نوشته‌ها

معبد هندوها بندرعباس، یادگار تاجران هندی

بنای معبد هندوها به علت شکل کاملاً متفاوت آن با معماری این ناحیه بیانگر یک معماری کاملاً متفاوت است، به شکل کلی می‌توان آن را به‌عنوان یک نمونه منحصربه‌فرد از این‌گونه معماری در سواحل خلیج‌فارس معرفی کرد.

از سال ۱۳۲۶ هجری شمسی به علت مهاجرت تجار هندی و انتقال بت‌های معبد به کشور خود به‌جز چندین قبر چیز به خصوصی در این معبد یافت نمی‌شود و به عبارتی معبد از این سال متروک‌شده است. (کتاب سدید السلطنه کبابی ـ کنفرانس دکتر فخری دانش پور پرور)

مشخصات معبد هندوها

فرم کلی این بنا مکعب مستطیل و نوع مصالح آن سنگ و ملاط ساروج است. این بنا در یک فضای باز قرار گرفته که در قسمت شرقی، بنای معبد مستقر شده است.

معبد هندوها

نوع بهره‌برداری

بهره‌برداری از این مکان در زمان گذشته طبق نوشته‌های کتاب‌های مربوط به استان به شکل بت‌خانه بوده که معبد خدایان شیوا و ویشنو از مذهب هندوئیسم است و هم‌اکنون به‌عنوان موزه فعالیت دارد.

عوامل تزیین‌شده و نوع آن‌ها

سطوح نقاشی‌شده، تزیینات گچ‌بری و نقاشی‌های دیواری، از جمله تزیینات این معبد است.

از سال ۱۳۲۶ هجری شمسی به‌تدریج تجار هندی مقیم بندرعباس، راهی هند شدند و بت‌های خود را نیز بردند، ولی پایه‌هایی  در این معبد مشاهده می‌شود که جایگاه بت‌ها و خدایان را مشخص می‌کند.

آنچه از نظر معماری این بنا مشخص است اینکه هنرمندان معمار هندی با شتاب بنا را به اتمام رسانده‌اند و ریزه‌کاری‌هایی که در معابد هندوئیسم هند به چشم می‌خورد زیاد مورد توجه قرار نداده‌اند. در ساخت این معبد سه موضوع اصول معماری معابد خدایان شیوا و ویشنو از مذهب هندوئیسم، اصول معماری و موضوعات رمزی و سمبلیک مذهب بودائی هند و اصول معماری و سنت‌های اسلامی هند مورد توجه قرار گرفته است.

معابد شیوا و ویشنو پرستان هند از جنس سنگ و دارای برج‌های هرمی و یا به شکل زیگورات‌ها بوده و دارای حجاری‌های زیاد از اشکال مختلف حیوانی، گیاهی و انسانی است. معابد دارای نقشه مربع و حیاط‌های مستطیل شکل است که تا حدی این شیوه‌ها در معبد هندوها به‌کار رفته است.

استوپاهای بودایی را می‌توان در محراب معبد و یا در درون بعضی از آثار این معبد شناخت. گنبدسازی اسلامی هند و قاب‌های کور که به‌عنوان تزیینات بنا به کار می‌روند در این معبد نقش دارند.

پلان کل بنا چلیپا شکل است و شامل اتاق معبد، محراب استوپا شکل، راهروها و تالار اجتماعات است.

معبد هندوها

اتاق معبد

این بخش دارای پلان مربع بوده که به‌وسیله فیل‌پوش‌ها مربع بنا را به هشت‌ضلعی تقسیم کرده‌اند و توانسته‌اند گنبد رفیعی را بر فراز بام ایجاد کنند. گنبد دو پوشش است و در فضای داخل گنبد سه پنجره برای تنظیم نور تعبیه ‌شده، پنجره شمال که بالای محراب است کور است. سقف به‌صورت گنبد پیازی شکل است که بر روی آن ۷۲ برج کوچک به‌اضافه نقوش گل نیلوفر و در موضوع‌هایی از هنرهای معابد شیوا و ویشنو پرستان و تزیینات دیگری استفاده شده است.

فضای اتاق معبد

محراب استوپا شکل در جبهه شمال اتاق قرار دارد. سطح دیوار داخل از دو قسمت تشکیل‌ شده و در قسمت بالا و پایین هر دو مجسمه‌ مقدسین را قرار می‌دادند. در بخش پایین دو حفره دایره مانند است که احتمالاً آن‌ها نیز محل قرار دادن مجسمه‌های کوچک‌تر بوده است. این استوپا دارای پیشانی بیرون آمده به شکل گلبرگ‌های گل نیلوفر است که کاملاً گچ‌بری و برجسته‌کاری شده است. بر فراز گل‌ها میله‌ای از غنچه‌های گل نیلوفر قرار دارد.

جمعاً این اتاق سه در ورودی که بر پیشانی آن‌ها گل‌های نیلوفر به‌طور برجسته گچ‌بری شده است، دارد. در زاویه شمال غرب اتاق در سه‌گوشه دیوار طاقچه‌ای بنا شده که طاق آن‌ها همان مشخصات گل نیلوفر و در پایین آن گلدان گل نیلوفر قرار گرفته است. مجموع طاقچه‌های اتاق معبد برای قرار دادن مجسمه‌های مقدسین بوده است.

راهروها

راهروها دورتادور معبد و در جهت طواف زائران بوده است، سقف راهروها مسطح قابی شکل و در چهار گوشه حالت فضای داخلی گنبد را پیاده کرده‌اند. در راهروها نیز نورگیرها، طاقچه‌ها و تزیینات قابی شکل نمایان است.

راهروی شمالی دارای سه حجره کوچک است که دو حجره کاملاً شبیه و کنار یکدیگر و هر دو دارای محراب بوده و یکی از آن‌ها در چوبی خود را حفظ کرده است. در هر کدام یک طاقچه است که برای قرار دادن بت‌ها بوده است. در اتاق شمال غربی یک طاقچه و یک نورگیر موجود است و دیواره سمت راست دارای نقاشی است.

راهروی غربی دارای یک حجره نسبتاً بزرگ‌تر است که سابقاً دو حجره را تشکیل می‌داده و در همان زمان تبدیل به دو حجره شده و در ورودی آن مسدود شده است. نورگیر و طاقچه در هر مکان این معبد از جمله امور ضروری بوده است.

معبد هندوها

راهروی جنوبی دارای یک حجره بزرگ است که این اتاق نیز دارای دو حجره بوده و در همان زمان به دو قسمت تبدیل‌ شده است. در داخل این اتاق یک بنای شاخص وجود دارد که سه جبهه آن دارای طاق‌های هلالی و پلان مربع است که در قسمت بالا به‌صورت ذوزنقه شکل درمی‌آید، سطح شاخص نقشه‌دار و گچ‌بری شده در مقابل محراب اتاق معبد قرار گرفته است. این سطح قبلاً رنگ‌آمیزی داشته که هم‌اکنون اثراتی از آن به چشم می‌خورد. این بنای کوچک در ضلع چهارم آن موجود نیست و به دیوار چسبیده است که برای سوزاندن عود و خوشبو کردن استفاده می‌کردند. بر روی این بنا تزییناتی قرار دارد.

راهروی شرقی دارای اتاق یا حجره نیست به علت اینکه در ورودی اصلی در این راهرو قرار گرفته است و این راهرو به ایوانی متصل می‌شود.

تالار اجتماعات

این تالار در قسمت شرق معبد قرار دارد، تالار مستطیل شکل بوده که امروز نیمی از آن متعلق به پارکینگ کنار معبد است. این تالار دارای سقف حصیری با تیر چوبی است و دیوار روبروی آن دارای نقاشی است.

بنای معبد هندوها در سال ۱۳۷۷ به شماره ۱۹۹۹ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

منبع:ایسنا

مرتبط:

جاذبه های گردشگری بندرعباس

ویشنو ، معبدی در دل بندرعباس

معرفی شهر بندرعباس ‌به عنوان پایتخت گردشگری دریایی ایران

معبد هندوها در کجای ایران است؟

معبد هندوها که در شهر بندرعباس واقع شده، در سال ۱۳۱۰ هجری قمری، در زمان حکومت محمد حسن‌خان سعدالملک احداث شده‌است. اساس ساختمان این معبد عبارت است از یک اتاق چهارگوش میانی که بر روی آن گنبدی قرار گرفته‌است. سبک معماری این گنبد را مقرنس‌های پیرامونی آن نه تنها از دیگر گنبدهای موجود در سواحل خلیج فارس، بلکه از گنبدهای سراسر ایران متفاوت می‌سازد. طرح این بنا کاملاً از معماری معابد هندی متإثر است. این معبد از جمله نشانه‌های معدود تاریخی بندرعباس است که توجه هر تازه‌واردی را به خود جلب می‌کند و امروزه در کنار یکی از خیابان‌های اصلی شهر قرار گرفته‌است.

