نوشته‌ها

آشنایی با موزه‌های نیشابور

هر شیء و اثر به نمایش گذاشته ‌شده در موزه یا نمایشگاه، زبان حالی دارد و با بیننده ارتباط برقرار می‌کند. با تعمق و تفکر می‌توان زبان حال این آثار را دریافت و از دیدگاه‌های مختلف آن را بررسی کرد.

یکی از مهم‌ترین وظایف موزه برقراری ارتباط فرهنگی بازدیدکنندگان با اشیا به نمایش‌ گذاشته‌ شده در موزه است. در واقع باید کوشید تا همان ارتباط را که میان اثر و خالق آن وجود داشته را به نوعی دیگر به بازدیدکنندگان منتقل کرد که این موضوعی دور از دسترس نیست.

نیشابور یکی از مهم‌ترین و پرآوازه‌ترین شهرهای تاریخی ادوار گذشته محسوب می‌شود که اماکن گردشگری و فرهنگی واقع در این شهر از جذابیت خاصی برخوردار است. همچنین موزه‌های گوناکونی در این شهر فعالیت دارد که گردشگران فراوانی با سلایق مختلف را به خود جذب می‌کند. در ادامه به معرفی تعدادی از این موزه‌ها می‌پردازیم.

سایت‌موزه شادیاخ

سایت‌موزه شادیاخ

نیشابور در سال ۲۰۵ هجری قمری مرکز حکومت طاهریان بود و در همان روزها در شادیاخ عمارتی امیرنشین و منازلی برای سپاهیان بنا شد. از آن پس این منطقه دارالحکومه خراسان و محل اقامت امرا و پادشاهان شد که سرانجام با حمله مغول از میان رفت.

 

شادیاخ در جنوب‌ شرقی آرامگاه عطار با وسعت بیش از ۲۰۰ هزار متر مربع واقع شده و از سال ۱۳۷۸ مورد کاوش‌های باستان‌شناسی قرار گرفته است. این مکان یکی از سایت‌موزه‌های باستان‌شناسی در استان خراسان رضوی است که در آن آثار معماری و تعدادی از اسکلت‌های کشف‌ شده به نمایش در آمده است. شهر کهن نیشابور با وسعت بیش از ۴۵۰۰ هکتار در صدر اسلام دارای محلات متعددی بود که یکی از معروف‌ترین این محلات شادیاخ بوده است.

موزه باستان‌شناسی نیشابور

موزه باستان‌شناسی نیشابور

موزه باستان‌شناسی نیشابور در فضایی به وسعت ۷۰۰ متر در ضلع شرقی کاروان‌سرای شاه عباسی واقع در ضلع جنوب غربی میدان خیام نیشابور واقع شده است. این موزه نخستین مرتبه در سال ۱۳۷۴ همزمان با برگزاری کنگره جهانی بزرگ‌داشت روز ملی عطار نیشابوری با موضوع موزه محلی تأسیس شد. سپس در سال ۱۳۷۹ تجهیز و در سال ۱۳۹۷ بازپیرایی و بازگشایی شد.

 

در این موزه بیش از ۲۰۰ قطعه آثار تاریخی متعلق به محوطه‌های تاریخی نیشابور به نمایش درآمده است. این موزه از بخش‌های مختلفی از قبیل مسکوکات فلزی از دوره اشکانیان تا دوره ایلخانی، بخش اشیای سفالی از هزاره دوم پیش از میلاد تا دوره صفوی و بخش اشیای شیشه‌ای و سنگی تشکیل است. یکی از دیدنی‌های جذاب این موزه اسکلت مکشوفه از کاوش‌های باستان‌شناسی تپه برج نیشابور متعلق به هزاره چهارم پیش از میلاد است.

موزه مردم‌شناسی نیشابور

موزه مردم‌شناسی نیشابور(مجموعه حسین آقایی)

موزه مردم‌شناسی نیشابور در سال ۱۳۸۵ در زمینی به وسعت ۲۵۰۰ متر مربع در کیلومتر پنج جاده گردشگری بوژان که یکی از روستاهای جذاب برای گردشگری شهرستان و استان به شمار می‌رود، شکل گرفته است. این مجموعه به حسین آقایی تعلق دارد که مالک و بهره‌بردار موزه بوده و متولد نیشابور است.

در این موزه آثاری چون بافته‌های سنتی و پوشاک، انواع ظروف، فرش، خودروهای کلاسیک و مجموعه کم‌نظیری از انواع کرسی‌ها به نمایش درآمده است. در این مجموعه به منظور رفاه بیشتر بازدیدکنندگان و ماندگاری آن‌ها به ویژه اینکه در منطقه خوش آب‌وهوایی واقع شده، اقامتگاه بوم‌گردی نیز احداث شده است.

موزه آموزش و پرورش نیشابور

موضوع و هدف این موزه نمایش و معرفی فعالیت‌های آموزشی و تربیتی و آموزش‌ و پرورش شهرستان نیشابور است.

این موزه فعالیت خود را از سال ۱۳۹۴ آغاز کرده و در آن کلاس‌های درسی، عکس و تصاویر مرتبط با حوزه آموزش و پرورش و وسایل کاری دانش‌آموزان و معلمان در معرض دید عموم قرار گرفته است.

blank

موزه قلب پروفسور حسین صادقی

موزه قلب پروفسور حسین صادقی در تاریخ ۱۶ آبان ۱۳۹۸ و به همت پروفسور صادقی و با همکاری بنیاد علمی و فرهنگی حکیم عمر خیام و شهرداری نیشابور افتتاح شده است.

این موزه با مساحت ۵۰۰ متر مربع در بخشی از بنای افلاک‌نمای خیام نیشابوری ایجاد شده و عملکرد قلب در بدن انسان را به صورت دیداری و شنیداری با کمک ماکت، مولاژ و تصاویر نمایش می‌دهد.

در تصاویر موجود در چند موضوع آناتومی، فیزیولوژی، امراض مادرزادی و اکتسابی و پیوند قلب ارائه شده است. بخش دیگری از موزه به «دل شناسی» اختصاص دارد و در حقیقت کارکرد ادبی واژه قلبیا دل در شعر فارسی که شامل اشعاری از حکیم فردوسی، حافظ و سعدی است، به شکل زیبایی خوشنویسی‌ شده و در معرض دید عموم قرار گرفته است.

 

پروفسور حسین صادقی، پزشک جراح و نام‌آور ایران، در بهمن ماه سال ۱۳۰۸ در روستای چکنه سرولایت نیشابور متولد شده است. او بورد تخصصی جراحی قلب و ریه را از دانشگاه لوزان دریافت کرده و مدت زیادی نیز عنوان رئیس بخش جراحی قلب و عروق و استاد دانشگاه لوزان را بر عهده داشته است.

همچنین در این مدت نوآوری‌های زیادی در جراحی و پیوند قلب داشته و عمل جراحی ۲ رئیس جمهور سوئیس را انجام داده و لوح تقدیر ابن‌سینا را در سال ۱۳۸۵ دریافت کرده است. از دیگر فعالیت‌های پروفسور صادقی می‌توان به ترجمه رباعیات خیام به ۲ زبان انگلیسی و فرانسوی اشاره کرد که چاپ و منتشر شده است.

منبع: ایسنا

نیشابور _شکوه تمدن ایران‌زمین

بی‌تردید مهم‌ترین شهر خراسان در دورۀ ساسانیان نیشابور بوده است، بسیاری از متون معتبر تاریخی بنیاد آن شهر را به شاپور اول ساسانی نسبت داده و نام آن را برگرفته از نام شاپور دانسته‌اند.

یافته‌های باستان‌شناسی اخیر در کهن دژ و محوطه‌های اقماری شهر کهن نیشابور نیز حاکی از این است که کلان‌شهر نیشابور در زمان ساسانیان کانون فرهنگی مهم و اصلی منطقه بوده و از زمانی که «آتش برزین مهر» در ایالت نیشابور بر‌افروخته شده، نیشابور به لحاظ ایدئولوژیک نیز موردتوجه واقع‌شده است.

کهن‌دژ هسته اولیه نیشابور

اما متون تاریخی و کاوش‌های باستان‌شناسی گواه بر این هستند که «کهن‌دژ» هستۀ اولیه نیشابور بوده است.

بنا به نوشتۀ حاکم نیشابوری: «اول کسی که قهندژ بنا نهاد «انوش بن شیث بن آدم» بود علیه السلام. اساس آن بر سنگی بزرگ و سفید و مدور نهاد و از این جهت در افواه خلق بود که آن را قلعۀ حجریه یعنی سنگی گفتندی. بعد از آن مدتی مندرس شد و چند گاه ماند. ذوالایکه، دوم بار بنا نهاد. بعدازآن به طوفان خراب شد و تا زمان ایرج بن افریدون مهمل ماند….و در زمان ایرج آفریدون عمارت آن بیشتر و تمام‌تر شد…چون نوبت حکومت به منوچهر رسید به فهندژ آمد و در حوالی آن خندق حفر کرد و در جوانب مردم را ساکن کرد و بعضی را درون قلعه‌ای اسکان نمود و اهل مملکتی را به عمارت و رفع دیوارها و توطن در جانب آن تکلیف کرد و آتشکده‌ای در آنجا ساخت…پس در جوانب فهندژ اماکن و مساکن پیدا شد و درون قلعه مسکون گشت و اجتماع مردم دست داد….شاپور شهر قدیم نشابور، در حوالی قهندژ بنا نهاد…»

اعزام هیئت موزه متروپولیتن نیویورک به نیشابور

برای پیگیری این فرضیه که نیشابور کهن در دورۀ ساسانی رونق داشته، در سال‌های ۱۹۳۸ تا ۱۹۴۸میلادی موزۀ متروپولیتن نیویورک هیئتی را به سرپرستی «چارلز ویلکینسون» به نیشابور اعزام کرد.

سرپرست آن هیئت پس از کاوش‌های گسترده در نقاط مختلف و از جمله کهن‌دژ (تپۀ طرب آباد یا آلپ ارسلان) این‌گونه اظهارنظر کرده بود که، «اصولاً نباید لایه‌های تمدنی نیشابور دوره ساسانی را در تپۀ آلپ ارسلان یا کهن‌دژ جستجو کرد.»

این اظهار نظر نمی‌توانست قانع‌کننده باشد زیرا قطعات متعدد سفال‌های متعلق به دوره ساسانی که در نقاط مختلف کهن‌دژ پراکنده‌ شده و نگین‌ها و مهرهایی که با نقوش مشخص دورۀ ساسانی به دست حفاران قاچاقچی به‌دست‌آمده و توقیف یا به موزه‌ها و مجموعه‌های خصوصی فروخته‌شده بودند، به‌وضوح بر وجود لایه‌های تمدن دورۀ ساسانی دست‌کم در کهن‌دژ دلالت داشتند.

فراوانی آن نشانه‌ها موجب شد تا این پرسش  مطرح شود که: «لایه‌های فرهنگی-تمدنی نیشابور دورۀ ساسانی کجا است؟»

اعزام هیئت باستان‌شناسی مشترک ایران و فرانسه به نیشابور

در سال ۱۳۸۳ هیئت مشترک باستان‌شناسی ایران به سرپرستی استاد پیشکسوت باستان‌شناسی رجبعلی لباف خانیکی و فرانسه از موزۀ لور به سرپرستی خانم «مونیک کروران» مطالعات خود را حول این پرسش متمرکز کرد.

نتیجه بررسی‌های هیئت مشترک ایران و فرانسه

استاد رجبعلی لباف خانیکی دراین‌باره گفت: «در پی سه فصل کار میدانی شامل بررسی سطحی، گمانه‌زنی و کاوش باستان‌شناسی که با پیگردی و کشف فضاهای معماری و انبوه اشیاء و نشانه‌های فرهنگی متعلق به دورۀ ساسانی همراه شد، به این جمع‌بندی رسیدیم که هیئت موزه متروپولیتن که بارها فضاهای معماری دوران ساسانی را کاوش کرده و حتی در آن‌ها به سکه‌ها و مهرهای آن دوران برخورد کرده متوجه واقعیت نشده و آن فضاها را متعلق به دوران اسلامی پنداشته است.»

او ادامه داد: «دلیل آن برداشت نادرست احتمالاً این بوده  که مسلمانان برخلاف مغول‌ها پس از تصرف نیشابور خانه‌ها را خراب نکردند بلکه در همان خانه‌ها اقامت گزیدند و در طول دوران اقامت در آن فضاهای معماری از اسباب و لوازمی استفاده کردند که سبک و سیاق اسلامی داشتند و با توجه به آن‌ها ویلکینسون و همکارانش پنداشته بودند که بر روی یک زیستگاه دوران اسلامی کاوش می‌کنند.»

لباف خانیکی تصریح کرد: «اکنون به اعتبار آن مطالعات و فعالیت‌ها نه‌تنها چگونگی شکل‌گیری اولیۀ نیشابور کهن بر ما روشن‌شده، بلکه به جایگاه و شاکله اصلی کهن‌دژ و دروازه‌ها، خندق، برج‌ها و فضاهای معماری آن در عصر ساسانی دسترسی پیداکرده‌ایم و قادریم  اجزا و اندام‌های مختلف آن را شناسایی و در صورت ممکن در معرض دید گردشگران و پژوهشگران قرار دهیم.»

قدمت تمدن و تاریخی این شهر باستانی به هزاره سوم پیش از میلاد بازمی‌گردد

هم‌چنین مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی دراین‌باره گفت: «نیشابور پشتوانه تاریخی و فرهنگی خراسان و بخشی از ایران باستان است که با پژوهش‌ها و کاوش‌های صورت گرفته بخشی از آن، از زیر خروارها خاک خارج‌شده است.»

ابوالفضل مکرمی فر یادآور شد: «نیشابور شهری است که قدمت آن را به اندازه تاریخ کهن حیات بشری دانسته‌اند، قدمت تمدن و تاریخی این شهر باستانی به هزاره سوم پیش از میلاد بازمی‌گردد.»

او ادامه داد: «نیشابور در دوره‌ تاریخی پیش از اسلام  همواره مورد توجه اشکانیان و ساسانیان بوده  و به‌ویژه در دوره ساسانیان باوجود آتشکده آذر برزین مهر اهمیت مذهبی ویژه‌ای داشته است، درخشش این شهر تا قرن هفتم ادامه یافته و پس‌ از آن با حمله وحشیانه قوم مغول، انوار شکوهمند تمدن و تاریخ این دیار خاموش شد.»

مکرمی فر تصریح کرد: «شهر نیشابور که آن را ابر شهر و ایرانشهر نیز می‌گفتند در این ایام مهم‌ترین شهر مشرق ممالک اسلامی به خصوص در دوران حکومت سامانیان و سلجوقیان به شمار می‌رفت  و از حیث وسعت و جمعیت و وفور علما و مراکز علمی و دینی و از لحاظ کسب و تجارت  در عدد شهرهای درجه اول  بوده است.»

او با اشاره به وضعیت فعلی نیشابور گفت: «شهر فعلی در ۵ کیلومتری شمال غرب در دوره  تیموری احداث و در دوره صفویه و قاجار بر وسعتش افزوده شد و هم‌اکنون به‌عنوان دومین شهر استان بعد از مشهد جایگاه و اعتبار ویژه‌ای برخوردار است، عناصر تاریخی شهر در مرکز این شهر قرار گرفته‌اند که هسته‌های اولیه شهر را تشکیل می‌دهند و شهر از این محدوده به اطراف گسترش پیداکرده است. عناصری که تعداد زیادی از آن‌ها تخریب‌شده و تعداد اندکی از عناصر مهم و کلیدی مثل بازار سرپوش که امروزه با حفظ همان بافت تاریخی نقش تجاری دارد. مسجد جامع نیز هم‌اکنون مورداستفاده قرار می‌گیرد و کاروانسرا که امروزه به موزه میراث فرهنگی و طبیعی تبدیل‌شده است.»

او ادامه داد: «هم چنین شهرستان نیشابور با دارا بودن  حدود ۴۰۰ اثر تاریخی که ۸۸ اثر آن در فهرست آثار ملی کشور ثبت‌شده است، از مهم‌ترین شهرهای تاریخی و گردشگری کشور است که از طرف سازمان یونسکو به‌عنوان شهر پایدار ایرانی در کنار شهرهای اصفهان و شیراز انتخاب‌شده است.»

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی به نقش نیشابور در توسعه گردشگری اشاره کرد و گفت: «با توجه به سابقه تاریخی و فرهنگی، نیشابور ظرفیت‌های کم‌نظیری درزمینهٔ میراث فرهنگی دارد، و در کنار آن بر اساس شرایط آب و هوایی بسیار مطلوب برای بهره‌مندی از ظرفیت‌های گردشگری برنامه‌ریزی‌ها صورت گرفته است.»

مکرمی فر افزود: «مجموعه شرایط و امکانات این شهرستان را به دومین شهر استان در حوزه میراث‌فرهنگی و گردشگری تبدیل کرده است.»

پوشش حفاظتی سایت موزه شادیاخ نیشابور اجرا می شود

مدیر پایگاه میراث‌فرهنگی نیشابور گفت: «از محل اعتبارات سفر ریاست جمهوری به شهرستان، پوشش قوسی برای سایت موزه شادیاخ نیشابور اجرا خواهد شد.»

هادی شریفان افزود: «حفاظت و نگهداری داده‌های حاصل از کاوش‌های باستان شناسی یکی از اولویت‌های این پایگاه است.»

او ادامه داد: «با توجه به گردشگر پذیر بودن نیشابور افزایش فضاهای مورد بازدید مسافران و گردشگران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.»

 شریفان از ادامه کاوش‌های باستان‌شناسی در آینده‌ای نزدیک در شادیاخ  خبر داد و گفت: «فاز یک سایت موزه شادیاخ شامل مسیر دسترسی و ایجاد رمپ در سال ۹۶ اجرا شد و در حال حاضر فاز دوم آن شامل پوشش سایت موزه و غرفه‌های جانبی آغازشده است.»

سایت موزه شادیاخ در فاصله ۳۰۰متری غرب آرامگاه عطار واقع‌شده است.

مرتبط:

سفر به دره هفت غار نیشابور

در سفر به نیشابور از چه جاهایی دیدن کنیم؟

باغرود _گردشگری طبیعی در نیشابور

کاروانسرای رباط شرف _موزه آجرکاری ایران

کاروانسراها از آثار تاریخی دیدنی و مهم ایران هستند که روزگاری محل استراحت و نفس تازه کردن کاروان هایی بودند از پس از ساعت ها پیاده روی به این محل پناه می بردند. در راه های پررفت و آمد ایران پر است از این کاروانسراهایی که هر کدام به دست حکمرانانی در گوشه و کنار ساخته شدند. در این مقاله قصد داریم شما را با کاروانسرای رباط شرف آشنا کنیم.

کاروانسرای رباط شرف

رباط شرف کجاست؟

رباط شرف کاروانسرایی در ۴۵ کیلومتری شهر سرخس است که به شیوۀ رازی ساخته شده است. این بنا در حاشیۀ جادۀ قدیم نیشابور-سرخس (جادۀ ابریشم) و شش کیلومتری جادۀ سرخس -مشهد بعد از تپه‌های کم ارتفاع روستای شورلق قرار دارد. واژه رباط برای کاروانسرایی به کار می رود که بیشتر برای نگهداری چهارپایان و اسب مورد استفاده قرار می گرفته است. این رباط ها علاوه بر حوض و آب انبار، اتاق های متعددی داشتند که مسافران می توانستند یک یا چند شب را در آن بگذرانند. بنابراین، رباط شرف نیز، کاروانسرای بوده که بیشتر برای نگه داری چهار پایان از آن استفاده می شده است.

ساخت کاروانسرای رباط شرف را به وزیر سلطان سنجر، شرف الدین ابوطاهر بن سعدالدین علی القمی، حاکم شهر مرو در آن زمان نسبت می دهند. این بنا، یادگاریست از عصر سلجوقیان که در میان دشتی فراخ جای خوش کرده است. نام معمار آن استاد محمد طرائقی سرخسی ذکر شده‌است. نام دیگر این کاروانسرا، ‌آبگینه یا رباط آبگینه بود.

کاروانسرای رباط شرف

معماری کاروانسرای رباط شرف:

رباط شرف بنایی ست با ۴۶۴۴ مترمربع وسعت که به دلیل معماری بی‌نظیر و تزئینات گچ کاری و آجرکار‌ی‌اش به عنوان یکی از شاهکارهای هنری ایران در دوره اسلامی شناخته می‌شود. این کاربرد آجر در بنا در کنار گچبری‌ها و کتیبه‌های آن باعث شده است تا از آن به عنوان موزه آجرکاری ایران نیز یاد کنند.

شکل این رباط از دور به دژی بزرگ شبیه‌است از داخل به مانند یک کاخ جلوه می‌کند. این بنا دو صحن دارد و هر صحن دارای چهار ایوان به شکل چلیپا (صلیب) و شبستان می‌باشد. در این رباط چند مسجد و محراب دیده می‌شود که همه با کتیبه‌های گلی و گچی تزئین شده‌اند. کتیبه‌ها عمدتاً باقی‌مانده از دوران سلجوقی هستند. در وسط رباط حوض بزرگ، در اضلاع جنوبی دو اصطبل برای استراحت اسب‌ها و در اطراف دهلیزهایی برای اسکان مسافران وجود دارد.

بنا دارای ۶ برج که دو تای آن در حیاط اول و بقیه در حیاط دوم بنا شده اند. محور اصلی بنا از جنوب‌شرقی به شمال‌غربی است و نشان می‌دهد بنا با توجه به قبله ساخته شده است.

بر اساس بررسی ها و شواهد، حیاط اول کاروانسرا برای مردمان عادی و بعد از حیاط دوم (برای اعیان و ماموران عالی رتبه حکومتی) ساخته شده است.

گچبری‌های رباط شرف از جالب‌ترین نمونه‌های این هنر در سده ششم هجری است تا جایی که کتیبه‌های حاشیه محراب‌های دو نمازخانه کاروانسرا با بهترین کتیبه‌های محراب‌های مساجد ایران از لحاظ زیبایی و طرح برابری می‌کند.

کاروانسرای رباط شرف

بهترین زمان سفر به رباط شرف:

این منطقه روزهایی گرم و شب هایی سرد دارد. در تمام فصول سال می توان به این مکان رفت اما بهترین زمان اواخر بهار است.

مرتبط:

سفر به دره هفت غار نیشابور

باغرود _گردشگری طبیعی در نیشابور

روستای خرو _بهشتی در شرق کشور

سفر به دره هفت غار نیشابور

در شمال نیشابور،دره ای وجود دارد که از گذشته دره هفت غار نامیده شده که به منزله هفت وادی و یا هفت تنگه است. منطقه ای که هفت غار در آن واقع شده است، در فصل گرم سال، دارای آب و هوایی معتدل، با صبحگاهی بسیار دلنشین و روح‌ افزا است که با شرایط آب و هوایی و مناظر طبیعی از ییلاقات اصلی نیشابور به شمار می آید.

برای بازدید از تمام قسمت  های دره هفت غار با توجه به آمادگی بدنی، باید بین ۲ تا ۳ ساعت وقت بگذارید. وجود درختان سرسبز و عبور رودخانه از کنار آنها به همراه چشم اندازهای سرخ اطراف، منظره ای بی بدیل را خلق کرده که چشم ها از تماشای آن سیر نمی شوند. همانطور که در  حال گذر از هفت تنگ هستید چشمه ها و رودخانه های زیادی را می بینید که این طبیعت گردی را برایتان لذت بخش تر می کنند. در واقع در این منطقه غاری وجود ندرد اما به قدری کوه ها به هم نزدیک هستند که درست مثل یک غار چند متری بوده و به سختی میتوان از آن عبور کرد.

کوه های سرخ شکاف های عمیق و زیبایی دارند که می توانید برای استراحت در داخل آن ها نشسته و عکس های یادگاری جالبی بیندازید. بعد از اینکه دره هفت غار را به طور کامل پیمودید، در ارتفاع ۱۹۰۰ متری به منطقه ای باز و سرچشمه اصلی رودخانه غارمی رسید؛ در اینجا وجود چندین درخت گردو طراوت و زیبایی منطقه را دوچندان کرده است. در واقع برای رسیدن به این چشمه باید ۷ تنگ را پشت سر بگذارید که در نهایت طبیعت به خاطر این پیاده روی چشمه ای باطراوت به شما پاداش می دهد، با اینکه چشمه آب سرد و گوارایی دارد اما وجود املاح زیاد آن را غیر قابل نوشیدن کرده است. می توانید مدت ها در کنار این چشمه بنشینید و خستگی راه را از تن بدر کرده در آرامش چرتی بزنید.

دره هفت غار نیشابور

دره هفت غار به دلیل فرسایشی بودن و شیب تند آن هرسال پس از بارش شکل جدیدی به خود می گیرد و آبشارهای بزرگ وکوچکی در آن پدید می آید. برای رسیدن به چشمه باید از مسیرهای رودخانه و آبشار عبور کنیم که گاهی ارتفاع زیاد بوده و کمک لازم است.

اگر حس طبیعت گردی تان گل کرده و دوست دارید این مسیر را ادامه دهید و بیشتر در طبیعت بمانید در ادامه یک دوراهی می بینید که در سمت چپ به روستای برفریز و در سمت راست به روستای رود منتهی می شود. اگر هم تمایلی به ادامه مسیر ندارید و دوست دارید هر چه سریع تر از دره خارج شوید در تنگه های اول، دوم و چهارم راه های خروج زیادی در سمت راست وجود دارد که می توانید برای بیرون رفتن از این منطقه از آنها استفاده کنید.

دره هفت غار نیشابور

آب و هوای خوب و همینطور چشم اندازهای خیره کننده، دره هفت غار را به یکی از مهمترین ییلاق های نیشابور تبدیل کرده است. این منطقه در هر فصلی از سال زیبایی و جذابیت های خاص خود را دارد اما چشم اندازهای آن در فصل های بهار و پاییز زیباتر است. در فصل بهار به خاطر بارش های بسیار و آب شدن برف ها رودخانه پرآب تر از همیشه است و جوش و خروش زیادی دارد. بدون شک تماشای رودخانه و شنیدن صدای جوش و خروش آن انگیزه مناسبی برای بازدید از این دره است. پیشنهاد می کنیم بازدید از دره را در صبح زود انجام دهید چون آب و هوای این منطقه در اوایل صبح طراوت و سرزندگی خاصی دارد.

