نوشته‌ها

آتشکده آتشکوه محلات

آتشکده آتشکوه محلات یکی از عظیم ترین بناهای تاریخی در استان مرکزی است. عظمت بنا به حدی است که جزء برترین آتشکده‌ های زرتشتیان جهان به شمار می‌ رود. این بنا متعلق به دوره ساسانیان است و توسط کارشناسان خارجی نظیر آندره گدار مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است.

آتشکده آتشکوه یکی از مهمترین آثار بجا مانده از دوران باستان در سرزمین کهن ایران است و در نزدیکی نیم‌ ور قرار دارد. مورخان قدمت این بنا را به دوره ساسانیان مربوط می ‌دانند. بنای چهار طاقی آن شامل ستون ‌های سنگی استوانه‌ای شکل است که بر روی هم استوار شده‌اند. این بنا دارای اتاق‌های سرپوشیده و محلی برای برافروختی آتش بوده‌است. محلی که این آتشکده قرار دارد دارای طبیعت سرسبز است، اما اکنون این بنا در حال تخریب است.

به گفته ابن فقیه همدانی، این بنا تا قرن چهارم هجری برپا و سالم بوده‌است. همچنین او این بنا را هم ‌طراز ایوان کسری و معبد آناهیتا در کنگاور دانسته‌است.

هوتوم شیندلر و آندره گدار در دهه ۱۳۱۰ خورشیدی نیز به بررسی این بنا پرداخته اند. گدار ابتدا از بنا با عنوان آتشگاه یاد می ‌کند و نقشه‌ای از دیوار محاطی و دهلیزهای احتمالی آن بر اساس تصوراتی که می‌ کرده است، رسم می‌ کند؛ اما سپس با توجه به قرائن موجود، نقشهٔ مفروض خود را رد کرده و از بنا به عنوان یک علامت راه‌ یابی یاد می ‌کند. آندره گدار همچنین در توصیف این بنا می گوید: ترکیب این بنا به نظر عجیب می‌ رسد. شبستان بزرگ گنبد دار خیلی بازی وجود دارد که گنبد آن بر پایه ‌هایی با ستون‌ های جاسازی شده در دیوار نهاده شده است.

آتشکده آتشکوه محلات

چنار کهنسال
خالی از لطف نیست که بدانید در کنار این آتشکده درخت چنار مرتفعی با قدمت بسیار وجود دارد.

مشخصات بنا
آتشکده در دامنهٔ کوه آتشکوه و در کنار رودخانه‌ ای به همین نام در گستره‌ ای نزدیک به ۶۰۰ مترمربع ساخته شده است. درازای آن ۴۰ متر و ۲۸ سانتیمتر و پهنایش در بخش خاوری (شرقی)۶۰ متر و ۱۲ سانتیمتر و در بخش باختری (غربی) ۲۵متر است.
مجموع آتشکده از ۳ بخش تالار اصلی (شرقی)، تالار غربی و راهرو تشکیل شده است. تالار اصلی یا شرقی آتشکده که احتمالا محل آتشدان و نیایش بوده و شامل تالاری مربع شکل است، که هر ضلع آن از بیرون ۱۲/۶۰ متر طول دارد.
این تالار دارای ۴ ستون مستحکم به ابعاد ۲/۷۰ در ۲/۷۰ متر و به ارتفاع شش متر تا پای طاق بوده که از سنگ و ساروج ساخته شده و گنبد و طاق این بنای عظیم روی این چهار ستون استوار است.
دو سوی ستون‌ها به طرف داخل تالار بصورت نیم دایره و دوسوی دیگر آنها به صورت مستقیم و دارای زاویه بوده و روی ستون‌ها سردرهایی هلالی و گنبدی شکل وجود داشته که بخش عمده آن فرو ریخته است.
ریزه‌ کاری‌ های به‌کار رفته در سنگ ‌های پاستون ‌ها و ستون ‌ها به اندازه‌ای است که هیچ ‌گاه دوبند سنگ روی هم قرار نگرفته‌است. در ساخت بنا از آجرهای چهارگوش با نمای سنگ استفاده شده و برای استواری بیشتر بنا در درون دیوارها، تیرچه چوبی به کار رفته‌است.
تالار غربی ساختمان تالاری به طول ۱۰/۳۰ متر بناشده که از طریق راهرویی به تالار اصلی متصل می‌شود.
دیوارهای شمالی و جنوبی این تالار از سنگ و ساروج ساخته و حدود ۱/۴۰ متر عرض و ورودی اصلی به تالار شرقی به پهنای ۵/۶۰ متر قرار گرفته است.
در دو طرف ورودی اصلی، دو ستون به قطر ۳/۴۰ و دیگری ۴/۴۰ متر با نمای بیرونی به شکل نیمدایره بصورت برج دیده بانی ساخته شده و در اطراف دو ستون اصلی، دوستون دیگر در جوانب آنها به طول ۳/۲۰ در ۲/۲۰ متر وجود دارد.

آتشکده آتشکوه محلات
از ضلع غربی، چهارستون بزرگ نمایان است که ورودی اصلی و دو ورودی فرعی در اطراف را شامل می‌شود و به احتمال زیاد این ورودی‌ها دارای سردر و سقف و طاق آجری بوده که فرو ریخته است.
راهروی اصلی که تالار مربع شکلی است که در ضلع شرقی مجموعه ساختمان آتشکده قرار دارد، توسط راهرو اصلی به تالار غربی مستطیل شکل ارتباط می‌یابد. این راهرو ۷ متر طول و ۲/۸۰ متر عرض دارد.