این معبد برای نیازهای هندوهای مقیم شهر بندرعباس که از سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۴ هـ / ش سکونت داشته و به کارهای تجاری می‌پرداختند ساخته شد که یکی از نقطه‌های مهم ارتباط فرهنگی و هنری میان ایران و هند است. هندوها پیروان مکتب برهمنی (کسانی که به خدایان برهما، ویشنو و تسیوا معتقدند) هستند و این معبد بنابر تحقیقات به عمل آمده متعلق به خدایان ویشنو است. وی با بیان این که در هند اغلب معابد برهمنی، سنگی است خاطر نشان کرد: پرستشگاه هندوها در بندرعباس طبق موقعیت جغرافیایی در زمان ساخت از لاشه سنگ، ملات گل و ساروج، سنگ‌های مرجانی خاک و گچ‌های ضخیم ماده و گچ لویی استفاده شده‌است.

معبد هندوها

طرح این بنا کاملاً از معماری پرستشگاه‌های هندی متاثر است. این معبد از جمله نشانه‌های معدود تاریخی بندرعباس است که توجه هر تازه‌واردی را به خود جلب می‌کند.

ساختمان پرستشگاه
اساس ساختمان این معبد عبارت است از یک اتاق چهارگوش میانی که بر روی آن گنبدی قرار گرفته. سبک معماری این گنبد را مقرنس‌های پیرامون آن نه تنها از دیگر گنبدهای موجود در سواحل خلیج فارس، بلکه از گنبدهای سراسر ایران متفاوت می‌سازد.
ساختمان اتاق معبد و محراب در قسمت شمال معبد واقع شده و دور اتاق معبد نیز از طاقچه و قاب‌های کور ساخته شده‌است و دورتا دور اتاق معبد نیز ۴ راهرو وجود دارد که در گذشته زوار به دور آن زیارت می‌کردند. داخل راهروها حجره‌های کوچکی است که برای طلبه‌های مکتب برهمنی در نظر گرفته شده و داخل برخی از اتاق‌ها نقاشی‌های مذهبی دیده می‌شود که یکی از مهم‌ترین آنها خدای فلوت زن به نام کریشنا است.
معبد هندوها
معماری پرستشگاه هندوها
ساختمان اتاق معبد و محراب در قسمت شمال هند واقع شده و دور اتاق معبد نیز از طاقچه و قاب‌های کور ساخته شده‌است و دورتا دور اتاق معبد نیز ۴ راهرو وجود دارد که در گذشته زوار به دور آن زیارت می‌کردند. داخل راهروها حجره‌های کوچکی است که برای طلبه‌های مکتب برهمنی در نظر گرفته شده و داخل برخی از اتاق‌ها نقاشی‌های مذهبی دیده می‌شود که یکی از مهم‌ترین آنها خدای فلوت زن به نام کریشنا است. از داخل راهرو غربی راه پله‌های مارپیچی وجود دارد که به سمت بالا است و به بام معبد منتهی می‌شود که ساق معبد است و با جرزهای پس رونده که الهام از معماری ایرانی است تشکیل شده‌است که ۴ نورگیر در ۴ طرف این فضای چند ضلعی روی جرزها و جود دارد و گنبد عظیمی با لایه‌های ذوزنقه‌ای و تزئینات آیین هندویی دیده می‌شود. همچنین اطراف و در ۴ طرف گنبد حدود ۷۲ برجک مخصوص هندویی وجود دارد که در وسط گنبد میله بزرگی قرار گرفته که در حقیقت محور زمین و آسمان را نشان می‌دهد. در قسمت ضلع شرقی گنبد نیز تالار بزرگی وجود دارد که تالار اجتماعات بوده و در این تالار نقاشی‌های مختلفی به چشم می‌خورد که هر کدام از آن‌ها بیانگر فلسفه خاصی از اعتقادات مختلف مردم هند است. معبد هندوها ۱۱۶ سال پیش ساخته شد و یکی از نقطه‌های مهم ارتباط فرهنگی و هنری بین ایران و هند است که باید حفظ شود و متأسفانه به علت عدم توجه گذشتگان غالب نقاشی‌های آن از بین رفته و بنا هم به علت مصالح ساخت موجود و تغییرات آب و هوایی با وجود مرمت‌های پی در پی هنوز آثار ویرانی در آن به چشم می‌خورد. این معبد یکی از آثار منحصر به فردی است که از سوی پولدارهای شهری به نام شیکار پور در غرب هند ساخته شد و در سال ۱۳۴۴ هـ / ش که بندرعباس را ترک کردند، بت‌هایی که در معبد و در طاقچه محراب بود نیز با خود بردند و این بنا کم‌کم مخروبه شد تا این که از طریق سازمان میراث فرهنگی در چند نوبت تعمیر اساسی شد و هنوز نیاز به تعمیر دارد، البته به شرط آن که حالات اولیه بنا از بین نرود. معبد هندوها از تابستان سال ۱۳۸۴ تا کنون به بهانه مرمت تعطیل است.هم اکنون عملیات مرمت این معبد به دلایل نامعلومی متوقف شده‌است.

مرتبط:

جاذبه های گردشگری بندرعباس

ویشنو ، معبدی در دل بندرعباس

اماکن دیدنی ناشناخته بندرعباس

نمایشگاه صنایع دستی معبدهندوها ی بندرعباس

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هرمزگان گفت: نمایشگاه صنایع دستی معبدهندوها با تصمیمات استانی و برای اجرای نوروزگاه ۹۸ راه اندازی شده بود.

رضا برومند صبح امروز (۱۰ خردادماه) با بیان این مطلب گفت: نمایشگاه صنایع دستی واقع در ضلع شمال غربی معبد هندوها بنا به تقاضای صنعتگران صنایع دستی حاضر در چهارمین نمایشگاه ملی صنایع دستی (۸ آذر ۱۳۹۷ افتتاح شد) و درخواستی که این صنعتگران از استاندار داشتند و همچنین بر اساس تصمیم های استانی به طور موقت ساخته شد تا مکانی برای عرضه و فروش محصولات صنایع دستی استان باشد.

وی با اشاره به اینکه عملیات شروع ساخت این نمایشگاه در بهمن ۱۳۹۷ آغاز شد، افزود: این نمایشگاه با سازه های فلزی و حصیری متناسب با شرایط آب و هوایی و جاذبه های صناعی دستی استان ساخته و در برنامه نوروز ۱۳۹۸ به عنوان بخشی از برنامه نوروزگاه استان مورد بهره برداری قرار گرفت.

مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هرمزگان ادامه داد: بعد از نوروزگاه ۱۳۹۸ بنا به تقاضای صنعتگران صنایع دستی که در برنامه نوروزگاه حضور داشتند و همچنین با تجربه ای که از فروش صنایع دستی و استقبال مردم که در تعطیلات نوروزی داشتند این غرفه ها در قالب تفاهم نامه به یکی از صنعتگران صنایع دستی استان واگذار شد.

وی با اشاره به اینکه این اداره کل هیچ هزینه ای بابت واگذاری نمایشگاه (شامل ۲۱ غرفه) دریافت نکرد، عنوان کرد: در عوض قرار بر این شد که بهره بردار از غرفه داران مبلغی را به عنوان حق شارژ دریافت کند و از محل دریافت این حق شارژ تمام اقدامات مورد نیاز از جمله تعمیر و تجهیز و بیمه آن را انجام دهد.

برومند ادامه داد: در تیرماه سال ۱۳۹۸ نمایشگاه به بهره بردار واگذار شد و بهره بردار با عقد قرارداد داخلی با غرفه داران و دریافت مبلغی به عنوان حق شارژ فعالیت نمایشگاه آغاز شد.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه با ورود کرونا ویروس در اسفند ماه، نمایشگاه صنایع دستی معبدهندوها نیز تعطیل شد، افزود: متاسفانه در ۲۷ اردیبهشت ماه به دلیل اینکه یکی از کولرهای این نمایشگاه روشن بود، پنل کولر آتش می گیرد و آتش در تمام نمایشگاه شعله ور می شود که به سرعت به آتش نشانی اطلاع داده و آتش مهار می شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هرمزگان در خصوص میزان خسارت وارده گفت: با توجه به اینکه نمایشگاه به بهره بردار بخش خصوصی واگذار شده بود ما منتظر اعلام خسارت هستیم تا بتوانیم اقدامات بعدی را انجام دهیم.

