برج پیزا جالبترین و قدیمی‌ترین برج جهان با ۸۵ متر طول و ۱۴۵۰۰ تن وزن در دوره رنسانس در شهر پیزا در ایالت توسکنی کشور ایتالیا در طول ۱۷۶ سال ساخته شد.

هدف ازساخت این برج، استقرار یک ساعت بزرگ بر بالای آن بود اما این بنا مدتی بعد از احداث انحراف یافت و اکنون به همان صورت باقیست. برج پیزا ۵۵ متر ارتفاع دارد و هر سال برمیزان انحراف آن افزوده می‌شود.

برج کج پیزای ایتالیا با وجودی که تنها برج کج جهان نیست، ولی مشهورترین آن در کل جهان می‌باشد. این برج هر سال ۲٫۵ سانتیمتر به سمت زمین کج می‌شود و احتمال می‌رود تا ۸۰ سال دیگر سقوط کند.

طبقه اشراف برای رقابت با یکدیگر مشهورترین هنرمندان و معماران را مأمور ساختن شاهکاری معماری می‌کردند. در قرن دوازدهم، اهالی شهر پیزا تصمیم گرفتند کلیسای آنها برجی داشته باشد که برج سینت مارک را تحت تأثیر قرار دهد.

پس از آن که پایه‌های بنا حفر شد، معماری کارآزموده به نام بونامو که مسئول ساختمان این برج بود، نخستین سنگ آن را در سال ۱۱۷۴ میلادی بنا نهاد. اما پیش از آنکه ارتفاع برج به ۱۲ متر برشد، مشخص شد که برج به میزان زیادی منحرف شده است.

در سال ۱۲۳۴ از معمار دیگری به نام بناناتو خواسته شد تا ساختمان برج را تمام کند. او چهارمین سقف بنا را به پایان رساند و آن را نیمه تمام گذارد.

سپس معمار دیگری رشته کار را بدست گرفت و طبقات پنجم و ششم را تمام کرد، اما پایه اصلی همچنان منحرف می‌شد. تقریبا یک قرن بعد، معماری به نامپیزانو ساختمان آخرین بالکن را به پایان رساند و ناقوس برج را در نزدیک مرکز ثقل نصب کرد.

در گذشته تصور می‌شد که کجی برج پیزا بخشی از طرح اولیه آن بوده است ولی امروزه دانشمندان ثابت کردند که این مساله صحت ندارد. ساخت این برج به صورت عمودی طراحی شده بود ولی در طول ساخت آن به تدریج کج شد.

این برج به دلیل کجی و زیبایی خاصی که دارد از سال ۱۱۷۴ تاکنون همیشه کانون توجه همگان بوده است. در طول ساخت این برج تلاش‌های زیادی انجام گرفت تا با بکارگیری مصالح ساختمانی خاص جلوی کج شدن آن گرفته شود.

بعدها ستون‌ها و دیگر بخش‌های تخریب شده برج بیشتر از یک بار جایگزین شدند و امروزه زیرساخت‌های جدیدی برای کم کردن میزان کج شدن برج و افزایش طول عمر آن به کار گرفته می‌شود.

برج کج پیزا با ۸۶۳/۵۵ متر ارتفاع در ۸ طبقه ساخته شده است. قطر بیرونی این بنا ۴۸۴/۱۵ متر و قطر داخلی ۳۶۸/۷ متر است. ضخامت دیوارهای پایه آن ۰۸/۴ متر است و وزن آن حدود ۵۰۰/۱۴ تن برآورد می‌شود.

جهت شیب این برج در فاصله سال‌های ۱۱۷۴ تا ۱۲۵۰ به سمت شمال و از سال ۱۲۷۲ تا سال ۱۹۹۷ به سمت جنوب متمایل بوده است تا سال ۱۹۹۷، این برج ۲/۵ متر نسبت به سطح افق کج شده است.

ناقوس این برج ۵/۳ تن وزن دارد. این برج در پشت کلیسای بزرگ شهر پیزا واقع شده است و ساخت این برج در سه مرحله انجام گرفته است.

