بوی غذا، دود کباب و صدای خنده و موسیقی فضای متفاوتی را در خیابان سیتیر ایجاد کرده است. در خیابان سنگ‌فرش شده‌ای که هویت تهران در آن جریان دارد، از “شب مردگی” دیگر خبری نیست.
خیابان سی تیر از وقتی سنگ‌فرش شده و شبها به روی خودروها بسته می‌شود، تولدی دوباره را تجربه می‌کند. این خیابان در گذشته در ساعات مختلف روز جزو پرترددترین مناطق تهران بود و در ساعات پایانی شب، خلوت می‌شد و بستر مناسبی برای ناهنجاری‌های اجتماعی بود. حالا “غذا و هنر” فضای متفاوتی به شب‌های این خیابان بخشیده‌اند.
خیابان سی تیر باری تاریخی بر دوش می‌کشد و بخش زیادی از هویت تهران را در خود جای داده است. این خیابان پیش‌تر با نام “قوام‌السلطنه” شناخته می‌شد. در پی استعفای دکتر مصدق در تظاهرات ۳۰ تیر ۱۳۳۱ ارتش به روی طرفداران او در این خیابان و اطراف مجلس آتش گشود. شاه ایران با بالاگرفتن اعتراض‌ها، احمد قوام (قوام‌السلطنه) را از نخست‌وزیری برکنار کرد و دوباره به نخست‌وزیری دکتر مصدق رضایت داد.
خیابان سی تیر حالا دو چهره کاملا متفاوت پیدا کرده است. چهره روز و چهره شب که با بوی غذا، دود کباب و صدای خنده و موسیقی فضای متفاوتی را در این خیابان ایجاد می‌کند.
مجتبی خشایارفر، مدیر امور گردشگری و ابنیه تاریخی شهرداری منطقه ۱۲ می‌گوید: «از سال گذشته گردشگری این منطقه با هدف احیای زندگی شبانه کلید خورد.» اکنون چند ماهی است این خیابان با اجرای طرح ” استریت فود” هر شب میزبان هزاران نفر می‌شود.
وجود ۶۰ درصد آثار به ثبت رسیده پایتخت در منطقه ۱۲ و وجود ۱۵ موزه و دیدنی‌های بسیار دیگر در خیابان ۳۰ تیر، باعث شده تا این منطقه به قطب گردشگری و “هویت‌ساز” تهران تبدیل شود.
خیابان سی تیر خیابانی نوستالژیک است و این حس با دیدن کافه “گل رضائیه” تقویت می‌شود. دیوار‌های پوشیده از عکس نویسندگان و شاعران، میز و صندلی‌های چوبی ساده، نور قرمز که فضا را گرم‌تر می‌کند، بخاری خاموش قدیمی و بوی گرم و ملایم قهوه، مهمانان کافه را به دهه ۳۰ یا ۴۰ تهران می‌برد. این کافه ۸۰ ساله مشتریان پر و پا قرصی مثل رضا براهنی، فروغ فرخزاد و صادق هدایت داشته است.
حال و هوای خیابان سی تیر در شبها کاملا متفاوت شده است. خیابان ۳۰ تیر به پاتوقی برای شبگردان و جایی برای ارائه هنر تبدیل شده است.
اگر بخواهید از تاریخ باستانی ایران اطلاعات کسب کنید یا قصد داشته باشید موزه گردی کنید، پیش از همه باید “موزه ملی ایران باستان” را که “موزه مادر” است در خیابان سی تیر ببینید. “آندره گدلر”، معمار معروف فرانسوی در سال ۱۳۱۶ ساختمان این موزه را به شیوه معماری ساسانیان و “طاق کسری” طراحی کرد.
در کنار غذافروشی‌ها و بساط‌های هنری، صدای اجرای موسیقی زنده نیز به گوش می‌رسد.
جبرییل نوکنده، مدیر موزه ملی درباره پیگیری های این موزه به خبرگزاری میزان می گوید: «به شهرداری منطقه ۱۲ تاکنون سه نامه زده‌ایم و مشکلات این جریان را در چند محور توضیح دادیم. محور اول وضعیت بهداشت و امنیت محیط بود و محور دوم بحث ترافیکی بود که منجر به اختلال تردد گردشگران به موزه ملی می‌شود.»
جلال ملکی، سخنگوی آتش نشانی درباره وضعیت ایمنی دکه‌ها و خودروهای داخل این خیابان به خبرگزاری میزان می‌گوید: «خودروهای فرسوده محل پخت و پز شده و روی باک خودروها اجاق قرار داده‌اند که این اتفاق خطرناکی است.»
ساختمان مجاور موزه ایران باستان که در ابتدا با هدف کتابخانه ساخته شده بود، اکنون به موزه “علوم و فنون” تبدیل شده است. شش گالری “فناوری های بومی”، “مرکز علم”، “از مورس تا موبایل”، “ابزار جراحی”، “انرژی‌های نو” و “تک اثر” دستاوردهای علمی ایران را نمایش می‌دهند.
در “پاتوق جدید” از تهرانی‌ها با آبمیوه، ساندویچ خانگی، غذای محلی و خانگی، شربت، بستنی، غذای سنتی، فلافل، فست فود و قهوه پذیرایی می‌شود.
خانه و محل کار قوام‌الدوله (تا سال ۱۳۳۰) که بعدا به عنوان سفارتخانه مصر، سفارت افغانستان و بانک بازرگانی مورد استفاده قرار گرفت، یکی دیگر از جاهای دیدنی این خیابان است که حالا بخشی از آن به موزه آبگینه اختصاص یافته و بخشی دیگر در اختیار سینما فارابی است. این موزه با معماری غربی و ایرانی، گنجینه‌ای از آثار شیشه‌ای و سفالینه نیز دارد.
از وقتی که کافه‌های سیار تهران به خیابان سی تیر آمده‌اند و با نوشیدنی‌های گرم، چای و قهوه و مانند آن از رهگذران پذیرایی می‌کنند نظر قشر جوان برای تفریح کم هزینه نیز به خیابان سی تیر جلب شده است.
خیابان سیتیر به خیابان ادیان هم شهرت دارد. آتشکده آدریان (عکس)، کنیسه “حیم”، کلیسای پطروس که در سال ۱۸۷۶ ساخته شده و مسجد و مدرسه علمیه مجدالدوله با قدمت ۱۲۵ سال همگی در این خیابان قرار دارند.
خیابان سی تیر در حالی شب‌های شلوغی را تجربه می‌کند که بسیاری از شهرهای ایران دچار “شب مردگی” هستند.
منبع:دویچه وله
