غار رودافشان _غاری پر از پرتگاه در دماوند
اگر اهل کوه رفتن هستید باید غار‌ها برایتان جالب و جذاب باشند. در نزدیکی تهران، در مسیر جاده فیروزکوه و در دل کوهستان البرز مرکزی؛ یکی از مرموزترین غارهای ایران خود را در پناه کوه از دید مخفی کرده است. با ما همراه باشید تا راز غار رودافشان را برایتان برملا کنیم.
ویژگی‌ها و جذابیت‌های سفر به غار رودافشان
غار رودافشان به فاصله ۱۲۰ کیلومتری شرق تهران در نزدیکی روستایی به همین نام از توابع شهرستان دماوند واقع شده است. رودافشان روستایی‌ست سرسبز، با باغ‌های وسیع، چشمه‌سار‌های فراوان و رودی پر آب به نام دَلی‌چای. سرچشمه دلیچای از آب دریاچه‌های تار و هویر است که از ذوب یخچال‌های قره داغ ایجاد شده‌اند. این غار در جنوب روستا و در دامنه جنوبی دره‌ای که رودخانه دلیچای در آن جاری‌ست قرار دارد.
یکی از شاخصه‌های اصلی غار رودافشان دهانه ورودی آن است که در میان غارهای ایران جزو بزرگترین دهانه‌هاست. از دیگر ویژگی‌های غار، تالار‌های وسیع آن را می‌توان نام برد.
دهانه غار رودافشان
برای رسیدن به دهانه غار که در ارتفاع ۱۹۱۵ متری از سطح دریا قرار دارد باید مسیری حدود یک کیلومتر را در یک سراشیبی تند، پیاده طی کنید. اختلاف ارتفاع رود و دهانه غار حدود ۱۳۰ متر است.
دهانه درون گودی بزرگی به قطر حدود ۱۰۰ متر قرار دارد و تا قبل از رسیدن به نزدیکی آن به علت قرار داشتن در گود اصلا قابل مشاهده نیست. تنها وقتی به لبه گود برسید می توانید دهانه عظیم غار را ببینید.
این دهانه بسیار وسیع و قوسی شکل است. دهانه غار رودافشان عرضی ۴۰ متری و ارتفاعی ۱۲ متری دارد.
تالار اول غار رودافشان
عد از عبور از دهانه؛ سراشیبی تند پیش رو را ادامه دهید تا به کف تالار اول برسید. با عبور از دهانه افت دما کاملا محسوس است.
این تالار ابعاد ۸۰ در ۱۰۰ متری دارد و ارتفاع آن ۲۵ متر است که عظمت خود را به رختان می‌کشد. در سقف این تاقدیس عظیم به علت استحکام لایه‌ها اثری از شکستگی یا افتادن سنگ‌ها دیده نمی‌شود. در انتهای تالار اول به تعدادی ایوان ساخته شده با سنگ‌چین و مقادیری خرده سفال برمی‌خورید که نشان از مسکونی بودن غار در گذشته دارد.
این تالار آخرین جایی است که با نور خورشید روشن است و با عبور از آن و ورود به دالان غار به فاصله اندکی در تاریکی مطلق فرو خواهید رفت.
تالار دوم غار رودافشان
با گذر از دیواره سنگ‌چین به تالار دوم می‌رسید. طول این دیواره ۸ و پهنای آن ۱.۵ متر است. در حال حاضر قسمتی از این دیواره تخریب شده و درگاهی به عرض ۲ متر به وجود آمده که مدخل تالار دوم را تشکیل داده است.
در ابتدای این تالار تاقدیس کوچکی با ارتفاع ۸ متر قرار دارد سپس به تاقدیس بزرگتر می‌رسیم. ابعاد این تالار درحدود ۵۰ در ۶۰ متر و ارتفاع آن ۲۰ متر است. این تالار فاقد هرگونه غارسنگ است. غارسنگ به ساختارهایی می‌گویند كه در اثر انحلال و رسوب‌گذاری كانی‌ها در خلال جریان آب درون غار‌ها ایجاد می‌شود؛ مانند چكنده‌سنگ (استالاکتیت) و چكیده‌سنگ (استالاگمیت).