در مرمتهای اخیر، با استفاده از سیمان و ساروج نامناسب، بافت اصلی برخی از ستونها و دیوارها از بین رفته و بند کشیهای سیمانی، اصالت بنا را به شدت تخریب کرده اند، با این حال، ایستادن در پای ستونهای ۶ متری قطور و به یادگار، عکسی گرفتن، یکی از کارهای اصلی گردشگرانی است که از این بنا دیدن می کنند.
موقعیت مکانی
این آتشکدهٔ خاموش در ۵ کیلومتری راه نیمور به دلیجان به سوی معدن سنگ آتشکوه و در نزدیکی روستای آتشکوه‌است. با شهر محلات نزدیک به ۱۳ کیلومتر فاصله دارد. ۵ دقیقه که از جاده کمربندی دلیجان به سمت غرب، طی شود، تابلوی کوچکی در سمت چپ جاده، خبر از وجود آتشکده آتشکوه می دهد. آتشکوه، تپه کم ارتفاعی است که از دور نیز پیداست. آتشکده آتشکوه را وقتی می توان دید که از جنوب غربی روستای آتشکوه، جاده خاکی را گذر کرد تا در کنار مزرعه های گندم، ستونهای عریض و بلند آتشکده آتشکوه را دید.
روستای آتشکوه با کمتر از ۱۰ خانوار در ضلع شمالی این بنا قرار گرفته است.

مرتبط:

آتشکوه _آتشکده بزرگ زرتشتیان در محلات

محلات (بخش اول)

محلات _هلند ایران

«معبد خورهه»؛ ستون‌هایی به سوی خورشید

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نوشت: «معبد خورهه» در محلات در استان مرکزی یادگاری از دوران پادشاهی اشکانیان است که دو ستون سنگی و بلند به ارتفاع حدود هشت متر دارد.

خورهه در اوستا به مفهوم محل برآمدن خورشید و کلمه خور در این کتاب به مفهوم منطقه ییلاقی است؛ این منطقه در شمال شرق محلات و بین روستاهای دودهک، ورین و آب گرم، در کنار رودخانه خورهه قرار دارد. بررسی تحقیقاتی انجام شده و آثار کشف شده در دشت و ارتفاعات خورهه نشان می دهد سابقه سکونت و قدمت منطقه به هزاره دوم قبل از میلاد باز می گردد.

علی اصغر مونسان در حساب کاربری خود در اینستاگرام با اشاره به تاریخچه و مشخصات آثار باقیمانده از معبد خورهه نوشت: محلات یکی از جاذبه های دیدنی شهرستان محلات در استان مرکزی معبد خورهه و ستون‌های سنگی آن است که زینت بخش خورهه هستند و می‌توانید از آن در کنار سایر دیدنی‌های این روستا، بازدید کنید.

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خاطر نشان کرد: معبد خورهه یادگاری از دوران پادشاهی اشکانیان است که دارای دو ستون سنگی و بلند به ارتفاع حدود هشت متر است. در ساخت ستون‌های خورهه، سنگ‌هایی معدنی از معدن سنگی که در شمال غرب آن و در فاصله ۵۰۰ متری قرار دارد، استفاده شده است. جنس این ستون‌ها از سنگ تراورتن است و به‌صورت ۶ قطعه روی هم سواره شده‌اند.

 

شهرستان محلات دارای جاذبه های طبیعی و تاریخی متعددی است که یکی از این جاذبه ها دو اثر ستون های خورهه و آتشکده آتشکوه است؛ محوطه تاریخی و باستانی خورهه در مجاورت روستایی به همین نام و در ۴۸ کیلومتری شمال شرق شهرستان محلات، در استان مرکزی قرار دارد.

محوطه آتشکده آتش کوه از جمله مهمترین آثار بر جای مانده از دوران باستان ایران زمین است که بیش از ۳هزار و۵۰۰ متر وسعت دارد و مورخان از این مجموعه به عنوان، آتشکده، معبد، کاخ و مرکز برگزاری جشن ها و مراسم های مذهبی و ملی، عمارت و منزل ییلاقی و قبرستان یاد کرده اند که در دوره های باستان و دوره اسلامی مورد استفاده بوده است.

محوطه معبد خورهه، محلات از یک بنای اربابی شامل بخش درونی، اتاق‌های متعدد و محوطه بیرونی تشکیل شده است. از این محوطه تاریخی تنها دو ستون متشکل از ۶قطعه سنگ با مجموع ارتفاع هشت متر، بقایای فرو ریخته ستون‌ها، بخشی از دیواره‌های سنگی، گورها و آثار به دست آمده به جا مانده است. ایوان اصلی دارای ۱۲ ستون در دو ردیف بوده که اکنون دو ستون آن باقی مانده است و جنس آنها از جنس سنگ تراورتن محلات است که اکنون نیز دارای معادنی است.

این آثار با آثاری چون تخت جمشید از نظر نقش بندی تفاوت داشته و از پایه ستون به طرف بالا به شکل مخروطه ناقص باریک ساخته شده و سطح مخروط ها حلزونی است. پایه این ستون ها مدور ساده و سر ستون ها به سبک و شیوه ایونیک که نوعی دیگر از ستون سازی یونان با افکار و اسلوب محلی، ساخته شده است.

بر اساس بررسی های صورت گرفته، منطقه خورهه از هزاره دوم پیش از میلاد مسکونی بوده است. از این معبد تنها دو ستون به ارتفاع شش متر با حجاری های زیبا در بالای آن باقی مانده است. به گفته باستان شناسان در این محل بنایی ییلاقی برای اشراف سلوکی و معبدی اشکانی قرار داشته است.

