کلیسای تادئوس و بارتوقیمئوس مقدس یکی از قدیمی‌ ترین کلیساهای تهران است. کلیسای تادئوس و بارتوقیمئوس مقدس درخیابان مولوی چهار راه موسوی تهران وجود دارد. در ادامه با درباره این کلیسا که متفاوت در بازار تهران است بیشتر آشنا خواهید شد.

تاریخچه کلیسای تادئوس و بارتوقیمئوس مقدس:

کلیسای تادئوس و بارتوقیمئوس مقدس در سال ۱۱۴۷ خورشیدی (۱۷۶۸ میلادی) تأسیس گردید اما براساس سنگ یادبودی که بر دیوار مجاور مدخل کلیسا نصب شده تاریخ ساخت این بنا را ۱۱۸۷ خورشیدی (اکتبر ۱۸۰۸ میلادی) است.

کلیسای تادئوس و بارتوقیمئوس مقدس به دست خانواده‌ای ارمنی که به دستور فتحعلی شاه برای شیشه‌ بری کاخ گلستان از اصفهان به تهران آمده بودند ساخته شد که به همین دلیل به آن جام بران می‌گفتند. عمارت کلیسای مربوط به دوره زندیه است.

دلیل نامگذاری کلیسای تادئوس و بارتوقیمئوس مقدس:

تادئوس و بارتوقیمئوس دو تن از حواریون عیسی مسیح بودند که برای تبلیغ مسیحیت در نیمهٔ نخست سدهٔ اول میلادی به ارمنستان مهاجرت کردند و در این راه به شهادت رسیدند. نام این کلیسا از نام این دو نفر برداشته شده‌است، هر سال در اوایل مهرماه سالروزی جهت آرامش روح این دو قدیس ارمنی برگزار می‌شود.

معماری کلیسای تادئوس و بارتوقیمئوس مقدس:

بنای این کلیسا که اولین کلیسای ارامنه تهران محسوب میشود از نظر معماری شباهت زیادی به کلیساهای ارامنه جلفای اصفهان دارد. کلیسا بنایی یک طبقه است؛ این کلیسا از حیاط، تالار مراسم، ایوان، ورودی به تالار، اتاق گوشه جنوب شرقی تالار و فضای نیمه بازی در شرق تالار تشکیل شده‌است. طرح تالار تداعی‌ کننده کلیساهای کوچک محله جلفای اصفهان است.

وسعت محوطه کلیسا که خیلی کوچکتر از مساحت اولیه آن است به انضمام حیاط و اتاقها مجموعا ۳۵۰ متر مربع و مساحت بنای کلیسای ۵۰ مترمربع است. مصالح بکار رفته در بنای این کلیسا خشت و آجر، بام کلیسا از کاهگل، درها و پنجره ها همگی از چوب است. کلیسا دارای پلان مستطیلی با سمت شرق به غرب است و محراب کلیسا در شرقی ‌ترین قسمت تالار و به صورت ایوانی در داخل تالار قرار گرفته‌است.

سقف بنا که از خارج مسطح است از داخل توسط چهار قوس اصلی به دیوارهای محراب و دو ستون متکی است. در مرکز سقف و منتهی الیه قوسها گنبد بسیار کوچکی با چند نورگیر قرار دارد.

طبق روایتی تمامی سطح دیوارهای داخل کلیسا با نقاشیهای آب رنگ اثر نقاش معروف ارمنی هوناتان، که از او آثار بسیاری در نخجوان و نقاط مختلف ارمنستان بر جای مانده است،تزیین شده است.

در سال ۱۹۷۰ میلادی زمان تعمیر دیوار کلیسا، گچ دیوار فرو ریخت و قسمت‌های نقاشی شده که شامل تصاویری از سفرای روسیه و انگلستان، اسکندر شاهزاده گرجستان و غیره بود از بین رفت.

نگاهی بر افراد دفن شده در گورستان کلیسای تادئوس و بارتوقیمئوس مقدس:

در صحن کلیسا مقبره آلکساندر شاهزاده گرجی قرار دارد که جهت باز پس گرفتن پادشاهی خود همراه با عباس میرزا عایه قوای روس به جنگ پرداخت. دیگر مقبره چارلز اسکات فرزند دوم والتر اسکات نویسنده و ادیب انگلیسی است. همچنین مقبره دکتر داوید مگردیچیان داویانس معروف به حکیم داوود خان از ارامنه ایران به چشم میخورد. وی پزشک مخصوص دربار قاجار بوده و در زمان امیرکبیر و هنگامی که وی مدرسه دارالفنون را بنا کرد جهت استخدام چند معلم به اطریش اعزام گردید.

از دیگر قبرهای قابل ذکر قبر چارلز الیسون وزیر مختار انگلستان (۱۸۶۰-۱۸۷۲)، لیندسی افسر انگلیسی در سال ۱۸۱۲ است که برای آموزش ارتش به ایران آمده بود و قبر زاتی اتریشی مهندس نظام و معلم ریاضیات مدرسه دارلفنون را می توان نام برد.

به‌طور کلی سنگ قبرهای کلیسا تادئوس و بارتوقیمئوس بسیار با ارزش و دارای جزئیات جالبی از نحوه پوشش و شغل متوفیان هستند.

آدرس کلیسای تادئوس و بارتوقیمئوس مقدس:

این کلیسا درتهران،خیابان شهید مصطفی خمینی، چهارراه مولوی، بازار حضرتی، کوچه ارامنه واقع است.

منبع:بیتوته

مرتبط:

کلیسای سرکیس مقدس، بزرگترین کلیسای ارامنه تهران

جاذبه ی گردشگری جالبی به نام کلیسای صد در

کلیسای وانک زیباترین کلیسای جلفای اصفهان