سرپرست اداره‌کل میراث‌‎فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان گفت: احیای  دیوار دفاعی گرگان نه تنها گردشگری استان که می تواند گردشگری ایران را تکان دهد.

دیوار دفاعی تمیشه مربوط به دوره ساسانیان بوده و با شماره ۴۷۵۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، این ديوار به طول تقريبی ۱۲ کيلومتر در جهت شمال- جنوب از دامنه‌های شمالی سلسله جبال البرز شروع‌ شده است.

تَمیشَه یا تمیشه‌ بانصران که در منابع عربی به آن طمیس و طمیسه نیز گفته‌اند، یکی از شهرهای باستانی و تاریخی مهم در خطه‌ تبرستان بوده که امروزه خرابه‌های تاریخی به جا مانده از آن در نزدیکی روستای سر کلاته خراب‌شهر از توابع شهرستان کردکوی واقع است.

تمیشه در روزگار ساسانیان نیز شهری آباد بوده و در اسطوره‌های ایرانی، اقامتگاه فریدون پادشاه آریاییان خوانده‌ شده است. در منابع آمده است خسرو انوشیروان ساسانی به آن شهر رفته و مدتی را در آنجا گذرانده و دستور گسترش شهر و ساخت بارو و دیوار دفاعی تمیشه را به‌منظور جلوگیری از یورش‌ تُرکان و قبایل شرقی داده است.

تمیشه شرقی‌ترین شهر تبرستان و در مرز تبرستان و گرگان(جرجان) بوده است. ابن رسته، تمیشه را نخستین شهر تبرستان از مشرق دانسته و خسرو انوشیروان ساسانی را بناکننده آن خوانده و از دیوار تمیشه که میان تبرستان و گرگان کشیده شده و همچنین از مسجد جامع و جمعیت بسیار این شهر یاد کرده است.

پژوهشگران بر این باورند که به دلیل وجود رشته‌کوه‌های البرز ورود نیروهای مهاجم به سرزمین تبرستان و گیلان کمابیش میسر نبوده، به همین دلیل تنها راه دسترسی و مدخل ورود تازیان و دیگر نیروهای مهاجم تنها از راهی بود که از سرزمین قومس به گرگان می‌رسیده که امروزه به گردنه «خوش ییلاق» مشهور است. بدین منظور نخستین شهری که مورد یورش نیروهای مهاجم قرار داشته گرگان بوده و سرداران خلفا هرگاه که به‌قصد فتح تبرستان می‌آمده‌اند پس از طی راه قومس به گرگان به‌ناچار در آغاز با گرگانی‌ها رودررو شده و سپس به تمیشه و درون تبرستان حمله‌ور می‌شدند. به این ترتیب، تمیشه نخستین شهر تبرستان از سمت شرق و مدخل تبرستان و به‌نوعی پرچم‌دار نبرد با مهاجمان عرب وِ تُرک و مغول و… بوده است.

ابن فقیه، در ذکر تمیشه و دربند آن در البلدان نوشته است: «نخستین شهر طبرستان از سوی گرگان طمیش است و آن در مرز گرگان افتاده است و دروازه‌ای کلان دارد که هیچ‌یک از طبرستانیان نتوانند از آن جای بیرون آیند و به گرگان شوند جز از همین دروازه زیرا دیواری از آجر و آهک از کوه تا دل دریا کشیده شده است آن دیوار را خسرو انوشیروان (۵۳۱ – ۵۷۸ م.) ساخت تا تُرک را از تاراج طبرستان بازدارد.»

در واقع انوشیروان هنگامی ‌که دیوار دفاعی گرگان را در سراسر نواحی شمالی استان گلستان کنونی می‌ساخت، ضلع غربی آن را هم‌ساخت. دیوار دفاعی گرگان از کوه‌های گلیداغ در شرق استان تا دریای خزر  و ضلع غربی آن از دریا تا ارتفاعات رشته‌کوه البرز امتداد داشته است.