خورهه هنوز بافت قدیمی و سنتی خود را حفظ کرده است و خانه‌های با گل و چوب ساخته شده در این روستا خودنمایی می‌کند. امامزاده هفت ایوان با گنبدی مخروطی شکل که توانسته به لحاظ معماری بسیار مورد توجه قرار گیرد؛ غار  شاه بلبل  که در کوه‌های بین خورهه و دلیجان واقع شده، غار تاریخی  لوراخ گاو  و هچنین چشمه وزوان  (چشمه شوره) که در شمال معبد سلوکی این روستا واقع شده و آب آن سنگ ساز و غیر قابل شرب است، در این روستا جریان دارد، از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی روستای خورهه است.

با توجه به شیوع بیماری کرونا و توصیه ستاد ملی مقابله به کرونا به در خانه ماندن و تاکید بر تعویق سفر به دوران پس از مهار بیماری کووید ۱۹، اکنون بهترین فرصت برای مطالعه و شناخت بیشتر جاذبه های فرهنگی، گردشگری و طبیعی ایران ایجاد شده است. می توان با بررسی دقیق، مقصدهای جذاب و جدید گردشگری را برای مسافرت های فردی و گروهی در دوران پسا کرونا برنامه‌ریزی کرد.

منبع:ایرنا

مرتبط:

عشین _نگین گردشگری کویر مرکزی ایران

«بادگیر»، جرقه‌ی پایداری یزد در جهان

شگفتی های معبد لائودیسه نهاوند

کشف یک مجموعه سنگ‌نگاره جدید در محلات

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان محلات از کشف یک مجموعه سنگ‌نگاره جدید در شهر نیم‌ور محلات خبر داد.

مهدی لعل بار با اعلام این خبر گفت: به همت دوستداران تاریخ و فرهنگ شهر نیم‌ور تعداد دیگری سنگ‌نگاره در کوه های جنوب و جنوب غرب نیم‌ور یافت شده است.

وی افزود: این مجموعه نویافته شامل تعدادی نقش کنده بر روی صخره‌هاست و به لحاظ باستان‌شناسی و تاریخی حائز اهمیت فراوان است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان محلات افزود: تعداد این نقاشی‌ها بیش از ۶ مورد است و اندازه این نقوش از دو تا ۱۷ سانتیمتر متفاوت است و به صورت پراکنده در یک مجموعه منسجم و یک محیط فرهنگی- تاریخی قرار دارند.

به نقل از روابط عمومی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان، لعل بار با بیان اینکه کارشناسان قدمت این نگاره‌های صخره‌ای نویافته را متعلق به هزاره دوم تا نهم قبل از میلاد می‌دانند، اظهار کرد: نقش‌های این مجموعه‌ی نویافته در اطراف شهر نیم‌ور، نقوش حیوانی و اکثر آنها نقوش بزکوهی است که از دیدگاه تاریخ هنر و باستان‌شناسی حاوی اطلاعات ارزشمندی برای پژوهشگران این عرصه خواهد بود.

وی افزود: نقش بزکوهی به مضمون آبخواهی، زایندگی، برکت و محافظت است که در نمادشناسی جهانی هم مضمونی شبیه ایران دارد، زیرا اغلب آنها در کنار رودخانه که محل گذر آب بوده قرار دارد، همچنین با کشف این مجموعه تاکنون ۱۲۶ نقش نگاره‌ صخره‌ای در شهر نیم ور کشف شده است.

منبع:ایسنا

مرتبط:

آتشکوه _آتشکده بزرگ زرتشتیان در محلات

محلات _هلند ایران

محلات (بخش اول)

نمایشگاه دائمی گل محلات در سال ۱۴۰۰ بهره‌برداری می‌شود

استاندار مرکزی گفت: پیش بینی می‌شود نمایشگاه دائمی گل در شهرستان محلات تا اواسط سال ۱۴۰۰ بهره‌برداری شود.

سیدعلی آقازاده ” روز یکشنبه در حاشیه بازدید از از طرح‌های عمرانی، ورزشی، فرهنگی و گردشگری در محلات در جمع خبرنگاران افزود: این نمایشگاه به عنوان کانون گردشگری کشور، ۲۰۰ فرصت شغلی مستقیم و ۱۰۰ فرصت غیر مستقیم ایجاد می‌کند.
وی یادآور شد: از ۲ سال گذشته ۶ هکتار زمین برای احداث نمایشگاه گل در محلات واگذار شده و تسهیلات مورد نیاز برای تکمیل این مجتمع منحصر به فرد از نظر زیبایی فیزیکی مصوب شده است.
استاندار مرکزی اظهار داشت: سال یک هزار نفری شهرستان محلات نیز با پیشرفت فیزیکی ۸۰ درصد در دهه فجر امسال یا تا پایان سال جاری بهره‌برداری می‌شود.
آقازاده با اشاره به بازدید از واحد تولید قطعات خودرو در محلات گفت: این واحد تولیدی با طرح‌های توسعه‌ای که داشته برای ۲۵۰ نفر در این شهرستان اشتغال ایجاد کرده است.
وی افزود: این واحد اقدامات بزرگی در زمینه تولید تجهیزات صنایع و قطعات خودرو انجام داده است.
استاندار عنوان های پایتخت سنگ و گل و گیاهان زینتی و صادرات این محصولات را از امتیازات محلات بیان کرد.

در سفر  استاندار مرکزی و معاون عمرانی استانداری طرح توسعه شرکت سویاب صنعت نیز افتتاح شد.

استاندار مرکزی روز یکشنبه در جریان سفر به محلات از روند اجرای پروژه ادامه بلوار حضرت ولیعصر (عج) شهرک امام (ره)، سالن ورزشی یک هزارنفری در حال احداث، مجموعه نمایشگاه دائمی گل و گیاه محلات (گل باغ کیهان) و روند آماده سازی و صادرات بید قرمز در پایانه گل و گیاه این شهرستان بازدید کرد.
محلات در جنوب استان مرکزی با ۵۵ هزار نفر جمعیت است.

