آیین‌های سنتی استفاده کردیم. رضا برومند با بیان اینکه فضایی به وجود آوردیم که ثبت بندرعباس به سمت وسوی صنایع‌دستی و آیین‌های سنتی سوق داده شود، می‌افزاید: شبکه شهرهای خلاق یونسکو، ۷ حوزه را پوشش می‌دهد که با توجه به ظرفیت‌های صنایع دستی و آیین‌های سنتی که در بندرعباس وجود داشت، دراین حوزه پذیرفته شد.

او ادامه می‌دهد: دراین زمینه اقدام‌های خوبی برای پروژه ثبت شهر بندرعباس انجام دادیم که می‌توان به برگزاری و ایجاد نمایشگاه‌های و بازارچه‌های صنایع دستی، حضور صنعتگران در نمایشگاه‌های مختلف، برگزاری پنجشنبه‌های صنایع دستی و حتی فروش صنایع دستی با هماهنگی شهرداری در خیابان‌های بندرعباس را نام برد که همه اینها زمینه را برای ثبت بندرعباس فراهم کرد.

منبع:همشهری