ازاین‌رو پژوهشگران و باستان‌شناسان، این دو اثر را یک دیوار می‌دانند که به دلایل نظامی و امنیتی هم‌زمان ساخته‌اند. باستان‌شناسان تأکید دارند دولت ساسانی ديوار تاريخی تميشه را که ادامه ديوار تاريخی گرگان است در اواخر قرن پنجم و ششم ميلادی براي جلوگيری از هجوم هپتاليان ساخته‌اند.

همانند تکنیک ساخت دیوار دفاعی گرگان، در چندين نقطه در مسير ديوار کوره‌های آجرپزی قرار دارد که تأمین‌کننده مصالح اصلی ديوار تميشه بوده است. این ديوار دارای خندق عميق در قسمت غربی و به سمت شهر تميشه است و از سمت شرق به دره‌های عميق و رودخانه منتهی می‌شود.

شهر تميشه و تأسیسات وابسته شهری نیز با قلاع متعدد در غرب ديوار تميشه واقع‌شده بود که دارای معماری منحصربه‌فرد با مصالح بومی بوده و بخشی از بقايای اين شهر در کاوش‌های باستان‌شناسی شناسایی‌شده است. دو قلعه که «نارنج قلعه» و «قلعه دختر» نام دارند، در اواخر دوره ساسانی در ضلع غربی و شرقی ارتفاعات جنگلی جنوب شهر تاريخی تميشه برای حفاظت از اين شهر ساخته‌شده بود و تا اوايل قرون اسلامی از آن‌ها استفاده می‌شده است.

در کاوش‌های مذکور، خندقی به طول سه کيلومتر با عرض و عمق دو متر در کنار ديوار تميشه کشف کردند. نتايج حاصل از اين گمانه‌زنی‌ها بيانگر آن است که طراحان و سازندگان ديوار تميشه در بخش جنگلی اين ديوار از مصالح چوب برای ساخت بخشی از آن استفاده کرده‌اند. به عقيده باستان‌شناسان در طول ديوار تميشه اتاقک‌های چوبی برای برج نگهبانی ایجادشده بود که محل استراحت سربازان ساسانی بود.

تاریخ ویرانی دیوار و شهر تمیشه برای پژوهشگران به‌طور قطع روشن نیست؛ ولی آن چیز که واضح است در عصر سربداران و مرعشیان، یعنی در یورش‌های تیمور، همچنان نام تمیشه و خندق آن در متون تاریخی دیده می‌شود، به همین دلیل پژوهشگران بر این باورند که این شهر در یورش‌های مغولان آسیب کلی و فراوان دیده و در تاخت‌وتازهای تیمور به‌طور کل از صفحه روزگار محو شده است. رابینو دراین‌باره آورده است: «تاریخ ویران شدن تمیشه روشن نیست؛ با آن‌که دلایلی هست که حدس بزنیم آن واقعه در هجوم مغولان اتفاق افتاده است. چیزی که روشن است فراموش‌شدن نام تمیشه پس از وقایع تیموریان و مرعشیان در تاریخ است.»

منبع:میراث آریا

مرتبط:

دیوار گرگان ،دیواری به قدمت دیوار چین

در دامنه کوهی زیبا به نام جهان نما این روستای ییلاقی قرار دارد. این کوه ارتفاعی برابر با ۳۰۸۶ متر دارد. این روستا یکی از مناطق طبیعی حیات وحش ایران است که در حوالی شهر گرگان قرار گرفته است. این روستا ۸۵ کیلومتر از گرگان و ۶۰ کیلومتر از جنوب کردکوی فاصله دارد.

روستاي ييلاقي جهان‏ نما، که يکي از مناطق مهم حيات وحش طبيعي کشور مي‏باشد. براساس مصوبه شوراي عالي حفاظت محيط زيست در سال ۱۳۵۲، به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام گرديد. آثار به جا مانده روستا، مانند گورستان قديمي کمرسرک، جلينگ بلينگ، امامزاده رضي و مرضيه و برج رادکان غربي از قدمت و تاريخ کهن اين منطقه حکايت دارد.

این روستا فصول معتدلی دارد به نحوی که تابستان ها هوایی معتدل و زمستان ها هوایی سرد در این منطقه حکم فرماست. در پاییز و زمستان روستای جهان نما خالی می شود چرا که دما کاهش یافته، برف میبارد. ارتفاعات، چشمه ها، رودخانه ها و جنگل ها از زیبایی های این منطقه در فصول مختلف هستند.