منبع:ایرنا

مرتبط:

آتشکوه _آتشکده بزرگ زرتشتیان در محلات

محلات _هلند ایران

محلات (بخش دوم)

محلات (بخش اول)

لغو برگزاری آیین بیل‌ گردانی نیم ور محلات

رییس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری محلات گفت: آیین ۲ هزار ساله بیل‌ گردانی نیم‌ور محلات امسال به‌دلیل شیوع ویروس کرونا برگزار نمی‌شود.

« مهدی لعل‌بار » روز پنجشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود:آیین بیل‌ گردانی جشن شکرانه آب و باروری طبیعت است که هرسال در عصر آخرین جمعه فروردین ماه  با حضور مردم و مسئولان در شهر تاریخی نیم ور محلات برگزار می‌شد اما، به‌منظور حفظ سلامت مردم و مبارزه با ویروس کرونا، برپایی این آیین لغو شده است.
وی بیان کرد: برگزاری پنجمین جشنواره کاچی و باسلوق و آیین بیل‌ گردانی تا  شکست کامل کرونا   به تعویق خواهد افتاد.

جشن بیل‌گردانی نمادی از تشکر الهه آب است و ریشه در فرهنگ آب و آبیاری مردم این خطه حاصلخیز دارد و به اعتقاد مردم منطقه نیم‌ور این آیین، به برکت و زیادی آب در فصل بهار کمک می‌کند.

آیین بیل‌ گردانی
مردم شهر تاریخی نیم ور برای حفظ این رسم معنوی هر سال در مواقعی که مسیر جوی‌های آب توسط گل و لای و یا رشد گیاهان و علف‌های هرز در ماه اسفند و اوایل فصل بهار مسدود می‌شده و آبرسانی به مزارع این شهر به کندی انجام می‌گرفته، با اعلام بزرگان شهر، با مشارکت و یاری یکدیگر به پاکسازی حریم جوی می‌پردازند.
در این آیین، پس ازلایروبی جوی‌های آب، بیل‌گردانان شامل ورزشکاران منطقه به نوبت، هفت بیل مخصوص که به تعبیری برای اسبار باغ‌های انگور به کار می‌رفته است را در دو دسته چهار و سه تایی به یکدیگر بسته و بیل گردانان این بیل ها را با مهارت و قدرت در دو جهت مخالف به‌صورت ضربدری بالای سر می‌چرخانند.
بیل گردانان باید دو دسته بیل به وزن ۳۲ کیلوگرمی را بین پنج تا ۳۰ بار بالای سر خود بچرخانند و در این هنگام با دعا و نیت به حرکت در آمدن هفت آسمان و نزول رحمت الهی قدرتمندی خود را برای مردم این منطقه به نمایش بگذارند.
این جشن چندین روز طول می‌کشد، و قبل از شروع آیین بیل‌ گردانی، لایروبان همراه با بیل‌های خود مراسم رژه را تا محل برگزاری جشن که بر روی سکویی مخصوصی در مرکز شهر نیم ور است، انجام می‌دهند.
قدمت شهر نیم ور به دوران ساسانیان و اشکانیان برمی‌گردد و این شهر باداشتن سابقه تاریخی  دارای آداب و رسوم جالب و دیدنی است.

منبع:ایرنا

مرتبط:محلات _هلند ایران

محلات _هلند ایران

اگر بگوییم شهرستان محلات سبقه تاریخی اش به روزگار هخامنشیان و دوران مادها باز می گردد، پر بیراه نگفته ایم. شهری که خمین، اراک، اصفهان و گلپایگان را در اطرافش دارد و به هلند ایران شهره است. مزارع بزرگ پروش گل، علی الخصوص گل های رُز بی نظیرش لقب «هلند» را به این شهرستان داده است. بهشتی افسانه ای که در اردیبهشت ماه گل می کند و جان می دهد برای فرار از آلودگی هوای پایتخت. غیر از باغ گل هایش، محلات را به معادن سنگ بی شمارش می شناسند، سنگ های زینتی و مرمرینش که در نمای خانه هایش رخ می نماید.

شهرستانی جامانده از دوران قبل از میلاد

این جا صدای تاریخ می آید. در لندی های شهر که قدم بزنید، حتما چشم تان به آثار باستانی و بافت قدیمی شهر می خورد. این جا «خورهه» است، محل برآمدن آفتاب؛ خورهه در اوستا به مفهوم «محل برآمدن خورشید» است و از سویی کلمه «خور» در این کتاب به مفهوم منطقه ییلاقی است، این منطقه در شمال شرق محلات واقع شده است.

بررسی تحقیقات انجام شده و آثار کشف شده در دشت و ارتفاعات خورهه نشان می دهد سابقه سکونت و قدمت منطقه به هزاره دوم قبل از میلاد باز می گردد. هنوز مردمانی هستند که به دنبال آثار باستانی، این منطقه را زیر و زبر کرده اند و هنوز در آرزوی کشف آثاری از دوران مادها و هخامنشیان در میان این منطقه هستند. خورهه هنوز بافت قدیمی و سنتی خود را حفظ کرده و خانه هایش با گل و چوب ساخته شده است.

محلات

آسیاب آب محلات؛ دن کیشوت تنهای شهر

شهرستانی سرشار از آسیاب های بادی، شاید باید دن کیشوت قهرمان مشهور کتاب سروانتس به آسیاب های بادی شهرستان محلات می آمد و نبردش را با آن ها ادامه می داد، اما حالا اثری از آثار این آسیب ها باقی نمانده است. یکی از شهروندان محلات می گوید: «محلات، شهر آسیاب ها بود. بوی کاهگل و گندم درهم می پیچید و زندگی جریان داشت. اما حالا قریب به چهار آسیاب بادی و قدیمی این شهر از بین رفته است و پنجمی هم در آستانه تخریب است.»

