هامپی یکی از شگفت انگیزترین جاذبه های دیدنی هندوستان است که در ایالت کارناتاکا در جنوب هند قرار دارد. این شهر با قدمتی چندین هزار ساله دارای مجموعه ای از معابد و بناهای یادبود است که در فهرست میراث فرهنگی یونسکو به ثبت رسیده است.
” هامپی” نمادی از توانایی انسان در آفرینش شگفتی
هامپی در ایالت کارناتاکا در جنوب هند قرار دارد. این معبد روزگاری قلب امپراتوری «ویجایاناگارا» (Vijayanagara) در قرون ۱۴ تا ۱۶ میلادی بود. معبد «هامپی» (Hampi ) سال ۱۹۸۶ در فهرست میراث فرهنگی یونسکو قرار گرفت. یکی از معابد مورد توجه هندی ها، « هامپی» سالانه بیش از نیم میلیون نفر بازدید کننده و زائر دارد.
سنگ، سنگ، سنگ و باز هم سنگ. این چیزی است که هنگام شنیدن نام «هامپی» (Hampi) در ذهن تداعی می‌شود! اما این سنگ‌ها معنا و مفهومی دارند. برخی از آنها ویران شده‌اند و به قرون وسطی باز می‌گردند. برخی از آنها تپه‌های چشمگیر سنگی را ایجاد کرده‌اند، برخی برای حکاکی و برخی دیگر برای ساخت معابد استفاده می‌شوند. اطراف شهر را تخته سنگ های بزرگ احاطه کرده است که بالا رفتن از آنها ساده است.
هامپی “Hampi” شهریست در ایالت کارناتاکای هند که در قرن ۱۴ پایتخت پرزرق و برق امپراطوری آن دوره – ویجایاناگارا – بود. که در سال ۱۵۶۵ توسط مسلمانان فتح و نابود شد. از آن زمان تا به حال هامپی در همان حال و احوال ویرانی باقی‌مانده است و هیچ‌گونه بازسازی روی آن انجام نشده است،
برخی معتقدند هامپی دومین شهر بزرگ جهان در آن زمان بوده است. شهری که در آن معابد، قلعه ها و بناهای مجلل و چشمگیری وجود داشت که بسیاری از آنها با دقت و ظرافت خاصی حکاکی شده اند.
هامپی شامل بسیاری از مجتمع‌های مختلف معبدی است که در یک منطقه وسیع توسط رودخانه پراکنده شده‌اند. تا چند سال پیش مردم محلی در مجتمع‌های معبد زندگی می‌کردند، اما از زمانی که این مجتمع‌ها در میراث جهانی یونسکو ثبت شد، مردم محلی مجبور به ترک این معابد شدند.
تخمین زده می‌شود که بیش از ۲۵۰۰ معبد و بنای یادبود در بیش از ۴۰۰۰ هکتار زمین از هامپی در میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. که هر کدام با دیگری فرق می کند. زیرا سه نوع معماری مختلف دارند. اول معماری کلی، دوم معماری هندو- اسلامی و سومی معماری نظامی مانند برج ساعت است.
نگاهی به تاریخچه هامپی
منطقۀ جغرافیایی بلاری، که هامپی در آن جای گرفته از نظر پیشینۀ تاریخی منطقه ای است باستانی که پیشینه اش به زمان آشوکا پادشاه نیرومند هندوستان در سدۀ سوم پیش از میلاد می رسد چرا که دو فرمان از فرمانهای مشهور او در نزدیکیهای هامپی به دست آمده اند.
درکتیبه های شاهان محلی هند بین سده های ششم تا هشتم میلادی موسوم به چالوکیان بادامی هم به نام هامپی اشاره شده است و از خود محوطۀ هامپی مهرهایی گلی از سدۀ دوم میلادی به دست آمده است.
هامپی در سدۀ دهم میلادی به مرکزی آموزشی و مذهبی در دوران شاهان هندو مذهب کالیانا چالوکیاس تبدیل شد. درکتیبه های شاهان هویسالا، هم به هامپی اشاره شده است.