این منطقه به دلیل داشتن چشم‌اندازهای زیبا و مشرف به تمامی نقاط جلگه‌ای از جمله کردکوی، گرگان، خلیج گرگان، میانکاله، بندر ترکمن و سایر روستا ها، طبیعت زیبا، برخورداری از آب و هوای مناسب و نزدیکی به کردکوی با فراهم آوردن امکاناتی چند می تواند مکان مناسبی برای تاسیس امانات گردشگری باشد.

همان طور که اشاره شد این روستا درون منطقه حفاظت شده قرار دارد و همین باعث شده است تا در فصولی که هوای قابل تحملی در این روستا موجود باشد گردشگران به صورت فردی یا گروهی به کوهنوردی در این منطقه بپردازند. جنگل های پهن برگ و سوزنی برگ و جانوران وحشی و برج تاریخی رادکان از منابع اکوتوریستی استان گلستان است که در حدود این روستا می باشد.

همین امر می تواند این روستا را به قطب گردشگری استان تبدیل کند. جنگل جهان نما هم از دیگر جاذبه های گلستان می باشد. این منطقه حفاظت شده نامش را از روستا گرفته و مهم ترین بخش آن در کردکوی گلستان قرار دارد. ارتفاع این مناطق از ۶۰۰ متر شروع می شود و به ۳۰۰۰ متر نیز می رسد.

پوشش گیاهی منطقه
پوشش گیاهی متنوع به خاطر آب و هوای مناسب در این منطقه وجود دارد. درختان پهن برگ به همراه علفزار، بوته زار به همراه ارس و درختچه های پهن برگ از انواع پوشش گیاهی این منطقه هستند.
راش، ممرز، بلند مازو، آزاد، سرخدار، نمدار، ارس، زرشک، تمشک، گل گاو زبان، درمنه، مریم گلی، قاصدک و نسترن گونه های گیاهی ارزشمند این مناطق هستند.

وِیژگی جانوری منطقه
حیات وحش منطقه جهان نما به تبع تنوع زیستی ارزشمند منطقه قابل توجه بوده و مناطق مرتفع و کوهستان نظیر چلستان، شاه پسند، تلمبار، کل گله، پیرزن،  در کل از بهترین زیستگاه های حیات وحش به شمار می آید. خرس، مرال، شوکا، پلنگ، خوک وحشی، گرگ، گربه جنگلی، عقاب طلایی، کبک دری از جمله وحوش موجود در این منطقه می باشند.
وجود پرندگانی ویژه نیز بر اهمیت این منطقه افزوده است.

کوه ها و چشمه های منطقه
کوه های مهمی در این حوالی یافت می شود که دوكالی درغرب، شاه‌پسند، كالت و چلستان در مركز، زبله، تلمبار و لنده كوه در شرق بوده و دره‌ های مهم آن شامل مغزی در غرب، جلینك بلینگ در جنوب، سفید دره در مركز و تركت در شمال می باشد.
از این چشمه ها می توان به نخودچشمه، سرخ چشمه، پیرزن چشمه، شربت، تول بنه، سوته، مازوكش، والدیگاه، امام وردی، چهار سرا، چشمه های اطراف محلات جلینگ بلینگ، حاجی آباد، مراد چشمه، تاجین چشمه و چشمه آبگرم زیارت اشاره کرد. به تازگی آب چشمه های این منطقه کاهش یافته است. در این منطقه رودخانه ای در جریان است که چهارباغ نام دارد و هم چنین مسافرین زیادی در تابستان از آن بازدید می کنند.

اقتصاد و محصولات روستا
قسمت اندکي از اراضي روستا در فصل بهار و تابستان، کشت مي‏شود. عمده محصولات زراعي روستا شامل گندم، جو،سيب‏زميني و سبزيجات است. مراتع غني آن موجبات رونق دامداري روستا را فراهم آورده و انواع محصولات دامي مانند شير، پنير، کره، پشم و گوشت در اين روستا توليد و فرآوري مي‏شود.

فرهنگ و آداب و رسوم روستا
مردم روستاي جهان‏نما، همانند ساير ايرانيان در اعياد ديني قربان، غدير و فطر به جشن و سرور و در ايام محرم و وفات ائمه به عزاداري مي‏پردازند. همچنين در آستانه سال نو به پيشواز عيد نوروز مي‏روند و مراسم شيب يلدا، سيزده بدر و چهارشنبه سوري را برگزار مي‏کنند.
در جشن‏ها و مراسم عروسي روستا، انواع آوازهاي محلي کتولي با موسيقي محلي اجرا مي‏شود.
پوشاک غالب مردم روستاي جهان‏نما همانند ديگر نقاط روستايي استان گلستان است، ولي تعدادي از زنان روستا در مراسم و جشن‏ها از لباس محلي «گرگان قديمي و کتولي» استفاده مي‏کنند.
انواع غذاهاي گوشتي از قبيل کباب‏ها، خورشت‏ها و همچنين انواع آش‏ها، در روستا تهيه مي‏شود. استفاده از برنج در کنار ديگر غذاهاي اين روستا رايج است و انواع مواد لبني شير، ماست، پنير و کره نيز همراه غذاهاي محلي مصرف مي‏شود.

سایر جذابیتهای منطقه
اینجا یک جورهایی آخر دنیاست. اگر روزی دلتان خواست جایی بروید که از هر چه سر و صداست دور باشد و اصلا تلویزیون هم آنجا نباشد به دهکده زیبا و ییلاقی جهان نما بروید. دهکده ییلاقی جهان نما بسیار زیبا و بکر است و دور از هر گونه آثار تمدن مانند آب و برق و تلفن و غیره است.

سفر به جهان نما این حسن را دارد که می توانید یکی دو شب در خانه روستائیان محل اقامت کنید و سبک زندگی جالب آنها را از نزدیک ببینید. خانه هایی ویلایی که با خشت و گل پوشیده شده اند
و بوی چوب نمدار را به ریه های خشک و شهری شما می دمند!

در قسمت شمالی روستا پرتگاهی به ارتفاع ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ متر وجود دارد که اهالی روستا آن را چکل سر می نامند. به علت ارتفاع زیاد در برخی از فواصل سال این مکان ایستگاه پرواز پاراگلایدر ها به سمت کردکوی نیز میباشد.

جذابیت های این منطقه به همین جا ختم نمی شود! اگر اهل کوهنوردی باشید،  این روستا خوراکتان است! کوهستانی بودن جهان نما و قرار گرفتن كوه های دوكالی در غرب ، شاه‌پسند، كالت و چلستان در مركز، زبله، تلمبار و لنده كوه در شرق این منطقه، فرصت خوبی است تا با همسفرانتان پا به راه کوهستان های سرد و سبز این منطقه شوید. البته دره های این منطقه هم کم از کوه هایش ندارند و شما می توانید برای دره نوردی در مغزی، جلینك بلینگ، سفیددره و تركت اقدام کنید.

تابستان های روستای جهان نما به همان اندازه شلوغ و پر رونق است که زمستان هایش خالی از سکنه می شود!روستایی که با آب و هوای خنک و دلنشینی که دارد، لقب روستای ییلاقی گلستان را گرفته و درست به همین دلیل است که با سرمای استخوان سوز زمستانی اش، جمعیت را در فصل سرما از خود بیرون می راند.
مسیر دسترسی
اين روستا از طريق شهر گرگان و کردکوي قابل دسترسي است و جاده‏اي مناسب دارد.
برای رفتن به دهکده جهان نما از مسیر زیر می توانید بروید:
کردکوی به سمت پارک جنگلی کردکوی روستای درازنو و رادکان و دهکده ییلاقی جهان نما.
این جاده ۷۰ کیلومتر است که ۳۰ کیلومتر آن خاکی است و بهتر است با ماشین مخصوص بروید.
یک راه دیگر هم از دامغان دارد: دامغان- چشمه علی- دیباج– چمن ساور–.

مرتبط:

آبشار رنگو گرگان

آشنایی با جنگل النگدره | بهشت پاییزی گرگان

دیوار گرگان؛ دومین دیوار دفاعی جهان

پارک جنگلی قرق در ۲۴ کیلومتری گرگان بین دو شهر گرگان و علی آباد کتول واقع شده است. مساحت پارک جنگلی قرق ۶۵۰ هکتار است و در محیط جلگه‌ای قرار دارد. ارتفاع نسبی ۱۰۵ متر از سطح دریا واقع است. بلند ترین نقطه آن ۶۰۰ متر و كوتاه ترین آن ۴۰ متر می باشد.

جریان باد در بهار و تابستان از غرب به شرق و شب ها ازجنوب به شمال است. این پارك دارای دو حلقه چاه عمیق است كه از طریق لوله كشی آب به منبعی كه در مركز پارك بر روی تپه ای قرار دارد و سپس به سیستم شبكه آبرسانی متصل می شود كه از نظر كیفیت، از درجه بالایی برخوردار است .

طرح این پارک در سال ۱۳۴۸ توسط مرحوم حسین سعیدی آشتیانی؛ بنیان‌گذار پارک‌های جنگلی ایران، تهیه و عملیات اجرایی آن از ۱۳۵۰ آغاز شد. داخل این پارک، یک پارک وحش (محدوده‌ای برای نگهداری حیوانات وحشی) موجود است. همچنین دارای پناهگاه‌های چوبی برای اسکان بازدیدکنندگان و سایر امکانات رفاهی می‌باشد.

رویشگاه جنگلی آن «انجلی» و «ممرزستان» است و سایر گونه‌های آن بلوط، نمدار، توسکای قشلاقی، افرا، خرمندی و آزاد است و رویشگاه‌های درختچه‌ای و پوششی آن همانند سایر رویشگاه‌های جلگه‌ای ایران است.

در این پارک جنگلی، گونه‌های حمایت ‌شده گوزن قرمز ایران نگهداری و تکثیر ‌شده و به دیگر مناطق کشور برای زیست و زادآوری منتقل می‌شوند. پارک جنگلی قرق به عنوان زیستگاه گوزن قرمز شناخته شده است، گوزن قرمز از گونه‌های حمایت شده محیط زیست است.

بازدید از پارك بیشتر در فصل بهار و تابستان صورت می گیرد و شبكه های آبرسانی، برق رسانی ، سرویس های بهداشتی ، پارك وحش ، پارك كودك ، پناهگاه های چوبی ، محدوده كمپینگ و پیك نیك ،فروشگاه و رستوران ، ساختمانن نگهبانی و انتظامی ، مسیر های آسفالته ماشین رو و پیاده رو از امكانات پارك جنگلی قرق می باشند.

منبع:تریپ یار

مرتبط:

ابراز امیدواری از برقراری پرواز گرگان – آکتائو

آشنایی با جنگل النگدره | بهشت پاییزی گرگان

دیوار گرگان ،دیواری به قدمت دیوار چین

با سفر به گلستان می‌توانیم به جاهای خیلی خوبی برسیم. این نقطه از ایران جایی‌ست که همه‌چیز را با هم دارد. از دشت و جنگل و صحرا تا آبشارهایی که با پیاده‌روی در دل جنگل می‌توان کشف‌شان کرد. آبشار شیرآباد هم یکی از این آبشارهاست.

آبشار شیرآباد کجاست؟

شیرآباد، روستایی‌ست در ۵۵ کیلومتری شرق گرگان که بین علی‌آباد کتول و آزادشهر قرار گرفته و به عنوان آبشار شیرآباد رامیان هم شناخته می‌شود. دلیل این موضوع هم برمی‌گردد به فاصله ۱۱ کیلومتری آبشار تا رامیان.

برای رسیدن به جنگل‌های بکری که ۱۲ آبشار کوچک و بزرگ شیرآباد را در خود جای داده، باید از روستای خان‌ببین به سمت روستای شیرآباد برویم. بعد از روستای شیرآباد به مسیر مالرویی می‌رسیم که راهنمای ما برای بودن در کنار آبشارهاست.

چرا آبشار شیرآباد؟

ایران، پر است از جاهای عجیب‌وغریب و ناشناخته؛ ولی ما فقط با تعدادی از آنها آشناییم و اسم بسیاری دیگر را حتی نشنیده‌ایم. مسیر دسترسی به برخی از جاهای بکر و دست‌نخورده سخت است، اما به بعضی دیگر هم می‌توان راحت رسید. آبشار شیرآباد یکی از این جاهاست.

سکوت این جنگل‌ها ما را در خود غرق می‌کند و باعث می‌شود دیگر به مشغله‌هایمان زیاد فکر نکنیم. انگار که داریم مدیتیشن می‌کنیم و از ما خواسته شده چشم‌هایمان را ببندیم و فقط به صدای محیط گوش بدهیم.

چی می‌شنویم؟ صدای پیچیدن باد لای درخت‌ها، صدای پرنده‌ها، صدای قدم‌هایمان روی برگ‌ها. این سکوتی که در آن هستیم در زندگی روزمره به این آسانی به دست نمی‌آید و برای همین عزیز و دوست‌داشتنی‌ست.

اگر قصدمان دیدن این آبشارها باشد باید بیشتر پیاده‌روی کنیم. نزدیک‌تر که برویم، صدای آب را می‌شنویم و حتما از دیدنش ذوق می‌کنیم و خستگی‌مان در می‌رود.

آبشار شیرآباد، مجموعه‌ایست از ۱۲ آبشار که به صورت پله‌ای پشت سرهم قرار گرفته‌اند. آب از بالای صخره‌ می‌آید و در حوضچه‌ پایین‌دست جمع می‌شود.

سفر بیشتری‌ها با دیدن آبشار اول تمام می‌شود؛ چون برای رسیدن به آبشارهای بعدی باید پیاده‌روی کرد و راه رفتن روی سنگ‌ها یا بالا رفتن از پله‌ها برای همه آسان نیست.

ارتفاع آبشار اول و دوم، به ترتیب ۲۵ و ۱۲ متر است و به آخری که برسیم چشمم‌مان را باید ۳۰ متری بالا ببریم تا نوک آب را بالای صخره ببینیم.

در بعضی روزها، شیرآباد جای سوزن‌انداختن ندارد و عمق ۸۰ متری حوضچه‌اش هم مانع آب‌تنی عده‌ای در آن نمی‌شود. این عمق حتی محرک آنهایی‌ست که دل‌شان می‌خواهد از ارتفاع زیاد به داخل آب شیرجه بزنند.

شیرجه‌ زدن در اینجا تفریح همه‌گیری‌ست. ممکن است در گوشه‌ای نشسته باشیم، ولی دیدن آدم‌هایی که بالای صخره می‌روند و به داخل آب شیرجه می‌زنند ما را هم ترغیب کند، به‌طوریکه چند دقیقه بعد خودمان را بین زمین و هوا ببینیم.

غار دیو سپید را در نزدیکی همین آبشار پیدا می‌کنیم. برای رفتن به داخل غار باید هدلایت داشته باشیم، ولی نیاز به راهنما نخواهیم داشت.

قبل از جنگل پارکینگی وجود دارد که در کنارش سوپرمارکت هم هست، پس بهتر است اگر خریدی داریم از همانجا انجام دهیم.

جاذبه‌های نزدیک

آبشارهای شیرآباد با رامیان ۱۱ کیلومتر فاصله دارند؛ بنابراین بعد از دیدن‌شان می‌توان به جاهای دیدنی رامیان سری زد یا به گرگان برگشت و مثلا به جنگل ناهارخوران رفت.

چشمه گل رامیان: این چشمه در ۵ کیلومتری جنوب رامیان قرار گرفته. شهرت این چشمه به خاطر عمق زیاد و آب سردش است. برای همین هم به آن عنوان عمیق‌ترین چشمه آب سرد ایران را داده‌اند.

قلعه ماران: می‌توانیم به یکی دیگر از مناطق بکر رامیان به اسم قلعه ماران یا موران برویم. این قلعه در ارتفاع ۲۴۳۰ متری از سطح دریا قرار گرفته و شهرتش به‌خاطر وجود اسب‌های وحشی و مناظر سرسبزش است.

مرتبط:آشنایی با جنگل النگدره | بهشت پاییزی گرگان