کردستان طبیعتی زیبا دارد و جنگل بخشی از زیبایی‌های این استان است. جنگل‌های استان کردستان در اطراف شهرهای بانه و مریوان واقع شده است و بعد از جنگل‌های شمال کشور به عنوان دومین جنگل اهمیت فراوان دارد. در حال حاضر جنگل‌های این استان به صورت درختچه و بوته‌های پراکنده درآمده است. معروف‌ترین درختان جنگلی این جنگل‌ها بلوط، مازو یا دار مازو، گلابی، زبان گنجشک (ون)، گردو، سیب وحشی، پسته وحشی (بنه)، زالزالک، آلبالو جنگلی، بادام تلخ، ازگیل، داغداغان، نارون، افرا و درخت‌هایی مانند گز و بید وحشی در کنار رودخانه است.در مجموع نواحی جنگلی استان را می‌توان چنین تقسیم‌کرد:
- جنگل‌های منطقه مریوان، که وسعت آن ۱۸۵۰۰۰ هکتار است.
- جنگل‌های منطقه بانه، که مساحت آن حدود ۵۰۰۰۰ هکتار تخمین زده میشود.
- جنگل‌های منطقه سقز که مساحت آن حدود ۷۰۰۰ هکتار است.
- جنگل‌های منطقه سنندج که مساحت آن در حدود ۷۸۰۰۰ هکتار است و بیشتر در غرب کامیاران و جنوب سنندج واقع شده‌اند.
پارک جنگلی “آبیدر”
این پارک در ضلع غربی شهر سنندج کردستان در دامنه کوه آبیدر قرار دارد. آبیدر در فرهنگ منطقه جایگاه ویژه ای دارد و به دلیل پرآب بودن چشمه‌سارها، قنات‌ها و وجود باغ‌های متعدد مانند امانیه، امیریه و… چنین نام گذاری شده است.
از زمانی که شهر سنندج شکل گرفت، آب چشمه‌های “آبیدر” به وسیله تنبوشه‌های سفالی به شهر منتقل شد. هنوز هم قنات عمارت خسروآباد، آصف، وکیل، مشیر و تعدادی از بناها، به نوعی از این کوه سرچشمه می‌گیرند.
در سال‌های اخیر در این کوه پارکی احداث و سکوبندی و جاده‌سازی در آن انجام شده است. نقش برجسته‌ای هم در آن ساخته شده که بسیار قابل تامل است. این منطقه از مکان‌های زیبای شهر سنندج است.
منطقه “اورامان”
یکی از مناطق زیبای استان کردستان منطقه “اورامان” است که در شرق مریوان قرار دارد .این منطقه کوهستان‌های زیبا با پوشش جنگلی دارد. رودخانه بزرگ سیروان از این منطقه و دره اورامان عبور می‌کند و به رودخانه دیاله در عراق می‌پیوندد.
یادآوری این موضوع ضروری است که جنگل‌ها و مناطق بسیاری چون جنگل‌های بانه، مریوان و همچنین «دره شاهان» که درکنار قلعه «قم‌چای» واقع شده است، از مراکز مهم طبیعی استان به شمار می‌آیند.
دریاچه “زریوار”
این دریاچه که در سه کیلومتری شمال باختری مریوان کردستان و در ارتفاع ۱۲۸۵ متری از سطح دریا قرار دارد، از زیباترین میراث‌های طبیعی استان کردستان به شمار می‌آید. آب این دریاچه از چشمه‌های جوشان و رودخانه‌های چندی که به آن میریزد، تأمین میشود. حجم آب دریاچه از ۵/۲۲ میلیون متر مکعب تا ۵/۴۷ میلیون مترمکعب در طول سال متغیر است. طول این دریاچه ۶کیلومتر و عرض آن ۱۷۰۰ تا ۳۰۰۰ متر است. مساحت آن حدود ۷۲۰ هکتار است.
وجه تسمیه “زریوار” و زریبار که هر دو در منطقه متداول است، به واژه «زری» که در زبان کردی به معنی دریاچه است، باز می‌گردد. پسوند «دار» و «بار» پسوند تشبیهی و زریبار یا زریوار به معنی دریاچه‌وار است.
درباره این دریاچه افسانه‌های متعددی وجود دارد که مشهورترین آن ها وجود شهری مدفون در زیر آب‌های دریاچه است.
آبشار “بل”
در یکی از روستاهای منطقه اورامان کردستان و در مرز استان کرمانشاهان، روستایی به نام «بل» واقع است. در کنار این روستا، در جاده‌ای که به “کوسه هجیج” منتهی میشود، آبشاری زیبا وجود دارد که به عقیده کارشناسان آب عالی برای شرب دارد. این آب با فشار زیاد و در حجم بسیار از شکاف کوهی بیرون میریزد و عظمت و شکوه طبیعت را جلوه‌گر می‌سازد. این آب در مسیر خود به رودخانه سیروان میریزد.
سراب “وینسار”
یکی از چشمه‌های قدیمی شهرستان قروه کردستان، چشمه سراب است که با آب بسیار گوارا و عالی در داخل روستای «وینسار» از دل زمین بیرون می‌آید. در حقیقت روستای وینسار اطراف این چشمه شکل گرفته است. این چشمه سال‌های سال است که تأمین کننده آب روستا، هم برای شرب و هم کشاورزی است.
اطراف چشمه اصلی سنگ چین شده و قدمت سنگ‌چین آن حدود دو تا سه قرن برآورد شده است.
تا حدود سی سال پیش مردم روستا در ماه خرداد مراسم شکرگزاری و قربانی برای «سراب»، برگزار می‌کردند. در این مراسم ضمن قربانی کردن گوسفندان، به جشن و شادمانی می‌پرداختند و احترام ویژه‌ای برای این چشمه قایل بودند.
مرتبط:
رودخانه سیروان _طولانی ترین رودخانه کردستان
سارال دیواندره _بهشت کردستان
قلعه زیویه در دیار کردستان
