دره زيبای شوی در حاشيه خاوری رودخانه سزار در باختر كوه سالن قرار گرفته و يكی از مناطق تاريخی استان به شمار می رود. آبشار شوی كه زيباترين آبشار ايران محسوب می شود در اين دره جاری است. اين دره غار تاريخی، زيارتگاه محلی، قلعه و ديگر آثار تاريخی را همراه با روستای تاريخی شوی در خود جای داده است.
شوی در گویش لری بختیاری نامی زنانه به معنی لطافت است. آبشار شوی یا تله زنگ در سردشت از توابع دزفول واقع در استان خوزستان و با فاصله اندکی از استان لرستان و در بین کوه های سرتنگ شوی در ۱۰ کیلومتری ایستگاه راه آهن تله زنگ و در مسیر راه آهن سراسری تهران – جنوب واقع شده‌است.
آبشار شوی، پس از بیرون آمدن ازغار، از گردنه‌ای بلند به پایین سرازیر می‌شود. ارتفاع آبشار ۱۰۰ متر و عرض آن ۴۰ متر است. آب آن پس ازعبور از کوه‌ها و دره‌ها، به سد دز در استان خوزستان می‌ریزد.

پوشش گیاهی اطراف این آبشار، تشکیل شده از درختانی مانند بید، انجیر، مو، زبان‌گنجشگ، افرا، کیکم و بلوط است. در زیر آبشار و بر روی دیواره‌های آن گیاه سیاه وشان و سایر گیاهان آب دوست روییده‌است. در نزدیکی این آبشار، آبشار بزرگ دیگری وجود دارد که گاه از آن به آبشار دوم شوی یاد می‌شود.
زلالي آب آبشار به همراه دوزيست‌ها، سمندرهاي منحصربفرد، خرچنگ‌ها، مارمولك‌هاي عجيب و درشت و غيره، گویی شما را به دنيايي ديگر می برد. در سرچشمه آبشار كه مسير دسترسي هم دارد درختان بلندي مانند انجيركوهي و بيد روييده‌اند كه آب پس از سير كردن آنها از ارتفاعي بلند و در مساحتي عريض به پايين پرتاب مي‌شود. از ويژگي‌هاي اين آبشار اتصال آن به سفره‌هاي آب زيرزميني است به اين معني كه سرچشمه آبشار از دل كوه است.

حدود ۳۰ دقيقه بالاتر از آبشار اول، آبشار ديگري قرار دارد كه به آبشار دوم شوي معروف است. ميزان آب اين آبشار نيز بسيار متغير است. نزديك آين آبشار حوضچه هاي متعددي براي آبتني وجود دارد. در كنار آبشار دوم (در مواقع كم آبي ) جا براي اطراق وجود دارد. آبشار شوي بي گمان زيباترين آبشار ايران است.  اين آبشار از نظر موقعيت جغرافيايي از توابع شهرستان دزفول و استان خوزستان است. هرچند مردم لرستان اين آبشار را متعلق به خودشان مي دانند و با توجه به مسيري كه براي رسيدن به آبشار طي مي شود تاحدودي هم حق دارند. حجم آب خروجي آبشار در فصول مختلف سال متفاوت است و در فصل بهار به حداكثر خود مي رسد. در دامنه كوه و خروجي آبشار غاري وجود دارد كه طول آن نامشخص است.

یکی از خصوصیات آبشار شوی این است که تا چند صد متری آبشار هیچ نشان و خبری از آبشار نیست وبعد از عبور از یک پیچ در منطقه ای کوهستانی با شیبهای تند به یکباره از پیچی عبور می کنید و آبشاری فوق العادهآبشار شو زیبا و با شکوه را در برابر خود می بینید و این هم شاید یکی دیگر از چشم بندی های طبیعت است که شکوه خود را به یکباره به نمایش می گذارد . نسیم خنکی که از سمت آبشار می وزد و اولین عکسهایی که به یادگار از این آبشار می گیرید تمامی خستگی راه را از تن شما می گیرد.

بهترین زمان برای رفتن به شوی همان ابتدای بهار و ایام عید تا اواخر اردیبهشت ماه است ضمن اینکه در این موقع از سال این منطقه بسیار سرسبز وزیباست.

توصیه های لازم
* نزديكترين روستا به آبشار،  روستاي شوي است كه از آن عبور كرده ايد و حدود يك ساعت و نيم با آبشار فاصله دارد اما متأسفانه اهالي روستا نمي توانند امكانات قابل توجهي به شما ارائه دهند. اهالي روستا مردماني خونگرم و بسيار مهربان هستند.

*  فضاي مناسب، وسيع، بدون شيب، مسطح و سايه براي اطراق كردن كم پيدا مي شود.

*  اگر قصد اقامت شبانه داريد، احتمال وجود جانوران وحشي را مد نظر داشته باشيد. بقاياي خون، خوراكي هاي پخته شده يا سرخ كردني( كه در اطراف چادر خود پخش كرده ايد ) حيوانات را بيشتر به سمت شما هدايت خواهد كرد.

*  هوا در فصل بهار كاملاً غيرقابل پيش بيني است. ممكن است بارندگي تند و سيل آسا شما را غافلگير كند. توصيه مي شود براي محافظت خودتان و چادر پلاستيك سبك و كم حجم همراه داشته باشد.

*  احتمال دارد كه اسباب و وسايل شما را دزد بزند.( خصوصاً شب هنگام كه شما در خواب عميق ناشي از خستگي هستيد ) اشياء با ارزش خود را در كيسه خواب يا زير سرتان قرار دهيد. به خاطر داشته باشيد كه در اين محل دورافتاده، كفش هاي شما يكي از مهمترين وسايلي است كه داريد.

*  اگر وزن و حجم بار اجازه مي دهد، حداقل هر دو نفر يك دمپايي سبك در كوله پشتي خود داشته باشيد. دمپايي براي عبور از رودخانه، رفتن به زير آبشار و جابجايي هاي كوتاه بسيار مفيد است.

*  محلي براي دفع زباله وجود ندارد. زباله ها را همراه خود بازگردانيد يا آن را دفن كنيد. به حقوق آنهايي كه پس از شما به طبيعت مي آيند احترام بگذاريد. هميشه كساني هستند كه به طبيعت احترام نمي گذارند. به عنوان يك طبيعت گرد، اگر زباله اي در اطراف شما مشاهده مي شود، آنها را نيز با زباله هاي خود دفن كنيد.

*  از هنگامي كه ايستگاه تله زنگ را ترك مي كنيد، جايي براي شارژ باطري دوربين عكاسي يا فيلمبرداري وجود ندارد. قبلاً پيش بيني هاي لازم را تدارك ببينيد.

*  اتفاق هيچگاه خبر نمي كند. همراه داشتن داروهاي ضروري و كمك هاي اوليه ممكن است به دردتان بخورد.
اگر تاكنون به شوي نرفته ايد، حتماً از راهنماي باتجربه استفاده كنيد. گروه كمتر از چهارنفر مناسب صعود به شوي نيست. بدون راهنما و در طول هفنه و در ايام غيرفصل ممكن است راه را گم كنيد چرا كه كسي نيست كه از او راه را بپرسيد.

قطار عادي معمولاً شلوغ است. بخصوص اينكه در هنگام بازگشت، شما در ميانه راه سوار مي شويد. ممكن است جاي مناسب موجود نباشد. ممكن است مجبور شويد توي راهرو يا رستوران قطار بايستيد. مراقب اثاثيه و كيف پول خود باشيد.

مسیر دسترسی
آبشار شوی یا تله زنگ در سردشت از توابع دزفول واقع در استان خوزستان و با فاصله اندکی از استان لرستان و در بین کوه های سرتنگ شوی در ۱۰ کیلومتری ایستگاه راه آهن تله زنگ و در مسیر راه آهن سراسری تهران – جنوب واقع شده‌است.
بطور کلی سه مسیر برای دسترسی به آبشار وجوددارد:

• مسیر اول از طریق ایستگاه راه‌آهن تله زنگ است.
• مسیر دوم از طریق شهرستان دورود است.
• مسیر سوم از سمت منطقه سردشت دزفول و پیرچل است.

تنها راه منطقي دسترسي به آبشار شوي فعلاً فقط مسير ريلي است. براي رسيدن به آبشار لازم است ابتدا به ايستگاه تله زنگ در مسير دورود – انديمشك برويد. اين مسير همان خط آهني است كه خرمشهر و اهواز را به تهران متصل مي كند و در دهه ۱۳۱۰ ساخته شده است. به خاطر داشته باشيد كه ايستگاه تله زنگ يك ايستگاه فرعي است و فقط قطار محلي و قطار عادي در اين ايستگاه توقف مي كنند. اگر از تهران قصد سفر به آبشار را داريد مي توانيد قطار عادي تهران – اهواز را سوار شويد و حدود سه ساعت پس از عبور از دورود به ايستگاه تله زنگ خواهيد رسيد. يك امكان ديگر اين است كه از شهرستان دورود ( واقع در استان لرستان ) قطار محلي سوار شده و به تله زنگ برويد. اين قطار در نوع خودش ديدني است. در طول مسير هرجا كه مسافر در كنار خط آهن ايستاده باشد توقف مي كند. چرا كه تنها راه ارتباطي يا بهتر است بگويم بهترين راه ارتباطي مردم در بسياري از اين مناطق خط آهني است كه عبور مي كند. قطار محلي كه ساعت دو بعد از ظهر از دورود به سمت انديمشك حركت مي كند پس از طي حدود چهار ساعت به ايستگاه تله زنگ مي رسد. قبل از رسيدن به تله زنگ در ايستگاه هاي متعددي توقف مي كند كه مهمترين آنها ايستگاه هاي بيشه، سپيد دشت، چم سنگر، كشور، تنگ هفت و تنگ پنج است.  اين مسير خصوصاً در فصل بهار فوق العاده زيباست. وقتي به سمت جنوب مي رويد ارتفاعات معروف اشترانكوه را در سمت چپ خود خواهيد ديد.
قطار در كنار رودخانه خروشان سزار به جنوب مي رود و سزار هر چه بيشتر مي رود پرآب تر و سهمگين تر مي شود. چرا كه از هر دره، چشمه، رودخانه يا آبشاري به سزار افزوده  مي شود.
پل هاي متعدد از ديگر خصوصيات اين مسير است.

ايستگاه تله زنگ امكانات قابل توجهي ندارد. اگر ديرهنگام به ايستگاه رسيديد، توصيه مي شود شب را در مسجد ايستگاه اطراق كنيد. ( مراقب اثاثيه خود باشيد. ) اگر زمان براي حركت مناسب است، مي توانيد به سمت آبشار حركت كنيد. براي رسيدن به آبشار لازم است از رودخانه سزار عبور كنيد. براي اينكار مجبور هستيد حدود يك كيلومتر از مسير راه آهن را برگرديد. اكيداً توصيه مي شود از داخل تونل عبور نكنيد، چرا كه هز لحظه ممكن است قطار سر برسد. براي عبور از روي پل معروف تله زنگ نيز مراقب عبور قطار باشيد. بخش معلق پل خطر سقوط دارد. اگر مسير پاخورده را در پيش گيريد، حدود سه ساعت طول خواهد كشيد تا به روستاي سرسبز شوي برسيد. از اينجا دو روش براي رسيدن به آبشار وجود دارد:
۱- قبل از رسيدن به روستا لازم است از عرض رودخانه عبور كنيد. در مواقع كم آبي به راحتي مي شود از رودخانه عبور كرد. در هنگام پر آبي لازم است به آب بزنيد. به خاطر داشته باشيد هرچه به تنگه نزديكتر شويد امكان عبور از رودخانه كمتر و خطرات آن بيشتر خواهد شد.  اگر هوا  رو به تاريكي مي رود، مي توانيد شب را در منزل يكي از روستائيان سپري كنيد. از روستاي شوي امتداد جوي آب را در پيش گيريد تا به تنگه برسيد. بخش خطرناك سفر در اين منطقه است كه جهت تسهيل در عبور و مرور بخشي از كوه را  سيم بكسل بسته اند تا جهت حمايت از آن استفاده كنيد. هرچند تاكنون سقوط در اين ناحيه گزارش نشده است. از اين مكان حدود يك ساعت و نيم تا آبشار فاصله است.
۲- هنگامي كه به محاذات روستاي شوي رسيديد، نيازي به عبور از رودخانه و نهايتاً سيم بكسل نيست. مي توانيد مسير خود را ادامه داده و از كوه سربه فلك كشيده مقابلتان صعود كنيد. اين سربالايي راه شما را از نظر مسافت دور خواهد كرد اما مسيري است كه عشاير براي جابجايي احشام خود از آن استفاده مي كنند. بنابراين خطر آن بسيار كمتر است. يك حسن ديگر هم دارد. در مواقع پرآبي، در حالت اول شما لازم است دو بار از رودخانه عبور كنيد تا به مقابل آبشار برسيد. در روش دوم نيازي به عبور از رودخانه نيست. اين مسير براي آنهايي كه اكيپ ناهمگون با توانايي هاي مختلف دارند و يا افرادي كه ترس از ارتفاع آزارشان مي دهد مناسب تر است.

در مسیر ایستگاه راه آهن تله زنگ، در مسیر آبشار از میان روستای بسیار زیبای دادا و از دل درختان انار وکشتزارهای شوی باید عبور کرد.درنزدیکی آبشار امام‌زاده سیدمحمود قرار دارد که به عنوان یک نگین در این روستای زیبا می‌درخشد.سالیانه صدها نفر از میهمانان ایرانی وجهانگردان خارجی در فصل بهار به دیدن این آبشار می‌روند.

مرتبط:

نظام آبی تاریخی شوشتر شاهکاری از نبوغ خلاقانه

آشنایی با دیدنی های باغ ملک خوزستان

زیگورات چغازنبیل در استان خوزستان