خراسان رضوی با ۲۲۰ غار شناسایی شده، ظرفیت ها و سرمایه های عظیمی را در دل خود جای داده طوری که در سینه هر یک از غارهای این سرزمین رازهای بسیاری مدفون است و دانستن اسرار این غارها یکی از جاذبه ها و عجایبی است که مسافران بسیاری را همه ساله به تماشا می کشاند.
خراسان رضوی به سرزمین غارهای اسرارآمیز معروف است و در میان ۲۲۰ غار شناسایی شده این استان، بزنگان و مغان دو غار مهمی است که همه ساله گردشگران را برای تماشا به سوی خود فرا می خواند.
سایر غارهای زیبا و شگفت انگیز این استان شامل غار قباد، کارده، مزدوران، فاس، سلیمان، زری و درونه نیز با جاذبه هایی که دارد می تواند به یکی از قطب های گردشگری استان تبدیل شود.

غار مغان دارای دهلیزها و راههای پر پیچ و خم گوناگونی است که در صورت عدم آشنایی با محیط احتمال گم شد زیاد است . از سقف این غار زیبا ستون های استالاکتیت (Stalactite ) و استالاگمیت (Stalagmite ) که از جنس آهکی هستند آویزان است و منظره بسیار جالبی را به وجود آورده‌اند. در درون غار چشمه آبی وجود دارد که علاوه بر زلالی و گوارایی آن، بسیار سرد است. درون این غار چاه های مختلفی نیز وجود دارد که درون بعضی از آنها خفاش‌هایی نیز زندگانی می‌کنند.

اسرار بسیاری در دل غار مغان نهفته است طوری که وجود برکه آب در میانه غار و چندین چاه، موجب شده تا برخی از بومیان منطقه گمان کنند که این غار روزگاری مامن جن و پری بوده است.

غارمغان  در مختصات  ۸و۷و۳۶عرض جغرافیایی و ۱۳و۲۲و۵۹ طول جغرافیایی قرار دارد وارتفاع ان از سطح دریا ۲۱۵۷متر می باشد . این غار دارای دو دهانه می باشد یکی رو به شمال به ابعاد ۶متر در ۲متر و دیگری رو به شرق به ابعاد ۵/۱۲در ۳متر است تا حدود ۵۰ متر فضای داخل غار روشن است. عرض ورودی در ابتدا ۱۹ متر و ارتفاع آن در شروع ۴ و تا ۱۲ متر ادامه دارد در بعضی از نواحی از سقف غار آب می چکد در فاصله ۱۱۰ متری به استلاکمیت دو قلو می رسیم. در فاصله ۱۲۰متری از ابتدای غار با تنگه ای به عرض ۴ متر مواجه می شویم، رو به سمت غرب به ابتدای تالار دوم می رسیم. تالار اول با طول ۲۴۶ متر و عرض بین ۱۱تا ۳۳متر وارتفاع حدود ۹ متر بزرگترین تالار در بین غارهای استان می باشد . تالار دوم به طول ۲۹ متر و عرض ۱۰ متر و ارتفاع ۷متر می باشد . بعد از یک سر بالایی  به دو حفره غربی و جنوب غربی به طول ۱۹ متر می رسیم که هر دو به تالار سوم منتهی می شود  که البته مسیر غربی بهتر و ساده تر است . تالار سوم ۱۲ متر طول ، ۷متر عرض و ۶ متر ارتفاع دارد . در مقابلمان یک صخره ۵متری و یک راه گربه رو در سمت راست دیده می شود. برای عبور از این قسمت نیاز به طناب و حمایت همراهان داریم . بعد از عبور از این قسمت به تالار چهارم می رسیم این تالار از طول ۲۳ متر ، عرض ۸متر و ارتفاع ۶متر بر خوردار است . پس از طی حدود ۲۳ متر به دو راهی شرقی و غربی می رسیم که طول هر کدام ۱۷ متر است که پس از عبور از آن به یک تالار زیبا خواهیم رسید . که داخل آن یک برکه به عمق ۲۰ تا ۴۰ سانتی مترو ابعاد ۵×۴ متر می باشد . که البته آب ان قابل شرب نمی باشد .

زمان لازم برای پیمایش غار مغان ۲ تا ۲/۵ ساعت طول می کشد برای رسیدن به دهانه غار از روستا ۱/۵ ساعت وقت لازم است و برگشت هم حدود یک ساعت به طول می انجامد بازدید کنندگان این غار لازم است کفش و لباس مناسب ، چراغ قوه ، آب شرب به همراه داشته باشند و حتما یک راهنمای متخصص آنها را هدایت کند .

غار مغان در اثر انحلال طبقات متوسط تا ضخیم سنگ اهک وسنگ اهک دو لومتی به رنگ خاکستری  مربوط به تشکیلا تاهکی بهرام ( دونو نین فوقاتی ،عمر غاربین۳۰تا۴۰میلیون سال)می باشد. این طبقات دارای لامیناسیون(لایه های)ظریفی هستند وفسیلهای(سنگواره)تنتاکولیتس،بقایای براکبویودها وکرینوئیدها در آنها به وفور دیده می شود این طبقات آهکی به   علت مقاومت بالایشان خط الراس ارتفاعات منطقه را تشکیل می دهند .

چندين چاه درون غار است که بايد با احتياط کامل از آن‌ها عبور کرد. عمق يکي از اين چاه‌ها که راه شعبة ديگر غار مي‌باشد، ۲۵ متر است. چون از ديواره‌اي که بالاي چاه قرار دارد، بگذريم و از پرتگاهي تنگ که ۳۵ سانتي‌متر است عبور کنيم، به محوطة وسيعي مي‌رسيم که برکة آبي در آن مشاهده مي‌شود. از برکه که رد شديم به محوطة کوچکي مي‌رسيم که به چند شعبة فرعي تقسيم مي‌شود و آخرين نقطة غار است. وجود چاه‌ها، اين غار را به سه طبقه تقسيم کرده است.

اين غار در مرداد ماه ۱۳۲۴ توسط ۷۰ نفر از کوهنوردان مشهد کشف شد و دومين کاروان کوهنوردان، در سال ۱۳۲۶ از آن ديدن کردند.

موقعیت جغرافیایی و مسیر دسترسی
روستای مغان در عرض جغرافیایی ۳۴ و۸و۳۶وطول جغرافیای ۸۲و۲۲و۵۹  ارتفاع ۱۷۶۸مترازسطح دریا و درفاصله ۲۸کیلومتری جنوب غربی مشهدقراردارد. برای رسیدن به این روستا به ترتیب بایدازمشهد-انتهای  شهرک سیدی –خلج- گردنه ی خلج-کال شلگرد-روستای اردمه- روستای خانرود گذشت، تایک کیلومتربعدازکال شلگرد جاده اسفالت یعنی ۹کیلومتر جاده اسفالت است ومابقی جاده خاکی می باشد. از روستای مغان پس از گذشتن از گوچه های ده با فاصله دو کیلو متر به چشمه ای می رسیم که محل اطراق و ابتدای پیاده روی به سمت غار می باشد.

مرتبط:

غار التپه

گوشه‌ای از شگفتی‌های غارهای ایران

گردش طلایی در بزرگترین غار آبی جهان