اما و اگرهای موزه هدایای رییس‌جمهور
رییس ایکوم ایران تبدیل موزه ارتباطات تهران به موزه هدایای ریاست‌جمهوری را انتخاب مناسبی نمی‌داند و تاکید می‌کند: نباید جای یک موزه را به موزه دیگری داد. همچنین ایجاد موزه هدایای هر رییس‌جمهور در زادگاهش به گسترش و ارتقای کیفی شهرهای به‌خصوص کوچکِ کشور می‌انجامد.
داستانِ ایجادِ موزه هدایای رییس‌جمهور بعد از پایانِ کارِ هر کدام از روسای جمهور کشورمان به قصه‌ای متفاوت نسبت به دوره قبلی تبدیل شده به گونه‌ای که به نظر می‌رسد رقابتی در انتخاب مکانِ ایجاد این موزه‌ها در حال به وجود آمدن است.
قصه از آن‌جا شروع می‌شود که روسای جمهوری ایران در دوران ریاست‌جمهوری خود در دیدارها و سفرهای خارجی آثاری را به‌عنوان هدیه از سران کشورها دریافت می‌کردند و پس از پایان دوره کاری‌شان بخشی از این آثار را با خود به همراه می‌بردند و بخشی دیگر را در موزه‌ها و نقاطی که صلاح می‌دانستند در معرض نمایش قرار می‌دادند. با فرار ابوالحسن بنی‌صدر، محمدعلی رجایی در کوران انقلاب به ریاست‌جمهوری رسید و شاید دوران کوتاه ریاست‌جمهوری او باعث شد که فرصتِ جمع‌آوری کلکسیونی از آثارِ اهدایی خود را نداشته باشد.
پس از شهید رجایی ریاست‌جمهوری آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای آغاز شد. ریاست‌جمهوریِ مقام معظم رهبری تا پایان دو دوره پایدار ماند و ایشان توانستند مجموعه‌ای از آثار اهدایی از سران کشورها و مقامات را جمع‌آوری کنند که اکنون بخش زیادی از این آثار در اختیار موزه آستان قدس رضوی و بخش دیگری نیز در ساختمان ۲۴۰ مجموعه تاریخی – فرهنگی سعدآباد نگهداری می‌شود. مرحوم آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی نیز بعد از دو دوره ریاست‌جمهوری خود، خانه شخصی‌اش را به موزه هدایای ریاست‌جمهوری تبدیل کرد.
با آغاز دوره ریاست‌جمهوری حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد خاتمی، ساختمان شماره ۲۴۰ سعدآباد که پیش از انقلاب اسلامی به کاخ شهناز پهلوی مشهور بود به عنوان موزه اشیای اهدایی رییس‌جمهوری انتخاب شد که با پایان دوره ریاست‌جمهوری، او اسناد متعلق به خود را به زادگاهش، اردکان یزد برد ولی اشیای اهدایی در همان موزه سعدآباد باقی ماند.
اما در دوره ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد، موزه آثار اهدایی به روسای جمهوری در سعدآباد به صورت نیمه‌تعطیل درآمد و همان شد که احمدی‌نژاد در دوره پایانی ریاست‌جمهوری‌اش تمامی آثار اهداشده را به دلیل آن‌چه ایجاد موزه یادمان‌های روسای جمهوری در حرم امام خمینی (ره) عنوان شد با خود برد و سرانجام اعلام شد بخشی از آثار او در مرقد بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران به نمایش درآمده است.
اکنون یعنی از اوایل امسال صحبت‌هایی درباره مکان موزه هدایای رییس‌جمهور حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی – رییس‌جمهور فعلی – مورد بحث است. نخستین بحث‌ها نیز از تیر امسال مطرح شد.
البته در همان آغازِ کار یعنی تیرماه امسال محمدحسن طالبیان – معاون میراث‌فرهنگی وزارتخانه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی – از موافقت رییس‌جمهور برای تحویل هدایای نفیس و ارزشمندِ داده‌شده به او در دوره‌های مختلف، به این وزارتخانه خبر داد و اعلام کرد که «بخشی از موزه هنرهای زیبا در کاخ سعدآباد برای نمایش آثار و هدایای ریاست‌جمهوری آقای روحانی در نظر گرفته شده و قرار است تا زمانِ مشخص شدن فضایی دائمی برای نمایش این آثار، هدایای ریاست‌جمهوری دو دوره یازدهم و دوازدهم در این فضا به نمایش درآید.»
اما مدتی بعد از جانمایی آثارِ دوران ریاست‌جمهوری حسن روحانی در موزه ارتباطات که زیر نظر وزارت ارتباطات است، خبر رسید. اما این بحث همین جا به پایان نرسید، بلکه به مرور زمزمه‌هایی از احتمال واگذاری کامل این فضای موزه‌ای به نهاد ریاست‌جمهوری شنیده شد، به حدی که همه فضا و کنترل آن در اختیار آن نهاد قرار بگیرد.
این شنیده‌ها باعث شد تا نخستین هشدارها برای احتمال تبدیل این فضای موزه‌ای – از دو بُعد عمارت و آثار ارزشمند آن – به موزه ریاست‌جمهوری که پیش‌تر در سعدآباد برپا بود و اجازه بازدید و حضور مردم کمتر در این فضا فراهم می‌شد، مطرح شود.