افراد زیادی در قالب تیم های کوهنوردی به خصوص در روزهای تعطیل راهی این منطقه می شوند و از چشم اندازها و طبیعت آن لذت می برند. این دره زیبا هر آنچه که از یک طبیعت گردی مفرح و لذت بخش انتظار دارید را به شما می بخشد و محیطی آرامش بخش و زیبا را به شما هدیه می دهد.

مسیر دسترسی
راه های دسترسی به این تنگه بسیار متنوع است اما آسان ترین راه، مسیر روستای باغرود است که پس از ده دقیقه کوهپیمایی می توان به ابتدای این دره در ارتفاع ۱۵۰۰ متری رسید. از جمله مسیرهای دسترسی دیگرمی توان به خود روستای غار اشاره نمود.

مرتبط:

باغرود _گردشگری طبیعی در نیشابور

قدمگاه _مکانی زیارتی و تفریحی در نیشابور

روستای خرو _بهشتی در شرق کشور

مسجد جامع نیشابور نیاز به مرمت دارد

مدیرکل میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: مسجد جامع دوره تیموری نیشابور نیاز به مرمت دارد که با مشارکت مردم انجام خواهد شد.

ابوالفضل مکرمی‌فر روز سه‌شنبه در دیدار با امام جمعه و رییس هیات امنای مسجد جامع نیشابور افزود: براساس بررسی‌های کارشناسی، در بخشی از پایه‌ها و دیوارهای شبستان و ایوانی شمالی و جنوبی این مسجد، رطوبت شدید به قسمت‌های بالایی نفوذ کرده که برای جلوگیری از آسیب به این بنای تاریخی ارزشمند باید عایق کاری در بخشی از پشت بام انجام شود و کانال دفع رطوبت و زه‌کشی در صحن حیاط و پای دیوار ایجاد گردد.

وی ادامه داد: اعتبار مورد نیاز برای این عملیات مرمتی چهار میلیارد ریال است که حدود ۲ میلیارد ریال از محل اعتبارات میراث فرهنگی و  ۲ میلیارد ریال با مشارکت هیات امنای مسجد هزینه خواهد شد.

مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان‌رضوی با اشاره به مرمت‌های قبلی این اثر تاریخی گفت: پیش از این در سال‌های ۹۱ و ۹۲ نیز هفت میلیارد ریال برای مرمت و استحکام بخشی این مسجد جامع توسط میراث فرهنگی تخصیص و هزینه شده است.

وی با اشاره به اهمیت مسجد جامع نیشابور افزود: این مسجد متعلق به دوره تیموری است و در سال ۸۹۹ هجری به همت پهلوان علی کرخی فرزند بایزید ساخته شده است.

مکرمی‌فر ادامه داد: مسجد جامع نیشابور از جمله مساجد دو ایوانی با حیاط مرکزی است که چهار شبستان بزرگ در پیرامون حیاط مرکزی دارد.

وی به کاربری فعلی مسجد جامع و پویایی این اثر تاریخی اشاره کرد و گفت: بر اساس آمارگیری ستاد اقامه نماز استان، بیشترین تعداد نمازگزار به نسبت جمعیت شهرها در مسجد جامع نیشابور به اقامه نماز می‌پردازند.‌

نیشابور در ۱۴۰ کیلومتری مشهد قرار دارد.

استان خراسان رضوی دارای بیش از یک هزار و ۵۰۰ اثر تاریخی، فرهنگی و طبیعی ثبت شده در فهرست آثار ملی است.

منبع:ایرنا

مرتبط:

باغرود _گردشگری طبیعی در نیشابور

در سفر به نیشابور از چه جاهایی دیدن کنیم؟

آرامگاه خیام _نمادی از منش و شخصیت واقعی اوست

یک باستان‌شناس گفت: آرامگاه خیام بنای یادبود ارزشمندی است که گویای شخصیت علمی و ادبی خیام بوده و نمایانگر اندیشه و منش وی است و در طراحی آن جنبه‌های مختلف زندگی خیام گنجانده شده است.

رجب‌علی‌ لباف‌خانیکی عنوان کرد: آن‌چه بیشتر در جامعه ملموس است، شخصیت ادبی و رباعیات خیام است اما واقعیت این است که خیام به لحاظ علمی و فلسفی نیز شخصیت والایی داشته به طوری که به جرأت می‌توان خیام را همه چیزدان دانست، خیام چنان مقام بالایی داشته که حجة‌الحق لقب می‌گیرد.

وی ادامه داد: بنابر شواهدی که بر جا مانده، آرامگاه خیام در کنار امامزاده محمد محروق بوده است که فضایی محقر و کوچک داشته و در سال ۱۳۴۰ تصمیم بر انتقال آن به مکان دیگری(آرامگاه امروزی) گرفته شده است.

لباف‌خانیکی بیان کرد: طراحی آرامگاه یا همان بنای یادبود خیام، بر عهده‌ مهندس هوشنگ سیحون بود که با هوشمندی خاصی بنایی درخور شأن و منزلت والای خیام طراحی کرد.

وی در توضیح نمادهای به کار رفته در این بنا عنوان کرد: این بنا بیشتر از آن که صرفا یک آرامگاه باشد، یک بنای یادبود است که سه محور اصلی زندگی خیام یعنی ریاضی، اخترشناسی و ادب و هنر در آن گنجانده شده است.

مدیر کل سابق میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی گفت: در تقسیم‌بندی‌های بدنه این بنا، از هر پایه دو تیغه به دو طرف حرکت و در ادامه یکدیگر را قطع کرده‌اند که لوزی‌هایی را تشکیل داده و در نهایت به ایجاد یک شمسه می‌انجامند که نمادی از تقسیمات هندسی و ریاضی است؛ این تقسیمات در درون بنا، در نهایت به یک ستاره یا شمسه پنج‌پر ختم می‌شوند که در واقع نماد تخصص خیام در علم نجوم است. درون هر لوزی ابیاتی از رباعیات خیام نوشته شده که توسط جلال همایی انتخاب و به خط شکسته نستعلیق نگاشته شده است.

 

لباف‌خانیکی اظهار کرد: از جمله دیگر نمادهای این بنا، عدد ۱۰ است؛ این بنا شامل ۱۰ پایه است که علاوه‌بر اشاره به جنبه ریاضیاتی آن، اشاره‌ای نمادین به ۱۰ اثر برجسته‌ی خیام دارد.

