استان هرمزگان

درست در جنوب خط قرینه ایران، استانی است که به لحاظ وسعت هشتمین استان بزرگ ایران به شمار می رود. همسایه اصلی این استان آبهای آبی خلیج فارس و دریای عمان است. استان هرمزگان از جنوب شرقی به سیستان و بلوچستان، از شمال و شمال غرب به کرمان، از شمال غرب و غرب  به استان فارس و در غرب با بوشهر همسایه است و ۱۴جزیره دارد.

در سال های مختلف، بندرعباس ضمیمه استان های مختلف بود تا اینکه در سال ۱۳۵۵ این شهر و شهرستان های جنوبی که با آن در پیوند بودند به همراه جزایر متعددی که در خلیج فارس نزدیک به خشکی های این منطقه وجود داشتند، با نام هرمزگان به استانی واحد در جنوب کشور تبدیل شدند.

استان هرمزگان از قدیم محل اولین اجتماع ها و مهد فرهنگی کهن بوده و جایگاهی آباد برای تشکیل شهر و دیارهایی با پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی به وجود آورده بود. لر، فارس، عرب، سیاهان آفریقایی و نژادهایی آمیخته به هم در این خطه هویت پیدا کردند که تمام این خلط نژادی در نهایت به فرهنگی با پیشینه ای اصیل و اداب و رسومی قدیمی منجر شده که هنوز در اقصا نقاط استان هرمزگان به چشم می خورد.

زبان اهالی هرمزگان که می تواند شهر به شهر متفاوت باشد یکی از نژاده ترین گویش های زبان فارسی است که از دوره باستان یعنی هخامنشی و اوستایی تا دوره میانه یعنی پهلوی و اشکانی زبان فارسی را زنده نگاه داشته و می تواند برای زبان شناسان و عاشقان فارسی سره، مرکز مطالعه ای عمیق باشد. این زبان است که قدمت یک قوم و غنای آن را مشخص می کند. به همین دلیل است که می توانیم اهالی هرمزگان یا به اصطلاح خودمان بندری ها را مردمی اصیل و رگ و ریشه دار بخوانیم.

بطور كلی استان هرمزگان تحت تاثیر آب و هوای بیابانی و نیمه بیابانی بوده و تابستان های طولانی و گرم و زمستانهای كوتاه و ملایم دارد. تعادل آب و هوای استان هرمزگان تحت تاثیر توده های مختلف هوای شمالی، غربی و جنوبی قرار داشته یعنی عموما خشك و كم باران است. بارندگی استان بیشتر به صورت رگبار و سیلابی در ماه های زمستان است. بر طبق آمارهای موجود، میانگین بارندگی ده ساله اخیر استان هرمزگان حدود ۱۸۰ میلی متر اندازه گیری شده است. با توجه به این داده ها سفر کردن به استان هرمزگان اغلب در زمستان توصیه می شود. یعنی اگر قصد دیدار از این سرزمین جنوبی را دارید، بهتر است خودتان را برای آب و هوایی گرم و گاهی مرطوب آماده کنید. زمستان هوا بسیار مناسب است و غلی رغم باران هایی که ممکن است به صورت اتفاقی شما را سرتا پا خیس کند، برای دیدن سواحل زیبای این استان بهترین زمان ممکن است.

یکی از دلایل عمده اهمیت استان هرمزگان، اقتصاد است. بندرگاه های اصلی ایران در این خطه واقع شده اند و با در اختیار داشتن تنگه هرمز که جدا از وجهه اتصادی، ارزش سیاسی بالایی هم دارد، عملا صادرات و واردات تبادلات دریایی ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس را در دست دارد.

بندر عباس

دومین شهر بزرگ جنوب ایران و مرکز استان هرمزگان، بندر عباس است. بندر عباس بزرگ ترین بندر ایران به شمار می رود که پیشتر با نام بندر گمبرون هم شناخته می شد. یکی از ارکان اصلی در تبادلات دریایی و گمرکات ایران همین شهر بندری است که آن را نه تنها به لحاظ گردشگری که به لحاظ اقتصادی هم در ایران و هم در خارج از ایران حائز اهمیت می کند.

بندر عباس تا تهران ۱۲۸۷ کیلومتر فاصله زمینی دارد. آب و هوای این شهر بندری که دقیقا در شمال تنگه هرمز واقع شده، همانند کل استان گرم و مرطوب است. زمستان ها کوتاه و تابستان ها طولانی و گرم هستند.

در روایت های تاریخی آمده که شاه عباس صفوی توانست شر پرتغالی ها را که در جنوب ایران برای مقاصد سیاسی و تجاری خود کنگر خورده و لنگر انداخته بودند، از سر اهالی آن ها و کل ایران کم کند و به پاسداشت این تلاش موفقیت آمیز او نام شهر از بندر گمبرون، به بندر عباس تغییر یافت.

مردم بندر عباس به طورکلی همگی پیرو آیین اسلام بوده اما اهالی سنی مذهل در میان آن ها درصد کلانی از کل جمعیت شهر را تشکیل می دهند.

آداب و سنن، رسم و رسومات بندری ها زبان زد مردم است. آن ها با توسل به فرهنگ غنی گذشته و ارزش و اعتباری که این شهر از دوره باستان تا کنون در ایران داشته زبان و فرهنگ خود را ترویج داده اند. از این حیث، بندرعباس جایی پر جاذبه برای گردشگران است و تبدیل شدن آن به یکی از قطب های گردشگری باید بسیار زودتر ازین ها اتفاق می افتاد. با ما همراه باشید تا در بخش های بعد به این جاذبه ها اشاره کنیم.

