ویژگی‌های خرم آباد هم بسیار متنوع است و هم در برخی موارد منحصر به این شهر هستند.بنابراعلام گلونی، هنگام گردشگری در خرم آباد با مجموعه‌ای بی‌نظیر از آثار باستانی و تاریخی، آبشارهای زیبا، کوه‌ها و جنگل‌های حیرت‌انگیز، چشمه‌های روان در شهر و فرهنگی کهن که در جان مردمش به یادگار مانده است، روبه‌رو هستید.
دره خرم آباد سکونت‌گاه نخستین بشر
دره خرم آباد یکی از قدیمی‌ترین سکونت‌گاه‌های بشر است. این شهر در محاصره چندین کوه قرار دارد که در آنها چندین غار باستانی وجود دارد. اِشکَفت قمری، پاسنگر، کُنجی و یافته ازجمله غارهایی هستند که انسان‌های نئاندرتال و هوشمند در آنها سکونت داشته‌اند.
اما ماجرای غار کلدر با همه تفاوت دارد.
غار کلدر یکی از مهم‌ترین سایت‌های تاریخ‌نگاری شده در خاورمیانه است و اخیرا از آثار کشف شده در آن تاریخ‌نگاری جدیدی به دست آمد که ۶۳ هزار سال قدمت دارد و نهشته‌های بیشتری در زیر این لایه وجود دارد که می‌تواند تاریخ‌های قدیمی‌تری به دست بدهد.
نام قدیم شهر خرم آباد شاپورخواست یا بنا بر املای برخی دیگر از سیاحان و مورخان سایرخواست، شابرخواست، سابور خواست بوده است. شاپورخواست یکی از شهرهای دوره ساسانی بوده که بنابه فرمان شاپور اول، بنا شده است.
از رونق و اعتبار این شهر در زمان ساسانی اطلاعی نداریم، ولی کیفیت آثار بناشده در آن مانند دژ شاپورخواست که اکنون فلک‌الافلاک خوانده می‌شود، نشانه بزرگی و اهمیت آن است.
خرم آباد شهر هزار چشمه
خرم‌آباد شهر هزار چشمه است. هزار را از روی بزرگنمایی نمی‌گوییم چون خرم‌آباد و حومه آن به گفته مدیریت آب منطقه‌ای لرستان بیش از هزار چشمه فصلی و دائمی دارد.
در سطح شهر چشمه‌های پرآب زیادی وجود دارد که به‌ویژه در فصل بهار جوشش بالایی دارند و در سال‌های پر باران در خیابان‌ها جاری می‌شوند.
چشمه شوا، کیو، گَرداُو (گرداب)، دارایی (گَرداُو گَپَه) اِراز و چشمه گلستان که از زیر قلعه فلک‌الافلاک سرچشمه می‌گیرد از مهم‌ترین این چشمه‌ها هستند.
در کنار هرکدام این چشمه‌ها جاذبه‌های گردشگری وجود دارد که دیدن از آنها را دلپذیرتر کرده است؛ مانند سراب و نهر شوا که یکی از مناطق خاطره‌انگیز مردم خرم آباد است.
علاوه بر این چشمه‌ها رگ حیاتی شهر و آنچه موجب برپا ماندن این شهر در طول تاریخ شده است گِلال است. رود گلال از شمال به جنوب خرم‌آباد، طول شهر را عبور می‌کند و به کشکان بزرگ می‌ریزد.
بر سر راه رود گلال پل‌هایی در طول تاریخ ساخته شده است که قدیمی‌ترین آنها طاق پیل اِشکسه یا پل شکسته است که آن هم یادگاری از دوران ساسانی است.
پل گَپ یا پل صفوی یکی دیگر از پل‌های تاریخی شهر است. همانطور که از نامش پیداست یادگاری به جا مانده از دوره صفویه است.
دژ شاپورخواست نگین شهر تاریخی خرم آباد
اما نگین خرم‌آباد و مشهورترین اثر تاریخی لرستان دژ زیبا و پرعظمت شاپورخواست است. دژ شاپورخواست مربوط به دوره ساسانی است و در مرکز شهر قرار دارد.
این قلعه تاریخی در دوره‌های مختلف کاربری متفاوتی داشته است و اکنون یکی از پربازدیدترین مکان‌های گردشگری غرب کشور است.
علاوه بر این دژ، آثار تاریخی زیادی در شهر از دوره‌های مختلف وجود دارد؛ مانند سنگ نبشته، منار آجری، آسیاب گبری، حمام گَپ، گَرداو بَردینه (گرداب سنگی)، کاروانسرای میرزا سید رضا و خانه آخوند ابوطالب.
موزه قلعه فلک‌الافلاک پر است از اشیاه و کشفیات مفرغی و دیگر صنایع دستی ساخته شده توسط مردمی که چند هزارسال در این دیار زندگی کرده‌اند.
مفرغ های لرستان را کاسیان ساخته‌اند. کاسیت ها در لرستان امروزی زندگی می‌کردند و در کار با فلز سرآمد بودند.
خرم آباد بهشت طبیعت‌گردها
ویژگی گردشگری در خرم‌آباد این است که همزمان و در کمترین فاصله ممکن می‌توانید به مقاصد گردشگری اطراف شهر دسترسی داشته باشید.
با چند کیلومتر رانندگی از هر سمت جغرافیایی شهر، به مناظر دیدنی طبیعی و مقاصد گردشگری زیبایی می‌رسید که برخی از آنها در زاگرس بی‌نظیرند.
دو پارک جنگلی بی‌نظیر در شمال و جنوب شهر قرار دارد به نام تنگ شووخو و شوراب. سراب‌های چنگایی، سراب دوره، سراب کیو و مجموعه گردشگری آن و سراب‌ها و تفرجگاه‌های زیاد دیگری که در داخل و خارج شهر قرار دارد.
آبشارها یکی از مقاصد دل‌انگیز و پرطرفدار گردشگری خرم آباد هستند.
جالب است که بدانید خرم‌آباد حتی در میان شهر هم آبشار دارد. این جاذبه گردشگری آبشار طلایی نام دارد که بوستان زیبایی برای پذیرایی از گردشگران و شهروندان در کنارش ساخته شده است.
اما با خارج شدن از شهر و رفتن به دل جنگل‌های انبوه جنوب خرم‌آباد می‌توانید از طبیعت بکر و جنگل‌های انبوه هشتاپلی (هشتادپهلو) و اسبی کو (سفیدکوه)، آبشارهای دیدنی نوژیو یا نوژیان و وارک و صدها مقصد گردشگری دیگر لذت ببرید.
موسیقی در خرم آباد
موسیقی در همه شئونات زندگی مردم ریشه دوانده. خرم‌آبادی‌ها با استفاده از ظرفیت موسیقی لری از تولد و پرورش کودک گرفته تا جشن و سرور، کار و عزایشان با موسیقی اجین شده است.
سازهای اصلی این نوع موسیقی کمانچه که به آن تال هم می‌گویند، سرنا و دهل است. خرم‌آباد مهم‌ترین مرکز حفظ و توسعه موسیقی لری است و تعداد زیادی از معتبرترین نوازندگان و خوانندگان موسیقی بومی کشور از این شهر برخواسته‌اند.
رقص‌های این فرهنگ یکی از دست‌نخورده‌ترین و منحصربفردترین رقص‌ها میان اقوام ایرانی است. دیدن رقص‌های زیبا و دیدنی دو پا، سه پا و سنگین سماع در مراسم عروسی این مردم بسیار شورانگیز است.
صنایع دستی مردم این سرزمین ازجمله گلیم‌بافی، فرش لری، آژیه‌بافی و هنرهای دستی دیگر نشان‌های ماندگار از فرهنگ قدیمی این شهر هستند.
مرتبط:
فلک‌الافلاک _چشم‌گیرترین اثر تاریخی خرم آباد
سراب شهوا، مقصد جدید گردشگری شهر خرم‌آباد
