نوشته‌ها

آبشار نیاسر کاشان

نیاسر از شهرهای شهرستان کاشان در استان اصفهان است و دارای جاذبه‌ های تاریخی و گردشگری فراوانی است. آبشار زیبای نیاسر نیز که یکی از پرطرافدارترین آبشارهای ایران است، در اواسط اردیبهشت به یکی از مناطق پربازدید کشور تبدیل می‌ شود.
شهر قدیمی نیاسر تمام تاریخ و قدمت خود را مدیون چشمه آبی است که به نام چشمه اسکندریه معروف است. آبشار نیاسر نیز در واقع زاییده همین چشمه می باشد.
آبشار نیاسر که از زیباترین آبشارهای ایران است، محیطی سرسبز و مصفا در محله سر کمر شهر نیاسر خلق کرده‌ است. مراسم گلاب‌ گیری نیز که هر سال از اواسط اردیبهشت تا اواسط خرداد ماه در نیاسر برگزار می گردد گردشگران زیادی را در این شهر تاریخی بخود می کشاند.

در زمانهای دور نیاسر روستایی بود که در آثار جغرافیایی سده‌ های ششم و هفتم از آن یاد شده‌ است. از آثار تاریخی و طبیعی نیاسر میتوان به غار تاریخی رئیس و لایه کهن زیرین آن، چهار طاقی (آتشکده) ساسانی، بافت تاریخی با بناهای عمومی و مسکونی متعدد و گوناگون، باغهای گسترده، گلستانهای زیبا و قرارگیری در دامنه کوه به همراه چشمه اسکندریه و آبشار معروف نیاسر و باغ و کوشک تالار اشاره کرد که این شهر را به یکی از شهرهای تاریخی و گردشگری کشور تبدیل کرده‌ است. نیاسر هر سال، به خصوص در ایام گلابگیری پذیرای گردشگران از اقصی نقاط کشور است.

چند متر پایین‌ تر از چهار طاقی نیاسر، چشمه آب تمیز و خنکی جاری شده و به روستا راه می یابد، این چشمه که چشمه اسکندر نام دارد، از قدیمی ‌ترین چشمه ‌های شناخته شده‌ است که ۱۶۸۰ متر بالاتر از سطح دریا است. آتشکده ها معمولا کنار آب ساخته می شدند که می ‌تواند نشانی از پرستش آناهیتا، الهه باروری و آب باشد.

آبشار نیاسر کاشان

آبی که از آبشار می‌ ریزد در فصل پاییز کمترین و در فصل زمستان بیشترین مقدار آب را داراست. ارتفاع آبشار از پای آن تا قسمتی که آب سرازیر می ‌شود ۲۵ متر و از پای آبشار تا عمارت کوشک ۵۳ متر است.

در قسمت پایین آبشار، دو سنگ آسیاب وجود دارد. آبشار نیاسر در ابتدای مجموعه تاریخی شهر قرار دارد و دامنه‌ های آن پوشیده از گیاهان سرسبز و زیبایی ‌است که به دلیل پدیده ‌های انحلال سنگ آهک توسط جریانهای زیرزمینی در طی سالیان دراز بافتی بسیار زیبا و چشم نواز مثل استالاکتیت‌ ها و استالاکمیت ‌ها در بدنه آبشار به وجود آمده‌ است.

همانطور که ذکر شد آبشار نیاسر از چشمه تالار (اسکندریه) واقع در کنار چارطاقی سرچشمه می‌ گیرد که دو سوم آب چشمه به سمت آبشار و از آنجا به دشتهای نیاسر و یک سوم آن به محلهٔ نو می‌ ریزد.

در آئین کهن مهر ایرانیان باستان آب از اهمیت فراوان برخوردار بود و الهه آناهیتا به این منظور مورد ستایش قرار میگرفت. در نزدیکی مکانهایی که آب وجود داشت معمولا به احترام الهه آناهیتا نیایشگاهی ساخته میشد که از آنها میتوان به پل دختر و قلعه دختر هایی اشاره کرد که در نقاط مختلف ایران دیده میشوند و در دوران باستان ساخته شده بودند. این بار نیز در نزدیکی این آبشار غاری دیده میشود که به احتمال بسیار الهه آناهیتا در آن نیایش میشد. حتی امروزه نیز اهالی محله‌ سرکمر و برزه ‌زن در روز عید قربان در کنار چشمه‌ اسکندریه، گاوی را قربانی می‌ کنند و خون آن را به آب می ریزند تا همراه آبشار به قسمت‌ های دیگر برود، زیرا اعتقاد دارند سبب پربرکت شدن و پرآبی می ‌شود.