وی اضافه کرد: در حال حاضر بهره بردار با تک تک غرفه داران جلساتی برگزار کرده و لیست اموال آسیب دیده یادداشت برداری شده و کارشناس رسمی دادگستری میران خسارت هر غرفه را ارزیابی خواهد کرد.

برومند ادامه داد: پس از جمع بندی میزان خسارت قطعا از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی،  استانداری استان هرمزگان و نهادهای حمایتی جبران خسارت بررسی می شود.

مدیرکل میراث فرهنگی هرمزگان خاطرنشان کرد: نمایشگاه صنایع دستی معبدهندوها بخشی از برنامه نوروزگاه ۱۳۹۸ بوده که ساخت آن و تصیم گیری در سطح استان بوده و قرار بود در آینده فضای مناسبت تری برای نمایشگاه صنایع دستی اختصاص داده شود و این نمایشگاه به مکان جدیدی انتقال پیدا کند که رایزنی ها با شهرداری بندرعباس در این خصوص آغاز شده بود.

منبع:ایسنا

مرتبط:

معبد هندوها در بندر عباس

آتشی که از بیخ گوش معبد هندوها گذشت

معبد هندوها در بندر عباس

پرستشگاه بُتِگوران یا معبد هندوها یکی از آثار تاریخی شهر بندرعباس است که در مرکز شهر در خیابان امام خمینی، روبروی بازار روز قرار دارد. ساختمان این معبد، در سال ۱۲۱۰ (قمری) در زمان حکومت محمدحسن‌خان سعدالملک حاکم وقت بندرعباس، از محل جمع‌آوری هدایای هندوها، توسط تجار هندی ساخته شده‌است. طرح این بنا از معماری پرستشگاه‌های هندی متأثر است.

بت گوران کجاست:

پرستشگاه بَت‌گوران یا نیایشگاه هندوها یکی از ساختمان‌های تاریخی بسیار زیبا و منحصر بفرد شهر بندرعباس است. این ساختمان در خیابان امام خمینی، روبروی بازار روز قرار دارد. ساختمان این نیایشگاه، در روزگار قاجار و در سال ۱۲۱۰ قمری و در روزگار فرمانروائی محمد حسن خان سعدالملک فرمانروای محلی بندرعباس، با پول و هدایای هندوهای کارگر در جزیره قشم، هرمز و بندرعباس و بازرگانان هندی ساخته شده‌است.

اساس ساختمان این معبد عبارت است از یک اتاق چهارگوش میانی که بر روی آن گنبدی قرار گرفته‌است. سبک معماری این گنبد را مقرنس‌های پیرامونی آن نه تنها از دیگر گنبدهای موجود در سواحل خلیج فارس، بلکه از گنبدهای سراسر ایران متفاوت می‌سازد. طرح این بنا کاملاً از معماری معابد هندی متأثر است.

ساختمان اتاق معبد و محراب در قسمت شمال معبد واقع شده و دور اتاق معبد نیز از طاقچه و قاب‌های کور ساخته شده‌است و دورتا دور اتاق معبد نیز ۴ راهرو وجود دارد که در گذشته زوار به دور آن زیارت می‌کردند. داخل راهروها حجره‌های کوچکی است که برای طلبه‌های مکتب برهمنی در نظر گرفته شده و داخل برخی از اتاق‌ها نقاشی‌های مذهبی دیده می‌شود که یکی از مهم‌ترین آن‌ها خدای فلوت زن به نام کریشنا است.

این نیایشگاه هر چند برای نیازهای هندوهای مقیم شهر بندرعباس ساخته شد اما می‌توان گفت که یکی از ساختمان‌های مهم ارتباط فرهنگی و هنری میان ایران و هند نیز بوده و هست. پیروان مکتب برهمنی یعنی کسانی که به خدایان برهما، ویشنو و تسیوا باور دارند جمع بزرگی از ملت هندوستان را تشکیل می‌دهند. چنین پیداست که سبک معماری این نیایشگاه بر پایه باورمندی از خدایان ویشنو و شیوا پرستان شمال هندوستان بوده‌است. “سه فرقه مهم میان هندوها عبارتند از: ویشنوان (پرستندگان ویشنو)، شیوان: (پرستندگان شیوا) و شاکتیان (پرستندگان الههٔ استوپاهای بودائی در محراب معبد و در تزئینات این معبد (بندرعباس) دیده می‌شود.

آشنایی با بت گوران

ساختمان اتاق معبد و محراب در قسمت شمال هند واقع شده و دور اتاق معبد نیز از طاقچه و قاب‌های کور ساخته شده‌است و دورتا دور اتاق معبد نیز ۴ راهرو وجود دارد که در گذشته زوار به دور آن زیارت می‌کردند.

داخل راهروها حجره‌های کوچکی است که برای طلبه‌های مکتب برهمنی در نظر گرفته شده و داخل برخی از اتاق‌ها نقاشی‌های مذهبی دیده می‌شود که یکی از مهم‌ترین آن‌ها خدای فلوت زن به نام کریشنا است.

از داخل راهرو غربی راه پله‌های مارپیچی وجود دارد که به سمت بالا است و به بام معبد منتهی می‌شود که ساق معبد است و با جرزهای پس رونده که الهام از معماری ایرانی است تشکیل شده‌است که ۴ نورگیر در ۴ طرف این فضای چند ضلعی روی جرزها و جود دارد و گنبد عظیمی با لایه‌های ذوزنقه‌ای و تزئینات آیین هندویی دیده می‌شود. همچنین اطراف و در ۴ طرف گنبد حدود ۷۲ برجک مخصوص هندویی وجود دارد که در وسط گنبد میله بزرگی قرار گرفته که در حقیقت محور زمین و آسمان را نشان می‌دهد.

در قسمت ضلع شرقی گنبد نیز تالار بزرگی وجود دارد که تالار اجتماعات بوده و در این تالار نقاشی‌های مختلفی به چشم می‌خورد که هر کدام از آن‌ها بیانگر فلسفه خاصی از اعتقادات مختلف مردم هند است. معبد هندوها ۱۱۶ سال پیش‌ساخته شد و یکی از نقطه‌های مهم ارتباط فرهنگی و هنری بین ایران و هند است که باید حفظ شود و متأسفانه به علت عدم توجه گذشتگان غالب نقاشی‌های آن از بین رفته و بنا هم به علت مصالح ساخت موجود و تغییرات آب و هوایی با وجود مرمت‌های پی در پی هنوز آثار ویرانی در آن به چشم می‌خورد.

چگونگی ساخت معبد بت‌گوران:

این معبد برای نیازهای هندوهای مقیم شهر بندرعباس که از سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۴ هـ / ش سکونت داشته و به کارهای تجاری می‌پرداختند ساخته شد که یکی از نقطه‌های مهم ارتباط فرهنگی و هنری میان ایران و هند است. هندوها پیروان مکتب برهمنی (کسانی که به خدایان برهما، ویشنو و تسیوا معتقدند) هستند و این معبد بنابر تحقیقات به عمل آمده متعلق به خدایان ویشنو است. در هند اغلب معابد برهمنی، سنگی است، معبد هندوها در بندرعباس طبق موقعیت جغرافیایی در زمان ساخت از لاشه سنگ، ملات گل و ساروج، سنگ‌های مرجانی خاک و گچ‌های ضخیم ماده و گچ لویی استفاده شده‌است.

بت گوران جز آن‌چه از تاریخ حضور هندوها برای گفتن دارد، روزگاری خانه کودکی و جوانی ابراهیم منصفی، شاعر و آوازه‌خوان شناخته‌شده هرمزگانی بود. معبد، نهنگِ تنهای دور مانده از دریاست و آوازی شبیه این ترانه منصفی در گلو دارد: «مَوا برم تنها بَشُم/ تنها فقط با سایَه خو/ ساعت تلخ رفتِنِن/ مه خوب اَفهمُم غایَه خو»*

معبد هندوها
بَت گوران، نهنگِ تنهای بندر:

«بت گوران»، پرستشگاه هندوها، بُغ کرده در گرمای بازار روز بندرعباس. سال‌ها پس از بازگشت هندوها، تصویر بازمانده خدای «کریشنا» رنگ باخته، گچ‌های دیوارها ریخته و طرح ساعتی که عقربه‌هایش همیشه روی وقت نیایش تنظیم بود، به سفیدی می‌زند.

«معبد هندوها»، بازمانده ٨٧ ساله، نهنگ تنهای بندر است. در گوشه‌ای از خیابان، پاساژهای شلوغ و ساختمان‌های بلند دوره‌اش کرده‌اند و جز اندک گردشگرانی که به هوس خوردن غذای محلی از حیاطش می‌گذرند، میهمان چندانی ندارد. معدود تندیس‌ها در سکوت معبدی که اکنون فقط گنبد و چند نقاشی دیواری‌اش اصالت گذشته را دارند، بست نشسته‌اند.

