نوشته‌ها

گل ‌افشان جوشان در چابهار

این روز‌ها برخی از خطر نابودی طبیعت می‌گویند و برخی نیز فقط این خبر‌ها را می‌شنوند، در میان آنها اما اندک طبیعت‌گرد‌هایی هستند که به چشم دل همه آنچه بر طبیعت می‌گذرد را می‌بینند.

به چشم دل می‌بینند و گاهی به همان زبان نمادین برای نمونه می‌گویند در آذربایجان دریاچه ارومیه دلش شور می‌زند آنقدر که تا چندی دیگر فقط شوره‌زاری از آن باقی‌ می‌ماند یا می‌گویند سال‌هاست در خاش زمین دلش مانند سیر و سرکه می‌جوشد گِل افشان پیرگِل را شاهد مثال خود آورده و از آن همه خاک و گل‌غلیظی که از زمین بیرون می‌زند ‌یاد می‌کنند.

یکی از دیدنی های حیرت انگیز شهرستان چابهار، کوه های گِل افشان آن است که مهم ترین آنها در نقطه ای نزدیک به کُنارک به نام بندر تَنگ قرار دارد. کوه گل افشان بندر تنگ با ارتفاع تقریبی ۱۰۰ متر و قطر قاعده کمی بیش از ۱۰۰ متر در فاصله حدود ۱۰۰ کیلومتری شهرستان چابهار قرار دارد. اطراف این کوه را بیابانی وسیع فرا گرفته که ظاهرا این بیابان نیز همچون خود کوه ماحصل اتفاقاتی درون زمین است. اطراف کوه به فاصله حدود ۲۰۰ متر از کوه، چاله ای به عمق حدود ۲ متر ایجاد شده که برای رسیدن به کوه باید وارد این چاله شد.

هر چند گل ‌افشان پدیده‌ای زیبا و بی‌ضرر است و با شوره‌زار شدن ارومیه قابل مقایسه نیست اما شاید در مورد جوشیدن دل زمین حق با آنهاست. در این منطقه با هر جزر و مد دریا زمین عقده‌گشایی می‌کند و مانند آتشفشانی سرد گِل بیرون می‌ریزد.

گل افشان چابهار

این گل ‌افشان در حدود ۹۰‌کیلومتری جنوب خاش بین حصار کوه‌های تفتان استان سیستان‌و‌بلوچستان قرار دارد و جای مناسبی برای گردشگری و تامل در مورد طبیعت است. منطقه‌ای به وسعت ۳‌هکتار پوشیده از گل رس که در آن هیچ گیاهی نمی‌روید؛ هر چند پرنده‌هایی همچون هوبره و حیواناتی همچون بز و قوچ در آن دیده می‌شوند.

فوران گِل‌ سازه‌های چندلایه‌ای را پدید می‌آورند که مخروطی شکل بوده و گاهی قرینه و گاهی بی‌قرینه هستند و منظره چشمگیری برای عکاس‌ها به‌شمار می‌روند. نکته جالب دیگر اینکه گل‌افشان‌ها نیز پیر می‌شوند. برای نمونه در پایان عمر شمار افشاندن گل آنها به چند روز یک‌بار کاهش یافته و سرانجام خاموش شده و به‌اصطلاح می‌میرند.

عمل فرسایش در برخی موارد منجر به محو كامل گل افشان می شود و اثری از آن بر جای نمی گذارد. اهالی محل در مورد این پدیده چندین باور را مطرح می كنند و بر اساس اعتقادات خود نام‌هایی را هم برای گل افشان به كار می برند. به نظر آنها گل افشان پدیده ای طبیعی است كه با دریا در ارتباط بوده و به هنگام بالا آمدن آب دریا (مد) به ویژه در فصل تابستان، فعالیت آن به حداكثر می رسد، از این رو به آن ناف زمین یا ناف دریا نیز می گویند. عده ای بر این باورند كه فعالیت این پدیده به كشش و جاذبه اجرام سماوی به خصوص ماه وابسته است. بر این اساس معتقدند كه فعالیت آن در ابتدای ماه و نیمه ماه قمری (ماه نو، بدر) بیشتر می شود.

ساکنان محلی گل‌افشان‌ها را ناف زمین می‌نامند و برخی نیز بر این باورند که آنها افزون بر جزر و مد دریا با کشش اجرام سماوی نیز در ارتباط هستند.

گل افشان ها پدیده ای طبیعی وهمانند آتشفشان هستند كه به صورت تپه ای مخروطی بوده و به جای گدازه، از دهانه آن گاز همراه با گل خارج می شود. این عارضه عمدتا در دشت ها و جلگه های مشرف بر دریا دیده می شود و اغلب آنها در فاصله كمی از دریا (حداكثر ۱۵ تا ۲۰ كیلومتر) استقرار یافته اند. این پدیده ها به صورت تپه های مخروطی قرینه و گاه بی قرینه هستند كه حداكثر ارتفاع آنها به ۳۰ تا ۵۰ متر می رسد.

گل افشان چابهار

این مخروط ها گاه به صورت انفرادی و در برخی مناطق با یك یا چند مخروط كوچكتر و فرعی همراه هستند. درحال حاضر برخی از گل ‌افشان های ایران خاموش و یا غیرفعال هستند و برخی دیگر فعال بوده و دارای فعالیت متناوبی هستند. در فصول بارندگی، فعالیت آنها بیشتر می شود، اما گل آنها رقیق تر وسیال تر بوده و به صورت سرریز جاری می شود. در فصول خشك تر فعالیت آنها كمتر است و در عوض گل غلیظ تر و به حالت انفجاری تر بیرون می ریزد.

بیشترین درصد گاز تشکیل دهنده گل فشانها به گاز متان تعلق دارد که حدود ۸۵-۸۹ درصد می باشد. حدود ۱۰ درصد گاز دی اکسید کربن  و درصد باقیمانده به گازهای نیتروزن و مونوکسید کربن تعلق دارد.اصولا گل فشانها کاربرد زیادی دارند که از آن جمله می توان به استفاده از گل آنها در سفال سازی، کوزه گری، بهره برداری از گاز، گردشگری، گل درمانی و…اشاره کرد. بسیاری از مردم از گل های گل ‌افشان برای موارد درمانی استفاده میکنند. استفاده از گل های گل فشان برای گل درمانی فقط مختص استان نبوده و در در کشورها دیگر از جمله آذربایجان استفاده می شود.از گل ها برای درمان بیماری های پوستی، درمان درد کمر،درد های مفاصل و… استفاده می شود. همچنین برای درمان تنگی عضلانی و انقباظ عروق موثرند.

مرتبط:سفر هیجان‌انگیز به روستای «درک» در چابهار

مکان های اسرارآمیز دنیا را بشناسید

۱٫ مونو لیک؛ کالیفرنیا (Mono Lake)

دریاچه «مونو لیک» در کالیفرنیا، با بیش از ۱۱۲ کلیومتر مساحت، حدود ۱ تا۳ میلیون سال عمر دارد و از قدیمی ترین دریاچه های آمریکای شمالی به حساب می آید. میزان نمک این دریایچه بدون ماهی، بدلیل بسته بودن راه خروج، بسیار بالا است و از اینرو محیطی قلیایی است. چیزی که در این مکان جالب توجه است، ظاهر خارق العاده صخره هایی است که در سواحل کم عمق تر شکل گرفته اند. این صخره های برج مانند از جنس آهک است و در زیر دریا تشکیل می شود و به دلیل کم عمق شدن ناگهانی آب در سال ۱۹۴۱ ، امکان تماشای آن برای ما فراهم شده است. می توان ساعت ها به تماشای این منظره دل انگیز نشست و در مورد نحوه شکل گیری آن خیال پردازی کرد.

۲٫ پاموک قلعه؛ ترکیه (Pamukkale)

قلعه پنبه ای «پاموک» یکی از محبوبترین جاذبه های گردشگری دنیاست. در این مکان، ۱۷ چشمه آب گرم (با دمای ۹۵ تا ۲۱۲ درجه) از زمین می جوشد که حاوی درصد بالایی بی کربنات کلسیم است. این آب از صخره ها به پایین سرازیر می شود و به مرور زمان رسوبات کلسیم از آن برجای می ماند. در اثر برجای ماندن رسوبات کلسیم، سکو هایی تشکیل می شود به سفیدی پنبه و آنقدر روشن، که از شهرستان «دنیزلی» در ۱۹ کیلومتری این دره قابل رویت است. این سکوهای در حال گسترش، استخرهایی در میان خود پدید آورده اند. یادتان باشد برای بازدید این مکان کفش های خود را از پا در بیاورید تا به این رسوبات زیبا آسیب نرسانید.

پاموک قلعه؛ ترکیه

۳٫جاینت کازوی؛ ایرلند شمالی (The Giants Causeway)

با تماشای این صخره ها به فکر فرو می روید که آیا بشر این ها را با کلنگ ساخته است؟ آیا کاردستی طبیعت اند؟ و یا غول پیکرها این صخره های پله ای را ساخته اند؟
اگر یک ایرلندی به شما بگوید که «فین مک کول» (پهلوان غول پیکر ایرلندی)، «جاینت کازوی» را ساخته است در چشمانش نگاه کنید و از برق نگاهش بفهمید که این یک داستان عامیانه است. فعالیت های آتشفشانی در حدود ۶۰ میلیون سالا پیش منجر به تشکیل این ناهمواری ها و صخره هایی متقارن شده است؛ صخره هایی پله مانند که شما را به افسانه و رویا می برند.جاینت کازوی منطقه ای است متشکل از ۴۰ هزار ستون های بهم پیوسته، که در اثر فعالیت های آتشفشانی ایجاد شده است . نام این مکان در سال ۱۹۸۶ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.

جاینت کازوی

۴٫ اسپلیت اپل راک؛ نیوزیلند (Split Apple Rock)

سنگ گرانیتی اسپلیت اپل راک، یکی از جاذبه های اصلی پارک است که در سال ۱۹۴۲ کشف شده است. علاوه بر آن، سواحل شن های طلایی، صخره ها و پرندگان بسیار زیاد، همواره دلیل علاقه مندی توریست ها به این مکان بوده است.

اسپلیت اپل راک

۵٫  چاله آبی بزرگ؛ بلیز (Great Blue Hole, Belize)

در برخی منابع، این چاله آبی بزرگ به عنوان یکی از ۱۰ مکان برتر غواصی دنیا معرفی شده است. این مکان اسرارآمیز دایره ای شکل، حدود ۳۰۰ متر قطر، و ۱۲۵ متر عمق دارد و حدود ۹۶۵۶۰ متر از شهر «بلیز» فاصله دارد.

گودال آبی بلیز

۶٫ گِل فشان؛ آذربایجان (Mud Volcano)

تمام اطلاعاتی که در مورد کوه آتشفشان دارید را در نظر بگیرید تا بتوانید «گلِ فشان» را تصور کنید؛ با این تفاوت که در این پدیده طبیعی، (بجای مواد مذاب آتشفشانی، بخار، خاکستر و سنگ)، گل سرد، آب و گاز به خارج پرتاب می شود و با انباشته شدن این گل ها، به مرور زمان مخروطهای کوچک وبزرگی (متوسط ۴ متر ارتفاع) تشکیل می شود. تاکنون حدود ۴۰۰ گل فشان در آذربایجان و دریای خزر یافت شده است که تقریبا نصف تعداد کل آن در دنیا است.

گِل فشان

۷٫ جنگل سنگی شیلین؛ چین (Shilin Stone Forest)

یک ضرب المثل قدیمی چینی می گوید: اگر به «کونمینگ» سفر کردید و جنگل سنگی را ندیدید، وقت خود را تلف کرده اید. جنگل سنگی شیلین با درختان «سنگی»اش، حدود ۹۶۰۰۰ هکتار مساحت، و تقریبا ۲۷۰ میلیون سال عمر دارد.

جنگل سنگی شیلین

۸٫ تخته سنگ های موراکی؛ نیوزیلند (Moeraki Boulders)

«تخته سنگ های موراکی» یکی از اصلی ترین جاذبه های گردشگری سواحل نیوزیلند است. این تخته سنگ های بزرگ، کروی، و خاکستری رنگ، از رسوب های دریا، طی ۶۰ میلیون سال شکل گرفته و با فرسایش تدریجی ساحلی سر از خشکی در آوردند.

تخته سنگ های موراکی

۹٫ سالار د یونی؛ بولیوی (Moaning Cavern)

این مکان اسرارآمیز، بزرگ ترین جلگه نمکی دنیاست و حدود ۱۲ هزار کیلومتر مساحت دارد. سالارد یونی، وقتی که از آب پوشیده می شود، تبدیل به یک آینه می شود؛ به نحوی که اگر بر آن قدم بزنی گویی بر ابرها راه می روی. پوسته نمک که مساحتی بالغ بر ۱۰۵۸۲۶۹ هکتار دارد و حدود ۴کیلومتر بالاتر از سطح دریاست، سطحی نسبتا هموار دارد و یکی از اصلی ترین مراکز رشد فلامینگو است.

سالار د یونی

۱۰٫ غار نالان؛ کالیفرنیا (Moaning Cavern, Vallecito)

نامگذاری این غار به دلیل صدای ناله مانند و آزاردهنده ای است که در این غار می پیچد و در اصل بخاطر بازتاب صدای چکه قطره های آب در حفره های غار و ترکیب آن با صدای بادی است که از دهانه به درون غار می وزد. این مکان، بدلیل کشف آثاری از اجساد انسان های ماقبل تاریخ در آن، یک محدوده باستانشناسی نیز محسوب می شود.

blank

۱۱٫ چشم صحرا؛ موریتانی (Eye of sahara)

«چشم صحرا» که نام اصلی آن «Richat Structure» است، در موریتانی واقع شده، و در ماموریت های هوایی فضانوردان کشف شده است. این مکان شگفت انگیز که در پهنه غربی صحرای بزرگ آفریقا واقع شده، حدود ۴۸ کیلومتر قطر دارد. در ابتدا دانشمندان تصور می کردند که این فضا به دلیل برخورد یک سنگ آسمانی با زمین بوده، اما ایده امروزه رد شده است.

چشم صحرا

۱۲٫ دریاچه لکه دار؛ کانادا (Spotted Lake)

بسیاری از معادن دنیا در دریاچه لکه دار یافت شده اند. این لکه ها در طول تابستان، هنگامی که حجم زیادی از آب تبخیر می شود، ایجاد شده اند. رنگ آب توسط ترکیب جالب توجهی از مواد معدنی ایجاد می شود. بازدید از این مکان (که متعلق به سازمان ملل است) برای عموم آزاد است.

دریاچه لکه دار

۱۳٫پارک ملی Goblin Valley ؛ یوتا

نام این محل که به معنای «دره اجنه» است، بخاطر فضای مرموز آن انتخاب شده است. فرسایش ماسه سنگ ها، فرم هایی دایره وار و اشکالی وهم آور شبیه اجنه، و قله سنگ هایی شبیه به قارچ ایجاد کرده، و فضا را وهم آور کرده است.

پارک ملی Goblin Valley

۱۴٫ ساحل Zlatni Rat؛ کرواسی

ماسه های ساحل  Zlatni Rat (یا دماغه طلایی) در کرواسی، دائما در حال حرکت است و بدلیل وزش باد و جزر و مد مکرر ساحل در هر لحظه به یک شکل در می آید. (البته نگران نباشید. این تغییرات در حدی نیست که برای آفتاب گرفتنتان مشکلی ایجاد کند).

ساحل Zlatni Rat

مرتبط:

دریای سرخ _ زیباترین عجایب زیر آب دنیا