وی ادامه داد: این بنا ۲۲ متر ارتفاع دارد، همچنین فضای اطراف بنا به شکل یک فضای چند بُعدی و چند وجهی مثلثی است که گویی یک پرده از روی آن برداشته و به سمت بالا رفته است که می‌تواند نمادی از خیمه و چادر عشایر نیز باشد که نشانگر شغل خیمه‌دوزی پدر خیام بوده است.

آرامگاه خیام

 

وی همچنین به سنگ یادبود آرامگاه خیام اشاره کرد و گفت: این سنگ مثل الماس تراش داده شده؛ گویی الماسی گران‌بها که نمادی از شخصیت والا و ارزشمند خیام است، خودنمایی می‌کند.

 

لباف خانیکی عصر خیام را عصر اوج شکوفایی نیشابور ذکر کرد و گفت: آثار به جا مانده از متون تاریخی، سفرنامه‌ها و کاوش‌های باستان‌شناسی گویای این حقیقت است که نیشابور در عصر سلجوقی یک کلان‌شهر مدرن و بسیار زیبا با سازه‌های معماری ایرانی اصیل بوده‌است.

وی افزود: اگر چه سلجوقیان در اصل، ایرانی نبودند اما حضور دانشمندان و اندیشمندانی چون حکیم عمر خیام، عمیدالملک کندری و خواجه نظام‌الملک طوسی و خدماتی که این افراد در کنار حس ایران دوستی‌شان برای ایران انجام دادند، این دوره را به عصر شکوفایی و ترقی تبدیل کرد. در دوران سلجوقی آرامشی نسبی بر کشور حکم‌فرما بود که همین امر در شکوفایی هنر و به خصوص معماری بسیار حائز اهمیت بوده‌ است.

این پژوهشگر گفت: استفاده از نقش‌ها و طرح‌های مربوط به ایران باستان در سفال‌ها و فلزات دوره سلجوقی یکی از مشخصات بارز این دوره است، همچنین پلان صد در صد ایرانی ۴ ایوانی نیز برای اولین بار در این دوره به‌کار برده شده است.

آرامگاه خیام

وی عنوان کرد: در کاوش‌های باستان‌شناسی که در نیشابور انجام شده است، آثار بسیار ارزشمندی کشف شده که گل سر سبد بسیاری از موزه‌های جهان و کشورهای غرب و شرق هستند.

کارشناس سابق موزه ملی ایران ظرف‌های رنگارنگ با نقش‌های مرغ، انسان‌های اسب‌سوار و یا کتیبه به دست، ظرف‌های تک رنگ مثل ظروف فیروزه‌ای، ظرف‌های قالب‌زده که بیشتر برای ظروف خمره‌ای استفاده ‌می‌شده و جزء بهترین ظرف‌های دوره سلجوقی بوده‌اند و همچنین ظروف سفالی زرین فام را از جمله آثار مربوط به این دوره برشمرد.

وی یک نوع ظرف سفالی را که در جهان منحصر به فرد و به ظرف سفالی «ماوراء بین» معروف است نیز از آثار ارزشمند این دوره ذکر کرد و افزود: دلیل نام‌گذاری آن این است که هنگام ساخت این ظرف‌ها، با سوزن منافذی در لبه‌ها ایجاد می‌کردند که پس از لعاب دادن، (با لعاب شیشه) پر شده و باعث دیده شدن مناظر اطراف در زمان نوشیدن آب می‌شده است، که به دلیل همین ویژگی، در نوع خود اثری منحصر به فرد محسوب می‌شده است.

لباف‌خانیکی با اشاره به کاوش‌ها و تحقیقات پژوهشی خود که در منطقه شادیاخ نیشابور داشته است، گفت: طی کاوش‌هایی که در منطقه شادیاخ نیشابور داشتیم اشیاء با ارزشی کشف شد که یکی از آن‌ها پلاک سفالی شادیاخ است. این پلاک یک دستاورد علمی بسیار مهم از دوره سلجوقی بوده و با شخصیت علمی خیام نیز سازگار است. همچنین کوره مخصوص پخت مهره‌های تزئینی، پلاک‌ها و جواهرات از جمله آثار ارزشمند دیگری بوده که به همراه آن‌ها بیش از ۳۰۰۰ مهره و پلاک نیز کشف شد.

وی همچنین یکی از شاهکارهای مهم خیام را تدوین تقویم جلالی ذکر کرد که مربوط به دوران ملک شاه‌ سلجوقی بوده و هنوز هم معتبر است.

این پژوهشگر و باستان شناس پیشکسوت یادآور شد: باید به شخصیت‌های بزرگ بیشتر بها بدهیم و به دور از تحریفات و خرافات در معرفی چهره‌ واقعی آن‌ها بکوشیم تا شاید بتوانیم از این طریق ذره‌ای از دِینی را که به گردن ما دارند، ادا کنیم.

منبع:ایسنا

مرتبط:بزرگداشت روز ملی حکیم خیام نیشابوری به صورت مجازی

باغرود _گردشگری طبیعی در نیشابور

باغرود منطقه و شهرکی سرسبز است که در ۱۲ کیلومتری شمال شهر نیشابور قرار دارد. دره‌ای که در آن رودخانه‌ای در جریان است و اطراف آن پوشیده از درختان میوه،گردو ،چنار، گیلاس، سیب و … است.باغرود یکی از معروف‌ترین مراکز گردشگری طبیعی در نیشابور به شمار می‌آید که در مسیر جاده منتهی به آن نیز مناطق و روستاهای دیدنی دیگری چون برف ریز قرار دارند. اگر قصد سفر به نیشابور دارید، پیشنهاد می‌کنیم از این منطقه ییلاقی نیز دیدن کنید.

درآمد اصلی ساکنان باغرود از راه کشاورزی است و باغ‌ های سرسبز و خاک حاصلخیز بسیاری در این ناحیه وجود دارد.رونق کشاورزی در منطقه باعث شده است عده کمتری روی به دامداری بیاورند. عده‌ای از ساکنان منطقه نیز در اردوگاه شهید رجایی مشغول کار هستند که یک پادگان بزرگ نظامی و یک اردوگاه بین‌المللی گردشگری منطقه است.

روستای برف ریز نیز از جمله مناطق دیدنی این مسیر است که در میانه جاده و در سمت غربی قرار دارد. این روستا به دیده‌ بان شهر نیشابور نیز شهرت دارد.این منطقه برف گیر‌ترین محل است و چشم انداز زیبا و چشمه‌های آب متعدد و آب و هوای بسیار خوب آن باعث شده جزو یکی از مناطق مهم توریستی نیشابور در نزدیکی دامنه جنوبی قله بینالود به شمار آید.

این مجتمع دارای امکانات فرهنگی از قبیل کتابخانه،نمازخانه،سالن اجتماعات تابستانی،کارگاههای مختلف مهارتی،سینما و رصدخانه است.از امکانات ورزشی آن می‌توان به زمین چمن،استخر شنا،دریاچه قایقرانی و سایر رشته‌های ورزشی اشاره کرد.سالنهای پذیرایی،درمانگاه،فروشگاه، مهمانسرا و کمپ‌های تابستانی از دیگر امکانات این مجموعه است.

blank

سایر جاذبه‌ های گردشگری این مجتمع شامل سد بزرگ خاکی،دریاچه پرورش ماهی،باند پروازی هواپیمای گلایدر،مزارع زعفران،زنبورداری،باغات میوه،فضای سبز و پرورش گل و گیاه است. ظرفیت پذیرش اردوگاه برای اردوهای یک روزه ۵۰۰۰ نفر و اردوهای چند روزه ۲۵۰۰ نفر می‌باشد.

در مسیر و حتی پشت این اردوگاه نیز روستاهای دیگری چون دربهشت، برف ریز و … واقع شده‌اند که دارای مناظر،زیارتگاهها و مناطقی برای اطراق نیمروزی در فصل تابستانند.به عنوان مثال اگر به کوهنوردی علاقه‌مند باشید،یکی از قسمت‌هایی که هواداران بسیار برای تماشا دارد «هفت غار» است که در همین مسیر جاده باغرود واقع شده است.

روستای برفریز نیز از جمله مناطق دیدنی این مسیر است که در میانه جاده و در سمت غربی آن قرار دارد. این روستا به دیده‌ بان شهر نیشابور نیز شهرت دارد.این منطقه برف گیر‌ترین محل است و چشم انداز زیبا و چشمه‌ های آب متعدد و آب و هوای بسیار خوب آن باعث شده جزو یکی از مناطق مهم توریستی نیشابور در نزدیکی دامنه جنوبی قله بینالود به شمار آید.

همچنین مناظر زیبای کوهستانی و کوه‌های سر به فلک کشیده واقع در شمال منطقه همواره پذیرای طبیعت دوستان و کوهنوردان مشتاق است.

باغرود

راه دسترسی به منطقه

در مسیر کمربندی جاده نیشابور-مشهد هنگامی که به میدان باغرود رسیدید،به سمت شمال جاده‌ای دو بانده قرار دارد به نام جاده باغرود که در انتهای آن اردوگاه و پس از آن روستای باغرود واقع شده‌اند.

حالا که در روزهای پایانی فصل تابستان هستیم،پیشنهاد میکنیم سری به این مکان زیبا و خوش آب و هوا بزنید و در گرمای تابستان،خنکای این منطقه زیبا را بچشید.

مرتبط:قدمگاه _مکانی زیارتی و تفریحی در نیشابور

قدمگاه _مکانی زیارتی و تفریحی در نیشابور

مهم ترین جاذبه مذهبی نیشابور براي گردشگران، قدمگاه است که در ۲۴ کیلومتری شرق نیشابور و در مسیر جاده نیشابور به مشهد قرار گرفته است. اما جذابیت قدمگاه انحصار به تقدس مذهبی اش نیست، بلکه اساسا در جایی سرسبز و خرم و خوش آب و هوا و در میان باغی بزرگ با درختان کهنسال قرار گرفته و از این گذشته بقعه قدمگاه خود یک مکان تاریخی دارای اهمیت است.
قدمگاه به چه معنی است؟

احترام بجاي پای بزرگان پیوسته در زمان تاریخ مورد توجه مذاهب گوناگون بوده است. قدمگاه، به معنای جای قدم و جای نهادن قدم است و در دین اسلام قدمگاه های مختلفی موجود است که منتسب به پیامبران بنی اسرائیل، پیامبر اکرم، امام علی( ع) و امام رضا( ع) میباشد. قدمگاه نیشابور یکی از این مکان ها می باشد و جزء مکان های دینی شهر نیشابور به حساب می آید.

تاریخچه قدمگاه:

بنای کنونی قدمگاه، منتسب به سده یازدهم هجری قمری است که به فرمان شاه عباس صفوی با گنبد فیروزه ای رنگ در دو طبقه و به صورت هشت گوش ساخته شده است. ۶۰ سال پس از ساخت بنا، زمین لرزه ای آن را خراب ميکند و شاه سلیمان صفوی به مرمتش همت می گمارد. در زمان ناصرالدین شاه قاجار هم رسيدگي هایی به باغ قدمگاه شد و از سال ۱۳۵۰ تا کنون این باغ ارزشمند تحت حفاطت های خاص میراث فرهنگی قرار گرفت و به شماره ۲۳۶ در فهرست آثار ملي ایران به ثبت رسیده است.

در قدمگاه اثرهای تاریخی دیگری غیر از باغ و بقعه آن وجود دارد که منتسب به دوره صفوی هستند. اینجا بعنوان مکانی مقدس از سابقه طولانی مدت بهره مند است، به طوریکه آن را زمانی به شاپور کسری و زمانی به حضرت علی (ع) و بعد به حضرت رضا (ع) نسبت داده‎اند. همچنين روایت است که در سال ۲۰۰ هجری قمری امام رضا (ع) در اینجا توقف کرده و موقع تیمم ایشان با خاک آب از زمین جوشیده و چشمه ای را جاری کرده است که امروزه به آن چشمه حضرتی ميگويند. وجه تسمیه باغ از وجود سنگ سیاهی که جای دو پا بر آن نقش بسته گرفته شده است.

وقایع مهمی که در اینجا رخ داد آن را به پناهگاهی امن و مقدس براي زائران تبدیل کرد که در دوره‎های گوناگون مجموعه‎ای میان راهی شامل:کاروان سرا، آب انبار، چاپارخانه، گرمابه و مکان‎هایی جهت توقف زائران و مسافران در حاشیه خیابان شکل گرفت. ولی کاروانسرای دوره شاه عباس و چاپارخانه از بین رفته اند و آنچه اینک باقی است یک کاروان سرا و یک گرمابه است این باغ بعنوان بخش اول این مجموعه با مساحتی برابر ۱ هکتار، بصورت مربعی با ابعاد ۱۰۰* ۱۰۰ متر و با دو ساختمان قدیمی در موقعیت مرکزي آن، مهم ترين عنصر این مجموعه است. این باغ مطابق با شیب کوهپایه بینالود در سه سطح، با تفاوت ارتفاع ۵/ ۱ متر از یکدیگر شکل گرفته است. در هر سطح، دو کرت بزرگ با درختان کاج وجود داشته که در دوره‎های بعد درختان چنار، گردو، و توت جایگزین بسياري از درختان کاج شده است.

روزانه خانواده های زيادي به این مکان زیبا آمده تا در کنار زیارت از هوای مطبوع و دل پذیر آن لذت برده و روز خوشی را سپری کنند. شما هم درصورتی که قصد سفر به شهر نیشابور را دارید حتماً از این مکان تاریخی بازديد کنید.