اکنون ٨٧‌سال بعد از آن‌که بازار هندوها در بندرعباس از رونق افتاد، نقاشی‌های روی دیوار کمرنگ شده و تغییر رنگ داده و گچ‌ها ریخته. پونز‌ها توی دیوارها فرو رفته‌اند و اتاق‌های سمت شرقی در محاصره نیروهای یگان حفاظت میراث‌فرهنگی است؛ صورت معبد، صورت سال‌های پیشش نیست.

گمشده در شلوغی پاساژها

معبد هندوها چندین و چند ویترین دارد که با گردنبند‌ها و دستبند‌های هندی، مجسمه‌های ساخته‌شده از عاج فیل و ظرف و ظروف پر شده است؛ هیچ‌کدام آنها تاریخی نیستند. مامور یگان حفاظتی که در معبد نگهبانی می‌دهد، امیدی به رسیدگی به بنا ندارد.

«این سیتی سنتری که این‌جا رفت بالا چه بود؟ آن پاساژ ستاره جنوب چطور توی آسمان سبز شد؟ چرا کسی جلوشان قد علم نکرد؟ همه فقط تماشا کردند که معبد وسط این همه شلوغی گم بشود.» بازمانده تنها، در محاصره ساختمان‌های کوتاه و بلند است و گمشده میان بازار روز بندرعباس، رستوران‌ها و آبمیوه فروشی‌ها.

اما چطور درحالی‌که می‌شود در بنایی که تاریخ بلندی از حضور هندو‌ها در ایران دارد و روزگاری خانه ابراهیم منصفی، هنرمند سرشناس هرمزگان بوده، تنها به فروش صنایع‌دستی بسنده کرد؟ اینها مگر به‌خودی‌خود جاذبه‌ای برای کشاندن گردشگران به بندرعباس و بت گوران نیست؟ یا مگر نمی‌توان مرکزی جداگانه به‌عنوان خانه صنایع‌دستی بندرعباس به پا کرد؟ مدیرکل میراث هرمزگان این‌طور بیان می‌کند: «مشترکات زیادی بین فرهنگ بومی مردم بندرعباس و فرهنگ هند وجود دارد و این در صنایع‌دستی هم پیداست.»

معبد هندوها

یادی از «رامی» در معبد

«وقتی پدر و مادر ابراهیم منصفی از هم جدا شدند، او پیش پدربزرگش رفت که نگهبان معبد هندوها بود. ابراهیم، تا ١٨ سالگی آن‌جا بود و البته در رفت‌وآمد به بستک و میناب، محل زندگی پدر و مادرش. سند محکم دراین‌باره عکس‌هایی بازمانده از حضور منصفی در معبد است. اصلا حضور در معبد باعث شد او تحت‌تاثیر مکتب هندوها نام «رامی» را بر خود بگذارد.»

ابراهیم منصف هیچ وقت نمی‌خواسته آدم معروفی باشد. در اتاقش می‌خوانده و ضبط می‌کرده، ولی الان همه او را می‌شناسند.

«می‌خوام برم تنها بشم/ تنها فقط با سایه‌ام/ ساعت تلخ رفتنه/ من زمان رفتنم را خوب می‌دانم»/ بخشی از ترانه «نهنگ» ابراهیم منصفی

مرتبط:

ویشنو ، معبدی در دل بندرعباس

اماکن دیدنی ناشناخته بندرعباس

در این مطلب قصد داریم شمارا با جاذبه‌های ناشناخته بندرعباس به‌عنوان بزرگ‌ترین بندر تجاری ایران آشنا کنیم.

بندرعباس در یک نگاه

بندرعباس با نام قدیمی بندر گمبرون، مرکز استان پهناور هرمزگان و یکی از مهم‌ترین شهرهای جنوبی ایران به‌حساب می‌آید. این شهر، ۸/۶۸۴۷۵ کیلومترمربع مساحت دارد و یکی از پهناورترین مناطق جنوبی ایران است.

جالب است بدانید نام بندرعباس پس از شکست پرتغالی‌ها در سال ۱۶۲۲ توسط لشکریان شاه‌عباس صفوی به رهبری امام قلی خان روی این شهر گذاشته شد.

بندرعباس

بندرعباس از گذشته تاکنون یکی از اصلی‌ترین بنادر تجاری ایران به‌حساب می‌آمد و در دوران جنگ تحمیلی که بنادر مهمی چون آبادان و خرمشهر با یورش دشمن مواجه شد، واردات و صادرات از طریق آن صورت می‌گرفت.

بندرعباس از لحاظ موقعیت جغرافیایی از شرق به شهرستان‌های میناب و رودان، از غرب به شهرستان بندرلنگه و از جنوب به خلیج‌فارس و جزیره قشم محدود است.

از آنجایی‌ که این شهر در بیشتر فصول سال آب‌وهوایی گرم و شرجی دارد، پیشنهاد می‌کنیم برای سفر به بندرعباس اواخر پاییز و زمستان را انتخاب کنید تا بتوانید با خیال راحت و در هوایی معتدل شهر را بگردید و با جاذبه‌های آن آشنا شوید.

با همه‌ی این اوصاف این شهر تنها به‌عنوان یک‌قطب اقتصادی شناخته نمی‌شود و می‌توان جاذبه‌های دیدنی بسیاری را در گوشه گوشه آن پیدا کرد. جاذبه‌های دیدنی که بسیاری از آن‌ها در میان بومیان نیز ناشناخته است. در ادامه قصد داریم شما را با چند نمونه از این جاذبه‌ها آشنا کنیم.

بنابراین با تهیه بلیط هواپیما تهران بندرعباس و بلیط هواپیما بندرعباس تهران از گت بلیت، علاوه برداشتن سفر ساده و امن می‌توانید به جزیره‌های معروفی مثل قشم و کیش نیز به‌صورت دریایی سفر کنید.

جاذبه‌های ناشناخته بندرعباس

بندرعباس علاوه برداشتن مراکز خرید متنوع، جاذبه‌های دیدنی منحصربه‌فردی دارد که شاید کمتر گردشگری، مجال سر زدن به آن‌ها را داشته باشد. چند مورد از این دیدنی‌ها را در ادامه با هم بررسی خواهیم کرد.

دره داماش

دره داماش در روستای سیخوران در حوالی بندرعباس قرار دارد و یکی از جاذبه‌های زمین‌شناسی به‌حساب می‌آید و سرزدن به آن به تمام دوستداران طبیعت پیشنهاد می‌شود.

رودخانه‌ای که بین این دره جریان دارد از کوه‌های هماگ سرچشمه می‌گیرد و نهایتاً به خلیج‌فارس می‌ریزد. وجود این رودخانه علاوه بر زیبا کردن دره، آب‌وهوای معتدل و دوست‌داشتنی را در این منطقه به وجود آورده. پیشنهاد می‌کنیم اگر در سفر به بندرعباس قصد سر زدن به دره داماش را دارید در اوایل بهار، پاییز و زمستان که رودخانه پرآب است، به این منطقه خوش آب‌وهوا مراجعه کنید.

قلعه فین

این قلعه باشکوه در بخش فین بندرعباس قرار دارد و روی یک تپه‌ی مرتفع ساخته‌ شده و از آنجایی‌ که به مناطق اطراف اشراف کامل دارد، پیش‌بینی می‌شود درگذشته کاربرد نظامی داشته است. تاریخ‌شناسان قدمت قلعه فین را بیش از ۷۰۰ سال تخمین زده‌اند و این نشان می‌دهد که به دوره سلجوقیان یا ایلخانیان تعلق داشته است.

متأسفانه در زلزله سال ۸۶ بخشی از این بنا تخریب شد و در حال حاضر نیز به علت نگهداری نامناسب شرایط خوبی ندارد؛ بنابراین پیشنهاد می‌کنیم تا پیش از تخریب کامل این بنا، از قلعه فین به‌عنوان یکی از آثار تاریخی بندرعباس بازدید کنید.

موزه مردم‌شناسی خلیج‌فارس

آشنایی با فرهنگ و آداب‌ورسوم مردم یک شهر با سر به موزه‌های مردم‌شناسی ممکن است. موزه مردم‌شناسی خلیج‌فارس، یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های جنوب ایران است و بازدید از آن می‌تواند شما را با سبک زندگی مردمان این خطه‌ی پهناور، آشنا کند. جالب است بدانید علاوه بر آثار ارائه‌شده در این موزه، بنای آن ازلحاظ معماری به‌شدت منحصربه‌فرد است و بسیاری از علاقه‌مندان به این رشته را مجذوب خود می‌کند.