ساخت اولین طبقه این برج ناقوس که سنگ‌های مرمر سفیدرنگ در آن به کار رفته است از نهم آگوست ۱۱۷۴ دوران پیروزی‌های نظامی و خوشبختی شروع شد. اولین طبقه این برج از ستون‌هایی که به صورت دایره‌وار در کنار هم قرار گرفته بودند، تشکیل شده بود که در جهت مقابل تاق‌های بی‌روزنه خم شده بودند.

بعد از اینکه طبقه سوم این برج در سال ۱۱۷۸ ساخته شد به دلیل اینکه ۳ متر در کارهای زیرساختی آن اشتباه شده بود، برج کج شد. البته طرح این برج از آغاز نقص داشت.

با درگیر شدن بیزانس در جنگ با جنوا، لوکا و فلورانس ادامه ساخت این برج به مدت ۱۰۰ سال با تعلیق رو به رو شد. در سال ۱۱۹۸ چند ساعت به طور موقت روی این بنای ناتمام نصب شد.

در سال ۱۲۷۲ ساخت این بنا توسط معماری به نام «جیوانی‌دی‌سیمونه» از سر گرفته شد. ۴ طبقه بدین ترتیب ساخته شد. مجددا در سال ۱۲۸۴ با شکست بیزانس در جنگ ساخت بنا متوقف شد.

در سال ۱۳۷۲ آخرین طبقه آن که محل قرار گرفتن ناقوس بود توسط توماسودی آندرا پیزانو ساخته شد و ناقوس در محل خود قرار گرفت.

وی در تلفیق عناصر گوتیک به کار گرفته شده در جایگاه ناقوس با سبک رومانسک (معماری اروپایی قرن‌های یازدهم و دوازدهم که به تقلید از معماری رومی دارای تاق‌های ضربی و دیوارهای ضخیم بود) برج موفق عمل کرد.

در بالاترین نقطه این برج ۷ ناقوس وجود دارد که هر کدام یکی از نوت‌های موسیقی را دارد و بزرگ‌ترین آنها در سال ۱۶۵۵ نصب شده است.

در سال ۱۸۳۸ معماری به نام الساندرو دلا گرادسکا گذرگاهی در اطراف این برج حفر کرد که این امر موجب افزایش کج شدن این برج شد.

بنبتو موسولینی دستور داد تا این برج را به حالت عمودی برگردانند به همین خاطر درپای آن بتون ریخته شد که این امر منجر به فرو رفتن برج در سطح زمین شد. در طول جنگ جهانی دوم ارتش آمریکا دستور تخریب تمامی برج‌های ایتالیا را داد که برج پیزا در دقیقه آخر از این خطر در امان ماند.

در ۲۷ فوریه ۱۹۶۴ دولت ایتالیا برای جلوگیری از سقوط این برج درخواست کمک کرد. یک گروه از مهندسان، ریاضیدانان و تاریخدانان در جزایر آزور گرد هم آمدند تا راه‌های پا بر جا نگه داشتن و استحکام برج را بررسی کنند.

بعد از دو دهه کار و فعالیت روی این پروژه، برج در ژانویه ۱۹۹۰ به روی عموم بسته شد. در طول این مدت ناقوس‌های برج برای کم شدن از وزن‌شان از محل خودجا‌به‌جا شدند.

روش‌های بسیاری برای پا بر جا نگه‌داشتن برج پیشنهاد شده که از آن جمله می‌توان به استفاده از وزنه‌های ۸۰۰ تنی سربی درپای آن اشاره کرد. راه‌حل نهایی برای پیشگیری از کج شدن بیشتر برج انتقال ۳۸ متر مکعب از سطح بر آمده زیر آن بود. طبق آخرین اطلاعات این برج تا ۳۰۰ سال دیگر پا بر جا خواهد بود.

بر طبق یک افسانه گالیلئو گالیله که خودش نیز یک پیزایی بود، آزمایشاتش در مورد سقوط آزاد را نیز در بالای این برج انجام داد. این برج به این ترتیب، به نشان اصلی شهر پیزا تبدیل شد و سال ۱۹۸۷ نیز توسط یونسکو به میراث فرهنگی پیوست.

از ۷ ژانویه سال ۱۹۹۰ بازدید از این برج توسط توریستان ممنوع شد. چون خطر ریزش آن افزایش پیدا کرده بود. پس از ۱۲ سال و کمی راست‌سازی برج از ۱۵ دسامبر ۲۰۰۱، دیدار از این برج ۱۴،۵۰۰ تُنی مجدداً توسط بازدید‌کنندگان آزاد شد.