شاهان مسلمان دهلی چندین بار به جنوب هند حمله کردند و طی هجوم آنها پادشاهی هویسالا و پایتختش دواراسامودرا، که در جنوب کارناتاکا بود نابود گردید و پس از آن حکومت هندو مذهب دیگری به نام کامپالی،Kampali درکارناتاکا شکل گرفت که پایتختش درفاصلۀ ۳۳کیلومتری هامپی بود و پس از آن بود که امپراتوری ویجایاناگارا در سال۱۳۳۶م، از خرابه های پادشاهی کامپالی برخواست.
شهر هامپی بین سالهای ۱۵۶۵-۱۳۳۶میلادی و به وسیلۀ شاهان حکومت ویجایاناگار بنا شده و هر یک از شاهان این دودمان بنایی را به آن افزوده اند و البته مهمترین سازه ها در زمان فرمانروایی کریشنا دوارایا بین سالهای ۱۵۳۰-۱۵۰۹ میلادی ساخته شده اند که بزرگترین فرمانروای دودمان بود.
محوطۀ هامپی۱۶۰۰یادمان تاریخی دارد که بیشتر آنها از آیین هندوییسم هستند،ضمن این که چند نیایشگاه از آیین جایینیسم هم دارد و البته آرامگاهی از آن مسلمانان. سبک بیشتر سازه ها بر مبنای معماری دراویدی در جنوب هند است که البته دارای عناصری از هنر پیشرفتۀ دوران پادشاهی هویسالا است.
بهترین زمان برای بازدید از شهر هامپی
بهترین زمان برای بازدید از هامپی ماه اکتبر تا مارس است (پاییز و زمستان). در ماه‌های فروردین و اردیبهشت فوق‌العاده گرم می‌شود و توصیه می‌شود که در فصول بارندگی نیز به آنجا نروید. فصل باران‌های موسمی در هامپی مانند جاهای دیگر هند است و از ماه خرداد تا شهریور طول می‌کشد. به‌شدت به شما توصیه می‌کنم که در فصل باران‌های موسمی به هند سفر نکنید.
در ابتدای ماه نوامبر یعنی ۱۲، ۱۳ و ۱۴ آبان نیز یکی از مهم ترین فستیوال های شهر به مدت سه روز در هامپی برگزار می شود ، هزاران نفر از کلاه قرمزی‌ها با توریست‌ها، ستاره‌های بالیوود و محلی‌ها قاطی می‌شوند و از اجرای برنامه‌های رقص و آوازخوانی لذت می‌برند.
چگونه میتوان به شهر هامپی رفت؟
هامپی در شرق ایالت کارناتاکا در نزدیکی شهر هاسپت واقع شده است. نزدیک ترین شهر به هامپی شهر هوبلی ( Hubli ) است که در فاصله ۱۶۰ کیلومتری آن واقع شده است. با هواپیما می توانید از شهرهای دیگر هند همانند گوا به هابلی بروید که از این شهر نیز با تاکسی می توانید خیلی سریع به هامپی بروید. اما برای اینکار باید یک توقف در بمبئی داشته باشید که ممکن است سفرتان را پرهزینه تر کند.
اگر به دنبال سفری کم هزینه تر هستید، از هر شهری که خواستید به سفر هوایی بروید مقصد بنگالور را انتخاب کنید که یک مقصد بین المللی تر است. از بنگالور نیز می توانید با قطار به هامپی بروید که ارزانتر است اما مدت زمان بیشتری را در راه خواهید بود. قطارها معمولا چند بار در هفته از شهرهای بنگالور، حیدر آبار و گوا به سمت هامپی می روند که باید در ایستگاه Hopset پیاده شوید که ۱۳ کیلومتر از این منطقه فاصله دارد. پس از رسیدن به هاسپت می توانید با اتوبوس مسیر۱۳کیلومتری را طی کنید و به شهر باستانی و با شکوه هامپی برسید.
بازدید از هامپی چه مدت زمان طول می کشد؟
برای دیدن آثار دست کم به ۳ روز زمان نیاز دارید و می توانید در اقامتگاه های موجود در هامپی اتاقی را برای خود کرایه کنید. برای دیدن آثار هم سه گزینه در برابر شماست اگر با کمبود زمان مواجه نیستید برای بازدید از هامپی می توانید پیاده روی کنید و با دقت بیشتری آثار را ببینید که البته در این حالت به زمانی بیش از ۳ روز نیاز دارید و هم می توانید با دوچرخه به دیدن آثار بروید یا با موتورسیکلت اجاره ای محوطه را بگردید.