این موزه در سال ۱۳۸۶ در سه طبق در بلوار پاسداران، نرسیده به سه‌راهی هتل هما افتتاح شد. از جمله بخش‌های مختلف آن می‌توان به فضای عمومی، خدماتی، کتابخانه تخصصی، بازار سنتی، آزادسازی قلعه هرمز از چنگال پرتغالی‌ها، صید و صیادی، باستان‌شناسی، دوره‌ی تاریخی، دوره‌ی اسلامی، بخش سکه و نگارخانه و… اشاره کرد.

برای بازدید از موزه مردم‌شناسی می‌توانید همه‌روزه صبح‌ها از ساعت ۹ تا ۱۳ و عصرها از ساعت ۱۵ تا ۱۹ به بلوار پاسداران بندرعباس مراجعه کنید.

بندرعباس یکی از دوست‌داشتنی‌ترین شهرهای جنوبی ایران است که متأسفانه در نظر بسیاری تنها ارزش اقتصادی دارد و بازار بسیار خوبی برای خرید و فروش اجناس خارجی است، فارغ از اینکه این تمام ماجرا نیست و بعضی از منحصربه‌فردترین جاذبه‌های ایران در دل این شهر قرار دارد.

منبع:ایسنا

پنجمین نمایشگاه سراسری صنایع دستی هرمزگان

پنجمین نمایشگاه سراسری صنایع دستی هرمزگان صبح امروز با حضور وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری افتتاح شد.این نمایشگاه در محل دائمی نمایشگاه های بندرعباس در ۱۱۷ غرفه با حضور هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی برگزار می شود. ۶۰ غرفه در این نمایشگاه به هنرمندان صنایع دستی استانها اختصاص می یابد که برای هر استان دو غرفه در نظر گرفته شده است و ما بقی غرفه ها را در صنعتگران، تعاونی ها، بازارچه ها و مراکز تولید صنایع دستی هرمزگان قرار داده ایم. نمایشگاه سراسری صنایع دستی ۸ تا ۱۳ دیماه از ساعت ۱۶ تا ۲۲ در محل دائمی نمایشگاه های بندرعباس میزبان علاقمندان به صنایع دستی است.

منبع:ایسنا

نگاهی گذرا به شهرهای خلاق ایران

شهرها بزرگترین جوامع فرهنگی و شکل دهنده به ارکان اجتماعی شدن محسوب می‌شوند؛ آن‌ها فرهنگ‌ها، آداب و رسوم را در خود حفظ می‌کنند یا پرورش می‌دهند، اعضا جامعه شهری هم مجموعه‌ای از استعدادهای گوناگون هستند که هر یک ظرفیتی خاص در زمینه‌های نوآورانه دارند.

خلاقیت و ایده‌پردازی مهم‌ترین، عناصر رقابت در عصر جهانی شدن هستند. به همین دلیل در مدیریت شهری مساله‌ای به نام شهرهای خلاق مطرح شده‌ است، خلاقیت‌هایی که به شکل ویژه‌ای روی ویِژگی‌های فرهگی شهرها تمرکز دارند.

شهر خلاق، سرشار از فعالیت‌های نوآورانه است و محیط شهری می‌تواند زمینه نمایان شدن استعدادها و خلاقیت‌های شهروندان را فراهم کند.

blank

شبکه شهرهای خلاق جهان

سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد که آن را به نام یونسکو می‌شناسیم، در راستا یکی از اهدافش که پیشبرد صلح و رفاه همگانی در جهان از طریق همکاری است، در سال ۲۰۰۴ که اعضای آن به ۱۹۰ کشور رسید، طرحی به نام شبکه شهرهای خلاق را به اجرا درآورد که هدف آن ترویج همکاری میان شهرهایی است که از خلاقیت برای پیشرفت خود استفاده کرده بودند.

شبکه شهرهای خلاق یونسکو، هفت حوزه خلاقیت، شامل صنایع دستی، هنرهای بومی، هنرهای چندرسانه‌ای، فیلم، طراحی، خوراک شناسی، ادبیات و موسیقی را پوشش می‌دهد.

مهم‌ترین ویژگی شهرهای خلاق از نظر یونسکو، استفاده از صنایع فرهنگی در هفت حوزه مطرح شده، برای توسعه شهرها در داخل کشور و همکاری جدی و فعالانه با دیگر کشورها در زمینه خلاقیت های فرهنگی است.

شهرهایی که به این شبکه می‌پیوندند، متعهد می‌شوند فعالیت‌های مثبت‌شان را با هم به اشتراک بگذارند و در بخش‌های مختلف جامعه شهری همکاری را ترویج کنند.

اهداف اصلی یونسکو از ایجاد این طرح، چنین اعلام شده است:

– آفرینش، تولید و توزیع فعالیت‌ها، محصولات و خدمات فرهنگی را تقویت کنند.
– توسعه کانون‌های خلاقیت، نوآوری و گسترش فرصت‌ها برای افراد آفریننده و حرفه‌ای در بخش فرهنگی.
– بهبود دسترسی به زندگی فرهنگی و شرکت در آن، به ویژه برای گروه‌ها و افراد به حاشیه رانده‌شده و آسیب‌پذیر.
– ادغام کامل فرهنگ و خلاقیت در طرح‌های پیشرفت پایدار.

blank

طرح‌هایی که از طرف شهرهای دنیا برای قرار گرفتن در شبکه شهرهای خلاق ارائه می‌شود باید پذیرفتنی، اجرا شدنی و در همان حال، متفاوت و خلاقانه ایده‌پردازی شده باشد. شهرهایی که در شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر جا می‌گیرند، مقاصد بین‌المللی گردشگری خواهند بود و می‌توانند از مزایای این طرح استفاده کنند، البته نباید از نظر دور داشت که این شهرها وظایفی را نیز در این شبکه بر عهده می گیرند و باید ضمن شکوفایی هر چه بیشتر به دیگر شهرهای شبکه داخل یا خارج از کشور برای پیشرفت و پیشبرد اهداف‌شان کمک کنند.یونسکو هر دو سال یک بار در ماه فوریه (بهمن/ اسفند) به کشورها اعلام می‌کند که شهرهای خود را برای حضور در این شبکه بررسی کنند،‌ پس از آن کشورها باید تا آوریل (فروردین/ اردیبهشت)، پرونده تهیه شده‌ خود را به یونسکو ارسال کنند و در پایان پاسخ نهایی پس از انجام همه بررسی‌ها، در ماه دسامبر (آذر/دی) اعلام می‌شود.

برای عضویت در این طرح، نخست پرونده هر شهر در قالب یک پروپوزال که طرح‌های خلاقانه را در خود جا می‌دهد، از سوی شهرداری و نهادهای متولی با همکاری بخش فرهنگ و علوم اجتماعی یونسکو تهیه می‌شود. در این راستا باید ایده‌ها و معیارهای مهم یونسکو در نظر گرفته شده و اثبات شود که شهر متقاضی، معیارها و شرایط لازم را دارد. در نهایت در دسامبر (آذر/دی) هر سال همه پرونده‌ها بررسی شده و نتیجه نهایی اعلام می‌شود.

در دستورالعمل شهرهای خلاق برای کشورها سهمیه تعداد شهر در نظر گرفته نشده است اما معمولا هر کشور یک تا چهار پیشنهاد به یونسکو ارائه خواهد کرد.

شهرهای خلاق ایران

در ایران سال ۱۳۹۴ اولین نماینده‌های ایران در شبکه شهرهای خلاق یونسکو ثبت شدند، اصفهان که در سال۱۳۹۳ از سوی این نهاد رد شده بود همراه با ۴۶ شهر دیگر به عنوان شهر خلاق صنایع دستی به ثبت رسید. یکی دیگر از آن ۴۶ شهر، نماینده‌ای دیگر ایران بود؛ شهر رشت، مرکز استان گیلان به عنوان شهر خلاق در تنوع و سلیقه غذایی معرفی شد.

سال گذشته نیز پرونده چهار شهر برای قرار گرفتن در شبکه شهرهای خلاق جهان به یونسکو ارائه شد و در میان ۶۶ شهر که به این شبکه پیوستند، شهر بندرعباس به عنوان شهر خلاق صنایع دستی و شهر سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی از سوی یونسکو تایید شدند.

اکنون ۲۴۶ شهر از کشورهای مختلفی در شبکه شهر خلاق جای دارند که از میان آن‌ها چهار شهر ایرانی هستند.

اصفهان، شهر هزار هنر

اصفهان، از سال‌ها پیش از آن که پایتخت حکومت صفوی باشد، به شهر صنعت‌گران ماهر شهرت داشت اما با تمرکز پادشاهان صفویه، به بازار مرکزی کشور تبدیل شد و هنروران بسیاری در چارچوب آن به هنرمندی پرداختند و شکوفا شدند.

