احترام ویژه اهالی منامین به درختان کهن‌سال ثبت‌شده
منامین یک روستای زیبا در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش خورش‌رستم بوده که در حاشیه رود قزل‌اوزن قرار دارد و به همین از وجود باغات، شالیزارها، جالیزارها، بوستان‌ها و مزارع برخوردار است، میوه‌هایی همچون زردآلو، آلو، هلو، آلبالو، گیلاس، ازگیل، انجیر، شلیل، توت، شاه توت، تمشک، انار، به، سیب، گلابی و انگور در این روستا انبوه است. خیار، گوجه فرنگی، هندوانه، کدوتنبل، کدو، بادمجان، برنج هاشمی، کلزا، ذرت، آفتابگردان، زیتون، پیاز، بادام زمینی، گردو، توت، بادام، کاهو، سیر، هویج، فلفل و سبزیجات نیز از دیگر محصولات این روستا است.
منامین در احاطه کمربندی از کوه‌هایی همچون آق داغ، قافلان‌کوه، قاسم کلکی و کوه علم زمیسی و کوه ساربانان قرار گرفته است. بر اساس سنگ نوشته‌ها و قبرستان‌های فعلی و قدیمی و بنا بر وجود دیوارهایی در خلیفه باغی و وجود سنگ قبرهایی با نماد گوناگون قدمت زیادی را برآورد می‌کنند؛ ذهراب دره‌سی، قانلی‌دره، قزل دره‌سی، قارانقلوق دره‌سی و آق‌دره دره‌هایی هستند که در این روستا قرار دارند.
وجود توده‌های درختان تناور سرو کوهی (ارس) در قبرستان‌ها و اماکن متبرکه مثل کاوان، شمس‌آباد، قوسجین، کزج، دایوکندی، باباغیب دمدل، کیرگان پیری، جیندرری پیر، خانگاه پیر و بنه (چاتلانقوش یا ساقیزآغاجی مسجد دوزی)، نارون‌های باشکوه هشجین و تک آردیج، چنارهای با عظمت روستای نمهیل، وجود زالزالک‌های سفید بارور در اکثر نقاط، درختان گردوی روستای نساز، نوده، میره جین نشانه فراوانی از درختان کهن در این منطقه است.
منطقه خورش‌رستم از قدیم‌الایام یکی از زیستگاه‌های مهم گردو بوده است و گردو جز محصولات خشکباری است که به علت دارا بودن ارزش غذایی بالا و چوب مرغوب آن نقش موثر در اقتصاد کشاورزی منطقه خورش‌رستم و سایر مناطق ایران داشته است.
عمر درخت گردو نسبت به سایر درختان شهر چندین برابر بوده به طوری که ۷۰۰ تا ۸۰۰ سال را تخمین می‌زنند و یک نمونه بارز آن در روستای نوده با عمر ۳۵۰ تا ۴۰۰ سال حدود ۳۷۵ متر مربع فضای سایه‌انداز دارد و رویشگاه درختان بنه روستای منامین و به ویژه ۹ درخت بنه واقع در قبرستان منامین نیز جزو مناطق مطرح در این زمینه است.
بنه یا پسته کوهی درختی از سرده پسته بوده که گونه‌های مختلفی از آن وجود دارد، در محدوده قبرستان منامین که در بالادست روستا قرار گرفته است درختان بنه بسیار قدیمی دیده می‌شود که از قدمت چند صدساله برخوردار هستند، درختان این منطقه که اخیرا به ثبت ملی رسیده در وضعیت سلامت کامل قرار داشته و هیچ‌گونه آسیب انسانی و طبیعی در آن‌ها دیده نشده است.
قبرستانی که این درختان در آن واقع شده‌اند ۲۴ هزار و ۳۱۶ متر مربع مساحت داشته است، البته در حواشی این قبرستان که توسط حصار آهنی محصور شده نیز آثار سفالی دیده می‌شود که بیانگر وسعت بیشتر این محوطه بوده و وجود سفال‌های لعابدار در جوار آن قدمت آن را نشان می‌دهد.
مشخصات ۹ درخت قبرستان منامین که در سال‌جاری به ثبت ملی رسیده شامل این درختان است؛ درخت بنه شماره ۱ قبرستان منامین با محیطی معادل ۳۰۴ سانتیمتر از قطری معادل ۹۷ سانتیمتر برخوردار است، قدمت این درخت ۸۱۷ سال برآورد شده که این بخش در حاشیه قبرستان و در جوار حصار واقع شده است؛ این درخت در سلامت کامل به سر برده و هیچ نوع آسیبی در آن دیده نمی‌شود.
درخت شماره دو محیطی معادل ۳۳۷ سانتیمتر داشته و قطر تنه آن ۱۰۷ سانتیمتر بوده و قدمت این درخت ۹۰۵ سال برآورد شده است و درخت شماره سه نیز محیطی معادل ۲۹۵ سانتیمتر داشته و قطر تنه آن ۹۴ سانتیمتر است، قدمت این درخت ۷۹۳ سال برآورد شده است.
درخت شماره چهار این روستا محیطی معادل ۳۷۰ سانتیمتر داشته و قطر تنه آن ۱۱۷ سانتیمتر با قدمت ۹۹۴ سال است؛ درخت شماره پنج محیطی معادل ۲۶۰ سانتیمتر با قطر تنها ۸۲ سانتیمتر بوده که قدمت این درخت ۷۰۰ سال برآورد شده که در این درخت در بالای تنه کمی پوسیدگی دیده شده ولی آثاری از آفت در آن دیده نمی‌شود.
درخت بنه شماره ۶ روستای منامین دارای محیطی معادل ۳۴۵ سانتیمتر و قطر تنه ۱۰۹ سانتیمتر و قدمت ۹۲۷ سال، درخت شماره هفت محیط ۳۰۷ سانتیمتر و قطر تنه ۹۷ سانتیمتر و ۳۲۵ساله داسته و درخت شماره هشت نیز دارای محیطی معادل ۳۶۴ سانتیمتر و قطر تنه ۱۱۶ سانتیمتر و قدمت ۹۷۸ سال است.
درخت شماره ۹ محیطی معادل ۴۲۶ سانتیمتر داشته و قطر تنه آن ۱۳۵ سانتیمتر است و قدمت این درخت ۱۱۴۴ سال برآورد شده است که در این درخت نیز هیچ‌گونه اثری از بیماری و یا آسیب دیده نشد و این درخت در خارج از حصار قبرستان قرار گرفته و در کنار آن نهر خشکیده‌ای واقع شده که به نظر می‌رسد در فصل بارانی پرآب می‌شود و این درخت درست در جوار آن واقع شده است.
این درخت قدیمی‌ترین درخت بنه در این محوطه بوده و در سلامت کامل به سر می‌برد، البته به نظر می‌رسد که قبرستان روستا محدوده‌ای وسیع‌تر را در بر می‌گرفته و این درخت نیز در محدوده قبرستان قرار داشته است؛ در اطراف این درخت آثاری از استخوان و سفال‌های رنگی دیده می‌شود.
درختان بنه مورد نظر در محدوده قبرستان روستای منامین واقع شده و به علت واقع شدن در قبرستان روستا و قدمت تاریخی آن، از احترام ویژه‌ای برخوردار است.
این درختان دارای چشم‌اندازها و جذابیت‌های زیبا بوده که می‌تواند یک مقصد گردشگری باشد و ثبت ملی این درختان زمینه برای حفاظت و معرفی هر چه بیشتر از این درختان تاریخی را فراهم می‌کند.
منبع: میراث آریا