از سوی دیگر بر اساس دیده‌های خبرنگار ایسنا، با توجه به باز بودن ورودی موزه ارتباطات منتهی به خیابان امام خمینی (ره) و فعالیتی که چندین نفر در چند شب گذشته در این موزه داشتند، احتمال آغازِ آماده‌سازی این فضای موزه‌ای بر اساس صحبت‌های انجام‌شده برای تبدیل آن به موزه ریاست‌جمهوری و انتقال آثار ارزشمند آن به فضایی دیگر وجود دارد.
کار شایسته‌ای نیست جای یک موزه را به موزه دیگری بدهیم
اکنون سیداحمد محیط طباطبایی – رییس کمیته ملی موزه‌های ایران (ایکوم) – درخواست می‌کند تا فضای خالیِ مناسبِ دیگری برای ایجاد موزه دوران ریاست‌جمهوری حسن روحانی انتخاب شود.
او در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید: بر اساس رسمِ متداولی که در بخش‌های زیادی در دنیا و البته در کشورمان در طول سال‌های گذشته وجود دارد، با پایانِ هر دوره ریاست‌جمهوری در کشور، هر اقدام و اتفاقی برای دوره آن رییس‌جمهور رخ داده باشد در قالب موزه یا بنیادی به نمایش درمی‌آید.
محیط طباطبایی نمونه این اتفاق در خارج از کشور را ایجاد بنیادی به نام «ژاک شیراک» – رییس‌جمهور فرانسه در سال‌های قبل – که در محل تولد او ایجاد شده می‌داند و ادامه می‌دهد: از سوی دیگر در کشورمان نیز خانه شهید رجایی به موزه این رییس‌جمهور اسبق ایران تبدیل شد، یا موزه مرحوم آیت‌الله رفسنجانی در رفسنجان شکل گرفت و آثار دوره ریاست‌جمهوری مقام معظم رهبری به آستان قدس رضوی اهدا شد. آثار دوره ریاست‌جمهوری آقای خاتمی نیز در موزه‌ای در سعدآباد به نمایش درآمد و از سوی دیگر او نیز فرهنگسرایی به نام خود در اردکان دایر کرد.
او با اشاره به این‌که روسای جمهور کشور از شهرهای مختلف در ایران انتخاب می‌شوند، اضافه می‌کند: معتقدم ایجاد یک بنیاد یا موزه به نام آن‌ها در زادگاه‌شان به گسترش توسعه فضاهای فرهنگی در سطح کشور کمک می‌کند.
محیط طباطبایی با بیان این که اکنون نیز شایسته است تا آثار متعلق به دوره ریاست‌جمهوری رییس‌جمهور فعلی کشورمان نیز بعد از پایان دوره ریاست‌جمهوری در محل زادگاه او به نمایش درآید، اظهار می‌کند: این اقدام به گسترش و ارتقای کیفی شهرهای به‌خصوص کوچکِ کشور می‌انجامد.
او با اشاره به این‌که نخست قرار بود موزه ریاست‌جمهوری او در مجموعه سعدآباد ایجاد شود، اما در ادامه مطرح شد که به موزه ملی ارتباطات منتقل می‌شود، ادامه می‌دهد: از دیدِ کمیته ملی موزه‌های ایران همه موزه‌ها واجد ارزش هستند و کار شایسته‌ای نیست که جای یک موزه را به موزه دیگری بدهیم.
رییس ایکوم ایران گفت: اگر هم قصد ایجاد موزه ریاست‌جمهوری آقای روحانی را در شهر سرخه – محل تولد رییس‌جمهور – نداریم، می‌توان در فضاهایی که اکنون خالی هستند و به موزه تبدیل نشده‌اند و به نهادهایی مانند میراث فرهنگی و بنیاد مستضعفان تعلق دارند، آن موزه مخصوص را که متعلق به نهاد ریاست‌جمهوری می‌شود، ایجاد کرد.
او نمونه انتقال آثار یک موزه به موزه‌ای دیگر را به دوره ریاست مرحوم کازرونی در سازمان وقتِ میراث فرهنگی می‌داند و ادامه می‌دهد: وی خدمات شایسته‌ای در زمان حضور خود در میراث فرهنگی انجام داد، اما بخش زیادی از موزه هنرهای تزیینی در زمان او از تهران به اصفهان منتقل شد که هنوز هم به عنوان یک نقد در کارنامه وی وجود دارد.
او تاکید می‌کند: از نظر ایکوم حفظ موزه‌ها در اولویت هستند و ایجاد یک موزه جدید در هر نقطه از کشور می‌تواند به ظرفیت فرهنگی کشور اضافه کند.
رییس ایکوم ایران با بیان این‌که موزه ارتباطات در ساختمان قدیم پست که مارکوف روسی معماری آن را بر عهده داشته تشکیل شده است، ادامه می‌دهد: از عمر آن موزه حدود ۳۰ سال می‌گذرد، واقعیت این است که وقتی به سرمایه‌های ارتباطات نگاه می‌شود باید توجه داشت که همه چیز فقط تمبر و پاکت پستی نیست، بلکه مجموعه‌ای وسیع از تلگراف، تلفن، کارت‌پستال و موارد مختلف است.
محیط طباطبایی معتقد است: در این شرایط با در نظر گرفتن مخازنی که در ساختمانِ قدیمی پست در چهارراه لشکر یعنی پست مرکزی وجود دارد، اگر قصد داشته باشیم تا موزه ملی ارتباطات در مکان خود ایجاد شود، باید فکر کنیم که آن ظرفیتی مناسب و وسیع در این حوزه است که می‌تواند سرمایه‌های ارتباطات را در خود جای دهد.
منبع:ایسنا