این پیرمرد محلاتی با لهجه ای که هرکلام را می کشد، نام آسیاب های تخریب شده را چنین می گوید: «آسیاب بهرامی، یکی از بزرگ ترین آسیاب های این شهرستان بود که خراب شد. آسیاب جمبیل، آسیاب دوغی، آسیاب آبروئه باقی آسیاب هایی هستند که بر اثر بی توجهی از بین رفته اند.»

و حالا، حال پنجمین آسیاب آبی این شهرستان خوب نیست. آسیاب های آبی جزو قدیمی ترین و ارزشمندترین آسیاب های ایران است که برای آسیاب گندم، جو و سایر غلات مورد استفاده قرار می گرفتند.

یکی از این آسیاب های آبی در شهرستان محلات واقع شده که قدیمی ترین آسیاب آبی استان مرکزی است و در سال ۱۳۸۷ به عنوان اثر ملی ثبت شده است. متاسفانه این آسیاب تاریخی در چند سال اخیر با بی توجهی هایی رو به رو بوده است و از آن جا که مالک خصوصی دارد و هنوز به تملک درنیامده است، در حال تبدیل شدن به مخروبه و زباله دانی است و حال و روز خوشی ندارد.

محلات

مسئولان امر نیز به دلایلی از قبیل کمبود اعتبار آن را جدی نمی گیرند و توپ را در زمین یکدیرگ می اندازند و این مکان امروز به مامنی برای مرغ و خروس ها تبدیل شده است. این آسیاب در خیابان سرچشمه و سه راه معروف به حاج مهدی واقع شده است. سرچشمه بزرگ ترین پارک جنگلی محلات از چشمه های پرآب طبیعی استان مرکزی است که در شمال این شهر و در دامنه رشته کوه هفتادقله قرار دارد. اما آسیاب آبی این شهرستان در طرح گردشگری سرچشمه قرار نگرفته تا جایی که محمدرضا علی محمد، رییس شورای شهر محلات در این باره گفت: «آسیاب آبی محلات جوز طرح گردشگری سرچشمه محلات نیست و شهرداری نمی تواند نسبت به تملک آن اقدام کند.

در آخرین جلسه ای که به اتفاق مدیر کل میراث فرهنگی استان مرکزی در محل شورای اسلامی شهر محلات برگزار شد، توافق شد میراث فرهنگی نسبت به تملک و ساماندهی این اثر اقدام و شهرداری و شورای شهر نیز همکاری کنند. آسیاب آبی محلات، یک اثر تاریخی و مرتبط با میراث فرهنگی است و بهتر است این اداره با مالکان به توافق برسد و نسبت به تملک آن اقدام کند.»

نکته جالب ماجرا در این است که شهرداری به عنوان متولی حفظ بناهای تاریخی در این شهرستان هم همچنان اقدامی برای حفظ این بنا انجام نداده است.

چنار دوهزار ساله محلات

فقط تهران نیست که با خیابان ولی عصر (عج) و چنارهای ثبت شده اش فخر می فروشد. خیابان سرچشمه  محلات با چنارهای هزارساله اش لذت قدم زدن را در این شهرستان صدبرابر می کند. امانشان تاریخی این شهرستان میدان چنارش است. چناری قطور و زیبا که تنه ای به تاریخ می زند. شاید اگر صدای درخت را بشنویم، از خاطرات دو هزار ساله اش و روزهای قدیم محلات خواهدگفت. از روزهای کاهگل های نم کشیده دیوارها، صدای سنگ آسیاب های آبی، صدای امامزاده فضل و یحیی نوادگان امام موسی کاظم (ع) که هیچ کس ندانست چه بر سر آثار باستانی شان آمد و… اما هنوز محلات، شهر گل ایران است، کوچه باغ هایی که سنگ شده اند.

مرتبط:

محلات (بخش اول)

محلات (بخش دوم)

عید نوروز امسال کجا بریم؟

یکی از دغدغه‌های این روزهای مردم سفر کردن در ایام نوروز است؛ اما چیزی که قابل‌ تأمل است هزینه‌ این سفرهاست.

نوروز ایامی است که اوج سفرهای مردم به شهرهای مختلف ایران آغاز می‌شود. هر فردی که قصد سفر به مکانی داشته باشد، با توجه به ملاک‌های سفر مانند اقامت، خرید، تفریح و… شهری را برای سفر انتخاب می‌کند.

حال چیزی که باید به آن توجه و تأمل کرد این است که هزینه‌ سفر به چه شهرهایی به‌صرفه‌تر از دیگر شهرهاست؟ اکثر مردم قبل از عید به این فکر می‌افتند که تعطیلات عید نوروز کجا بریم؟

بوشهر

بوشهر، شهری است که دارای جاذبه‌های دیدنی بسیاری است که از جمله‌ آن می‌توان به موزه رئیس‌علی دلواری، قلعه نصوری، رافائل، سحانتیر، گنبد نمکی جاشکف موزه‌ دریانوردی خلیج فارس و ری شهر اشاره کرد.

کاشان

شهر گل و گلاب، کاشان شهری که جاذبه‌هایی همچون مسجد جامع، مسجد آقا بزرگ، آتشکده نیاسر، غار تالار، کاروانسرای مرنجاب، باغ و حمام فین دارد. مکان های دیدنی کاشان در فصل زیبای بهار دیدنی بوده و علی‌الخصوص اردیبهشت‌ماه در گلستان‌های قمصر می‌توانید از این‌همه زیبایی لذت ببرید.

محلات

محلات از دیگر شهرهایی است که به شهر گل معروف است. مردم با هزینه‌ای حدود ۶۰۰ هزار تومان می‌توانند از این شهرستان دیدن کنند. چشمه‌ آبگرم، ستون‌های خورهه، آتشکده‌ آتشکوه، قلعه‌ آقاخان و غار آزادخان از جمله جاذبه‌های این شهرستان است. از مراسم‌های دیدن این شهرستان اهواهو است. سوغاتی محلات حلواشکری و حلواارده است.

سرعین

سرعین دیگر شهرستانی است که دارای جاذبه‌هایی همچون آبگرم، سبلان، بش باجیلار و گاومیش گلی، دهکده‌ صخره‌ای باستانی و بندر کلخوران، پیست اسکی است.

 نوش‌آباد

نوش آباد شهری زیبا که در استان اصفهان واقع شده است. شهر زیرزمینی اویی در این شهرستان واقع شده است. معماری بی‌نظیر این شهرستان هر فردی را مجذوب خود می‌کند.

جاذبه‌هایی همچون پل اسحاق آباد، قلعه‌ خشتی فرزین، بقعه‌ رقیه بانو، آب انبار چاله‌سی، مرکزی، دربریگ و زیارتگاه فیض‌آباد این شهر را دیدنی‌تر کرده است. صنایع دستی این شهرستان زبانزد خاص و عام است. از این صنایع می‌توان به جولابافی اشاره کرد.

خوانسار

در ناحیه‌ای نه‌چندان دور از کویر مرکزی ایران در فاصله حدود ۱۵۰ کیلومتری شمال غرب شهر اصفهان با پوشش گیاهی متنوع که لاله‌های واژگون آن معروف هستند قرار دارد.

blank

چالدران

یکی از شهرستان‌های استان آذربایجان‌غربی است که در شمال غربی این استان قرار گرفته است. شهرستان چالدران بیشتر به خاطر جنگ چالدران شهرت دارد. چالدران به دلیل داشتن هوای سرد در فصل زمستان و خنک در فصل گرما، یکی از مناطق گردشگری استان می‌باشد.

کلیبر

یکی از شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی است که در ناحیه‌ی شمال شرقی این استان واقع شده است. شهرستان کلیبر از جنوب با اهر، از شمال با جمهوری آذربایجان، از غرب با رود ارس و جمهوری ارمنستان و از شرق با استان اردبیل همسایه است.

کاروانسرای دوره صفوی که در کنار رودخانه کلیبر واقع شده و برج‌های یادمان یا مقبره‌ای از دوران مختلف که اکثراً مربوط به دوره ایلخانان است و همچنین امامزاده کلیبر و حمام مسجد جامع کلیبر، اصالت تاریخی شهرستان را سندیت می‌بخشد.

منبع:ایسنا

محلات (بخش دوم)

جاذبه های تاریخی ، فرهنگی و مذهبی شهرستان محلات

یخچال نیم ور

این یخچال در شهر نیم ور قرار دارد و دارای گنبد مخروطی بلندی است که در قسمت پایه بسیار ضخیم ساخته شده و در قسمت های بالاتر به تدریج از ضخامت آن کاسته و یزرگی آن نیز کاهش می یابد و متعلق به دوره قاجار است.

یخچال نیم ور

ستون های سنگی خورهه

در شمال شرق محلات در مجاورت روستای خورهه حفاری های باستان شناسی در خورهه در تابستان ۱۹۵۵ میلادی به عمل آمد. اداره باستان شناسی تصمیم به انجام این حفاری گرفت تا ساختمان آن را آشکار سازد. در این کاوش تعدادی سفال و چند تکه نقره متعلق به دوره سلوکیان کشف شد.

ستون های سنگی خورهه

میل میلونه

میل میلونه بازمانده یک ساختمان سنگی ، با عظمت  وقدمت بسیار است که از سنگ وساروج و درقسمت بالایی آن همراه با رگ های آجر ساخته شده است و بخش فوقانی به ویژه تحتانی میل میلونه همچون مجسمه ابوالهول به شده فرسایش سافته استکه قدمت آن به دوره ساسانی برمیگردد . این بنا دردهستان باقرآباد مجاورت شهر نیم ور قرار دارد.

میل میلونه

قلعه جمشیدی

این قلعه در شهر نیم ور واقع است و آن را احتمالا مربوط به دوره ساسانی میدانند و به قلعه گبری نیز مشهور است. این قلعه دارای چاه آب، مرده شوی خانه ای با در سنگی و سایر تاسیسات لازم بوده است.

قلعه جمشیدی

آتشکده آتشکوه نیم ور

آتشکده آتشکوه نیم ور در ۸ کیلومتری جنوب شرقی نیم ور قرار دارد . این بنا در دامنه یک رشته کوه و درحاشیه جنوبی روستای آتشکوه ساخته شده و از دوبخش ایوان و چهارتاق تشکیل شده است و قدمت آن به دوره ساسانی تعلق دارد.

آتشکده آتشکوه نیم ور

آسیاب آبی

آسیاب آبی در بخش شمالی شهر محلات و در نزدیکی چشمه پر آبی به نام سرچشمه واقع شده است و آب مورد نیاز خود را نیز از همین چشمه تامین می کند و از چهار قسمت تنوره ، استراحتگاه و انبار و اصطبل تشکیل شده است و متعلق به دوره صفوی می باشد.

حسینیه آقاخان محلاتی

تکیه تاریخی توسط آقاخان محلاتی که پیشوا و امام فرقه اسماعیلیه که از رجال سیاسی- مذهبی دوره قاجاریه به حساب می آید. حسن علی شاه (آقاخان) پس از آنکه با دختر فتحعلی شاه ازدواج کرد، از طرف وی به آقاخان ملقب گردید. این تکیه محلات ، خیابان امام خمینی (ره) واقع شده است.

امامزاده عبدا… (ع)

امامزاده عبد الله که به شاهزاده عبد الله معروف است منسوب به امام جعفر صادق (ع) می باشد . در قسمت جنوبی شهرستان محلات واقع شده است. این امامزاده دارای بقعه ای که از یک طرح چهارتاقی نسبتا بزرگ که سقف آن راگنبدی تک پوش تشکیل داده و سه ایوان اصلی بانقاشی  گچ بری های زیبا قرار داشته است و دیرینگی ان مربوط به دوره صوی می باشد.

امامزاده محمد و اسماعیل

این امامزده در شهر نیم ور و در ۷ کیلومتری شهرستان محلات واقع شده است که در اواخر سلطنت لطفعلی خان زند مزار این دوبزرگوار کشف شده است.

امازادگان فضل و یحیی (ع)

این امازادگان از فرزندان امام موسی کاظم و امام رضا (ع) می باشند که در شهرستان محلات در کوی بالای مدفون هستند. بقعه دارای قبه ،رواق و ایوان هایی است و در اطراف حیاط نیز حجره هایی به چشم میخورد و بنای آن مربوط به دوره ایلخانی است.

آیین و مراسم محلی

آیین بیل گردانی

بیل گردانی جشنی است مربوط به آداب آب و آبیاری که منشا آن جنگ دیرینه ای است که بر سرآب بین انسان و طبیعت وجود داشته و به دلیل اهمیت آبیاری در ایران صورت می گرفته است. این مراسم هنوز در نیم ور پابرجاست و نمادی از جنگ و ستیز انسان با موانع طبیعی است.

آیین بیل گردانی

عملیات جوی روبی که از دهم تاپانزدهم اسفند ماه به طول می انجامد . هنگامی که آب به نخستین پخش گاه آب که در محل به طرف آبادی آغاز می گردد میان بیست و پنج روز تا یک ماه به طول می انجامد. هنگامی که آب به نخستین پخش گاه آب که در محل به آن (وارگو) می گویند می رسد مردم جشنی بزرگ که یادگار سنت های پهلوانی کهن ایران است برپا می کنند. این مراسم به عنوان بیل گردانی معروف است  و میدان اصلی آبادی محل برگزاری مراسم است. برای انجام مراسم و مسابقه بیل گردانی هفت بیل شخم زنی را دردو دسته چهارتایی و سه تایی با طناب محکم میبندند و پهلوانان بیل چهارتایی رابا دست راست و بیل سه تایی رابا دست چپ از زمین بلند میکنند و به طرز شگفت آوری در حال بالا آوردن ، چرخش آنان را به دور سر آ؛از می نمایند.

مراسم اهواهو خورهه محلات

مزاسم اهو اهوا یک مراسم سنتی است که شب نیمه شعبان ماه مبارک رمضان و همزمان با سالروز میلاد امام حسن مجتبی (ع) در روستای خورهه محلات اجرا می شود .این مراسم به این صورت است که نو جوانان روستا  دردسته های چند نفری به درخانه اهالی رفته و یک ترانه فولکوریک (عامیانه) اجرا مینمایند.

آنها کوچکترین فرزند خانواده را خطاب قرار داده و ترانه به نام او میخوانند و در انتها صاحبخانه مقداری آجیل ، شیرینی پول و چیزهای دیگر به آنها می دهد . در این شب تمام خانواده ها منتظر هستند تا دسته های مختلف به در خانه های آنها بروند. فلسفه وجودی این مراسم در واقع نوعی شاد باش و تبریک تولد امام حسن مجتبی است که به منزله فال نیک گرفته می شود .

صنایع دستی

صنایع دستی محلات دستباف های سنتی (قالی بافی ، گلیم بافی ) رودوزی ها سنتی ، پاپوش سنتی ، آثار چوبی ( معرق کاری و پیکر تراشی ) سفال گری ، گیوه دوزی ، گیوه بافی ، حکاکی روی سنگ و معرق سنگ می باشد.

محلات (بخش اول)

شهرستان محلات با وسعتی معادل ۱۹۹۶ کیلومتر در جنوب شرقی استان مرکزی قرار دارد. این شهرستان از شمال و شرق به شهرستان دلیجان و از جنوب و جنوب غرب به شهرستان خمین و استان اصفهان و از غرب به اراک محدود می شود.

این شهرستان دارایی یک بخش به نام مرکزی ، دو شهر به نام های محلات و نیم ور و دو دهستان به نام های خورهه و باقر آباد است.

ساکنین کنونی محلات با زبان فارسی و لهجه محلی تکلم می کنند و سوغات آن گل ، حلوا ، گیوه و تریکو می باشد .

مناطق نمونه گردشگری محلات

منطقه آبگرم ، سرچشمه محلات و محوطه تاریخی خورهه جز مناطق نمونه گردشگری محلات می باشند که این مناطق به سبب ویژگی های طبیعی و تاریخی و موقعیت محل ودارا بودن چشم اندازهای طبیعی ، چشمه های پر آب و آب معدنی گرم و فضای تاریخی و باستانی به عنوان مناطق نمونه گردشگری انتخاب شده اند.

چشمه آب معدنی آبگرم محلات

در شمال شرقی محلات و در دامنه ارتفاعات ۱۶۳۵متری کوه خورزن مجموعه ای از چشمه های طبیعی آبگرم و معدنی با آبدهی بالا قرار دارد که از اعماق زمین با درجه حرارت حداقل ۵۰ درجه سانتی گراد به سطح زمین جاری می شود.

این آبها که از روی مواد مذاب داخل زمین همراه با گاز های عمدتا گوگردی به سطح زمین می آید دارای خواص مختلف طبی و درمانی می باشد . آب این چشمه دارای ترکیبات سولفات کلسیک و ازته است و برای درمان بیماری های نقرس ، کبدی ، صفراوی و دستگاه گوارش مورد استفاده قرار می گیرد .همچنین در گذشته برای درمان کچلی و امراض پوستی استفاده می شده است .

مجموعه آب درمانی محلات دارای امکانات بهداشتی ، استخر و حمام های خصوصی مجهز به وان های شستشو ، رستوران ، کافی شاپ و اقامتگاههای مناسب برای گردشگران داخلی و خارجی است .

منطقه آب گرم در ۱۵ کیلومتری جاده محلات – دودهک واقع شده است .این منطقه با مساحت ۳۰۰ هکتار جز منطقه نمونه گردشگری می باشد.

 سرچشمه محلات

یکی از چشمه های پر آب طبیعی استان مرکزی سرچشمه محلات است که درشمال  این شهر در دامنه رشته کوه هفتاد قله قرار دارد.

مورخان عامل وجودی محلات را آب این چشمه می دانند . با توجه به اینکه این سرچشمه در بلندترین نقطه شهری محلات قرار گرفته مکانی بسیار مناسب و خوش آب و هوا را برای گردشگران داخلی وخارجی فراهم نموده است.

وجود درختان چنار کهن ، صخره های تراشیده و مکان های زیبا در کنار آب سرچشمه که در داخل پارک تفریحی جاری است ، مناظر دلنشینی را برای علاقه مندان به طبیعت و تفریح ایجاد کرده است.

در مجموعه سرچشمه امکانات جدیدی از قبیل اقامتگاه ،استراحتگاه ، رستوران ، کافی شاپ ، سفره خانه سنتی ، شهر بازی ، مرکز فروش گل و گیاه ، مرکز نمایشی و سکوهایی جهت نصب چادر و کمپینگ ساخته شده است. این منطقه نیز در مساحت ۱۰۰ هکتاری جز مناطق نمونه گردشگری قرار گرفته است.

روستای خورهه

روستای خورهه در شمال شرقی شهر محلات قرار دارد و از غرب به کوه سوراخ گاو و از جنوب به کوه خور زرین محدود می شود.

این روستا در محدوده کوهستانی شمال شهر محلات استقرار یافته است.

blank

آب و هوای آن در بهار و پاییز ملایم و مطبوع و درتابستان گرم و در زمستان سرد و خشک است. معدن سنگ ساختمان در سه کیلومتری روستا واقع شده و رودخانه فصلی خورهه از درون روستا عبور میکند . معبر منسوب به دوره سلوکی ، پل و کارونسرای صفوی از آثار مهم آن است . مردم روستای خورهه به زبان فارسی سخن می گویند روستای خورهه در ناحیه مرتفعی واقع شده و مناظر و چشم اندازهای کم نظیری دارد.آب و هوای تمیز ، طبیعت سرسبز ، معماری زیبای روستای تاریخی کهن ،موجب گردیده تا هر سال عده کثیری از گردشگران به این روستا سفر نمایند. مناطق دیدنی آن شامل ، غار تاریخی سوراخ گاو ، بنای باستانی معبد و میل های منسوب به دوره سلوکی ، امامزاده خورهه اشاره کرد.

بند آبی نمیور

رودخانه یا به قولی بند آبی موسوم به نیمور در حدود ۸ کیلومتری غرب بخشی به همین نام در روی رودخانه لعل وار بنا گردیده است ، که از آن میباید به عنوان یند دست ساز نیمور نام برد. اطراف این بند با شکوه آبی که دارای آبشار نسبتا مرتفعی است را سبزه زاران مناطق حاصلخیزی پوشش داده است که می باسد از آن به عنوان یکی از جذاب ترین و جالب توجه ترین نقاط طبیعت گردی محلات نام برد. این بند آب را نیز باید از جمله یکی از آثار تاریخی باستانی موجود در این ناحیه و دره لعل وار به حساب آورد.

آبگرم نینه

روستای نینه در دامنه شرقی کوهستان کم ارتفاع و سنگلاخی خورزین واقع شده و در تمام ایام سال میزبان خیل انبوه گردشگران و طبیعت گردان به این منطقه می باشد همچنین در جنوب این روستا چشمه های آب گرم دیگری به نام چشمه تلخه ، آب عزیز و … به چشم میخورد.

شهر نیم ور یا نیمه ور

شهر نیم ور در فاصله ۱۰ کیلومتری شهر محلات واقع شده است. در کتاب تاریخ قم از نیم ور به عنوان منطقه ای با بیش از هزار سال قدمت نام برده شده است. ابن فقیه همدانی این شهر را که از مراکز مهم مذهبی فلات ایران در روزگار باستان به شمار می رفته استرا هم تراز با ایوان کسری ، قصر شیرین و معبد کنگاور دانسته است.

روستای آتشکوه

روستای آتشکوه از توابع بخش مرکزی شهرستان محلات در ده کیلومتری جاده نیمور به دلیجان قرار داردو اطراف روستا ، مزرعه های غلات فراوانی استو دهکده ای کوچک و آرام با چند خانه قدیمی و ساکنانی ساده و مهربان می باشد.

این روستای زیبا دارای بنای تاریخی برجسته ای است که برای هر بیننده ای جذاب و جالب می باشدکه به نام آتشکده آتشکوه نام برده میشود. در ضلع غربی آتشکده نیز درخت چنار بسیار بزرگی وجود داردکه در پای آن ، برکه ای ساخته اندتا آب رودخانه کوچک این روستا راجمع کند. از ریشه این چنار کهن ، تنه های قطوری بیرون آمده است. مردم روستای آتشکوه به زبان فارسی صحبت می کنند و شغل اصلی آنها کشاورزی و دامپروری است و محصولاتی چون گندم و جو ، گردو و لبنیات تولید می کنند.

ادامه دارد…