مهندسان و دانشمندان اعلام کردند دیگر خطر سقوط، برج کج پیزا را تهدید نمی‌کند، چرا که کمیته حفظ این بنا نام گزارش ۱۰۰۰ صفحه‌ای‌اش را که تمامی تلاش‌های حفظ این بنا در آن ذکر شده «برج ترمیم شد» گذاشته است.

این افراد معتقد هستند خمیدگی این بنای دوران قرون وسطی به حالت ایستا درآمده است. هرچند این برج هرگز به حالت صاف درنخواهد آمد و دلیلش هم از بین رفتن جاذبه توریستی آن است اما دو دهه کار و تلاش کمیته حافظت از برج کج بالاخره معمای ۸۰۰ ساله تمایل این میراث فرهنگی جهانی به سمت شمال را حل کرد.

طبق گزارشی که در تلگراف به چاپ رسید «جان برلند»، پرفرسور۷۲ ساله بریتانیایی مهندسی خاک ثابت کرده که دلیل ناپایداری این برج سفره آب زیرزمینی متحرکی زیر سطح نرم پایه ۲۰۰ متر مربعی این برج است.

با توجه به این مسئله این پرفسور به همراه گروه حفظ و مرمت آثار باستانی‌اش بودجه‌ای بالغ بر ۳۹ میلیون دلار را صرف پیدا کردن راهی ابداعی برای جلوگیری از سقوط این برج کردند.

این گروه از سال ۱۹۹۰ مشغول به کار شدند اما چندبار احتمالات اشتباه آنها را به بیراهه منتهی کرد. در سال ۱۹۹۲ این گروه با استفاده از تاندون‌های فولادی سعی کردند برج پیزا را ثابت نگه دارند، در سال ۱۹۹۳ شمش‌هایی از جنس سرب و بست‌های تنومند نیز به این تاندون‌ها اضافه کردند که این مسئله موجب نارضایتی مردم شد.

بالاخره در سال ۱۹۹۵ برلند کمی به راه حل مسئله نزدیک شد. او متوجه شد جیمز تروبشاو، مهندس دوران ویکتوریا در سال ۱۸۳۲ برای برطرف کردن خمیدگی برج کلیسای سینت چاد از نقره استفاده کرده است.

او ترکیبی شامل نقره را در سمت شمالی برج جاسازی کرد، درست در جهت مقابل زاویه خمیدگی، این مسئله موجب شد تا جاذبه در سمت مخالف خمیدگی سنگینی و از خم شدن بیشتر برج جلوگیری کند. این شیوه همچنین در برابر حرکت سفره آب زیرزمینی نیز ساختمان را پایدار و ثابت نگه می‌دارد.

هنگامی که تنها ساخت ۳ طبقه پایینی برج به پایان رسیده بود و پیش از آنکه ارتفاع برج به ۱۲ متر برسد، این برج خمیدگی خودش را نشان داد. از آن زمان تا کنون انحراف و خمیدگی برج ادامه دارد.

انفجار بیش از یک هزار بمب در جنگ جهانی دوم در این شهر و وقوع حدود ۱۰۰ زلزله خفیف و شدید در این منطقه، نتوانسته است برج کج را به زمین بیندازد.

مرتبط:

برج پیزای ایران

 

هفت هنرمند در هند در طرحی مشترک برای ساخت بناهایی مشابه «عجایب هفت گانه جهان» شرکت کردند. آنها برای ساختن این بناها از فلزهای اوراقی استفاده کردند.

این بناها در دهلی نو و در راستای طرح دولت این کشور برای افزایش آگاهی در مورد فلزهای اوراق شده در سطح پایتخت ساخته شده اند. این طرح «هند پاک» نام گرفته است.

تاج محل، تندیس مسیح در ریودوژانیرو، هرم بزرگ جیزه در مصر، کولوسئوم در رم، مجسمه آزادی در نیویورک، برج ایفل و برج کج پیزا بناهایی هستند که با فلز اوراقی بازسازی شده اند.

منبع:یورو نیوز