نوشته‌ها

چهارباغ زیبای اصفهان شاهکاری دلگشا و فرح بخش

یک ایران است و یک چهارباغ ، هیچ کجای ایران و البته جهان نیز چهارباغ اصفهان را ندارد، از قدیم تفرجگاه اهالی و گردشگران بوده است، در دیدار از نصف جهان، چهارباغ گل سرسبد مکان‌های دیدنی این شهر تاریخی و فرهنگی است.

چهارباغ اصفهان در این روزهای نوروزی تن‌پوش بهاری به تن کرده و هنوز هم اهالی اصفهان بی برو برگرد یکی از روزهای نوروزی شان را برای تفرج در چهارباغ می گذارند، این خیابان دلگشا چه در بهار و چه در تابستان زیبا و دیدنی است. دیدار در شب و یا روز هر کدام لطف خودش را دارد و هر زمان که اراده به دیدار و گردش دراین خیابان کنید دیدنی و دلفریب است.

دیدار از چهارباغ اصفهان حسن‌های زیادی دارد چراکه خط ارتباطی میان یکی از مشهورترین پل‌های اصفهان یعنی سی و سه پل و از سوی دیگر مدرسه چهارباغ، شاهکار معماری صفوی و بازارچه بلند و آن سوتر میدان زیبای میدان نقش جهان است که خود به تنهایی شامل چهار اثر تاریخی بی بدیل و یگانه می‌شود.

در این روزهای بهاری، خنکای صبح بهترین زمان برای قدم زن در چهارباغ است، هوای لطیف صبح در میان شاخسار درختان در حالی که تراس‌های بناهای پهلوی چهارباغ با گل‌های بهاری و شمعدانی‌ها مزین شده اند دیدنی و فرح بخش است.

نمی‌توان اما از شب‌های چهارباغ اصفهان گذشت. شب‌های چهارباغ همه چیز خیره کننده و دلنشین است. درختان و ابنیه تاریخی در روشنایی نور ماه و چراغ ها جلوه‌ای دوچندان دارند.

چهارباغ

 

معبرمیانی چهارباغ اصفهان ویژه رهگذران است، جایی برای نشستن و تماشای چهارباغ. دو سوی خیابان درختان قد علم کرده اند و میانه چهارباغ باز دو ردیف از درختان با  شاخه سارهایشان بر پهنای چهارباغ سقف بسته اند. خیابان را مغازه های رنگارنگ احاطه کرده و هر سه چهار خط در میان عمارتی از بناهای صفویه و یا پهلوی خودنمایی می کنند. سردر عمارت هشت بهشت، بازارچه بلند، ساختمان هتل جهان،  جلوخان بی بدیل مدرسه چهارباغ و همین طور دیواری با طاق نماهای ضربی که در نورآرایی شبانه انگار مطلا شده اند از این جمله اند.

چهارباغ در این روزهای بهاری دیدنی است. به خصوص اینکه بدنه شرقی چهارباغ در یکی از ورودی‌ها رو به یکی از باغ‌های ایرانی به نام باغ بلبل گشوده می‌شود. باغ بلبل و کوشک آن مشهور به عمارت هشت بهشت در پارکی  مشهور به پارک رجایی  قرار دارد  و در واقع سردرش هم رو به چهارباغ باز می‌شود.

هشت بهشت یکی از زیباترین کاخ های صفوی در اصفهان است. بنابراین در گذر از چهارباغ می توان از عناصر باقی‌مانده از یک باغ ایرانی  و در میانه آن از کوشک هشت بهشت دیدن کرد.

عناصر تشکیل دهنده چهارباغ اصفهان شامل زمین، آب، گیاه و بنا است و برخلاف باغ های غربی که بر مبنای حرکت و گذر افراد طراحی می شوند، باغ ایرانی برای سکون و استراحت طراحی شده و از این رو بنا از عناصر بارز باغ ایرانی به شمار می آید.

