تاریخ، زیبایی و مهماننوازی در «شهر میان قارهای»
شهر «استانبول» به عنوان یکی از بزرگترین شهرهای ترکیه، در میان دو دریای مرمره و دریای سیاه قرار گرفته است و به وسیله پل معروفی به نام پل «بسفر»، دو قاره اروپا و آسیا را به هم متصل میکند. به همین علت، استانبول را با لقب «شهر میان قارهای» میشناسند.
آشنایی با شهری که میتواند به صورت همزمان مکانی برای تماشای زیباییها و سنتهای قاره آسیا و همچنین معماری و سبک شهرسازی اروپایی باشد، برای هر مخاطبی جذاب است. شهر استانبول با مساحتی نزدیک به هزار و هشتصد کیلومتر و جمعیتی بالغ بر ۱۵ میلیون نفر، در میان دو دریای مرمره و دریای سیاه قرار گرفته است. این شهر که یادآور تمدن با شکوه قسطنطنیه و مساجد عثمانی است، به دو بخش اروپایی و آسیایی تقسیم شده و حدود ۶۵ درصد جمعیت آن در قسمت اروپایی استانبول ساکن شده و ۳۵ درصد دیگر نیز در منطقه آسیایی این شهر زندگی میکنند.
با اینحال استانبول به عنوان بزرگترین و پر جمعیتترین شهر ترکیه و همچنین هفتمین شهر بزرگ و پر جمعیت اروپا نیز شناخته میشود که به علت زیباییهای بسیار و تاریخ با شکوهش، هرساله گردشگران زیادی را از سراسر دنیا و به ویژه گردشگران ایرانی را به سوی خود جذب میکند.
استانبول پایتخت سیاسی کشور ترکیه نیست، اما به علت موقعیت جغرافیای منحصر بهفرد، تاریخ غنی و جاذبههای گردشگری و طبیعی، یکی از مهمترین شهرهای کشور ترکیه و مرکز اقتصادی و فرهنگی ترکیه به شمار میآید. این شهر در سال ۲۰۱۵ میلادی میزبان حدود ۱۲.۵ میلیون نفر از سراسر دنیا بوده است که کمک بسیار بزرگی به رونق این شهر پرهیاهو کردهاند. همین امر باعث شد که این شهر به عنوان «پایتخت فرهنگی اروپا» انتخاب شود و به مدت ۶ سال در فهرست محبوبترین مقاصد گردشگری دنیا قرار گیرد.
برای بررسی تاریخی شهر استانبول باید به ۶۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بازگشت و زندگی مردمانی که در این منطقه ساکن بودهاند را جستوجو کرد. در قرن هفتم قبل از میلاد، یونانیها به علت موقعیت استراتژیک استانبول به این شهر علاقهمند شده و ساختوسازهایی را در آن آغاز کرده و استانبول را به شهر زیبایی در عصر خود بدل کردند. اما در اواخر قرن دوم به علت افزایش مبارزات قدرت در امپراتوری روم و همچنین گستردگی قلمرو این حکومت، امپراتور «کنستانتین» شهر بیزانس را به پایتختی برگزید که بعدها به قسطنطیه نیز تغییر نام داد و پس از فروپاشی امپراتوری روم غربی، قسطنطنیه برای مدت هزار سال به عنوان پایتخت روم شرقی، در سراسر اروپا به عنوان قدرت پیشتاز شناخته میشد.
با اینحال اما در دوران جنگهای صلیبی، این شهر به مدت ۵۳ روز تحت محاصره عثمانیها بود و سرانجام در سال ۱۴۵۳ شکست را پذیرفت و پس از تسلط عثمانیها بر این سرزمین، استانبول زیبا به وجود آمد. در حالیکه امپراتوری عثمانی تا پیش از آغاز جنگ جهانی اول به تاختوتاز خود ادامه میداد، اما در جریان این جنگ، مغلوب نیروهای متفقین شد. به واسطه این اتفاقات ویرانیها و خرابیها تا سال ۱۹۲۳ در این شهر ادامه داشت و در نهایت «مصطفی کمال آتاترک» حکومت جمهوری ترکیه را تاسیس کرده و پس از آن، پایتخت را از استانبول به آنکارا منتقل کرد.
برای توسعه شهر استانبول تلاش شده است مانند معماری شهر پاریس، ساختمانها یادآور ساختمانهای روم باستان که زمانی بر این شهر تسلط داشتهاند، باشند. همچنین ساختمانهای بزرگ همراه با دیوارهای شیشهای که برخی از آنها با متد روز تزئین شدهاند یکی دیگر از نکات قابل توجه در معماری این شهر است.
ویژگی دیگری استانبول این است که میتوان آن را به یک جعبه مدادرنگی تشبیه کرد و دلیل این تشبیه استفاده از رنگهای متفاوت در طراحی نماهای ساختمان بوده که جلوه جذابی نیز به شهر بخشیده است.
کشور ترکیه از سال ۱۹۲۸ میلادی با جداسازی دین از سیاست، در فهرست کشورهای لائیک جهان قرار گرفت که به موجب آن هر فرد میتواند آزادانه دین خود را انتخاب و از دستورات آن پیروی کند. اما با این وجود باز هم میتوان شهر استانبول را با بیش از ۹۸ درصد جمعیت مسلمان، یک شهر اسلامی قلمداد کرد که اکثر ساکنان آن مسلمانان اهل سنت و پیروان مکتب حنفیه هستند.
مردم استانبول نیز مانند ایرانیها، بسیار خونگرم و خوش معاشرت هستند که گردشگران میتوانند از همنشینی و مهماننوازای با آنها لذت ببرند. اما همجواری دو فرهنگ آسیایی و اروپایی در استانبول باعث ایجاد رسم و رسومات خاصی در این شهر شده است. در فرهنگ استانبولی اگر کسی شما را به خانهاش دعوت کند، بهتر است که زمان زیادی را در خانه آنها بمانید چرا که زود ترک کردن خانه میزبان، در فرهنگ استانبولیها نوعی توهین به صاحبخانه به شمار آمده و از این کار ناراحت میشوند.
همچنین در تک تک محلههای استانبول حداقل یک قهوهخانه وجود دارد تا مردان و زنان استانبولی، ساعتها در این کافهها بنشینند و اوقات شیرینی را با گفتگوهای دوستانهای به صرف چای رقم بزنند. مردم استانبول در زمان فوت یکی از دوستان و خویشاوندان نیز رسم خاصی دارند که در آن خانواده متوفی تا ۳ روز تنها غذایی که طبخ میکند حلوا است و در زمان پخت این حلوا نیز تمام دوستان متوفی باید حضور داشته باشند و همزمان با کمک در پختوپز غذا، هر کدامشان باید یک خاطره خوب از شخصی که فوت شده است تعریف کنند.
همانطور که گفته شد شهر استانبول از جاذبههای طبیعی و گردشگری بیشماری برخوردار بوده و نام این شهر به عنوان سومین شهر توریستی جهان در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده است که از جمله جاذبههای گردشگری آن میتوان به مسجد ایاصوفیه، کاخ توپکانی، مسجد سلطان احمد، باسیلیکا سیسترن، کاخ دلمه باغچه، بازار بزرگ استانبول و برج گالاتا اشاره کرد.