آبشار نیاسر کاشان

پوشش گیاهی
علاوه بر مناظر زیبا و چشم‌ انداز های فوق ‌العاده‌ در آبشار نیاسر، گیاهان دارویی نیز در این  مکان یافت می ‌شوند که هرکدام خواص مخصوص  خود را دارند. گیاهانی از قبیل پر سیاوش که برای سردرد و سینه درد مفید است، علف شوره برای کمردرد و سردرد و خیار بوته مار یا هندونه مار که برای پا درد استفاده می‌ شود. علاوه بر این گیاهان، طبیبان در گذشته از گرد سنگی که آبراه روی آن به وجود آمده به عنوان مرهم زخم استفاده می‌ کردند. از درختانی که در اطراف آبشار وجود دارند می ‌توان به درخت عرعر، بید شیرین، توت شمرونی و مو اشاره نمود.

دیدنیهای نیاسر
محله‌ ای که آبشار نیاسر در آن قرار دارد یکی از محله‌ های تاریخی- فرهنگی نیاسر و حتی ایران است که علاوه بر آبشار عناصر دیگری مانند مسیر پله ‌ها از پای آبشار تا پای کوشک، سنگ ‌ها و بستر آبشار و درختان و گیاهان اطراف آن نیز مورد توجه است. در کنار آبشار یک ورودی به سمت غار رئیس نیاسر وجود دارد که اگر به دیدن آبشار رفتید دیدن این غار نیز خالی از لطف نیست.

بطور کلی آثار باستانی و طبیعی نیاسر عبارتند از: چهارطاقی نیاسر، آبشار، کاخ صفوی، تالار که بر روی آتشکده ساسانی ساخته شده، گرمابه صفوی، برج دید بانی، پناهگاه زیرزمینی معروف به سوراخ رئیس، چنارهای کهنسال و چشمه و نیایشگاه مجاور آن که اکنون تبدیل به مسجد شده‌ است.

هر سال از اواسط اردیبهشت، نیاسر به یکی از بهشت های دیدنی ایران تبدیل می شود. نیاسر یکی از مهمترین مراکز تولید گل محمدی، گلاب و عرقیات گیاهی در کشور است. چنین ویژگی کم نظیری به سبب قرارگیری در دامنه کوه های کرکس و وجود چشمه پر آب اسکندریه و قنات های زیادی است که محدوده هایی به وسعت ۸۰۰ هکتار را به زیر کشت برده است.

آبشار نیاسر کاشان
موقعیت مکانی
این آبشار در شهر تاریخی نیاسر (شهری در حدود ۳۰ کیلومتری شمال غرب کاشان) در محله‌ قدیمی سرکمر (شهید بهشتی) واقع شده است.

امکانات اقامت
اگر قصد اقامت کوتاه مدت در نیاسر را دارید می توانید در باغ تاریخی تالار استراحت کنید و اگر به دنبال جاهای خلوت تری هستید میتوانید به پارک های سطح شهر بروید. به عنوان مثال پارک بخشداری که روبروی شهرداری و بخشداری می باشد شامل دستگاه های ست ورزشی نیز هست. پارک گیلانه نیز در خیابان امام خمینی دارای فضای سبز بسیار زیبا است. همچنین میدان ورودی شهر (میدان گلها) در شب بیشتر قابل استفاده است و واقعا مکان مناسبی برای اقامت شبانه است.

مرتبط:

سرای عامری ها _زیبای کاشان

ابیانه _روستایی تاریخی در دل کاشان

بازار کاشان _تمثیلی از معماری سنتی ایران

بازار کاشان _تمثیلی از معماری سنتی ایران

بازار کاشان که معبر مسقفی به طول حدود ٣ کیلومتر است، مجموعه ای نفیس و پر تنـوع از معمـاری سنتی و کهن ایران است که نمود بارزی از شیوه ها و شگردهای معمـاری گـذشتـه از دوران پیـدایـش اولیه آن تا عهد قاجار در آن به چشم می خورد.

این بازار که از دیرباز در قلب شهر قرار گرفته، افزون بر مرکـز مهـم تجـاری و فعـالیتهـای اقتصـادی، اصلی ترین مسیر ارتباطی و خدماتی شهر نیز به شمار می آمده و فضاهـای مـوجـود در آن از اهمیـت اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نیز بهره مند بوده اند.

پیشینه تاریخی بازار نخستین کاشان به درستی آشکار نیست اما با توجه به وجود کارگاه ها و صنایع دستی (همچون مسگری و قلمزنی) به ویژه از سده های چهارم و پنجم هجـری در کـاشـان مـی تـوان پیدایش بازار را حداقل از آن زمان دانست. وجود تاریخ ٨٨٨ ه. ق روی در چوبی سـرای بـزرگ زغـال فروش ها (در وسط بازار مسگرها) قدمت این بخش از بازار را به دوره آق قویونلو مسجل می سازد.

بازار کاشان
بازار کاشان در عهد صفوی گسترش و رونق فراوانی یافت چنانچه در زمـان شـاه عبـاس اول (در سـال ١٠٠٩) چهار بازار نو و مفصل به نام قیصریه شامل سراها و تیمچه ها ی عالی با معمـاری زیبـا در وسـط بازار احداث شد و در همان دوران بازار به نخستین مرکز جشن و محل تفریحات و محفل های شاهانه بدل گشت.
این عمران و آبادانی با زلزله سال ١١٩٢ ه. ق در کاشان رو به انهدام و ویرانی نهاد آنچنـانکـه حـاج سلیمان صباحی بیدگلی شاعر آن دوران گفته است:

چون به چشم زخم گردون از فشار زلزله                         ناگهان معمره کاشان پذیرفت انهدام

کوچه و بازار آن شد آنچنان ویران که کس             فرق نتوانست کردن این کدام و آن کدام

با شروع حکومت زندیه و به دنبال آن در عصر قاجار بار دیگر عمران و آبادانی بـه شهـر روان شـد و در جای جای بازار شاهد یادگارهای چشمگیر و هنر مندانه معماری آن دوران هستیم که هر یک چشم نواز و حیرت ساز همچون شاهکارهایی دست نایافتنی جلوه گری می کنند. بناهایی همچون تیمچه امین الدوله، مدرسه عظیم سلطانی و کاروانسراهـای گـونـاگـون یـادگـارهـای معماری دوره قاجار در بازارند.
بازار سر پوشیده کاشان شریان زنده شهر است. بازارچه هایـی کـه از راستـه بـازار منشعـب مـی شـود، همچنین تیمچه ها، چهار سوقها و کاروانسراها، مسجدها، آب انبارها و حمام ها نبض اقتصادی شهـر را از هر جهت تکمیل می کنند.

بازار کاشان
ساختار عمومی بازار کاشان که تا ٥٠ سال پیش دست نخورده باقی مانده بود، امروزه بر اثـر خیـابـان سازیها آسیب دیده است.
آنچه اساس معماری را در مجموعه بازار کاشان تشکیل می دهد ، عبارت است از معابر سرپـوشیـده بـا طول های مختلف که افزون بر صدها مغازه، فضاهایی همچون چهار سوق ها، کاروانسراها، سـراهـا و … را در خود جای داده است. این معابر دارای طاق های چشمه ای و گنبدی بـا نـورگیـرهـای دایـره ای شکل است.
عمده ترین مصالح به کار رفته در بازار، آجر،‌خشت خام و ملات گل است و افزون بر آن کاهگل و گـچ به عنوان روکش بنا و از چوب در سردرها و چفت ها و قوس ها و در ها استفاده شـده اسـت کـه همـه این مصالح متناسب با شرایط اقلیمی و آب و هوای منطقه است.

یکی از فضاهای تشکیل دهنده مجموعه بازار کاشان، چهار سوق است. چهار سـوق هـا فضـای ارتبـاط دهنده دو معبر بازارند ه با سقف های رفیع و با عظمت، از معماری و تزئینات غنی تری بـرخـوردارنـد که از جمله این چهار سوق ها می توان به چهار سوق امین و میانچال اشاره کرد.

بازار کاشان

راسته ها و بازارچه های مهم بازار کاشان
هر صنف و دسته ای بازار خاصی را برای عرضه کالاهای مشابه خود برگزیده انـد و بـرای خـود راستـه بازاری را به وجود آورده اند که به مهمترین این راسته ها یا بازارچه ها اشاره می شود:
بازارچه مسگرها: بنیان اولیه آن از دوره زندیه است و کاروانسراهای گبرها و میرپنـج در همیـن راستـه قرار دارند. ادوارد براون (شرق شناس انگلیسی) در وصف این بازارچه گفته است: “بـازار مسگـرهـای کاشان با صدای دایمی چکش که روی مس می خورد و کوره هایی که مس در آبها قـرمـز مـی شـود، یکی از نقاط تماشایی زمین است.”
بازار چه قیصریه: قدمت این بازارچه به دوره زندیه می رسد. بنای مسجد و آب انبار بـالابـازار، حمـام خان، سرای حاج محمد صادق، کاروانسرای نو و فیض در این بازارچه اند.
بازارچه رنگرزها: از آثار دوره صفویه است و آن انبار صباغ در آن واقع است.

بازارچه ملک: به دوره زندیه و قاجاریه تعلق دارد و مسجد تبریزی ها در انتهای این بـازارچـه جـای گرفته است.

بازارچه ارسی دوزها: در دوره زندیه ساخته شده است و به بازارچه قیصریه متصل است. سرای بخشـی هم در جنب این بازارچه قرار دارد.

چهار سوق میانچال: از دو طرف به مسجد میانچال و تیمچه امین الدوله محدود است. بنیان اولیـه آن متعلق به قرن هشتم هجری است.

بازارچه خیاط ها: در ضلع شمالی تیمچه امین الدوله واقع شده و از جمله بناهای دوره قاجاریه است.

بازارچه بزازها: در انتهای بازار درب زنجیر قرار گرفته و در فضای مربع شکلی ساخته شده که از اضلاع آن چهار بازارچه جدا شده است. این بنا از آثار دوره زندیه است.

بازارچه درب زنجیر: اصل بنا متعلق به دوره ایلخانی است و دوره زندیه مرمت شده است.

بازارچه زرگرها: از آثار دوره زندیه است که مسجد سلطانی هم در آن واقع شده است.

بازارچه گذرنو: حد فاصل خیابان های بابا افضل و بازارچه زرگرها واقع شده و بنای حمـام، مسجـد و آب انبار گذر نو و مقبره شاه یلان در این بازارچه واقعند.

تیمچه ملک التجار: در کنار تیمچه امین الدوله قرار دارد و از آثار حـاج محمـد حسیـن ملـک التجـار در نیمه دوم قرن سیزدهم هجری قمری است.

تیمچه امین الدوله : این بنا در یکی از نقاط مرکزی بازار و متعلق به دوره قاجاریه است که در اواخـر قرن ١٣ هجری در ٣ طبقه مستحکم و با طول و عرض زیاد بناشده و ارتفاع گنبد آب نیز در خور توجـه است.
این بنا که هر سال در ایام سوگواری امام حسین (ع)، میعادگاه گروه ها و دسته های مـذهبـی عـزادار است، از زیباترین و بدیع ترین بناهای بازار است که به سان شاهکاری نغز و هنر مندانه با سقفـی بـا تزئینات زیبای رسمی بندی پرکار و تزئینات معقلی در بازار میانچال قرار دارد. بانی این بنا فرخ خان غفاری کاشی ملقب به امین الدوله و معمار آن استاد علی مریم کاشانی بـوده است.

مرتبط:

خانه تاج _زیبای کوچک کاشان

سرای عامری ها _زیبای کاشان

ابیانه _روستایی تاریخی در دل کاشان

مسجد آقا بزرگ _ تنها مسجد ۵‌طبقه جهان

در تاریخ ایران بناهایی به عنوان مسجد در نقاط مختلف کشور توسط معماران ایرانی ساخته شده که هریک زیبایی، شکوه و خصوصیات منحصربه‌فردی را به نمایش گذاشته‌اند. مسجد «آقابزرگ» کاشان از جمله بناهای قاجاری است که در عین سادگی، شکوه معماری ایرانی را در خود جای داده است.

مسجد آقا بزرگ واقع در کاشان از آن جمله مساجدی است که در گذشته علاوه‌بر محلی برای عبادت به عنوان مدرسه نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت. اکنون این مسجد زیبا با گنبد عظیم آجری و مناره کاشی‌کاری به یکی از بناهای تاریخی با ارزش شهر کاشان تبدیل شده است.

مسجد آقا بزرگ تنها مسجد پنج طبقه جهان است، ساختمان این مسجد که در دوران سلطنت محمدشاه قاجار آغاز شد و تا اوایل سلطنت ناصرالدین شاه طول کشید، به هزینه مردی نیکوکار به نام حاج محمدتقی خانبان و پسرش در بین سال‌های ۱۲۶۴ تا ۱۳۱۳ ق ساخته شد. این بنا در آذرماه سال ۱۳۳۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

معمار این بنا استاد حاج شعبان بود، در طراحی این بنا از سبک سنتی ایرانی، به همراه نوآوری‌هایی در آن استفاده شده است. به علت موقعیت جغرافیایی شهر کاشان، برای فصول گرم سال در بنای مسجد آقا بزرگ از طرحی استفاده شد که در آن گنبدخانه بر روی هشت پایه عظیم بنا شده است، زیرا این نوع طرح، باعث می‌شود هوای خنک در فضای گنبدخانه جریان پیدا کند.

blank

گفته شده این مسجد همچنین یکی از بزرگترین گنبدهای قاجاری را نیز داراست. البته برخلاف دیگر مساجد و بناهای تاریخی در ساخت و تزئین این مسجد هیچگونه اغراقی صورت نگرفته و برای نمای بیرونی آن تنها از آجر استفاده شده است و طرح کاشی‌ها بسیار ساده است.

مسجد «آقا بزرگ» در عین حال که بنایی با تزئینات کم و ساده است، اما نکات خاصی در معماری آن به کار رفته که دانستن آن‌ها خالی از لطف نیست. از جمله این نکات می‌توان به مواردی مانند درِ اصلی ورودی مسجد اشاره کرد که با گل میخ تزئین شده است و این میخ‌ها به تعداد آیات قرآن است.

این مسجد دارای سه حیاط به نام‌های حیاط گودال باغچه، همکف یا بالایی و برف‌انداز است. حیاط گودال باغچه به عنوان حیاط مدرسه به کار می‌رفته و در اطراف آن ۱۲ حجره وجود دارد که در آن آب‌نما و باغچه زیبایی است، این باغچه و آب‌نما در فضای مسجد احساس صمیمت و طراوت را برای بازدیدکنندگان دوچندان می‌کند.

مسجد «آقا بزرگ» در محدوده تاریخی و بافت کهن شهرستان کاشان قرار دارد، این مسجد در خیابان فاضل نراقی این شهر واقع شده است.

blank

آرامگاه خاندان نراقی

بعدها در جانب شرقی بر محور عرضی صحن، آرامگاه نراقی به صورت اطاقی شکم دریده خارج از محوطه مسجد بنا شد.

ویژگی‌های بنا

از خصوصیات بارز بنا معماری ویژه گنبدخانه است که روی ۸ پایه عظیم بر پا شده، زیرا در طرح مساجد قدیمی ایران ایجاد گنبد روی پایه‌های آزاد به ندرت دیده می‌شود. نتیجه عملی اجرای این نوع طرح، جریان هوای خنک در فضای گنبدخانه در فصول گرم  و تابستان‌های داغ منطقه کویری است. از این‌ رو در این مسجد، برخلاف دیگر مساجد که جبهه جنوب گنبدخانه را به منظور ایجاد محراب مسدود می‌کنند و جرزهای نسبتاً قطوری می‌سازند، جانب جنوب، جنوب شرقی و جنوب غربی آن آزاد و رها بنا شده و و محراب در دیوار رواقی که گرداگرد گنبدخانه را فراگرفته، ساخته شده است. از ویژگی‌های دیگر، گودال باغچه (حیاط تحتانی) است که حوض بزرگ (آب‌نما) و باغچه‌های آن به طراوت فضا کمک می‌کند.

مسجد آقا بزرگ

سادگی بنا

با توجه به سادگی و بی‌پیرایگی این مجموعه، هیچ‌گونه زیاده‌روی در تزیین، به‌ ویژه در کاشیکاری این بنا به چشم نمی‌خورد. تزیینات اندک این مسجد و مدرسه به گچبری، نقاشی، کارهای چوبی ( کنده‌کاری ، گره‌چینی، آلت و لقط) مقرنس‌کاری، کاشیکاری و رسمی‌بندی و یزدی‌بندی منحصر می‌شود. یک جفت درِ نفیس (درِ مدخل اصلی مسجد) که کنده‌کاری شده و با گره‌چینی و گل میخ تزئین شده از ارزش والایی برخوردار است.

مرتبط:سرای عامری ها _زیبای کاشان

آشنایی با خانه منوچهری کاشان

خانه منوچهری در محله پشت عمارت کاشان و در نزدیکی بازار قدیمی و در حد واسط محله سرپله و سرسنگ قراردارد. محله سرپله از محلات معتبر و مرکز ابریشم و ابریشم بافی کاشان نیز بوده است. خانه منوچهری دارای دو ورودی و از معدود خانه های آب انبار دار کاشان است.

خانه منوچهری در نیمه سال ۱۳۸۶ در آستانه نابودی کامل خریداری شد و در همان سال به شماره ۱۹۳۲۷ به ثبت آثار ملی رسید. مرمت این خانه به شکلی اصولی آغاز شد و اواخر سال ۱۳۸۹ به اتمام رسید. احیای این خانه مانند خانه های عباسیان و طباطبایی کاشان فقط در معماری باقی نماند ؛ خانه دارای ۹ اتاق زیبای اقامتی ، کارگاه مخمل زری بافی ، فروشگاه ، سینما و رستوران غذاهای بومی است. حفظ و بازسازی این خانه در راستای هدف و آرزوی بزرگتر ی به نام احیای محله سرپله به عنوان یک سایت توریستی قرار دارد .