در اصفهان ده‌ها صنعت دست‌ساز هنرمندانه به ثبت رسیده است که قدمت برخی از آن ها بیش از چند صد سال است، باید در نظر داشت برخی هنرمندان شهرهای دیگر به دلیل شرایط خوبی که اصفهان برای پرورش توانایی‌هایشان داشته در طول سال‌ها، سکونت در این شهر را به اقامت در شهر خود ترجیح دادند و در بازار مشهور شاه عباسی به کاروکسب درآمد مشغول شدند.

قلم‌کار، خاتم‌سازی، منبت‌کاری، نمدمالی، گیوه‌بافی و گیوه‌دوزی، عبابافی، سفال و سرامیک‌سازی، پوست و پوستین‌دوزی، ملیله‌سازی، میناکاری، کاشی‌سازی، سوزن‌دوزی، صحافی، ضریح‌سازی، فیروزه‌کوبی و بسیار هنرهای دیگری که در این مقال نمی‌گنجد، توانسته برنامه ای مدون در اختیار مدیران شهری قرار بدهد که بر اساس آن، طرح هایی برای توسعه پایدار شهری ارائه کنند و در میان شهرهای خلاق فرهنگ و هنر جا بگیرد.

blank

رشت، شهر هزار طعمگیلان، بهشت مواد غذایی است و یکی از متنوع ترین بازارهای غذا را دارد، از سبزی‌جات مختلف، تا میوه‌ها و صیفی‌جات گوناگون و بهره‌گیری از محصولات گوشتی، از ماهی‌ها و محصولات دریایی تا دامداری قدرتمند به خاطر مراتع سرسبز، منجر به شکل گرفتن، چرخه غذایی شگفت انگیزی شده که مرکز این استان، یعنی شهر رشت خود را در میان شبکه شهرهای خلاق فرهنگی یونسکو جا بدهد.

رشت در زمان ثبت در یونسکو بین ۱۷ شهر متقاضی رتبه اول را کسب کرده و در بحث خوراک شناسی یکی از ۱۸ شهر دنیا از ۱۱ کشور دنیا محسوب می‌شود که در این شبکه خلاق، جا دارد.

تنوع غذایی گیلان بر اساس برخی نوشته‌ها از جمله کتاب سفره گیلانی بین ۲۱۰ تا ۲۵۰ خوراک است و  غذاهایی چون ماهی ملاته، کولی غورابیج، چغرتمه، کاله کباب‌، کپور آبه‌، باقلا قاتق‌، میرزا قاسمی‌، ترش تره‌، سیرقلیه‌، کباب ترش، اناربیج، واویشکا، شش انداز، ترش آش، گمج کباب، موتنجن، دبیجا، ماهی فیبیج و ۱۲ نوع فسنجان، برخی غذاهای گیلان هستند که رشت آن‌ها را نمایندگی می‌کند.

blank
سنندج، شهر هزار آواصدا و لحن مردم کرد، سرشار از نواهای خوش کوهستانی است، آوازهای مردمی که از دل سختی کوه، عشق و مهربانی را بیرون کشیده‌اند و حالا سنندج به نمایندگی این مردم هزارآوا، شهر خلاق موسیقی نام گرفته است.

نی، سرنا، نایه، دهل، دف، تنبک، تنبور، کمانچه، دیوان، شمشال، برخی سازهای موسیقی کردی هستند که به تناوب و بر اساس موقعیت، کنار یکدیگر و یا جدا از هم استفاده می‌شوند، سنندج به تنهایی، شهر تولد بسیاری از نوازندگان نام آشنا بوده و آوازخوانان بسیاری را در دامان مهربان خود پروردهاست. دستگاه‌های موسیقی که در کردستان رواج دارند مثل ماهور، شور، نوا، همایون، سه‌گاه، چهارگاه و راست پنج‌گاه و گوشه‌های بسیاری که با این آواز به اوج خود رسیده‌اند، در کوه‌های سنندج طنین‌اندازند.

سنندج امسال به عنوان شهر خلاق موسیقی در میان شبکه شهرهای خلاق یونسکو جا گرفت و حالا باید برنامه‌های توسعه پایدار شهری‌اش را برای آینده‌ای نزدیک بر اساس موسیقی کردی بنا کند.

blank

بندرعباس، شهر هزار رنگدر میانه خلیج فارس، سرزمینی جا دارد که تنگه هرمز را در قلب خود جا داده است. هرمزگان، هم امسال در شبکه شهرهای خلاق نماینده‌ای دارد، بندرعباس به لطف بافته‌های رنگارنگ و دستان توانمند زنان و مردان سرزمینش، به عنوان شهر خلاق در هنرهای بومی برگزیده شده است و حالا نوبت مسئولان شهری است که برای توسعه این شهر کاری کنند.

محصولات سفالی، محصولات حصیری، بافته‌های داری سنتی (شامل قالی افشار، جاجیم، گبه، انواع گلیم، خورجین، خرسک)، گلابتون‌دوزی، خوس‌دوزی، بادله‌دوزی، قالی‌بافی، صنایع دستی دریایی، چادرشب‌بافی، سوزن‌دوزی، قالی‌بافی، شیریکی پیچ، چادرشب بافی، چنته‌بافی، صنایع دستی دریایی، ساخت قایق، ساخت دمام و… برخی از هنرهای بومی رایج در بندرعباس هستند که هر یک به تنهایی می‌توانند توازن فرهنگی و اقتصادی کم‌نظیری در این منطقه ایجاد کنند.

blank

در نهایت همه این اتفاقات خوشایند و دلچسب، باید به هدفی بزرگتر برسد، به جایگاهی از رشد و توسعه شهری و کشف استعدادهای هنری و فرهنگی که می‌تواند تامین کننده آینده این شهرها باشد، قرار گرفتن در شبکه شهرهای خلاق، کار آسانی نیست اما بی‌برنامگی مدیران شهری می‌تواند منجربه حذف شهرهای عضو شود چرا که یک شهر خلاق باید همیشه پویا باشد و رو به جلو حرکت کند.شهرهای ایران هر کدام جهانی بنشسته در گوشه‌ای هستند، شهرهایی که مردم دنیا برای دیدن‌شان لحظه‌شماری می‌کنند.

منبع:اسکان

جاذبه‌های گردشگری روستای کُهتویه

یکی از جاذبه های دیدنی در جنوب کشور عزیزمان روستای کهتویه است. این منطقه یکی از روستاهایی است که گردشگران و مسافران زیادی از آن دیدن می‌کنند. از مهم ترین جاذبه های آن می‌توان معماری قدیمی اما هوشمندانه، غذاهای لذیذ ، نخلستان ها و مردمان باصفا را نام برد. اگر تا به حال این روستا را از نزدیک ندیده‌اید و اطلاعی در مورد آن ندارید با مجله گردشگری تاریخ ما در این مقاله همراه باشید تا به اتفاق یکدیگر سفری به این روستا داشته باشیم.

کهتویه روستای آبادی از توابع بخش جناح شهرستان بستک هرمزگان است. در شش کیلومتری غرب شهر جناح واقع شده‌است. محدوده روستا از شمال چاله عالی احمدان، از جنوب کوه داربست، از مغرب روستای داربست، و از مشرق به شهر جناح منتهی می‌شود.

بافت قدیمی کهتویه

جمعیت این روستا بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۱٬۱۵۸ نفر (۲۶۵ خانوار) بوده‌است. از نظر ساخت جمعیتی مردم کهتویه هر گروهی از یک منطقه به این روستا آمده‌اند که دارای قومیت‌های مختلفی بوده‌اند؛ ولی امروزه علی‌رغم تفاوت‌های قومی و قبیله‌ای در کنار هم زندگی می‌کنند؛ و آشتی و دوستی وسخاوت از صفات آنان است. مردمانی کاسب کار و زحمت کش ومذهبی هستند. بیشتر آنان به آن سوی خلیج فارس برای کسب رزق سفر می‌کنند. مردم کهتویه از اهل سنت و شافعی مذهب یعنی از پیروان امام محمد ادریس شافعی هستند؛ و آنچه امروزه مشاهده می‌شود مردمانی هستند اصیل و با ایمان و دارای خلق وخوئی آرام و صلح طلب که ستیزه‌ای با همدیگر و با مردم منطقه ندارند. شاهد بر این ادعا لهجه آرام و ملایم فارسی است که مردم این روستا به آن تکلم می‌نمایند و شباهت زیادی به لهجه بستکی دارد و کهتویان اصیل کلمات را بیشتر به صورت کشیده تلفظ می‌کنند. در روستای کهتویه علماء افاضل و برجسته وجود داشته که به منطقه خدمات شایانی از لحاظ وعظ و ارشاد دینی به مردم منطقه کرده و می‌کنند. از جمله این علماء: حاج ملا علی کهنه بودند که بعد از مدت‌ها به کشور بحرین مهاجرت کردند.

معماری این منطقه دلیلی بر تمایز آن با دیگر روستاهای این استان است، حالت پلکانی که در آن وجود دارد و کوچه های تنگ و باریکش همگی بر جذابیت این منطقه می افزاید. در این فراز و نشیب ها، چشم اهالی محلی که به مهمانان تازه وارد می افتد با آن لهجه شیرین جنوبی با اصرار شما را به خانه هایشان دعوت می کنند تا لحظات شیرینی برایتان رقم بزنند، بنابراین اگر به این روستا سفر کردید زیاد نگران جای خواب و خورد و خوراک نباشید چرا که مردم روستای کهتویه در هرمزگان به اندازه خونگرم و مهمانوازند که حتما شما را به یک وعده غذا دعوت خواهند کرد. بیشتر خانه هایی که در این روستا ساخته شده اند از سه طرف با تپه محاصره هستند و اولین خانه زمانی که به این روستا وارد می شوید بر روی زمین و آخرین خانه در نزدیکی آسمان آبی نیز قرار دارد. مشارکت و همدلی در این روستان از خانه های آن کاملا پیداست چرا که حیاط هر خانه بام خانه ای دیگر است.

با توجه به این بر اساس اسناد و شواهد موجود درباره ی این بارها نام آن تغییر کرده است، می توان به این صورت بیان کرد که در ابتدا این روستا به دلیل قرار گرفتن در کنار چشمه ای به نام تزگ آباد به همین نام مشهور بود اما بعد از آن این چشمه خشک شد و خشکسالی در این منطقه پدید آن به دلیل وجود کوه و تپه هایی که در کنار این روستا وجود دارد به روستای کهتویه که به معنای روستایی میان کوه و تپه است نام گذاری شد.

زبانی که مردم کهتویه به آن سخن می گویند از شاخه های گویش بستکی است که خود از زبان لارستانی است که از نظر لهجه با همه لهجه های موجود در روستاهای اطراف متفاوت است، برخی این زبان را ادامه زبان پهلوی دوره ساسانی دانسته اند.

بسیاری از عروس ها، دوخت لباس عروس و حنابندان را به هنرمندان کهتویه می سپارند و خیالشان راحت است که در زمان مناسب بهترین لباس را تحویل می گیرند. هنر این روستا در سنگ نیز نمود پیدا کرده است و هنرمندان با خلاقیت خود به ساختن آثاری سنگی مشغول هستند و آثار ارزشمندی را می سازند.

قند مخصوص این روستا که به نبات معروف است، مسقطی خوشمزه ای به نام حلوا، ادویه معروف روستا ( بَلو ) و نان محلی فلزن از تجربیات خوشمزه ای هستند که می توانید از کهتویه برای عزیزانتان به یادگار بیاورید.

امکانات اقامتی و رفاهی در روستا وجود ندارد. بهتر است در هتل های شهرهای نزدیک همچون بستک اقامت کنید و در برنامه ی سفر خود به این روستا بروید. شاید هم خوش شانس باشید و بتوانید یک شب مهمان مردم مهمان نواز کهتویه باشید.

جاذبه های روستای کهتویه

یکی از جالب ترین تجربه هایی که در روستای کهتویه در هرمزگان می توانید داشته باشید آشنایی با روسومات اهالی آن منطقه است؛ این موضوع برای کسانی که بار اولشان است به جنوب ایران سفر می کنند بسیار جالب و هیجان انگیز است.

تپه های اطراف این روستا، حال و هوای خاصی را به نوستالژیک بازان می دهد که نباید فراموش کرد! در این روستا، مسجدی زیبا قرار دارد که بازدید از آن معمولا توسط گردشگران انجام می شود. معماری زیبای این مسجد، یادآور برخی از مساجد کوچک در شهر های تونس، عربستان سعودی و امارات است.

در این روستای زیبا، آن چه بیش از همه در معرض دید عاشقان روستا گردی قرار می گیرد، هزاران درخت نخل تنومندی است که به صورت دیم عمل آمده و مناظر بکری را در این روستای پلکانی جذاب به تصویر کشیده اند.

برای عاشقان نخلستان گردی در جنوب، گردش در میان نخلستان های کُهتویه و تجربه خرماهای ایرانی در این منطقه، تجربه شیرین و شاید تکرار نشدنی باشد.

نخلستان های روستا

به واسطه رونق دامپروری منطقه، گوشت در این روستا مرغوب است و اگر کباب خوب می خواهید،‌ ماسوله هرمزگان این فرصت را برایتان فراهم می کند تا از گوشت محلی و رستوران آن جا استفاده کنید و نهار و شام خاطره انگیز را در این روستای پلکانی تجربه کنید.

گفته شده که اهالی روستا به خصوص زنان کدبانوی آن، مهارت زیادی در آشپزی داشته و غذاهای سنتی و اصیل ایرانی را به خوبی تهیه می کنند و به همین خاطر، کُهتویه، از کیترینگ های (آشپزخانه) منطقه برای مراسمات مذهبی و ملی و عمومی شده است. چلویی به نام بریانی با کباب خاص این منطقه، از جمله غذاهای معروف این خطه است که خوردن آن را در صورتی که به این مکان زیبا سفر کردید، توصیه می کنیم.

چه فصلی را برای سفر به روستای کهتویه انتخاب کنیم

با توجه به موقعیت جغرافیایی روستای کهتویه در هرمزگان که در جنوب ایران قرار گرفته آب و هوای این منطقه بسیار گرم و مرطوب بوده و شرایط برای سفرهای تابستانی و تقریبا بهاری مسعد نیست. اما در پاییز و به خصوص زمستان شرایط معتدل و نسبتا ایده آلی فراهم می شود و این روستا می تواند پذیرای مسافران بسیاری باشد. در رابطه با اقامت هم همانطور که در بالا هم به آن اشاره کردیم نگران نباشد چرا که اگر چه شرایط اقامتی نظیر هتل و هاستل در این روستا وجود ندارد اما اهالی آن به اندازه ای خونگرم و مهمان نواز هستند که حتما پذیرای شما خواهند بود. اما اگر خواستید که مستقل باشید می توانید به شهرهای اطراف بروید نظیر شهر بستک و در اقامتگاه های آن منطقه اقامتی کوتاه داشته باشید

ادرس کهتویه

روستای کهتویه از شمال به چاله عالی احمدان، از جنوب به کوه داربست، از غرب به روستای داربست و از شرق به شهر جناح محدود می شود. برای رسیدن به این روستا راهی هرمزگان شوید و سراغ شهرستان بستک و شهر جناح را بگیرید. با دور شدن از این شهر ها و با کمک تابلوهای راهنما از طریق جاده جناح – فرامرزان به کهتویه می رسید که در ۳۵ کیلومتری شهرستان بستک و ۷ کیلومتری شهر جناح قرار دارد و فاصله آن تا بندرعباس در حدود ۳۰۰ کیلومتر می باشد.

منابع:تاریخ ما

بندرعباس میزبان پنجمین نمایشگاه سراسری صنایع دستی

پنجمین نمایشگاه سراسری صنایع دستی از هشتم تا سیزدهم دی ماه امسال در بندرعباس برگزار می‌شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هرمزگان صبح امروز (سوم دیماه)در یک نشست خبری، گفت: نمایشگاه سراسری صنایع دستی با حضور ۳۱ استان و در ۱۱۷ غرفه برگزار می‌شود.
رضا برومند افزود: هدف از برگزاری نمایشگاه صنایع دستی معرفی صنایع دستی استان در راستای حفظ عنوان شهر خلاق صنایع دستی است.
وی حمایت از هنرمندان و تولیدکنندگان صنایع دستی برای بازاریابی و فروش محصولات هدف دیگر برگزاری نمایشگاه دانست و عنوان کرد: نمایشگاه سراسری صنایع دستی این فرصت را برای مردم بندرعباس و گردشگران فراهم می‌کند تا با آثار هنری هنرمندان سراسر کشور نیز آشنا شوند.
برومند در پایان اضافه کرد: پنجمین نمایشگاه سراسری صنایع دستی ۸ تا ۱۳ دی ماه امسال از ساعت ۱۶ تا ۲۲ در محل نمایشگاه‌های دائمی بندرعباس برگزار می‌شود.