بقعه قدمگاه:

بقعه قدمگاه، در مرکز باغ قرار دارد. در ضلع شرقی بقعه هم چهار طاقی کوچکی قرار دارد که از چشمه‎ حضرتی حفاظت می‎کند. دور تا دور بقعه با كاشیكاری معرق و قسمت های جدید تر با كاشی كاری هفت رنگ مزین است.

در داخل بقعه هم آیه هایی از سوره ی مبارک فتح و احادیثی از پیامبر در خصوص زیارت امام رضا ( ع) و نهایتا حدیث سلسلة الذهب كه از مفاخر نیشابور است آورده شده است. سقف و دیواره های داخلی بنا هم كه با نقاشی ها و زركوب های زیبا تزیین شده و به تازگی بر روی قسمتی از دیوار كه سنگ بنای قدمگاه در آن جا نصب شده ضریحی قرار داده اند و مردم از پشت ضریح به زیارت جای پای امام رضا( ع) میپردازند.

در داخل بقعه کتیبه زيبايي به خط ثلث جلی با آب طلا حاوی سوره مبارکه جمعه و هم احادیثی از پیامبر( ص) و امام جواد( ع) در فضیلت زیارت امام رضا (ع) نقش بسته است.

آداب زیارت قدمگاه:

براي قدمگاهها، چشم پوشی از جنبه های عمومی، آیینهای زیارتی و اداب و رسوم خاص درخور ملاحظه ای گزارش نشده است. باورمندان، جای پای موجود در قدمگاهها را می بوسند و به آن تبرک می جویند؛ در قدمگاه نماز و قرآن و دعا می خوانند؛ از جاي‌پا یا از اجزای طبيعي یا مصنوعي متصل به قدمگاه، چون آب چشمه و چاه یا درختان، حاجت و شفا می طلبند؛ گاه مردگان خود را در محوطه قدمگاه دفن می کنند؛ بر قدمگاه، درخت و کاروانسرا و زائرسرا و جز اینها نثار می کنند و خوراک های نذری بین زائران توزیع ميکنند.

مرتبط:

در سفر به نیشابور از چه جاهایی دیدن کنیم؟

آرامگاه فردوسی _ پدر زبان فارسی

آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی در میان باغی مصفا به فاصله ۲۰ کیلومتری شمال شهر مشهد واقع شده است. این بنای یادمان توسط هوشنگ سیحون بر پایهٔ طرح پیشین آن توسط حسین لرزاده با کمی تغییرات در ابعاد و اندازه و تزئینات، طراحی و بازسازی شد.

فردوسی که بود؟

ابوالقاسم فردوسی توسی، شاعر حماسه سرای ایرانی است که در سال ۳۲۹ هجری قمری در توس خراسان متولد شد و در سال ۴۱۶ هجری قمری در گذشت. به عقیده ی بسیاری از کارشناسان، وی را می توان بزرگترین سراینده ی پارسی‌گو دانست که موفق شد در مدت زمان زندگی اش به یکی از بزرگترین کارها دست بزند و شاهنامه را بسراید. وی به القاب دیگری همچون حکیم سخن، حکیم توس و استاد سخن نیز شهرت دارد و در سراسر جهان زبانزد خاص و عام است. هنگامی که زبان دانش و ادبیات در ایران زبان عربی بود، فردوسی با سرودن شاهنامه توانست جانی تازه به فرهنگ ما ببخشد و همه ی ما جاودانگی زبان فارسی را تا به امروز مدیون تلاش های او هستیم.

شاهنامه کتابی است که در آن نزدیک به ۶۰۰۰۰ بیت وجود دارد و به عنوان یکی از بزرگ ترین و برجسته ترین سروده های حماسه ای جهان از آن یاد می شود که نتیجه ی دست کم سی سال رنج و تلاش فردوسی است. این شاهکار ادبی، اسطوره‌ها، افسانه ها و تاریخ ایران را از آغاز تا حمله اعراب به ایران در سده ی هفتم و در چهار دودمان پادشاهی پیشدادیان، کیانیان، اشکانیان و ساسانیان به تصویر می کشد و سه بخش اسطوره‌ای (از روزگار کیومرث تا پادشاهی فریدون)، پهلوانی (از خیزش کاوه آهنگر تا مرگ رستم) و تاریخی (از پادشاهی بهمن و پیدایش اسکندر تا گشایش ایران به دست اعراب) را در بر دارد.

آرامگاه فردوسی

آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی در میان باغی مصفا به فاصله ۲۰ کیلومتری شمال شهر مشهد واقع شده است.

ساختمان فعلی آرامگاه فردوسی و موزه توس که الهام گرفته از شیوه معماری هخامنشی به ویژه آرامگاه کوروش بود به دستور انجمن آثار ملی در سال ۱۳۴۳ آغاز و با نظارت مهندس هوشنگ سیحون در سال ۱۳۴۷ به انجام رسید. نمای بیرونی بنا شامل عناصر تزئینی هخامنشی به خصوص ستونها و سرستونها است و اشعاری که بر اضلاع چهارگانه بنا نگاشته شده از حکیم فردوسی و معرف اندیشه و شخصیت وی می‌ باشد. بخش فوقانی بنا بصورت توخالی ساخته شده و فضای داخلی آن نیز علاوه بر الهام گرفتن از معماری دوره اشکانی شامل ۲۰ ستون مرمری در پائین و ۸ ستون در بخش فوقانی است. در بخش هایی از آرامگاه نیز دیوارنگاره‌هایی از فریدون صدیقی نصب گردیده که نمایش صحنه هایی از روایات شاهنامه است.

بنای کنونی دارای نهصد متر سطح زیربنا، و ساخته شده از بتون و سنگ و کاشی است. بخش فوقانی بنا، که در اجرای اولیه توپر بود این بار میان‌تهی ساخته شد. سقف داخلی آن هم با کاشی‌کاری معرق و متأثر از عناصر تزیینی دورهٔ هخامنشی و عصر فردوسی روکاری شد. دیوارهای آن هم تماماً با سنگ هایی از منطقهٔ توس نماسازی شد. هیأت کلی بنا آرامگاه کوروش بزرگ در پاسارگاد را تداعی می‌ کند.

اینک باغ آرامگاه که حدود شش هکتار مساحت، و یک موزه و کتابخانه دارد، سالانه بیش از یک میلیون زائر و شیفتهٔ فردوسی را می‌ پذیرد. با این همه فضلای اهل ادب ایران این مجموعه را درخور شأن رفیع فردوسی نمی‌ دانند و در صدد توسعه و آبادی آنند.

 

مرتبط:جاذبه های دیدنی مشهد