خانه منوچهری، مقدم میهمانان را با یک نوشیدنی محلی در میهمانخانه مجلل خود که با مبلمان سنتی ایرانی مفروش شده است خوش آمد می گوید. نگارخانه نیز در طبقه فوقانی میهمانخانه قرار دارد. اتاق ناهارخوری، یکی از زیباترین فضاهای سنتی خانه منوچهری است که با پنجره های ارسی مزین به شیشه های رنگینش برای صرف صبحانه و غذای سنتی ایرانی چشم به راه میهمانان است.

خانه منوچهری دو ورودی دارد و از معدود خانه های آب انبار دار کاشان است. این خانه با ۹ اتاق بی نظیر اقامتی، رستوران، فیلمخانه، کارگاه مخمل و زری بافی، نگارخانه، فروشگاه صنایع دستی، کتاب وکافی نت، از منحصر به فردترین اقامتگاه های سنتی در ایران به شمار می آید.

همه اتاق های اقامتی پنجره های به سمت حیاط زیبای خانه دارند و همه اتاق دارای میز تحریر و مینی بار و یخچال و صندوق امانت هستند. هر کدام از اتاق ها طراحی داخلی خاص خود را دارند و سرویس های بهداشتی هر کدام از اتاق ها نیر متناسب با همان فضا طراحی شده است. صبحانه نیز جزو سرویس هتل است. کل مجموعه دارای اینترنت بی سیم بوده و مهمانان در صورت نداشتن لپ تاپ می توانند از لپ تاپ های این هتل سنتی استفاده کنند.

 رستوران هتل سنتی منوچهری در شاه نشین جبهه شرقی قرار دارد که با صندلی های سبک لهستانی و میزهای مربع سفید طراحی شده و با نور پنجره های رنگی تزیین می شود. ورودی رستوران از اتاق کناری شاه نشین است. این اتاق با دیواره های کاهگلی و شبکه های رنگی گچی در بالای درها روح کاملا ایرانی دارد. منوی رستوران ترکیبی از غذاهای بومی کاشان و غداهای استاندارد یک رستوران ایرانی است. معروف ترین غداهای بومی کاشان عبارتند از گوشت لوبیا با پلو شوید، شفته سماق، قیمه ریزه، گوشت نخود. بدیهی است که کاشان مرکز عرقیجات سنتی ست و نوشیندنی های رستوران کلکسیونی از این عرقییجات مانند شربت بیدمشک و شربت نعنا، شربت هل است. شیرینی های کاشان نیز مانند باقلوا، کلوچه و سوهان کاشان با چای و قهوه وهمچنین بستنی سنتی کاشان بعد از غذای اصلی به عنوان دسر روی میز شماست.

از جمله فضاهای قابل توجه خانه منوچهری، گالری هنری آن است که در فضای بالای لابی و در میان دهلیزهای زیبا محصور شده است. هر ماه یک هنرمند فرصت دارد که کارهای خود در این گالری به نمایش گذارد.

فروشگاه خانه منوچهری نیز در کنار رستوران و در حوضخانه قدیمی خانه واقع شده است. در فروشگاه آثار کاربردی هنرمندان ایرانی و صنایع دستی قدیمی و پارچه های بافته شده در کارگاه خانه منوچهری و لباس های طراحی شده با این پارچه در معرض نمایش و فروش است. کتاب های ایرانگردی و هنری و دفترچه های دست ساز، سی دی های موسیقی ایرانی و آهنگسازان ایرانی نیز از دیگر محصولات فروشگاه است. علاوه بر این در صورت تمایل می توانید بیشتر اشیا موجود در خانه منوچهری از قبیل گلیم و فرش و چراغ ها و وظروف رستوران را از فروشگاه خریداری کنید .

گفتنی است که آب انبار خانه منوچهری به سالن سینما تغییر کاربری داده است و با مجهزترین سیستم های صوتی و تصویری تجهیز شده است. آثار ارزشمندی از فیلم های مستند ایران مربوط به ایرانشناسی و هنرهای ایرانی و فیلم هایی از بهترین کارگردانان ایرانی و جهانی را با زیرنویس انگلیسی می توان در آرشیو سینمای خانه یافت.

درجه هتل : ۳ ستاره

آدرس : کاشان – میدان کمال الملک – خیابان محتشم کاشانی

مرتبط:

آشنایی با برج کاشانه بسطام

آشنایی با خانه بروجردی‌ها و معماری بی نظیرش

خانه بروجردی‌ها در خیابان علوی و محله تاریخی سلطان امیراحمد واقع شده و توسط بازرگانی به نام سیدحسن نطنزی در دوره قاجاریه ساخته شده است. در کتیبه بدنه حیاط‌های نورگیر سرپوشیده، تاریخ ۱۱۹۴ هجری قمری که سال ساخت بنا می‌باشد، مشخص شده است. به دلیل اینکه مالک خانه از بروجرد مال التجاره وارد می‌کرد و با تجار این شهر نیز در ارتباط بوده است، لذا به آقای حسن بروجردی مشهور شده و این خانه نیز به نام بروجردی‌ها موسوم شده است.