تالار سوم غار رودافشان
تالار سوم ابعادی در حدود ۴۰ در ۵۰ متر و ارتفاع ۱۵ متر دارد. سرتاسر این تالار از چکیده‌‌سنگ‌ها و چکنده‌سنگ‌های زیبا و ستون‌ها و آبشارسنگ‌های خارق‌العاده پوشیده شده است. چکنده‌های نیزه‌ای، گل کلمی و نخودی در سقف و دیواره، چکیده‌های مخروطی و خوشه انگوری در کف غار و همچنین سنگ‌های بلورین در این تالار وجود دارند که هر کدام زیبایی خاصی به غار بخشیده‌اند. این اتاق دارای دهانه دیگری است که از آن به انتهای تالار سوم می‌رسید.
انتهای تالار سوم راهرویی به عرض ۲ و ارتفاع ۶ متر است. پس از طی ۵۰ متر، چکیده‌سنگ بزرگی می‌بینید. پس از حدود ۲۰ متر بلندترین چکیده غار به بلندی ۱۲ متر ظاهر می‌شود. در اینجا چکنده‌های نیزه‌ای نیز دیده می‌شوند.
معبد آناهیتا
در ادامه مسیر اصلی دهلیزی قرار دارد. یک پلکان آهنی راه این دهلیز را باز کرده است. انتهای دهلیز دخمه‌ای بزرگ به ابعاد ۴ در ۶ متر و ارتفاع ۳ متر واقع شده. یک حوض آب و ستونی در وسط دخمه دیده می‌شود. این دخمه را آناهیتا (الهه آبیاری و باروری) نام داده‌اند و پس از آن تاقدیسی به پهنای ۱۵ تا ۲۰ متر وجود دارد.
دالان انتهایی
با ادامه دادن مسیر اصلی پس از پیمودن حدود ۱۶۰ متر به دالان انتهایی می‌رسید. این دالان که طولش ۱۰ متر است، در واقع ۵۰ متر پایین‌تر از سطح دهانه غار قرار گرفته.
طول مسیر اصلی غار ۸۰۰ متر و مجموع مسیرهای اندازه‌گیری شده در نقشه مسیر غار رودافشان برابر ۱۶۳۷ متر است. بدون تجربه و تجهیزات ۳۰۰ تا ۴۰۰ متر از غار را بیشتر طی نکنید. راه‌های فرعی مسیر همه بن‌بست اند؛ اما دیدن آنها نیز خالی از لطف نیست.
در تالار اصلی و مسیر غار همواره قطرات آب از سقف به زمین می‌ریزد. تنها صدای قطرات آبی که از سقف غار به درون چاله‌های پر آب می‌چکد سکوت را می‌شکند. این قطرات منشا ایجاد چکیده‌ها، چکنده‌ها و ستون‌های عظیم غار هستند. همچنین در داخل غار چاله‌هایی وجود دارد که آبی زلال از دل صخره‌های سنگی آن بیرون می‌آید.
درون غار تاریک است. هیچ نور و موجود زنده‌ای در غار نیست جز خفاش‌هایی که روی سقف غار نشسته‌اند. قبلا با برق‌کشی و نورپردازی در گوشه و کنار غار؛ مسیر اصلی روشن و مشخص بود. اما حالا به دلیل عدم رسیدگی نورافکن‌ها خاموش‌اند و با توجه با کابل‌کشی‌ها می‌توان مسیر اصلی را یافت.
در برخی قسمتهای مسیر برای سهولت رفت‌وآمد نردبان‌های فلزی قرار داده‌اند. در برخی از مسیرها، سنگ‌ها به واسطه رطوبت موجود، لیز و صاف‌اند. کف برخی جاهای غار چنان سخت است که جای مناسبی برای ایستادن یا نشستن روی سنگ‌ها و دیدن سقف سنگی و دهلیزهای متعدد آن فراهم می‌کند.
غار رودافشان حدود ۵۰ سال پیش توسط مردم محلی با همکاری غارنوردان کشف شد. بعد از آن، از آنجا که گردشگران زیادی به این مکان می‌آمدند، مردم روستا با همراهی برگزارکننده‌های تور تعدادی پله سنگی برای رفت‌وآمد بهتر مردم ساختند که به مرور فرسوده شده‌اند، اما همچنان نردبان‌های فلزی وجود دارند. این اثر طبیعی در سال ۱۳۸۴ به فهرست آثار ملی ایران اضافه شد.