 

چهارباغ اصفهان در تمام دورانی که پشت سر گذارده دچار تغییر و تحول بوده، در قاجار دچار زوال شده، باز احیا شده و دوباره رو به افول گذارده و باز از در دیگر رو به حیات رفته است. هشت باغ و یا به تعبیری یازده باغ پیرامون چهارباغ به همراه سردرها و کوشک‌هایشان در گذر زمان رو به ویرانی رفتند. قاجار دوران این گذار بود و پهلوی باز پرده‌ای دیگر از حیات چهارباغ را متبلور کرده است.

چهارباغ

در دوران پهلوی باغ‌ها جایشان را به هتل‌ها و کافه‌ها ،سینماها و پاتوق‌های اجتماعی دادند. در این دوران عصر نو و تجددگرایی، رنگ دیگری  بر چهارباغ زد و حیات اجتماعی چهارباغ شکل دیگری به خود گرفت.

«هتل جهان» اولین هتل مدرن اصفهان در غرب چهارباغ اصفهان در این دوران بنا شده و بیست سال مرکز تئاتر اصفهان بوده است. هم اکنون این بنا در حال مرمت جهت تجدید کاربری هتل است.  در زمان رونق این هتل، نمایش پرده‌هایی از رستم و سهراب در این هتل شهره بود است.

چهارباغ اصفهان به مرور سینماها، کافه‌ها، مغازه‌های صنایع دستی ممتاز و کتابفروشی‌ها را در خود جایداد. باید گفت چهارباغ در کشاکش زمان راه سپرده  است و هر زمان به فراخور دوران پوست انداخته، زندگی از سر گرفته،  فرسوده شده، گسسته شده، اما زنده بوده و از فراز و نشیب زمان به اینجا رسیده است. زنده از آن جهت که پویا بوده، در آن حرکت بوده، استفاده می شده، در معرض نگاه و برخورد بوده و هم از این رو خود را به فراخور دوران بازسازی کرده است.

 

استان اصفهان به عنوان قطب گردشگری کشور دارای ۱۰۷ شهر و یکهزار و ۹۳۴ روستاست؛ بیش از ۲۲ هزار بنا و اثر تاریخی در این استان شناسایی شده و یکهزار و ۸۵۰ مورد آن به ثبت ملی و چهار اثر آن به نام‌های میدان امام(نقش جهان)، کاخ چهلستون، باغ فین کاشان و مسجد جامع به ثبت جهانی رسیده است.

منبع:ایرنا

مرتبط:

مسجد حکیم اصفهان

کاخ هشت بهشت _کاخ عالم اصفهان

فرایبورگ _اصفهانی در قلب اروپا

کف‌سازی‌ صفوی‌ها در چهارباغ اصفهان نمایان شد

تهران- ایرنا- سرپرست هیات باستان‌شناسی خیابان تاریخی چهارباغ اصفهان از مشخص شدن بخش‌های باقی مانده از کف‌سازی‌های تاریخی آجر فرش و سنگفرش دوره‌های صفوی و قاجار در این خیابان و در روند کاوش‌ها خبر داد.

محسن جاوری گفت: پس از آغاز کف سازی در بخش شمالی خیابان تاریخی چهارباغ و تایید لزوم انجام کاوش باستان شناسی به منظور مستندسازی داده های باستانشناختی احتمالی کف تاریخی این خیابان قبل از مدفون شدن زیر لایه کف سازی درحال اجرا، پیشنهاد انجام یک کاوش باستانشناسی به پژوهشکده باستانشناسی ارائه شد.
او تاکید کرد: با صدور مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری این برنامه با تشکیل یک هیات شش نفره آغاز شد.
جاوری با بیان اینکه اعتبار این برنامه باستان شناسی از سوی سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان تامین شده،‌ تصریح کرد:در این برنامه ۵ کارگاه برای انجام کاوش انتخاب شد که پس از یکماه به نتایج جالبی از وضعیت کف تاریخی چهارباغ رسید.
این باستان شناس افزود: طی ۶۰ سال گذشته (دهه۱۳۵۰ تا زمان حاضر) با عبوردادن تاسیسات شهری اعم از شاه لوله آب، چندین غلاف کابل برق، مخابرات، فیبر نوری، خاکبرداری های عمقی با عرض نسبتا زیاد، جدول کشی لبه خیابان و زیرسازی های مربوطه با سنگ و بتن مکررا این کف تاریخی مورد تخریب قرار گرفته و حتی بخش‌هایی از شواهد و مستندات تاریخی را از میان برده است.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، عضو هیات علمی گروه باستان شناسی دانشگاه کاشان تصریح کرد: با این وجود بخش هایی باقی مانده از کف سازی های تاریخی این خیابان طی روند کاوش مشخص شد.
سرپرست هیات باستان شناسی افزود:در کارگاه شماره ۶ دو دوره کف سازی شامل کف سازی آجر فرش و کف سازی سنگفرش متعلق به دوره های صفوی و قاجار و دو مسیر آبراه سنگ چین عمود بر هم بدست آمد.
جاوری با اشاره به اهمیت این داده ها و نشان دادن دو دوره تاریخی این خیابان و چگونگی نقش عبور آب یا به عبارت دیگر بازی با آب به منظور مفرح کردن هرچه بیشتر این خیابان در این بخش مهم و مرکزی آن خاطرنشان کرد: این بخش در طرح کف سازی بصورت یک ویترین شیشه ایی پس از اتمام کاوش برای همیشه به نمایش گذاشته خواهد شد.
او افزود: در کارگاه های دیگر همین وضعیت کف سازی طی دو دوره صفوی و قاجار بدست آمد که البته بشدت بر اثر عبور تاسیسات شهری دچار آسیب شده و بخش‌های اندکی از آنها باقی مانده که در امتداد کف سازی امروزی به تشخیص شورای فنی وزرات میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور احتمالا در قسمتهای دیگری بصورت ویترین شیشه ای بخشهای قابل توجه و در خور حفاظت به نمایش گذاشته خواهد شد.
این باستان شناس گفت: همچنین در کارگاه شماره ۲ در منتهی الیه جنوبی خیابان چهارباغ ۵ عدد سنگ لبه خیایان با قدمت صفوی بدست آمد که در طرح کف سازی فعلی در جای خود مکان گذاری خواهند شد.
به گفته جاوری، از این کاوش تعداد قابل توجهی داده های باستانی اعم از قطعات سفال از دوره های مختلف، قطعات شکسته کاشی، قطعات فلز و آبگینه نیز تاکنون بدست آمده که بطور جداگانه تحت مطالعه قرار خواهند گرفت.
او افزود: این برنامه کاوش همچنان به مدت دو هفته دیگر برای تکمیل اطلاعات و مستندسازی هرچه بیشتر بقایای تاریخی این خیابان ادامه خواهد داشت.

چهارباغ یکی از خیابان‌های تاریخی و اصلیِ اصفهان است و به دو بخشِ چهارباغِ صفوی و چهارباغ عباسی بخش می‌شود. چهارباغ عباسی یکی از خیابان‌های تاریخی شهر اصفهان است که بین دروازه دولت و سی و سه پل قرار دارد.

دو قسمت چهارباغ عباسی و چهارباغ بالا در عصر شاه عباس یکم طراحی و اجرا شد و تاریخ تقریبی ساخت آن به سال ۱۰۰۰ هجری قمری (۱۵۹۱ میلادی) برمی‌گردد. چهارباغ پایین (چهارراه تختی تا دروازه دولت) در دوره رضا شاه پهلوی و با همان طرح به چهارباغ دوره صفوی افزوده گردید.

در گذشته یک جوی آب از میان این خیابان تا زاینده رود جاری بوده که در محل تقاطع‌ها به حوض‌هایی می‌ریخته‌ است. در خیابان مسیری خاص برای افراد سواره تعیین شده و در اطراف آن باغ‌هایی بوده که میان امرا برای ساخت عمارت تقسیم شده بود اما عموم مردم نیز می‌توانستند از آنها استفاده کنند. پل الله وردی خان یا سی و سه پل، خیابان چهارباغ را به دو قسمت (خیابان چهارباغ بالا و چهارباغ عباسی) تقسیم می‌کرده و راه ارتباط چهار باغ بالا و چهارباغ عباسی بوده‌است.