یکی از جذاب ترین جاذبه های تاریخی و تماشایی ایران و استان خوزستان قلعه شوش است که بر روی تپه باستانی شوش و در کنار کاخ آکروپل قرار گرفته است. در این مقاله درباره تاریخچه این قلعه تاریخی و زیبا بیشتر میخوانید.

قلعه شوش کجاست؟

قلعه شوش در شهر شوش قرار دارد شوش شهری است که در نزدیکی دزفول قرار دارد و تنها با ۴۵ دقیقه رانندگی از مرکز شهر دزفول میتوانید به این شهر پر از رمز و راز برسید.

تاریخچه قلعه شوش:

قلعه شوش در زمان قاجار ساخته شد. قلعه شوش قلعه ای است که توسط ژاک دمورگان فرانسوی برای سکونت باستان شناسان فرانسوی در نزدیکی آرامگاه دانیال نبی در شوش بر روی تپه ای تاریخی بنا شده است. چیزی که قلعه شوش را در بین گردشگران مشهور نموده به جز طراحی خیره کننده و منظره های منحصربه فرد قلعه، آجرهای آن است، آجرهایی که از کاخ داریوش گرفته شده و برای بنای این قلعه بکار رفته اند. در برخی از آجرهایی که برای ساخت قلعه استفاده شده آجرهایی می بینید که به خط میخی زیگورات چغازنبیل منقوش شده اند.

هدف از ساخت قلعه شوش:

مقصود از ساخت این قلعه فی الواقع مکانی برای نگهداری از آثار تاریخی بود که در منطقه شوش پیدا می شد. یک گروه باستان شناس فرانسوی پس از تحقیق در منطقه شوش و بدست امدن اثرهای با ارزشی که هیچگونه تدابیر امنیتی برای آن لحاط نشده است، اینجا را برای محافظت از اثرهای به دست آمده ایجاد کردند.

معماری قلعه شوش:

قلعه ها معمولاً بر روی بلندي و ارتفاع ساخته میشوند تا کاملاً مشرف به اطراف باشند قلعه شوش هم از این قانون مستثنی نیست و بر روی بلندترین نقطه شهر بنا شده است.

پلان قلعه شوش به صورت ذوزنقه ساخته شده است. این ذوزنقه قاعده ای کوچک در سمت شمال دارد و از نظر معماری شبیه به زندان باستیل در فرانسه است. تقسیم بندی کلی قلعه با دو حیاط و فضای اطراف آن شکل گرفته است و سه راه ورودی برای رسیدن به قلعه موجود است که یکی از راه‌های ورودی بسته شده است.

در قسمت زیرین حیاط مرتفع تر دوم، دو زیرزمین قرار دارد. مصالح اصلی بکار رفته در این قلعه خشت است ولی روی آنها با آجرهایی که برای دوره های گوناگون تاریخی هستند پوشیده شده است.

در این قلعه تزئینات چشم نوازی بکار رفته که تماشای آنها جالب توجه است تزئیناتی که حاوی درگاه های قوسی، نماهای تزیینی با آجر، نقاشی هایی به سبک تلفیقی اروپایی و شرقی و آجرهای کتیبه دار هستند.

این قلعه که در مهر ماه سال ۱۳۸۰ خورشیدی در لیست آثار ملی ایران قرار گرفته از سال ۱۳۷۱ بعنوان پایگاه باستان شناسی و انبار نگهداری اشیای تاریخی استفاده می شود.

این قلعه از سال ۱۳۷۱ تبدیل به موزه و محل نگهداری اشیای تاریخی شده و کسانی که به تماشای آثار تاریخی علاقه دارند با تماشای آثار آن غافلگیر می شوند. در این قلعه اتاقکی شیشه ای به چشم می خورد که به کلاه فرنگی معروف است از طرفی در ضلع غربی بنا برجی استوانه ای را می بینید که در گذشته کبوتر خانه بوده است. برجی دیگر هم درست در مرکز حیاط واقع شده، که با ظاهری دایره ای به برج شمالی معروف است.

در این قلعه تزئینات چشم نوازی به کار رفته که تماشای آن ها جالب توجه است تزئیناتی که شامل درگاه‌های قوسی، نماهای تزیینی با آجر، نقاشی‌هایی به سبک تلفیقی اروپایی و شرقی و آجرهای کتیبه ‌دار هستند. انواع آجرهای به کار رفته در این قلعه مثل آجرهای کتیبه دار باعث شده تا قلعه شوش به قلعه آجر هم معروف شود. این قلعه در زمان جنگ تحمیلی ایران و عراق صدمات زیادی دید اما در اوایل دهه ۷۰ مورد مرمت قرار گرفت، با این حال با رنگ آمیزی هایی که در سال ۱۳۷۵ بر روی راهروها و اتاق های آن انجام شد کمی از اصالت بنا از دست رفت.

فرانسوی‌ها و قلعه شوش

اولین حرکت‌های باستان‌شناسی در محوطه تاریخی شوش در سال ۱۸۵۱ توسط کنت لفتوس انگلیسی آغاز شد. مدتی بعد، ژان و مارسل دیولافوای فرانسوی فعالیت‌های او را ادامه داده و کارشان توسعه پیدا کرد. تپه‌های شوش نظر دمورگان را بسیار به خود جلب کرد و با هدف یک تحقیق دراز مدت کار خود را شروع کرد.

چون در این زمان آثار ارزشمندی از این منطقه کشف شد و امنیتی برای حفظ این آثار وجود نداشت، هیئت فرانسوی تصمیم به ساخت مکانی در این محوطه تاریخی برای نگهداری آثار تاریخی گرفت. در سال ۱۸۹۸ میلادی ژان ژاک دومورگان قلعه شوش را از آجرها و آثار بازمانده از بنای کاخ داریوش ساخت.

آثار موجود در قلعه شوش:

از آنجایی که قلعه شوش محل استقرار باستان شناسان فرانسوی و ابزارآلات آنان بود، یادگارهایی از کارها و فعالیت های آنان بین سالها ۱۸۹۵ میلادی تا بعد از انقلاب اسلامی در قلعه موجود است که برای بسياري از بازدیدکنندگان به خصوص افردی که به باستان شناسی و تاریخ علاقه مندند، بسیار جذاب است. من جمله این اشیاء و وسیله میتوان به موارد زیر اشاره نمود :

دستگاه تقطیر آب، به احتمال زیاد از آب تقطیر شده توسط این دستگاه، برای ظهور و چاپ عکس های آنالوگ استفاده می کردند.

– دستگاه پرس و مته دستی برای استفاده های متفرقه
– یک دستگاه ماشین لندروور
– جک دستی برای بالابردن اشیا سنگین در محوطه باستانی شوش
– دمنده ذغال سنگ برای افزایش حرارت ذغال سنگ
– گاری چهارچرخ
– بالابر دستی و …

امروز این قلعه تاریخی به خاطر عوامل طبیعی از جمله فرسایش و نم صدمات زیادی دیده و حتی شکاف هایی هم بر روی ساختمان آن دیده می شود. از آن جایی که برای ساخت این قلعه از پی استفاده نشده ممکن است که به خاطر آسیب ها ریزش پیدا کند. در روزهایی درهای این اثر تاریخی به روی گردشگران بسته است که شاید یکی از دلایلش همین احتمال ریزش باشد. پس به نظر می آید که باید بر روی قلعه مرمت های بیشتری صورت بگیرد تا گردشگران بتوانند بازدیدی ایمن از این اثر تاریخی داشته باشند.

هتل های اطراف قلعه شوش

هتل و رستوران آپادانا
هتل آپارتمان امیران

مرتبط:

قلعه شوش _شباهتی بی نظیر با قلعه اکروپل

قلعه شوش از منحصرترین آثار ایران و خوزستان است که نحوه ساخت آن این قلعه را جزو آثار بی‌نظیر ایران قرار داده است.