علت کمیاب بودن غار در این نقطه از کشور این است که رشته کوه البرز از سنگ‌های گرانیتی تشکیل شده است. در این نوع کوه‌ها تونل‌های طبیعی ایجاد نمی‌شود مگر این که رگه‌های آهک در دل کوه وجود داشته باشد. به نظر می‌رسد هزاران سال قبل رودخانه دلیچای هم سطح دهانه غار بوده و نفوذ آب به داخل دالان‌های غار به مرور موجب خوردگی رگه‌های آهکی و گسترش غار شده است.
غار رودافشان از نوع غارهای مرطوب با پوشش گیاهی خزه است که پیشروی تا عمق ۳۰۰ یا ۴۰۰ متری آن با تجهیزات کم غارنوردی امکان‌پذیر است.
غارنوردی در رودافشان جذاب است. دلایل این جذابیت مواردی‌ست از این قبیل:
- عظمت دهانه ورودی و تالارها
- چکیده‌ها و چکنده‌ها و ستون‌های آهکی متنوع
- هوای مطبوع
- سادگی پیمایش
چگونه مراقب فضای طبیعی غار رودافشان باشیم
غارنوردان و طبیعت‌دوستان حرفه‌ای بر این باور هستند که سفر به غار آداب دارد. مهم‌تر از آن باید با افراد آشنا به این رشته ورزشی و گردشگری پرداخت و سفر به تاریکی غار را تجربه کرد. از سوی دیگر باید هر گردشگر طوری غار را ترک کند و محیط زیستش را دست نخورده باقی بگذارد که انگار هیچ بشری تا کنون پا به آنجا نگذاشته است.
متاسفانه در نزدیکی این غار تابلوهایی برای آگاهی دادن به گردشگران و جلوگیری از آسیب وجود ندارد. ممکن است برای افراد غیرمتخصص در حوزه غارنوردی آسیب‌هایی به وجود بیاید یا گردشگران ممکن است به غار آسیب‌هایی بزنند؛ مانند دیوارنویسی که موجب آلودگی تصویری غار می‌شود یا تخریب سازه‌های سنگی داخل آن.
برخی از گردشگران به دلیل ناآگاهی و بی‌توجهی سازه‌های سنگی را تخریب می‌کنند؛ غافل از این که تشکیل هر دو سانت از سنگ صد هزار سال طول می‌کشد. آنها حتی آلودگی‌هایی را به دلیل حضورشان در غار ایجاد می‌کنند که موجودات زنده مانند خفاش‌های درون غار را فراری می‌دهد. باید گردشگران روی این مسائل حساس شوند. مثلا در زمستان که فصل خواب خفاش‌هاست کمتر به غار بروند و آنها را بیدار کنند. چون آنها اگر در زمستان به خواب نروند تا بهار زنده نمی‌مانند.
چگونه به غار رودافشان برویم
فاصله تهران تا روستای رودافشان ۱۲۰ کیلومتر است که طی کردن آن حدود ۲ ساعت طول می‌کشد. تمام این مسیر آسفالته است.
غار رودافشان کجاست؟
استان تهران، شهرستان دماوند، روستای رودافشان
مسیر دسترسی به غار رودافشان دماوند
برای رسیدن به این غار باید مسیر تهران به سمت فیروزکوه را دنبال کرد پس از طی مسافت ۴۵ کیلومتر ازبومهن و گذر از سربندان به روستای سیدآباد می رسید (این روستا حدود ۲۵ کیلومتر قبل از فیروزکوه قرار دارد) در این روستا مسیر آسفالت سمت راست جاده را باید ادامه داد. مسیر روستای رود افشان با تابلوی سبز رنگی بعد از پمپ بنزین مشخص شده است. بعد از طی ۱۰ کیلومتر و گذر از روستای کلاک، به دوراهی روستای مشهد – رودافشان خواهید رسید،راه سمت راست به روستای مشهد و راه سمت چپ پس از ۵ کیلومتر به روستای رودافشان می رسد. برای رسیدن به غار باید روستا را تا انتها طی کرد.
در این محل پارکینگ سمت چپ و مسیر دسترسی غار در سمت راست قرار دارد.برای رسیدن به غار باید مسیر کوتاهی را کوهپیمایی کرد.مسیر کوهپیمایی شیب تندی دارد و برای بالا رفتن از این کوه بهتر است از مسیر مارپیچ استفاده کرد.
مرتبط: