مکتب نگارگری قزوین و توجه به زندگی روزمره مردم
یک هنرمند نگارگر بیان کرد: مکتب نگارگری قزوین دارای ویژگی‌هایی است که آن را از سبک‌های دیگر متمایز می‌کند. در این مکتب، برای نگارگران علاوه بر تصویر حیوانات، پرندگان، گل‌ها و درختان، آنچه بیش از همه جلب توجه می‌کرد، اندام ظریف جوانان، درویشان و کشاورزان بود و سوژه‌ها بیشتر از میان افراد عادی برگزیده شده و لباس‌های فاخر در نگارگری‌ها دیده نمی‌شد.
فائزه جواهری خاطرنشان کرد: مکتب نگارگری قزوین دارای ویژگی‌هایی است که آن را از سبک‌های دیگر متمایز می‌کند. در این مکتب، برای نگارگران علاوه بر تصویر حیوانات، پرندگان، گل‌ها و درختان، آنچه بیش از همه جلب توجه می‌کرد، اندام ظریف جوانان، درویشان و کشاورزان بود و سوژه‌ها بیشتر از میان افراد عادی برگزیده شده و لباس‌های فاخر در نگارگری‌ها دیده نمی‌شد و جامه زنان و مردان چندان تفاوتی در نگاره‌ها نداشت.
این هنرمند تصریح کرد: در زمان انتخاب قزوین به‌عنوان پایتخت صفویان یعنی در اواسط قرن ۱۰ هجری قمری «مکتب نگارگری قزوین» به دلیل حضور و مهاجرات تعداد زیادی از هنرمندان در کتابخانه سلطنتی شاه‌طهماسب صفوی به وجود آمد. شاه‌طهماسب علاقه وافری به هنر نقاشی و به امامان داشت و این امر باعث شد در دوره‌ای از زندگی شاه‌طهماسب نسخه‌های متعددی از قصص‌الانبیا و فال‌نامه تولید شود.
وی گفت: هنر نگارگری درگذشته غالباً برای تصویرسازی نسخه‌های مختلف ادبی، تاریخی و حتی علمی مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما امروزه نگارگری به‌عنوان هنری مستقل در نظر گرفته می‌شود و نگارگر بر اساس ذهنیات و خلاقیت خود به آفرینش صحنه‌ای می‌پردازد که می‌تواند برگرفته از روایت یا موضوعی دینی، ادبی یا اجتماعی و یا کاملاً برگرفته از تخیلات نگارگر باشد. در «مکتب نگارگری قزوین» توجه به امضای اثر بیشتر از دوره‌های گذشته تا کنون دیده می‌شود.
این هنرمند گفت: تا پیش از این نگاره‌ها غالباً برای یک نسخه کتابت شده خلق و تولید می‌شدند اما در این زمان کم‌کم طراحی آثار تک‌برگی نیز رواج گرفت و نقاشان و نگارگران به زندگی روزمره مردم و خلق صحنه‌هایی از مردم کوچه و بازار و یا مناظر روستایی علاقه نشان دادند. هنر نگارگری ایران به‌عنوان میراث ناملموس به ثبت رسیده است. البته پرونده نگارگری قزوین نیز تهیه و تنظیم شد که مقرر شده نگارگری به‌عنوان هنری ملی نیز به ثبت برسد.
نقوش استفاده‌شده در خلق اثر نگارگری
وی که خود یکی از هنرمندان نگارگر قزوینی است، در ادامه درباره نقوش و طرح‌های استفاده‌شده در خلق اثر نگارگری، خاطرنشان کرد: در هنر نگارگری غالباً از پیکره‌های انسانی و نقوش جانوری و گیاهی استفاده می‌شود. گاهی نگارگر کاملاً تصویر ذهنی خودش را از یک سوژه طراحی و تصویرسازی می‌کند و گاهی از یک متن و روایت برای خلق و ترکیب‌بندی صحنه مورد نظرش کمک می‌گیرد.
جواهری با اشاره به ابزار موردنیاز این رشته گفت: ابزار و وسایل موردنیاز نگارگری شامل مداد، کاغذ، قلم‌موی گرد، پرگار، خط کش، رنگ (گواش و آبرنگ)، مقوا و …است. البته با توجه به اینکه برخی از نگارگران معاصر در ابعاد بزرگ کار می‌کنند گاهی بوم و رنگ اکرولیک و قلم‌موی تخت هم جزو ابزار و وسایل موردنیاز محسوب می‌شود.
این هنرمند نگارگر بیان کرد: برای انجام یک اثر نگارگری ابتدا باید طرح موردنظر کشیده شود و بعد با انداختن طرح روی مقوا یا بوم کار آغاز خواهد شد. مرحله بعد مراحل قلم‌گیری اولیه نقش‌ها، رنگ گذاری جزئیات، قلم‌گیری اصلی پرداز گل‌ها و درنهایت رنگ گذاری زمینه و انجام جدول‌کشی و پاسپارتوی کار است.
نگارگری، هنری است که در آن هنرمند نگارگر آنچه را که در پرده خیال دیده به تصویر می‌کشد و با چنگ انداختن به ریسمان معنوی و بهره‌گیری از تعالیم اسلامی و مفاهیم فرهنگی به خلق اثر هنری ایرانی اسلامی می‌پردازد. نگارگری ایرانی به‌عنوان هنری برگرفته از مفاهیمی چون تعالی روح و رسیدن به عالم معنا و جاودانگی با نگرش حقیقت‌گرا و هنر قدسی در سراسر دنیا شناخته‌شده است. نگارگری روش‌ها و سبک‌های گوناگون نقاشی ایرانی را شامل می‌شود، نگارگری در کتاب و نسخه‌های خطی صورت گرفته شامل تذهیب، تشعیر، حاشیه‌سازی، جدول‌کشی، گل‌ومرغ و همچنین آثاری که بر دیوار بناها و بوم‌های دیگر خلق شده، است.
منبع: ایسنا
مرتبط: