در آخرین ساعات بیستم فروردین امسال، مونسان – وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی – از اصلاح آیین‌نامه‌ی‌ هیات امنایی شدن ۲۱ مجموعه ملی موزه‌ای که در سال ۱۳۸۳ تصویب شده بود، خبر داد.

آیین‌نامه‌ای که قانون آن ۱۵ سال قبل در ادامه‌ی قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی به تصویبِ مجلس وقت رسید و اجازه می‌داد تا نگهداری و اداره‌ اماکن و محوطه‌های تاریخی و موزه‌ها به هیات‌های امنا واگذار شود. هرچند از آن زمان به بعد گاهی خبرهایی از هیات امنایی شدن برخی از موزه‌ها منتشر می‌شدند و حتی از آغاز برخی اقدامات توسط این اعضای هیات امنا در موزه‌ها حرف‌هایی به گوش می‌رسید، اما با اطلاعاتی که توسط وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به تازگی منتشر شد و از برگزاری جلسه هیات وزیران برای تصویب اصلاح این آیین‌نامه خبر می‌داد، اکنون امیدواری‌ها برای آغاز اجرایی شدن این طرح بیشتر شده است.

در بیانیه اعتراضی ۶ انجمن میراث فرهنگی آذربایجان شرقی برای قرار ندادن نام بازار جهانی تبریز به عنوان بزرگترین بازار تاریخی جهان در لیست هیات امنایی ۲۱ مجموعه میراث ملی کشور توسط هیات وزیران خطاب به علی اصغر مونسان – وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی – آمده است: «همان‌طور که استحضار دارید در بیستم فروردین ۱۳۹۹ آئین‌نامه اصلاحی ماده پنج قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با موضوع نگهداری و اداره ۲۱ مجموعه ملی در قالب اماکن، محوطه‌های تاریخی و کاخ موزه‌ها به شکل هیات امنایی تصویب شده که بحق حرکت شایسته‌ای از طرف وزارتخانه میراث فرهنگی در جهت جلب مضاعف‌تر مشارکت نخبگان و مردم محلی در حفظ و نگهداری آثار تاریخی کشورمان است.

ولی متاسفانه با نگاهی به لیست این ۲۱ مجموعه‌ای که برای هدف انتخاب شده‌اند، سیستم بزرگترین مجموعه تاریخی ثبت جهانی کشور که به عنوان تنها بازار تاریخی جهان ثبت شده است در این لیست قرار ندارد، که این نشانگر عدم پایش و بررسی‌های دقیق و کارشناسانه در انتخاب پایگاه‌های میراث، برای این منظور است، چرا که به دلایل مختلف از نظر متخصصان و کارشناسان حوزه میراث فرهنگی، بازار جهانی تبریز به عنوان بزرگترین بازار تاریخی جهان، یکی از مستعدترین مجموعه‌ها برای هیات امنایی شدن است.

یکی از مهم‌ترین این دلایل، شرکت فعال مردم و بازاریان در مرمت این اثر منحصر فرد معماری در طول تاریخ و دوره معاصر است، که به حق به عنوان مشارکتی‌ترین پروژه مرمت جهانی شناخته شده است.

از دیگر دلایل مهم در این خصوص، زنده بودن این مجموعه تاریخی است که به جرات می‌توان گفت قطب تجاری ـ بازرگانی شمال غرب کشور محسوب می‌شود، این دلایل و چندین دلیل مهم دیگر از دید وزارتخانه مزبور به طرز نامعلومی نادیده انگاشته شده‌اند.

جناب آقای وزیر با توجه به توضیحات فوق انجمن‌های امضا کننده، به عنوان سازمان‌های مردم نهاد فعال این حوزه در استان آذربایجان شرقی، علاوه بر اعتراض خود بر نحوه گزینش و انتخاب پایگاه‌های میراث کشور، از جنابعالی مجدانه درخواست دارند تا در اسرع وقت نسبت به بازبینی در طرح مذکور و هیات امنایی کردن مجموعه جهانی بازار تبریز اقدامات لازم انجام شود تا شاهد حفظ و نگهداری هر چه بهتر از این میراث ارزشمند معماری اسلامی کشورمان باشیم.»

بر اساس این مصوبه در قدم نخست ۲۱مجموعه ملی موردنظر  این‌طور طبقه‌بندی شدند: «مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد»، «مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران»، «مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان»، «موزه ملی فرش ایران»، «موزه ملی ایران»، «مجموعه توس و آرامگاه فردوسی مشهد»، «مجموعه میراث جهانی تخت جمشید و پاسارگاد»، «مجموعه میراث جهانی منظر باستان‌شناسی ساسانی فارس»، «مجموعه حافظیه و سعدیه شیراز»، «مجموعه میراث جهانی میدان امام اصفهان»، «مجموعه میراث باغ فین کاشان»، «مجموعه میراث جهانی پایگاه بیستون در کرمانشاه»، «مجموعه میراث سازه‌های آبی شوشتر»، «مجموعه میراث جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه»، «مجموعه میراث جهانی شوش»، «موزه میراث روستایی گیلان»، «مجموعه میراث جهانی تخت سلیمان تکاب»، «مجموعه میراث جهانی شیخ صفی‌الدین اردبیلی»، «مجموعه میراث جهانی ارگ بم و منظر فرهنگی آن»، «مجموعه میراث جهانی گنبد سلطانیه» و «مجموعه میراث جهانی شهر تاریخی یزد»

منبع:ایسنا