خانه بروجردی‌ها در زمینی به مساحت تقریبی ۱۷۰۰ مترمربع ساخته شده و مساحت این بنا حدود ۳۰۰۰ مترمربع و شامل دو حیاط اندرونی و بیرونی است. خانه بروجردی‌ها متناسب با خصوصیات اقلیمی و شرایط آب و هوایی منطقه کویری کاشان طراحی و ساخته شده است، به گونه‌ای که در گرمای شدید تابستان هوای خنک و بسیار مطبوعی از طریق بادگیرهای واقع در بالای پشت بام به‌صورت طبیعی و دائمی به زیرزمین‌ها سرازیر شده و در آن‌ها جریان می‌یابد.

خانه بروجردی‌ها به‌طور کلی شامل دو بخش بیرونی و اندرونی است که سردر اصلی و هشتی ورودی بین این دو بخش مشترک است. این بنا از نظر خصوصیات محلّی و عناصر معماری و تزیینات داخلی از اهمیّت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. نقاشی‌های این بنا در شیوه‌های متنوع و با رنگ و روغن و آبرنگ و زیر نظر هنرمند نامدار، مرحوم میرزامحمد خان غفاری ملقب به کمال‌الملک طراحی و اجرا شده است. در بام تالار نیز نورگیرهای هلالی شکل و بادگیرهای قرینه‌ی بسیار جالب خودنمایی می‌کنند که از نظر طرح و اجرا در زمره آثار بدیع معماری سنتی ایران است.

قدمت خانه بروجردی‌ها به‌طوری که در کتیبه چهار طرف تالار آن آمده، به سال ۱۲۹۲ ه.ق باز می‌گردد. این خانه را حاج سیدجعفر نطنزی که از بروجرد مال‌التجاره وارد می‌کرد، ساخته است. بنابر اظهارات موثق، ساخت این مجموعه در حدود ۱۸ سال یعنی از سال ۱۲۹۲ تا سال ۱۳۱۰ ه.ق به درازا کشیده و در آن بیش از ۱۵۰ بنا و هنرمند گچ‌کار و آینه‌کار و دیگر هنرمندان به کار گرفته شده‌اند. بنای مذکور در اصل به‌صورت اندرونی و بیرونی بوده و این بخش از بنا که شرح آن خواهد آمد، قسمت بیرونی خانه است. این قسمت از سال ۱۳۵۳ ه.ش به تملک سازمان میراث فرهنگی درآمده و در فهرست آثار تاریخی کشور ثبت شده است. بخش اندرونی که در شمال شرقی و شرق بنا واقع است، هنوز تحت مالکیت خصوصی است. بنا حیاطی کشیده دارد که در دو سر آن دو مجموعه فضائی مهم قرار گرفته‌اند و نمای این دو بخش نسبت به دو جبهه دیگر ارتفاع بیشتری دارد

با خانه بروجردی‌ها و معماری بی نظیرش آشنا شوید

 

برای ورود به بخش بیرونی از راهروی طولانی و شیب‌داری که مانع از دید مستقیم به داخل خانه است، گذشته و به میانسرا وارد می‌شویم. این راهرو به مهتابی (مهتابی فضای بدون سقفی است که بالاتر از سطح حیاط قرار می‌گیرد. دیوارهای این فضا نماسازی می‌شود و به این ترتیب به ایوانی شباهت پیدا می‌کند که سقف آن را برداشته‌اند. این فضا معمولا از سه طرف بسته و از جهت چهارم به فضای باز مشرف است) مستقر در جبهه ضلع شمالی حیاط متصل می‌شود. در قسمت شمالی و در پس مهتابی وسیع آن اتاق ۵دری واقع است که محل پذیرایی میهمانان بوده و در طرفین آن اتاق‌های سه دری قرار دارند. بدنه بیرونی این اتاق‌ها و نیز داخل اتاق ۵دری با گچبری‌های بسیار ظریف و هنرمندانه‌ای با طرح گل و مرغ زینت یافته است. در زیر این بخش نیز یکی از زیرمین‌های خانه قرار دارد. این بخش از خانه به علت نورگیری مناسب، بیشتر در زمستان مورد استفاده قرار می‌گرفته و به بخش زمستان‌نشین خانه معروف است.

تابستان‌نشین ، که مهم‌ترین و اصلی‌ترین بخش خانه بروجردی‌ها است، مقابل ورودی اصلی و پشت به قبله (در واقع پشت به آفتاب) واقع شده است و قوس بزرگِ نمای آن که در تمام خانه‌های اعیانی قدیمی کاشان دیده می‌شود، احتمالا تقلیدی است از طرح مثلّث در نمای معماری اروپایی که تحت تأثیر معماری ایرانی به‌صورت منحنی درآمده است. داخل محدوده قوس، گچبری‌های برجسته، متأثر از تزیینات روسی مانند سماور و قوری، به چشم می‌خورد.

تابستان‌نشین شامل دو اتاق، تالار اصلی، دو سرپوشیده فرعی، یک سرپوشیده اصلی، دو گوشواره، یک شاه‌نشین و تالار طَنَبی است. در مرکز آن، گنبدی با نورگیرهای زیبا و تزئينات مقرنس‌کاری قرار دارد. ایوان اصلی در محور تقارن تابستان‌نشین، پس از حیاط، عامل دوم در تقسیم فضا و برای استفاده ساکنان در فصل گرما است. در دو جانب ایوان و تالار طنبی، راهروهای ورودی و اتاق‌های نشیمن قرار گرفته‌اند که چشمگیرترین آثار تزئینی در همین قسمت به کار رفته است.

با خانه بروجردی‌ها و معماری بی نظیرش آشنا شوید

مصالح اصلی به‌کار رفته در بنا خشت خام است و تمامی عناصر سازه‌های اصلی بنا (جرزها، دیوارها و پوشش‌ها) از خشت خام با ملات گل یا گچ یا ترکیب آن‌ها ساخته شده‌اند. آجر ختایی با اشکال و طرح‌های گوناگون در نماها و ازاره‌ها (قسمت پایینی دیواره‌ها) و کف فرش‌ها به کار گرفته شده و نمای بدنه‌ها نیز از آستر کاه گل همراه با گچبری‌های متنوع استفاده شده است. دیوارهای خارجی و کف پشت بام هم با کاه گل اندود شده است. در بعضی از قسمت‌ها که نیاز به ایجاد پوششی تخت بوده یا در معرض نیروی کششی قرار داشته، از چوب نیز استفاده اندکی شده است. این چوب‌ها در برخی از قسمت‌ها مانند ستون‌های تزئینی ایوان و زیر پوشش حیاط‌های نورگیر سرپوشیده تابستان‌نشین، در معرض دید بوده و در برخی نقاط مثل سقف‌های تخت راهروهای طرفین ایوان اصلی، پوشیده هستند.

این خانه به خاطر دارا بودن ویژگی‌ها و ارزش‌های والای معماری ایرانی، به کارگیری تمامی فنون معماری سنتی در حد کمال، دارا بودن تزئینات متنوع و بسیار ظریف و هنرمندانه، نبوغ و خلاقیت شگرف معماری به کارگرفته شده در آن علی‌الخصوص در ترکیب منحصربه‌فرد و استثنایی سرپوشیده حیاط بیرونی، تقریبا معروف‌ترین و مهم‌ترین خانه تاریخی ایران و به نوعی سمبل بناهای مسکونی ایران به‌شمار می‌رود. زیرزمین (سرداب) اصلی و مفصل خانه در این بخش قرار داشته و از داخل حیاط و زیر ایوان قابل دسترسی است. دو بادگیر بلند از بالای بام تا زیرزمین اجرا شده‌اند و عمل تهویه هوا، خنک کردن زیرزمین و دور کردن رطوبت از پایه‌های بنا را انجام می‌دهند. این بادگیرها به کانال‌هایی موسوم به ناکش متصل هستند. ناکش‌ها دورتادور زیرزمین و داخل بستر زمین حفر شده‌اند و با مشبک‌هایی به فضای زیرزمین ارتباط پیدا می‌کنند.

جالب است كه بدانیم كه مرحوم حاج آقا حسن بروجردی برای فرزندش سیدمهدی از دختر مرحوم حاج سیدجعفر طباطبائی خواستگاری می‌کند و خانواده طباطبائی شرایط موافقت با ازدواج را ساخت خانه‌ای آبرومند و درخور شأن عروس خانم قرار می‌دهند و به همین خاطر حاج آقا حسن بروجردی از همان معماری كه خانه طباطبائی را ساخته است، دعوت می‌كند كه این خانه را نیز بسازد. خانه تاریخی بروجردی‌ها در تاریخ ۱۳۵۴/۰۳/۱۳  به شماره ۱۰۸۳ در فهرست آثارملی كشور به ثبت رسیده است.

 

مرتبط:

مسجد جامع کاشان

راز معماری جالب آبرسانی حمام فین کاشان