منبع:ایسنا

هماگ، کوهستانی خیره‌کننده برای طبیعت‌گردان

امروزه انسان‌ها جدا از همه دغدغه‌های روزمره در سراسر دنیا، اوقاتی را برای قرار گرفتن در جذابیت‌های خدادادی اختصاص می‌دهند و منطقه هماگ واقع در شمال بندرعباس نیز کوهستانی خیره‌کننده برای طبیعت‌گردهاست.

به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از ایرنا، این جاذبه طبیعی زیبا و دیدنی در ۱۱۰ کیلومتری بندرعباس مرکز هرمزگان قرار گرفته اما آب و هوایی کاملا متفاوت از دمای شهرهای دیگر این استان دارد، به گونه‌ای که در فصل زمستان شاهد بارش برف در این منطقه خواهید بود.

وجود درختان و بوته‌های سرسبز با آب و هوای معتدل در فصل گرمای تابستان، پوشش گیاهی و چذابیت‌های این منطقه کوهستانی را دوچندان کرده است.

کوهستانی با ۳۶ هزار هکتار وسعت، ارتفاع ۷۰۰ متر از سطح دریا و دارا بودن ۵ روستا بلندترین ارتفاع کوه هرمزگان را به خود اختصاص داده است.

کوه هماگ از غرب به روستای سیرمند، شرق به هماگ، شمال به روستای شمیل، جائین، فارغان، بخوان و جنوب به روستاهای سیاهو، زاکین، تنب سورو، تل گردو و سیخوران را در بر میگیرد.

کوهسارهای فراوانی در این منطقه به چشم می‌خورد و باعث جاری شدن رودخانه‌های دائمی و فصلی شده که چشمه‌های متعدد آب مورد نیاز مردم محلی را تامین می‌کند.

این منطقه کوهستانی به دلیل آب و هوای معتدل و دارا بودن نهرهای فراوان، طبیعت کم‌نظیر و منظره‌های دیدنی برای دوستداران طبیعت شهرت خاصی دارد تا جایی که می‌تواند چشم‌ها را خیره کند.

طبیعت بکر منطقه هماگ

از نکات جالب توجه این منطقه وجود درختان سردسیری و گرمسیری در زمین‌های پایین دست مناطق جنوبی بیشتر گونه‌های گرمسیری شامل، کهور، کنار، گیشور، استبرق، خرزهره، بید و پده و در ارتفاعات میانی بادام کوهی، بادامک، بنه، قیچ، آبنوس، گون و ارتفاعات بالا ارس، زیتون وحشی از گیاهان غالب منطقه هستند.

انواع میوه‌های موجود در منطقه کوهستانی هماگ که اب و هوای نسبتا سرد با جاذبه‌های دیدنی زیبا و جذاب برای مردم و گردشگران شامل نارنگی، انگور، گردو، خرما، انجیر و زردآلو است که سرانجام در سال ۱۳۸۹ به عنوان منطقه حفاظت شده به ثبت رسید.

آب و هوای منطقه گرم و خشک بوده و در ارتفاعات، زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدل است به طوری که بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌متر بارندگی، درسال گزارش شده است.

این منطقه به علت برخورداری از تنوع زیستگاه‌ها، تغییرات ارتفاعی و اقلیم مناسب از پوشش گیاهی متنوع و مناسبی برخوردار است و مهمترین حیات وحش منطقه را در ارتفاعات کل و بز، قوچ و میش کارکارال، خرس سیاه، پلنگ، گربه وحشی، و در تپه‌ها و مناطق دشتی جبیر، روباه معمولی، کفتار گراز، خدنگ و انواع جوندگان تشکیل می‌دهند.

پرندگان این منطقه از گونه‌های کبک و تیهو هستند که در تمام فصل‌های سال کمتر یافت می‌شوند و انواع پرندگان شکاری، جغدها، دیدوک زنبورخورها، کیلو، سبزقباها، باقرقره، سسک، دم جنبانک، چک چک در این منطقه‌زیست می‌کنند و خزندگانی مانند مار، آگاما، بزمچه و مارمولک نیز وجود دارد.

پوشش گیاهی در دشت‌ها و دامنه‌ها بستگی به شرایط ارتفاعی دارد و این منطقه هم به علت برخورداری از تنوع زیستگاه‌ها، تغییرات ارتفاعی و اقلیم مناسب از پوشش گیاهی متنوع و مناسبی برخوردار است.

عناصر گیاهی این منطقه اکوتونی از گونه‌های صحار سندی و ایران تورانی تشکیل داده است، تغییرات کمربندهای ارتفاعی پوشش گیاهی از نکات قابل توجهی در فلور منطقه به شمار می‌رود.

منطقه گردشگری هماگ نیازمند توجه بیشتر مسئولان

یکی از اهالی شهر بندرعباس در این زمینه گفت: منطقه گردشگری و بسیار دیدنی به خصوص کوهستان هماگ نیازمند توجه بیشتر مسئولان استان برای رفع مشکلاتی شامل، جاده‌های باریک و خطرناک است تا مردم و مسافران به ناچار به کوه گنو سفر نکنند.

یکی دیگر از ساکنان این شهر که از فعالان گردشگری هرمزگان نیز هست می‌گوید: مشکل اصلی منطقه هماگ، وضعیت نامناسب جاده‌های روستایی به شمار می‌رود و تقریباً از دوراهی روستای سیخوران این جاده کوهستانی خطرناک و خراب است.

سعید پورباقری افزود: جاده روستایی منطقه هماگ هنوز روکش آسفالت نشده و با داشتن پرتگاه‌های بزرگ و با شیب زیاد به حفاظ کنار جاده مجهز نشده است.

وی بیان کرد: برای این‌که بتوانیم شاهد حضور بیشتر گردشگران و مسافرانی که از داخل و خارج استان به این منطقه مراجعه می‌کنند باشیم باید جاده‌های منتهی به روستای هماگ پایین، هماگ بالا، میروئیه و توتنگ بازسازی و آسفالت شود.

این فعال گردشگری ادامه داد: هماگ که شاخص‌ترین مناطق جاذبه‌های طبیعی استان محسوب می‌شود از امکاناتی مانند، وای فای، فروشگاه، آلاچیق و سرویس بهداشتی برای رفع نیازهای اولیه گردشگران برخوردار نیست.

پورباقری اظهار کرد: معمولاً تورهای صخره‌نوردی و کوهنوردی که بیشتر برای رفتن به کوه بارزین و فتح قله تشکر وارد منطقه هماگ می‌شوند، امکانات خوبی دارند و چندان نیازی به گرفتن خدمات در این منطقه نیست ولی مردم عادی و طبیعت دوستان، به دلیل کمبود امکانات خدماتی معمولاً سفرهای کوتاه و یک‌ روزه در روزهای تعطیل را به کوهستان هماگ می‌روند.

کمبود زیرساخت‌های گردشگری بزرگترین مشکل منطقه هماگ

مدیرکل گردشگری، صنایع دستی و میراث فرهنگی هرمزگان نیز خاطر نشان کرد: مشکل بزرگی که در زمینه طبیعت‌گردی استان وجود دارد، کمبود زیرساخت‌های گردشگری است و کوهستان هماگ هم از این موضوع مستثنا نیست.

رضا برومند ابراز کرد: وضعیت بد جاده‌های روستایی، راه‌های دسترسی به گردشگاه های استان و نبود برق در این مناطق هزینه زیادی نیاز دارد که رفع مشکلات زیرساختی برای این اداره کل مشکل است.

وی با اشاره به این‌که انجام این کار جزو وظایف اداره‌های مرتبط هم هست یادآور شد: همکاری همه دستگاه‌های ذیربط برای برطرف کردن مشکلات راه‌های دسترسی به نقاط گردشگری استان نیاز است.

مدیرکل گردشگری، صنایع دستی و میراث فرهنگی هرمزگان تصریح کرد: در برخی از این مناطق گردشگری مشکل آب هم وجود دارد به طور مثال این اداره کل از سال گذشته در حال ایجاد لوله‌کشی انتقال آب به منطقه گنو است که به زودی به الاترین ارتفاعات آن آب می‌رسد.

برومند گفت: در صورتی که مشکلات زیرساختی از قبیل آب و برق به مناطق روستایی و گردشگاه‌ها رفع شود، اداره گردشگری مانعی برای ایجاد امکانات اولیه گردشگران ندارد و امسال بیشترین برنامه‌ریزی برای منطقه هماگ خواهد بود.

وی اضافه کرد: با توجه به این‌که منطقه گردشگری گنو که دارای کوه و چشمه‌های آبگرم معروفی در سطح استان است، تعداد زیادی چشمه آبگرم در غرب بندرعباس شامل، روستای کشار وجود دارد که از جاذبه‌های توریستی محسوب می‌شود که برای همه آنها امکانات خدماتی ایجاد خواهد شد.

منبع:همشهری