استان هرمزگان
استان هرمزگان

شهرهای مهم استان هرمزگان:

کیش

گفتنی ها در باره کیش آنقدر زیاد است که نویسنده نمی داند از کجا شروع کند. شهری که نه تابستان می شناسد و نه زمستان، نه شب می شناسد و نه روز. یکی از پر جاذبه ترین و گردشگر پذیرترین جزیره های استان هرمزگان کیش است. جزیره ای که هم به لحاظ جاذبه های طبیعی و هم از وجه تجاری بسیار زیبا و پر اهمیت بوده به طوری که مسافران را همه روزه در تمامی ایام سال پذیزا است.

جغرافیای کیش به گونه است که آن را مروارید خلیج فارس معرفی می کنند. جزیره کیش در جنوب شرقی بندر عباس واقع شده و با آن ۲۵۰ کیلومتر فاصله دارد. جزیره کیش از جنوب به امارات و از غرب به بحرین و عربستان می رسد. آب و هوای آن گرم و مرطوب است و تنها در زمستان ها هوایی قابل تحمل و خوب دارد. با تمام این حرف ها، تابستان های گرم مانع از سفر مسافران به این جزیره زیبا نشده است. بنابراین شما در تمامی ایام سال می توانید از مواهب خداداد و کیش بهره مند شوید.

کیش فرهنگ بومی خاص خود را داراست. اقامت در هتل یا تنها گشت و گذار در حوزه ساحلی، شاید نتواند به تمامی فرهنگ غنی مردم را به شما نشان دهد. مردم کیش یا به اصطلاح امروزی، کیشوندان، غذاهای سنتی خاص خود را دارند، لباس سنتی خود را می پوشند و ترکیبی از نژاد های بومی ایران، دراویدی، سیاهان آفریقایی و اعراب هستند که هر کدام را با زبان و ویژگی های خاص خود می شناسند. کیشوندان اغلب ماهیگیر، دام دار یا دریانورد بوده که در گذشته به صید مروارید نیز می پرداخته اند. سواحل بی نظیر کیش میزبان مسابقات جهانی والیبال ساحلی بوده و به همین دلیل هیجانات و تب و تاب ورزش های ساحلی در این شهر نیز اهمیت خاص خود را دارد.

کیش یکی از قطب های اقتصادی و بندرگاه های آزاد ایران است. شکل و شمایل کیش با هتل های شکیل و باراز و مال های بزرگ خرید با هر جای دیگری از ایران تفاوت دارد. اکثر مسافر ها برای خرید به کیش سفر می کنند. زیبایی های طبیعی چون سواحل مرجانی، مسیرهای دوچرخه سواری ساحلی و تفریحات آبی در گونه های مختلف جاذبه های گردشگری کیش محسوب می شوند. اگر به دنبال تمدد اعصاب، آرامش ساحل و دیدن طلوع و غروب هاب بی نظیر کنار ساحل در جوار امکانات رفاهی عدیده ای که در کیش برای شما مهیا شده هستید، کیش بهترین گزینه برای سفر است.

جزیره قشم

بزرگ ترین جزیره خلیج فارس و ایران جزیره قشم است که در کنار تنگه هرمز قرار دارد. در واقع بزرگ ترین جزیره غیر مستقل دنیا قشم است یعنی از سنگاپور، بحرین و سان مارینو دو و نیم برابر بزرگ تر است. شهرت قشم در کنار کیش تا حدی رنگ باخته اما باید بدانیم که زیبایی های طبیعی و منحصر به فرد قشم بسیار زیباتر و غنی تر از کیش است.

قشم تاریخی بسیار دیرینه دارد و از عهد ساسانی تا کنون در منابع تاریخی ذکری از آن به میان آمده است. قشم ۶۵ روستا دارد و خود شهر قشم در شرقی ترین نقطه جزیره واقع شده است و چون در نزدیکی تنگه هرمز واقع شده به لحاظ استراتژیک موقعیتی بس خطیر دارد. بنادر مهم صیادی و تجاری اهمیت قشم را بالا برده و منطقه آزاد تجاری قشم با در این راستا نقشی اساسی داشته و دارند.

پوشش گیاهی قشم بسیار وسیع و متنوع است. اگر برای گردش و شناخت قشم به این جزیره سفر می کنید، پدیده های طبیعی و حیات جانوری قشم می تواند شما را شگفت زده کند. برای این بازدید ها وقت کافی بگذارید چرا که چیزهایی که در قشم می بینید در نوع خود بسیار یگانه و بی همتا هستند.

جنگل های حرا، دره ستارگان، گنبد نمکی و جزایری با ماسه های سورمه ای، شنای دلفین های در آب های آزاد و پارک کروکودیل های قشم همان قدر زیبا و نفس گیر هستند که جاذبه های تجاری آن. پس کوله بار خود را ببندید و به به دل طبیعتی کاملا متفاوت سفر کنید.

جزیره هرمز

یکی از زیبا ترین جزیره های کمتر شناخته شده استان هرمزگان، جزیره هرمز است. می توانید با قایق هایی که هر روزه از بندرعباس عازم این جزیره هستند به آن جا سفر کنید. اقامت گاه های بوم گردی یا خانه هایی که می توانید از محلی های هرمز اجاره کنید، منزل گاه شما خواهند بود.

جزیره هرمز در ۱۶ کیلومتری بندر عباس و در مجاورت تنگه هرمز قرار دارد و به دلیل این موقعیت استراتژیک، آن را کلید ورود به خلیج فارس می دانند. آب و هوای آن گرم و مرطوب است اما در زمستان به گونه ای است که می توان از هوای آن لذت برد. تنها چیزی که ممکن است آزارتان دهد بادهای نگهانی و توفانی است که می تواند گرد و غبار زیادی به پا کند و همین پدیده منجر به بسته شدن راه های آبی از بندرعباس به جزیره هرمز و بالعکس شود که در این صورت ممکن است چند روزی در جزیره گیر کنید.

جزیره هرمز بهشت زمین شناسان است. خاک سرخ هرمز شهرتی جهانی دارد. خاکی که معادن آن ممر درآمد بسیاری از هرمز نشینان بوده و حتی آن را به عنوان ادویه به یک سری خوراکی های خاص خود می زنند.