معرفی مهم ترین مکان های دیدنی در هامپی
۱٫ معبد ویروپاکشا، پرستشگاه هندوها
یکی از معابد معروف تاریخی هند معبد ویروپاکشا نام دارد. معبد ویروپاکشا، پرستشگاهی در آیین هندوها است که ساخت آن به قرن هفتم میلادی برمی گردد.
معبد ویروپاکشا متعلق به مجموعه تاریخی کارناتاکا است. مجموعه ایی متشکل از معابد قدیمی فراوان از آئین هندو و جین. معبد ویروپاکشا از نظر معماری یکی از شاهکارهای پاتاکارال است که در میان ویرانه های اطرافش و با وجود سالها در معرض تاخت و تاز قرار گرفتن، همچنان پا برجاست و در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد.
این معبد دارای گوپورامها (درهای ورودی) بلندی است که به راهروها و تالارهای متعددی می پیوندد. راهروهایی پوشیده از بناهای سنگی، دست نوشته ها و مجسمه های سنگی که هر کدام داستانی از خدایان و الهه های هندو را در خود نگه داشته اند.
سقف درونی یکی از اتاقهای نیایشگاه ویروپاکشا با نقاشیهایی از اسطوره های هندی همانند زناشویی شیوا و پارواتی تزیین شده که البته از نظر زمانی نسبت به خود نیایشگاه جدیدتر است. یکی از جاذبه های درون این نیایشگاه یک فیل است که اگر ده روپیه را در خرطومش بگذارید خرطومش را روی سر شما می گذارد و به نوعی حضور شما را گرامی می دارد!
سبک معماری شگفت انگیز این معبد از متداول ترین سبک های معماری جنوب هند است، ساختمانی چند طبقه که پایین ترین طبقه بزرگترین طبقه آن است و طبقات به ترتیب بالا رفتن کوچک تر می شوند اما از نظر شکل کامل مشابه طبقه زیرین هستند. این طبقات تا رسیدن به بالاترین نقطه برج کوچک و کوچک تر می شوند. دو طبقه پایین برج از سنگ و طبقات بعدی از خشت و ملات است.
۲٫ بازار هامپی
درگذشته در خیابانی که از معبد ویروپاکشا به سمت تپه مانتانژا به طول یک کیلومتر منتهی می‌شد، بازاری پر رونق وجود داشت. در بازار هامپی در گذشته مردم به خرید و فروش الماس و سایر سنگ های با ارزش می پرداختند. در هر دو طرف بازار، بقایای غرفه‌ها وجود دارد و تا همین اواخر، برخی افراد محلی این مکان را به خانه‌های خود تبدیل کرده و دوباره آن را به یک بازار کوچک تبدیل کرده بودند؛ اما وقتی که هامپی رسماً به عنوان یکی از مکان‌های میراث جهانی یونسکو اعلام شد، به ناچار همه آنجا را ترک کردند
۳٫ نیایشگاه کریشنا در هامپی
نیایشگاه دیگر مجموعه نیایشگاه کریشنا، Krishna است که البته از آن با نام بالاکریشنا،Balakrishna هم یاد می شود و در یک کیلومتری ویروپاکشا قرار دارد،در برابر نیایشگاه خیابانی است که بازار بوده، منبع ذخیرۀ آب هم در همین بخش است و نزدیک منبع ذخیرۀ آب تالاری عمومی برای نشستن مردم ساخته اند که از آن با نام مانداپا نام برده می شود.
در جنوب نیایشگاه کریشنا هم مجسمه ای از شیوا لینگا،Shiva Linga دیده می شود که در آب قرار دارد و در اتاقی مکعبی شکل است. شیوا لینگا نمادی خلاصه شده از وجود و حضور شیوا ایزد هندو است. کنار شیوا لینگا پیکره ای بزرگ و ۶ متری از ناراسیمها، به شکل نیمی مرد نیمی شیر به چشم می خوردکه جلوه ای از حضور ویشنو برای از بین بردن اهریمن و پایان بخشیدن به بیچارگی در زمین است.
مرتبط:
قلعه آمبر _از معروف ترین جاذبه های دیدنی هند
طارم زنجان؛ هندوستان ایران
درباره «تاج‌المساجد»؛ بزرگترین مسجد هندوستان
