ششمین دوره اجلاس کمیته میراث ناملموس جهانی در شهر بالی اندونزی، «دانش سنتی لنج‌سازی و دریانوردی ایرانیان در خلیج فارس» را در فهرست میراث معنوی در خطر یونسکو و البته به عنوان اثری نیازمند پاسدارانه فوری ثبت کرد.

با جهانی شدن این دانش بومی و تعهداتی که ایران برای حفاظت و ترویج آن داد، قول و قرارهای زیادی برای همان اقدامات پاسدارانه در طول چند سال گذشته به خصوص چند سال اول جهانی شدن این میراث ناملموس مطرح شدند و چهار سال یک بار نیز متولیان میراث فرهنگی اقدامات مربوط به این پاسداشت را برای ادامه‌ حیات و ترویجش در کشور به یونسکو ارسال کردند، اما بعد از گذشت ۹ سال از شروع ماجرا، ناگهان ورق برگشت.

تا آن‌جا که در ۲۳ آذر هیات وزیران «برنامه جایگزینی شناورهای سنتی تجاری با ظرفیت کمتر از ۵۰۰ تن (لنج تجاری) را با هدف حذف ابزار قاچاق کالا از دریا، انتقال فعالیت‌های غیررسمی به رسمی و تجاری، رونق فعالیت‌های کشتی‌سازی داخلی و خدمات تعمیر و نگهداری آن‌ها و نیز افزایش ایمنی دریایی» به تصویب رساند.

با این تصمیم و در صورت نهایی شدنش که بر اساس همان مصوبه، باید تا پنج سال آینده حذف شوند، احتمال تدریجی حذف این پرونده از لیست یونسکو نیز وجود دارد؛ احتمالی که معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی حتی اجازه‌ی صحبت درباره‌ی آن را نمی‌دهد و تاکید می‌کند که به واسطه‌ی تعهد دولت هیچ‌گاه آن رخ نخواهد داد.

موضوعِ امحا، فقط مربوط به لنج‌های تجاری بود

حالا محمدحسن طالبیان – معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی – در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید: کمیسیون اقتصاد با تشکیل یک کارگروه و عضویت سه دستگاه صمت، نماینده معاونت حقوقی ریاست جمهوری و وزارت راه، جزییات را درآورده تا لنج‌های تجاری را برای تصویب بررسی، و نوع آن‌ها را مشخص کنند تا از فعالیت باز داشته شوند؛ بنابراین میراث فرهنگی در نامه‌ای به دبیر دولت درخواست کرده تا میراث فرهنگی نیز عضو این کارگروه باشد.

او با بیان این‌که در نامه‌ی معاونت میراث فرهنگی تاکید شده تا لنج‌های شناور چوبی که دانش ساخت آن‌ها در فهرست میراث جهانی ناملموس یونسکو به ثبت رسیده، باید از این قانون مستثنی شوند، ادامه می‌دهد: زمانی که این بحث در کمیته‌های فرعی کمیسیون اقتصاد مطرح بود و معاون سرمایه‌گذاری در آن شرکت می‌کرد، نیز با نامه‌ای مکتوب با این اتفاق مخالفت کرده بودیم و حتی در همان زمان مطرح و پیشنهاد شد که این لنج‌ها می‌توانند کاربری گردشگری نیز داشته باشند.

وی با تاکید بر این‌که ثبت جهانی«دانش سنتی لنج‌سازی و دریانوردی ایرانیان در خلیج فارس» در واقع یک تعهد از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران به یونسکو است که باید از آن محافظت کند، ادامه می‌دهد: میراث فرهنگی نماینده‌ی دولت ایران در حوزه‌های مختلف در یونسکو است و چون این اتفاق (حفاظت از دانش سنتی لنج‌سازی) یک تعهد از سوی دولت است، حتما این قصیه مورد توجه هیات وزیران و هیات دولت قرار می‌گیرد تا دانش سنتی بومی لنج‌سازی به فراموشی سپرده نشود.

طالبیان معتقد است: موضوع مصوبه‌ی در دست هیات وزیران فقط مخصوص لنج‌های تجاری بوده که آن‌ها توضیح داده‌اند، اما برای دیگر لنج‌ها با کاربری‌های دیگر حتی می‌توانند با حمایت‌های مختلف مانند دادن وام از آن‌ها استفاده‌های مناسبی کرده و در تداوم این ثروت فرهنگی و میراث ناملموس در کرانه خلیج فارس موثر واقع شوند.

منبع:ایسنا

مرتبط:

دانش ساخت لنج

دستور حذف برای دانش ثبت جهانی‌شده یونسکو ؟!