سواحل زیبا و بکر با ماسه های رنگی، رودخانه ای از بلورهای نمکی که کیلومتر ها طول دارند و به رنگ های زرد و سفید هستند جلوه ای خاص و زیبا به زمین این جزیره داده اند. تپه ها یا دره رنگین کمانی در جای جای هرمز به همراه غارهایی با چکانه های نمکی بلند می تواند سفری ماجرا جویانه برای شما تدارک ببینند، ساحل سورمه ای لاک پشت، دره مجسمه ها ، دژ پرتغالی ها، کوچه پس کوچه ها رنگی موزه نادعلیان بسیار دیدنی است.

دره مجمسمه ها که در واقع دره ای است که باد صخره های آن را به صورت مجسمه انسان یا حیوانات طبیعی در آورده، یکی از بهترین منظرگاه ها برای تماشای غروب خورشید است. جزیره هرمز بسیار بکر است و برای دسترسی به اغلب جاهای دیدنی آن ماشین های مخصوص لازم است.

فرهنگ هرمزنشینان فرهنگی قدیمی و غنی است. موزه دکتر نادعلیان تلاش کرده تا شما را با این فرهنگ آشنا کند. نقاشی های دیورای دور تا دور این موزه تصاویری زیبا و یگانه به وجود آورده که در سرتاسر جزایر استان هرمزگان بی نظیر هستند. مجموعه ای سنگ های و ماسه های رنگی این جزیره در این موزه نگه داری می شوند و بومیان به این موزه ارادت خاص دارند چرا که در حفظ محیط زیست هرمز و یادگارهای بومی آن نقشی اساسی داشته است.

یکی از جشنواره هایی که در هرمز برگزار می شود و همواره از سراسر کشور هنرمندان زیادی را به خود می پذیرد، جشنواره فرش رنگی هرمز است. هرمز به دلیل خاک ها و ماسه های رنگی که دارد، در این مدت جشنواره برای هنمرندان و علاقه مندان مصالحی طبیعی در اختیار می گذارد تا هنرنمایی خود را بر روی سواحل این حزیره به نمایش بگذارند و هنرمندان بومی و هنرمندان غیر بومی به همکاری هم با طرح های نوین مناظر زیبایی خلق می کند که هم پتانسیل های جزیره هرمز را نشان می دهد و هم اوج خلاقیت این همرمندان را.

اگر خطوط ساحلی محلی که برای این جشنواره درنظر گرفته اند را طی کنید، جمعیتی را می بیند که همه مشغول کار هستند و اگر به مسیر خود به سمت ارتفاعات ساحل ادامه دهید می توانید با توسل به افق پیش رویتان در پهنه ای وسیع کل کار آن ها را مشاهده کنید که معمولا طرحی هنری  مدرن و بومی هستند و در نهایت تصویر فرش زیبای ایرانی بر روی ساحل هرمز را مشاهده کنید. این جشنواره معمولا در زمستان و اواخر بهمن بگذار می شود. آن را از دست ندهید که یکی از دیدنی های بی نظیر و منظرگاه های زیبای جزیره هرمز است.

میناب

شهر میناب از توابع استان هرمزگان را گلستان ایران نیز می خوانند. علت چنین نام گذاری و لقبی، شاید به دلیل وجود چشمه ها منابع آب شیرینی است که در میناب وجود دارد و رودخانه های متعددی بر بستر این شهر جاری می شود و همین امر کشاورزی را در میناب رونق داده است.

میناب دومین شهر بزرگ استان هرمزگان است که در بستری جلگه ای واقع شده و تاریخ آن پر افت و خیز است. این شهر یکبار در دوره مغولان کاملا ویران و سپس مجددا ساخته و برپا شده است. اقوام عرب و بلوچ در این شهر در کنار بندری ها زندگی می کنند.

بی شک هر شهری که صنایع دستی بیشتری داشته باشد نسبت به دیگر شهرها از تمدنی دیرینه تر و با فرهنگ تر است و یکی از ویژگی های میناب  وجود انواع صنایع دستی است که آن را در میان دیگر شهر ها شاخص تر کرده است. حتی قبل از عصر فلز در این شهر پر جنب و جوش و پر افتخار صنایع دستی رواج داشته است. صنایعی چون حصیر بافی از رایج ترین و معمول ترین صنایع دستی و تولیدات سنتی شهرستان میناب است چرا که با وجود نخلستان ها و درختان فراوان خرما و پیشینه کشاورزی در این منطقه این فرصت را برای مردم میناب فراهم آمده تا با شاخ و برگ آن درختان به تولید و بافت گونه های مختلف حصیر بپردازند.

حصیر ها بر حسب نیاز مواد استفاده به گونه های مختلفی  بافته می شوند. بافت زبر و خشن و زمخت با تار و پود درشت و زخیم برای برپا ساختن کپر و بافت ظریف برای فرش نمودن و تزئین داخل کومه است.

شیوه کار بدین ترتیب است که ابتدا شاخه های جوان و زاید درخت خرما را هرس می نمایند و پس از آن آن ها به نوارهای باریک تبدیل می کنند و سپس مدتی این نوار های باریگ را در معرض آفتاب قرار می دهند تا خشک و زرد رنگ شوند؛ آنگاه رشته ها را در آب حسابی خیس می کنند تا خوب نرم و منعطف شوند. آنچه به دست می آید  در واقع ماده اولیه و نیز اصلی تولید و ساخت و با فت انواع محصولات حصیری است.

سفالگری نیز در میناب سابقه ای بس قدیمی و کهن دارد. گواه این مدعا وجود کوره های زمینی و چرخ سفالگری دستی که شکل و فرم آن به دوران کهن برمی گردد است.. سفالگران روستای شهوار هنوز به شیوه ای که از جد و آباد خود یاد گرفته اند به حرفه ی سفالگری مشغولند.

روستاییان میناب در عرصه صنایع دستی به دوخت انوع البسه و پوشاک نیز فعال هستند. آن ها البسه مورد نیاز محلی خود را تولید می کنند که به لحاظ مردم شناسی می تواند بسیار زیبا باشد، خاصه که مینابی ها ترکیبی از اقوام مختلف هستند و این میزان تنوع در شهری کوچک و هم زیستی زیبای این مردم یکی از حاذبه های زیبای میناب است. برای لحظاتی در مدت سفر، لازم است به جای دنبال کردن رد آثار تاریخی و قلعه های مختلف، اندکی وارد کوچه پس کوچه های میناب شویم و با فرهنگ بومی آن ها که به شدت خونگرم و مهمان نوازانه است برویم.

استان هرمزگان
استان هرمزگان

بندر لنگه

بندر لنگه سال ها پیش مرکز اصلی صید مروارید در ایران بوده و در حال حاضر از بنادر اصلی ایران به شمار می رود. به لحاظ جغرافیایی این بندر از موقعیت بسیار خوبی برخوردار است چرا که تنگه هرمز را در نزدیکی خود دارد.

همانند دیگر شهرهای استان هرمزگان آب و هوای بندر لنگه هم گرم و مرطوب با تابستان های طولانی و داغ و زمستانی کوتاه و ملایم و است. احتمان باران های سیل آسا و رگباری نیز در این شهر بسیار است. با این حال این شهر را باید شهر بُرکه یا آب انبار دانست. همین باران های سیل آسا یا آب جویبارهای محدودی که در شهر پدیدار می وشند، با کانال کشی به سمت این آب انبار ها هدایت شده و دسترسی مردم در ایام گذشته را به آن ممکن و راحت تر می ساختند. آب انبارهای بندرلنگه شهرت خوبی دارند و در راستای ارزشمندی آن ها به ثبت ملی رسیده اند.

بندر لنگه به لحاظ پتانسل های اقتصادی که دارد شهری مهاجر پذیر است و از قدیم تیره از بحرینی های معروف به «بحرانیان» در این شهر زندگی می کنند. زبان مردم بندر لنگه فارسی با گویش لنگه است.

صنایع دستی معروف بندرلنگه سوزن دوزی و ساخت برقع است که اغلب هنر دستان زنان بومی بندر لنگه است. خانه فکری، مسجد افغان و ملک عباس از حاذبه های دیدنی بندرلنگه هستند.

برای گشت و گذار در بازار بندرلنگه زمانی را در نظر بگیرید و آن را در برنامه خود بگنجانید. بازاری تاریخی بندر لنگه روزگاری در شمار بزرگ ‌ترین بازارهای جنوب قرار داشته است. قسمتی از سقف این بازار از چوب چندل، بوریا، دعان و چوب نخل ساخته ‌شده و زیبایی خاصی دارد. حضور در بازار «مساح» این فرصت را در اختیار شما قرار می دهد که سراغی از صنایع‌دستی این منطقه بگیرید. گلابتون دوزی، خوش دوزی، گلیم ‌بافی، شک بافی و قلاب ‌بافی مهم‌ترین محصولات تولیدی بومی است که اغلب توسط زنان هنرمند بندر لنگه خلق می شود. لباس‌های محلی، روسری‌های زیبا و رنگارنگ و لوازم تزیینی را می‌توانید از این بازار تهیه کنید.

در زمانی که هنوز کشتی ‌های بزرگ و شناورهای غول ‌پیکر بر پیکره دریا حکم رانی نمی کردند، لنج های سنتی در بنادر و اسکله‌های جنوب ایران خودنمایی می‌کردند. اگر برنامه سفری خود را به گونه ای تنظیم کردید که بندرلنگه هم در آن می گنجید به دیدن این لنج ‌های چوبی بزرگ و کوچک بروید. در گوشه و کنار اسکله‌های بندرلنگه، هنوز هم می‌توانید این لنج‌ ها، ناخدا و ملوانانیشان را از نزدیک ببینید. حتی می توانید اگر علاقه مندی شما به حدی بود که صرف دردن لنج ها شما را راضی نمی کند، سری هم به کارگاه ‌های لنج سازی بزنید و با ساخت یک لنج چوبی آشنا شوید. چنین چیزی یکی از آن تحربه هایی است قطعا در جاهای دیگر به آن بر نخواهید خورد.

گشت‌ و گذار در بندر زیبای لنگه حتما شما را به سمت خوراکی ها لذیذ و خاص جنوب می کشاند.‌ غذاهای محلی را فراموش نکنید. یک جور غذای محلی بندر لنگه ای هم هست که در این خطه هوادار زیاد دارد و شهره است  به نام «گبولی». نخود، گوشت گوساله، سیب زمینی آب پز، کشمش، برنج و رب گوجه فرنگی مواد تشکیل دهنده این غذاست. البته گبولی را در دیگر شهر های استان هرمزگان خاصه بندر عباس نیز پخت می کنند و دستور پخت آن با بند لنگه متفاوت است.

سایه خوش منطقه‌ای است در بندر لنگه به سمت بندرعباس که یا باید نام بیابان به آن داد یا ساحل! این منطقه بیابانی در غرب روستایی به همین نام قرار گرفته است. دسترسی به این منطقه از طریق جاده ارتباطی بندر لنگه به بندر عباس ممکن است. منطقه ‌ای با بیابان‌های وسیع شبیه بیابان‌های آریزونا که وقتی در آن آهسته آهسته گام بر می دارید صخره‌های عجیب و غریبش که در اثر فرسایش آب و وزش باد به طرز عجیبی  تراش خورده‌اند را می بیند. خاصه اگر باد ناگهان بوزد و کمی خاک روی صخره‌ها را بلند کند و فضا را دچار حالتی وهم ‌آلود کند. باد و آفتاب و سکوتی سنگین سه پدیده ای هستند که در منطقه سایه خوش خود را نشان می دهند. این بیابان همچنین یک چشمه به همین نام دارد که در شکاف سنگ‌های آهکی مارنی و در دامن کوه می‌جوشد.

معبد هندوهای بندر عباس

جاذبه های گردشگری استان هرمزگان

  • جاذبه های بندر عباس

سفر به بندرعباس اتفاقی بسیار خاص است، همان اندازه که می توانید از دیدن شهرهایی چون شیراز و اصفهان به وجد بیایید بندر عباس نیز می تواند شما را شگفت زده کند. اگر در این شهرها آثار تاریخی شما را غافلگیر نکنند دریا، جزایر و مردمان صمیمی ‌اش این کار را خواهند کرد.

معبد هندوهای بندر عباس

پرستشگاه «بُت‌ِگوران» یا معبد هندوها یکی از آثار تاریخی جالبی است که صرف معماری آن می تواند هر کسی را به شگفتی در آورد. این معبد که در مرکز شهر بندرعباس است در خیابان امام خمینی و روبروی بازار روز قرار دارد. ساختمان این معبد، در سال ۱۲۱۰ ه.ق. در زمان حکومت محمد حسن‌ خان سعد الملک حاکم وقت بندرعباس، از محل جمع‌آوری هدایای هندوها، توسط تجار هندی ساخته شده‌ است.

هندوهای تاجر در بندرعباس سکونت داشتند و پس از مدتی تصمیم گرفتند به جای عبادت در کاروان سراها برای خود معبدی بسازند که بتوانند راحت تر خدایان دین خود را پرستش کنند. مجسمه این خدایان که ویشنو، تسیوا و برهما بودند، پیشتر در ساختمان معبد وجود داشت اما بعدها همین هندوهای تاجر این مجسمه ها را با خود به هند برگرداندند. ساختمان این معبد در ایران یگانه است. گنبد این معبد در سرتاسر ایران معماری منحصر به فردی داشته هرچند نمی توانیم تاثیرات سبک اسلامی بر آن را نادیده بگیریم. معدود نقاشی های بر جا مانده بر در و دیوار این معبد نشان دهنده خدایان آیین برهما و مراسم های دینی است.

موزه مردم ‌شناسی خلیج فارس بندر عباس

این موزه که به دلیل قرار گرفتن در سایت برکه های باران، پتانسیل خوبی برای تبدیل شدن به یکی از بهترین جاذبه های گردشگری بندر عباس را داراست نمونه‌ای ارزشمند از معماری جنوب ایران است و هماهنگی، صداقت، خلاقیت و توجه به ارزش‌های هنری، معماری و فرهنگی منطقه‌ای در آن متجلی شده‌ است.

موزه ساختمانی سه طبقه دارد و بخش مردم شناسی آن بازتابی از بازارهای سنتی بندر عباس، چگونگی آزاد شدن این شهر از چنگ پرتغالی ها و صید و صیادی است. اهمیت موزه های مردم شناسی در اطلاعاتی است که از زندگی روزمره مردم و چگونگی معیشت آن ها به دست می دهد. گردشگر واقعی خواهان دانستن این اطلاعات است تا از شهری که بازدید می کند دیدی بهتر، کلی و جامع تری به دست بیاورد.

این موزه یک بخش باستان شناسی هم دارد که با توجه به داده هایی که در درست داشته و آثاری که کشف کرده رد پای انسان عصر پارینه سنگی و مهاجرتش از آفریقا تا آسیا را دنبال می کند که در نوع خود می تواند برای علاقه مندان جالب باشد. آثار کشف شده در هرمزگان قدمت و غنای این منطقه را به هزاره های پیش از میلاد می رسانند و نشان از اهمیت این حوزه در مطالاعات باستان شناختی و کشف سرگذشت انسان و جوامع ابتدایی دارد.

بخش تاریخی، اسلامی و موزه سکه از دیگر بخش های متنوع این موزه هستند.

موزه مردم ‌شناسی خلیج فارس بندر عباس
موزه آب بندر عباس

موزه آب بندر عباس

قدمت موزه آب بندرعباس به دوران صفویه بر می گردد و از زیر مجموعه های خیابان ۲۲ بهمن شهر است. موزه آب به سبک زیبایی بازسازی شده و در آن انواع کوزه (جهله)، انواع خمره آب به نام (کروش)، خمره‌های سنگی (موو) یایه مشک (مشک تروز)، وتصاویری از ظروف آب و گاو چاه، و چاه چرخ گاوی به نمایش گذاشته شده‌است.

 هدف از راه اندازی موزه آب در بندر عباس شناخت آثار و ابنیه‌های تارخی در زمینه‌های مختلف مربوط به آب است. ایجاد و راه اندازی موزه آب یکی از راه‌های ارائه و نمایش تلاش و سخت کوشی انسان در حفر چاه‌های آب و قنات، و همچنین حفظ ارزش این میراث کهن، نگهداری و شناساندن ابزار و اشیای مربوط به حفر آن می‌باشد.

حمام گله‌داری بندرعباس‌

پس از سال های ۱۳۴۰ با آمدن لوله‌کشی شهری و حمام به منازل، این حمام عمومی به آهستگی به مکانی متروکه تبدیل ‌شد تا اینکه در ابتدای دهه ۱۳۷۰ توسط سازمان میراث ‌فرهنگی در فهرست آثار ملی ثبت و احیا شده و با یک دوره مرمت، امروز در روزهای زوج برای بازدید عموم باز است.

شادروان شیخ احمد گله ‌داری از تاجران خیر و متمکن عهده قاجار بود که با نیت ارایه خدمات اجتماعی به مردم این مکان را تاسیس و وقف مسجد محل که آن هم به مسجد گله‌داری‌ شهره است کرد. قدمت این حمام به دوره قاجاریه می‌رسد.

در خاطرات کسانی که از کودکی به این حمام می رفتند آمده است: حمام گله‌داری در دو نوبت زنانه و مردانه فعال بود. در نوبت زنان کاملا قرق می‌شد و زنان با تشریفات خاصی از صبح تا بعدازظهر خود را در حمام می‌گذراندند.

سیستم گرما دهی حمام شامل انبار سوخت، آتشدان، دیگ، دودکش‌ها و گودال جمع‌آوری خاکستر می شده است. فضای گرم‌کننده حمام به علت نگهداری گرما در عمق زمین قرار داده شده است. آب مصرفی حمام از چاهی به عمق ده متر که هنوز هم پا برجاست، حاصل می ‌شده‌ است.

آب انبار های برکه های باران بندر عباس

یکی از مشکلاتی که شهرهای ایران با آن دست به گریبان هستند، مشکل کمبود آب است. ایران از قدیم با مسئله خشک سالی درگیر بوده است. یکی از راه کارهای ابتکاری ایجاد آب انبار است.

در استان هرمزگان آب انبارهای برکه باران بناهایی زیبا و گیرا ‌ هستند که از دیر باز برای رهگذران و اهلی و سکنه جویای آب در این منطقه منبع امید بوده اند.

بناهای آب انبارهای برکه باران هرمزگان از معماری هوشمندانه‌ای برخوردارند برای استفاده بهینه از آب و گذر از سختی های خشکسالی و کمبود آب و مشقت های تامین آن در گذشته‌های دور ساخته شدند. مجموعه آب انبارهای برکه باران در میان دشت‌های خشک و گرمازده استان هرمزگان همچون ستاره ‌ای از امید می‌درخشند و چشم هر بیننده‌ای را به سوی خود می کشانند.

معماری این آب انبارها به شکل صلیب است و شامل ۵ برکه می ‌شود که معروف ‌ترین این آب انبارها خون سرخ و برکه ‌دریا نام دارد. مجموعه آب انبارهای برکه باران گنبدهای موزون زیبا و منحصر به فردی دارد که در ساخت آن‌ها مصالحی همچون ساروج، سنگ مرجان و سنگ رودخانه به کار رفته است. برکه‌های آب انبارهای برکه باران در فضای وسیع و درخت کاری شده ساخته شده اند. این برکه‌ها ۴ دهنه‌ی اصلی برای ذخیره آب دارند.

برای دیدن آب انبارهای برکه باران هرمزگان به خیابان پاسداران خیابان ۲۲ بهمن جنب موزه بزرگ بندرعباس بروید و از این بنای با شکوه تاریخی دیدن کنید.

آب انبار های برکه های باران بندر عباس
کیش

جاذبه های گردشگری کیش

جدا از بازار و تفریحات آبی که میش شما را تا حد اعلا از منباع تجاری و تفریحی خود بر خوردار خواهد کرد، چند سایت تاریخی نیز در کیش وجود دارند که شاید توجه آن دسته از مسافرانی که به دنبال کردن رد پای انسان و کارهای او علاقه دارند را به خود جذب کند.

مسیرهای دوچرخه سواری کیش

مسیر دوچرخه سواری کیش یکی از طولانی ترین مسیرهای دوچرخه سواری ایران است که در کنار منظرگاه های زیبای ساحلی ساخته شده است. این مسیر ۷۵ کیلومتری، هیچ ماشینی جلوی راه تان نخواهد بود و می توانید با خیال راحت هرجا که دلتان خواست ترمز کنید و از در کنار خط ساحلی آب های نیلگون خلیج فارس راه بروید استراحت کنید و لذت ببرید. نیازی هم نیست که حتما خودتان دوچرخه داشته باشید. می توانید از ایستگاه های مخصوصی که در نقاط مختلف جزیره تعبیه شده اند، دوچرخه کرایه کنید و تا هر کجا که توانش را داشتید، رکاب بزنید.

شهر زیر زمینی کاریز کیش

ایرانیان قدیم برای مقابله با بحران آب و مسئله خشکسالی قنات یا کاریز حفر می کردند. کاریز به چاهی عمودی می گویند که در سطحی شیب دار حفر می شود. شهر زیرزمینی کاریز کیش یکی از جاهای دیدنی کیش است و نمونه ای از قنات‌های قدیمی است که ۲۵۰۰ سال قدمت دارند. می توانید در این تونل های زیرزمینی قدم بزنید و چگونگی سیستم قنات را از نزدیک ببینید. طول این تونل ها به بیش از ۸ کیلومتر می رسد و به همین‌ خاطر وقتی در اینجا قدم می زنید، گویی در شهری زیرزمینی به سر می برید و کل دنیا فارغ می شوید.

جاذبه های گردشگری قشم

دره ستاره ها

حتما فلیم های خارجی زیادی را دیده این که در آن دره های تو در توی صخره ای وحود دارند، یا عمس هایی ازین منتاظر دست ساز خدای طبعیت را دیده اید. شاید خیلی های ندانند که یکی از خوش منظره ترین این دره های در قشم وجود دارد.

در غرب روستای برکه خلف در فاصله ۵ کیلومترى از ساحل جنوبى جزیره قشم، دره ستاره ها با قدمت حدود ۲ میلیون سال، بر اثر فرسایش خاک، سنگ و ماسه ناشى از باد و باران و رگبارها به وجود آمده است. مناظر بی نظیری که این دره های دارند، گاه رعب انگیز و گاه خیالی و رویا آلودند. حتما زمانی را صرف بازدید ازین دره عجیب و غریب کنید.

جنگل حرای قشم

این جنگل‌ها از یکی از دیدنی ترین جاهای قشم هستند. جنگل های حرا در سواحل کنار خلیج فارس و دریای عمان قرار گرفته‌اند و به دلیل اینکه در آب ریشه دارند، در شمار شگفتی ‌های طبیعت و قشم آمده اند. جنگل های حرا در سواحل شمالی و غربی جزیره قشم واقع شده اند.

درختان جنگل حرا قدمتی بسیار زیادی دارند و سال‌های زیادی از عمر آن‌ها می‌گذرد. این جنگل ها در همه فصل‌های سال سرسبز بوده و کسی تا به حال ندیده که آن ها زرد شوند. نکته جالب ماجرا این جا است که این درختان از آب شور برای رشد خود استفاده می‌کنند و طی هزاران سال همنشینی با آب شور، کاملا با آن سازگار شده‌اند. این درختان آب شور دریا را گرفته و آن را به آب شیرین تبدیل می‌کنند و برای رشد خود از آن بهره می‌برند.

blank
گلابتون دوزی
سوزن‌ دوزی
بادله‌ دوزی
blank
خرسک‌ بافی

صنایع دستی استان هرمزگان

گلابتون دوزی

قدمت هنر گلابتون ‌دوزی در استان هرمزگان به دوره هخامنشیان می رسد که یکی از معروف ‌ترین و مهم ‌ترین رشته ‌های صنایع دستی این استان است و از اجزای اصلی پوشش بومی دختران و زنان این خطه به شمار می‌رود. گلابتون‌دوزی نوعی رودوزی سنتی است که جنبه تزیینی دارد.

این هنر در قدیم از نخ ‌های ابریشمی با روکش طلا یا نقره روی پارچه‌های ماهوت، اطلس، مخمل، پشم، کرباس و مخمل با نقش‌های ترنج، محرابی، بازوبندی،‌ ختایی، اسلیمی و محرماتی تزیین می ‌شد ولی امروزه از نخ طبیعی گلابتون که روکش فلزی زرد و سفیدی دارد استفاده می کنند و معمولا روی لباس، یقه، آستین، پیراهن و لبه آستین دوخته می‌شود.

حصیر بافی

حصیربافی هنر زنان و مردان سرزمین های جنوبی است جایی که نخلستان فراوان است و در نتیجه ماده اولیه و لازمه این هنر به راحتی در دسترس است. حصیر بافی از رایج ‌ترین صنایع دستی هرمزگان است.

هنرمندان این رشته از برگ درختان خرما، که به زبان عامه منطقه به «پیش» معروف است، وسایلی حصیری مانند زنبیل،‌ زیرانداز،‌ ناندان، تویزه،‌ بل، سفره، بادبزن، جارو، سبد و کلاه را تولید می‌کنند و در حال حاضر این فرآورده‌های حصیری در روستاهای میناب، بشاگرد و بندر لنگه عرضه می‌شود.

سوزن‌ دوزی

هنر سوزن‌دوزی یکی دیگر از انواع رودوزی هایی است که در بخش بشاگرد استان هرمزگان رونق فراوان دارد و به روش زنان بلوچ انجام می‌شود. سوزن دوزی خاص استان هرمزگان نیست و زنان بلوچی آن را از سال های بسیار قبل تر و از دوره ها کهن تر تاریخ انجام می دادند.

سوزن‌دوزی یکی از مهم‌ترین شیوه‌های تزیین لباس است و با کوک و بخیه ‌های رنگی روی بخش ‌هایی از پارچه لباس طرح‌های فوق ‌العاده را به نمایش درمی‌آوردند. این هنر نیازمند دقت و ظرافتی است که تنها خاص زنان است. طرح های آن از معمولا از طبیعت الهام گرفته شده و به زیبایی هر چه تمام تر روز پارچه پیاده می شود.

بادله‌ دوزی

بادله ‌دوزی یا تلی ‌بافی یکی از رودوزی ‌های سنتی و صنایع دستی هرمزگان است که در لغت ‌نامه ها به معنای یراق به جامه دوختن یا یراق ‌دار کردن جامه است. این نوار با پهنای پانزده سانتی ‌متری از به هم پیوستن چند نوع زری با هم، به‌صورتی که زری بزرگ در وسط و زری ‌های کوچک در اطراف است، تولید می‌شود که معمولا برای تزیین کردن لبه شلوارهای زنانه استفاده می‌شود. بادله دوزی هنری پر زرق و برق است.

خرسک‌ بافی

نوعی از بافت فرش، که پرزهای درشت و بلندی دارد و رنگ‌های بافت آن از رنگ طبیعی پشم تشکیل شده است را خرسک می گویند. در این نوع فرش از پود رو استفاده نمی‌شود و تار و پود و پرز آن از پشم است. نقش‌های به‌ کار رفته در این فرش غالبا هندسی است. توجان از منطقه‌هایی است که خرسک ‌بافی در آن رواج دارد. در گذشته از این محصول به‌ عنوان روانداز استفاده می‌کردند اما در حال حاضر به آن نقش پادری داده اند.

چادر شب‌ بافی

چادرشب ‌بافی یکی دیگر از صنایع اصیل و کهن استان هرمزگان است که مواد اولیه آن در گذشته‌ از پنبه، پشم گوسفند و کرک شتر تهیه می ‌شد و در حال حاضر با الیاف مصنوعی تولید می ‌شود. این محصول به دلیل آن که در شب به عنوان روانداز مورد استفاده قرار می‌گرفته چادر شب نام گرفته است. از چادر شب به عنوان پوشش کمر زنان، روتختی، روبالشی، رومیزی،‌ رختخواب، پرده و زیرانداز استفاده می‌شود.

آداب و رسوم مردم استان هرمزگان:

مراسم یا آیین زار

یکی از جالب ترین و شاید به تعبیری رعب آورترین مراسم اهالی جنوب خاصه قشم، آیین زار است. کسانی که به این آیین باور دارند، معتقدند برخی از انسان‌ها، توسط نیروهای ناپیدا که به آن «باد» می گویند تسخیر می‌شوند. این بادها شخصیت‌های متفاوتی دارند، و موجب بیماری وافسردگی و روان پریشی شخص تسخیر شده می‌شوند. آیین زار برای درمان این اشخاص است و هزینه‌های برپایی این آیین توسط بیمار پرداخت می‌شود.

نخست وقتی بابا یا ماما احتمال بدهد که شخص، مبتلا به یکی از زارها شده، او را مدت هفت روز در حجاب و دور از چشم دیگران مراقبت و نگه داری می کنند و در طول این چند روز با داروهای ویژه و روغن‌های مالشی، تحت نظر قرار می‌گیرد. سپس اهل محل توسط یک خیزرانی (کسی که ایفاگر یکی از نقش‌های مراسم درمان است و چوب ویژه خیزران در دست دارد)، خبردار می‌شوند. از بعد ورود بیمار تا پایان، کل مراسم توسط بابا یا ماما هدایت می‌شود. کار این بابا یا ماما ها و شگردهای آن ‌ها نوعی جادوگری پزشکی تلقی می‌شود. اما مهم‌ترین بخش این آیین آوازی است که آن ها می‌خوانند و سازهایی است که می نوازند تا باد از تن فرد تسخیری بیرون رود. در اعتقاد آن ‌ها این باد ها با موسیقی بر سر مهر می ‌آیند و بابا و ماما به تدریج به هویت باد پی می‌برند و باد نام خود را بر آن ها فاش می‌کند. فاش شدن نام باد آغاز مرحله درمان است چرا که با باد وارد گفت و گو شده و باد خواسته خود را بیان می کند. در صورتی که خواسته‌های باد برآورده شود، باد «زیر شده» و بیمار را آزار نخواهد داد اما «مرکب» خود را کاملا رها نمی‌کند. کسانی که گرفتار این باده‌ها شده باشند در سواحل جنوب به «اهل هوا» معروفند.

این مراسم آیینی در واقع نوعی موسیقی درمانی (روان درمانی) است. موسیقی زار چه از نظر نوع و چه از نظر سازها و چه به لحاظ نغمه‌ها و آوازها با دیگر اشکال موسیقی در بنادر جنوب کاملا متفاوت است.

رسم زنبیل گردانیدن

رسم زنبیل گردانیدن نیز از آیین های مرسوم در استان هرمزگان است. گاهی پیش می آید که طفلی در سن ۱۸ ماهگی یا دو سالگی هنوز به اصطلاح محلی پا‎ نگرفته و راه نمی رود. پدر و مادر طفل، برای راه افتادن بچه خود، یک روز همسایه ها را خبر می کنند و فرزند خودشان را در یک زنبیل که با پوشال درخت خرما، درست شده می گذارند و آن را به دست بچه های همسایه می سپارند تا زنبیل محتوی بچه را به درِ حداقل شش خانه ببرند.  بچه ها با ترتیب خاصی دو طرف زنبیل را گرفته و در حالی که زنبیل را مثل یک تخت روان حرکت می‎دهند با صدای بلند شعری می خوانند و این کار در حدود دو ساعت طول می‎کشد. در پایان مراسم دوباره زنبیلی که بچه در آن است را به خانه پدر و مادر طفل بر می گردانند. پیران و ریش سفیدن و اهالی عقیده دارند که بعد از انجام چنین مراسمی، طفل پا می‎گیرد و راه می‎افتد.

رسم قربانی برای ریزش باران

بر اساس یک رسم قدیمی، همه ساله در استان هرمزگان به خاصه جزیره قشم برای ریزش به ‎موقع باران و یا ریزش زودتر و بیشتر باران، تعداد قابل توجهی گوسفند قربانی می‎کنند و گوشت آن‎ها را به صورت خورش درآورده و به همراه برنج بین فقرا پخش می کنند. مراسم در بیرون شهر صورت می گیرد و پیش از هر کاری اهالی نماز برپا می دارند و سپس گوسفندها را سر می برند. هم زمان با فراهم کردن مراسم قربانی، آب انبارهای خود را که در محل به نام برکه معروف است؛ تخلیه و تمیز کرده و منتظر ریزش باران می مانند.

مغ و مشتا

یکی از آیین های زیبای مردم میناب که در رسم و رسومات و مراسم های آن ها زبان زد است مراسم «مغ و مشتا» است. مغ و مشتا مراسم شکر گذاری برداشت خرما است. جلگه ی پهناور میناب از دیرباز محل زندگی نیاکان مینابی های امروز بوده که همه ی آنان به نوعی دل بسته و وابسته به نخل و زراعت و کشاورزی بوده اند. مغ بیانگر آوازهایی است به یه صورت فولکلور در زبان ها و گویش های محلی مانده است و معمولا در تمامی مراسم ها، از جمله تولد، ازدواج، جشن تکلیف و خاصه مراسم های زراعی، شخم زنی، کاشت بذر و برداشت محصول خوانده می شود.

مشتا زمینی است که معمولا محصور شه تا باغی در آن احداث شود که در میناب این زمین را نخستان هایی تشکیل می دادندو خرما برکت سفر های اهل جنوب است و برداشت آن شکرانه ای دارد تحت هنوان «مغ و مشتا» در میناب برگزار می شود و هواخواه زیادی دارد. اگر بتوانید برنامه سفر خود را به گونه ای تنظیم کنید که این مراسم را ببینید، شاهد مراسی باستانی بوده اید و بر تجارب خود افزوده اید.

سوغات استان هرمزگان

اغلب صنایع دستی های استان هرمزگان را می تواند به عنوان سوغات و یادگاری از دیار جنوب با خود به همراه برد. با این حال در کنار صنایع دستی محصولات متنوع دیگری هم هستند که شما می توانید توشه راه خود از سفر به استان هرمزگان کنید.

ماهی و میگو، خرما، مرکبات، محصولات سفالی، صنایع دستی خصیری، صنایع دستی دریایی که اغلب با صدف و مرجان تولید می شوند، خاک رنگی هرمز و برقع های رنگارنگ و زیبا می توانند سوغاتی های جالبی باشند و شما را همواره به یاد بندر و جنوب بیاندازند.

blank