کوروش دوم، کوروش بزرگ یا کوروش کبیر، بنیان‌گذار و نخستین شاه شاهنشاهی هخامنشی بود که به مدت سی سال، در بین سال‌های ۵۵۹ تا ۵۲۹ پیش از میلاد، بر نواحی گسترده‌ای از آسیا حکومت می‌کرد.

مقبره کوروش کبیر کجاست؟

مقبره کوروش بزرگ، که آرامگاه کوروش دوم هخامنشی ملقب به کوروش بزرگ یا کوروش کبیر است، بنایی بی‌پیرایه ولی با معماری منحصربه‌فرد، در فاصله حدود یک کیلومتری جنوب غربی کاخ‌های پاسارگاد است. مقبره کوروش از همه سوی دشت مرغاب پیداست، به‌ویژه اگر از سمت جنوب غربی از راه باستانی گذر کنیم و از تنگه بلاغی وارد دشت شویم، نخستین چیزی که جلب توجه می‌کند مقبره کوروش  است. آرامگاه کوروش در سال ۲۰۰۴ میلادی به عنوان زیر مجموعه پاسارگاد تحت شماره ۱۱۰۶ در میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌است.

مقبره کوروش، سالم‌ترین بنای پاسارگاد

مقبره کوروش، فرازنده‌ترین و در عین‌حال سالم‌ترین بنای پاسارگاد است. مقبره کوروش، این سازه باشکوه طرحی بسیار باوقار، گیرا، متوازن و متناسب را عرضه می‌دارد. طرح این گونه آرامگاه برخلاف نظر برخی محققان، در ایران ناشناخته نبوده است.

این که گفته می‌شود چنین بام‌های شیب‌دار در ایران رایج نبوده و از نواحی شمال باختری به ایران رسیده است، ناشی از نبود آگاهی‌های پیشین در زمینه نمونه‌های دیگر چنین بام‌هایی در سراسر ایران است که حتی در گورخانه‌های پیش از تاریخی نیز بدست آمده است.

مشخصات مقبره کوروش

اولين بنايی كه در بدو ورود به محوطه تاريخی حفاظت شده پاسارگاد با آن مواجه می شويم بنايی موسوم به مقبره کوروش بزرگ می باشد، آرامگاه کوروش ساخته شده از قطعات سنگ های بزرگ سفيد آهكی است كه روی هم قرار داده شده اند و صفه مقبره را كه متشكل از شش رديف پلكان مرتفع است و همچون هرم خودنمايی می كند را ايجاد می كنند.

از شش طبقه صفه مقبره کوروش، ارتفاع طبقه زيرين ۶۵/۱متر، طبقه دوم و سوم هركدام ۰۵/۱ متر و ارتفاع سه طبقه ديگر هركدام ۵/۵۷ سانتی متر می باشد. مساحت اولين طبقه صفه مقبره کوروش، ۳۵/۱۳ در ۳۰/۱۲ متر می باشد، در حالی كه مساحت طبقه ششم كه اتاق آرامگاه کوروش بر روی آن قرار دارد ۴۰/۶ در ۳۵/۵ متر است.

در مقبره قطعات سنگ ها را با بست های آهنی دم چلچله ای (خاص هنر هخامنشی) وصل كرده اند و از هيچ گونه ملاتی جهت اتصال سنگ ها به هم استفاده نكرده اند. سنگ‌های مقبره کوروش که از معدنی در شمال خاوری سیوند بدست آمده، در قطعات بسیار بزرگ که گاه وزن هر کدام آنها به ده‌ها تن می‌رسد، به شیوه خشکه‌چین بر روی هم چیده و بنا گردیده است. این قطعات آهنی در طول زمان از چشم سارقان پنهان نمانده است.

با این همه و علیرغم گذشت بیش از ۲۵۰۰ سال از عمر بنای مقبره کوروش و پشت سر گذاردن زمین‌لرزه‌ها و حادثه‌های دیگر طبیعی و انسانی، بنای مقبره کوروش بزرگ همچنان سالم و پایدار و استوار بر جای مانده و نشانه‌ای است از توانمندی‌ها و شایستگی‌های معماران، دانشمندان و صنعتگران ایرانی در ایران باستان.

نمای داخلی مقبره

در حال حاضر ارتفاع مقبره از سطح زمين ۱۰/۱۱ متر می باشد. اندازه اتاق آرامگاه کوروش ۱۱/۳ در ۱۷/۲ متر و بلندای آن ۵/۳۲۷ سانتی متر می باشد. اين اتاق در گذشته درسنگی داشته است. ضخامت ديوارهای اتاق مقبره ۵۰/۱ متر می باشد. دیوارهای اتاق آرامگاه کوروش بسیار ضخیم ساخته شده‌اند. بطوری که پس از ورود به اتاق در می‌یابیم که اندازه‌های داخلی آن کمی بیشتر از ۲ متر در ۳ متر است.

هرتسفلد برای نخستين مرتبه متوجه می شود كه اتاق مقبره کوروش دارای دو در بوده و سوراخ های پاشنه درها مشخص است. احتمالا دارای دو در سنگی بزرگ که بر روی همدیگر قرار می‌گرفته‌اند، بسته می‌شده است. چنین درهایی که به سختی باز و بسته می شوند، معمولاّ برای بناهایی بکار می‌رفته است که قرار نبوده رفت ‌و آمدهای زیادی به درون آن انجام پذیرد. این درها نزدیک به ۱۳۰ سانتیمتر بلندی داشته و ورود به اتاق با خم شدن امکان پذیر می‌شده است.

داخل مقبره کوروش بسیار ساده و کف و سقف آن هر کدام از دو قطعه سنگ بزرگ و ضخیم پوشیده شده است. قسمت شيب دار بالای مقبره کوروش كه دو قسمت می شود دارای ۷۵/۴ متر طول و ۸۵ سانتی متر ارتفاع است. در نتیجه وجود این سقف مسطح بر بالای اتاق و در زیر شیروانی، در می‌یابیم که می‌بایست اتاق دیگری در میان این دو سقف وجود داشته باشد.

هر چند که به نظر می‌رسد کنده‌کاری‌های تابوت‌مانندی که در درون تخته‌سنگ‌های بام زیرین و داخلی بنای مقبره کوروش انجام شده است، شیوه‌ای برای سبک کردن آن بوده باشد؛ اما بعید نیست که با توجه به اندازه‌های آنان که برابر با قد و هیکل آدمی است، آنگونه که استاد سامی بیان داشته‌اند، تابوت‌های کوروش بزرگ و «کاساندان» بانوی او بوده باشند.

کتیبه‌هایی های موجود در مقبره

در اطراف و درون مقبره  هیچ گونه آذین و نگاره‌ای وجود ندارد و تنها در نمای سردر سه‌گوش زیر شیروانی و بالای در ورودی، نقش بسیار کم رنگی از نگاره یک گل دوازده‌ گلبرگی متداول هخامنشیان نگاشته شده است. علاوه بر این هیچ گونه کتیبه و نبشته‌ای نیز در مقبره کوروش یافت نشده است.

اما آریان مورخ یونانی گزارش کرده که در مقبره کوروش کتیبه‌ای «به خط ایرانی» به این مضمون دیده شده است: «ای مرد! من کورش هستم، پسر کمبوجیه، من شاهنشاهی پارسیان را بنیاد گذاشتم. من بر آسیا فرمان راندم، اینک بر من رشک مبر». آریان و همچنین استرابو، مورخ دیگر یونانی به نقل از آریستوبولوس وضعیت داخل مقبره کوروش را نیز به اختصار توصیف کرده‌اند. بر پایه گفتار آنان در اتاق مقبره کوروش یک تخت زرین با تابوتی زرین و میز و ساغرهایی وجود داشته است.

البته در درون مقبره و بر سنگ‌هایی در پیرامون آن، کتیبه‌هایی مذهبی و نیز طرحی از یک محراب تراشیده شده که به دوره حکومت اتابکان فارس مربوط می‌شود. در آن زمان از این مکان بعنوان مسجد استفاده می‌شده است! در دوره‌ای نیز که تا همین اواخر ادامه داشته است، این مقبره را به عنوان «قبر مادر سلیمان» می‌شناخته‌اند.

به هر حال همين معروفيت و اشتهار سبب گرديد كه پايتخت و مقبره کوروش بزرگ شاهنشاه عظيم الشأن پارسی از انهدام به دست عرب ها مصون بماند و ايرانیان امروز بتواند در دل این اثر و سایر آثار هویت گمشده خویش را جستجو کرده و آن را به یاد آورند.
امروزه در پاسارگاد تنها یک کتیبه کامل که در چند جای مختلف بر دیوار کاخ‌ها نوشته شده است، دیده می‌شود. این کتیبه‌ها در دو سطر به زبان و خط فارسی باستان، یک سطر ترجمه عیلامی و یک سطر ترجمه اکدی (بابلی نو) نگاشته شده‌اند: «اَدَم کوروشَـ(ـه)، خشایَـثی‌یَـه، هخامنیشی‌یَـه – من کورش، شاه، هخامنشی».

از این کتیبه نسخه دیگری بر بالای سنگ‌نگاره مرد بالدار بوده است که در فاصله سال‌های ۱۲۴۰ تا ۱۲۵۳ خورشیدی ناپدید شده است.

مرتبط:

آیا مقبره کوروش؛ قدیمی‌ترین ساختمان ضد زلزله جهان است؟

سواحل جنوب ایران یکی از بهترین مقاصد برای گشت و گذار زمستانی است؛ هوای گرم و شرجی استان های جنوبی، در این فصل تبدیل به آب و هوایی معتدل و مطلوب برای گردشگران می شود. بوشهر، یکی از این استان هاست که شهرها و جزایرش، بیش از ۹۰۰ کیلومتر نوار ساحلی خلیج فارس را به خود اختصاص داده تا همنشینی با این دریای زیبا و قدم زنی در ساحل تمیزش از جذابیت های سفر به آن جا باشد. البته استان بوشهر فقط ساحل زیبا ندارد، کوهستان هم دارد؛

کوه های نه چندان مرتفعی که باعث ایجاد چشمه ها، آبشارها و سرسبزی هایی در این استان شده است و نخلستان ها و باغ های منطقه که از آن ها سیراب می شوند طبیعت باصفایی پیشِ روی مسافران بوشهر می گذارد. وجود آثار باستانی و تاریخی در بوشهر نیز می تواند انگیزه ای مضاعف برای مسافران و گردشگرانش باشد. پس تا بهار از راه نرسیده و هوا گرم نشده، دست به کار شوید و لذت سفر به این خطه از کشورمان را از دست ندهید.

چطور برسیم؟

فاصله استان بوشهر تا تهران زیاد است و اگر حوصله رانندگی ندارید، امکان سفر هوایی هم برایتان فراهم است.

جاده ای: پرترددترین راه ورود به استان بوشهر، جاده برازجان است و از مسیر یاسوج- نورآباد یا شیراز- کازرون می توانید به آن وارد شوید تا پس از پشت سر گذاشتن برازجان، به شهر بوشهر برسید. استان فارس دو جاده دیگر هم به این استان دارد، فیروزآباد به جم و فیروزآباد به اَهرَم. اگر در استان خوزستان هستید می توانید از بهبهان یا هندیجان به بندر دیلم در غرب استان بوشهر برسید. برای ورود به شرق استان هم باید از هرمزگان وارد جاده گاوبندی (پارسیان) به عسلویه شوید.

هوایی: علاوه بر مرکز استان، شهرهای جم، عسلویه، بَهرِگان (بندر امام حسین (ع)) و جزیره خارک دارای فرودگاه هستند و از فرودگاه اغلب استان های کشور می توانید خود را به این استان دریایی برسانید.

دریایی: برای تهیه بلیت کشتی از بوشهر و گناوه به جزیره خارک، به سایت daryasafar.pmo.ir مراجعه کنید.

موزه گردی؛ موزه ای از جنس دریا

در استان‌گردی‌تان حتما سری هم به موزه های بوشهر بزنید. مثل موزه «دریا و دریانوردی خلیج فارس» که در عمارت قاجاری و زیبای کلاه فرهنگی در ساختمان کنسولگری وقت انگلستان بندر بوشهر قرار دارد. این موزه که زیرنظر نیروی دریایی ارتش اداره می شود، ابزار هدایت کشتی، ادوات سطحی و غیرسطحی جنگی دریایی و البته بقایای کشتی ۱۱۰ ساله «پرسپولیس» را که نخستین ناو جنگی ایران بوده، برای بازدید عموم در محوطه بزرگ خود جای داده است.

بازدید از عمارت های کهن

بازار سنتی بوشهر: شهر بوشهر فقط یک ورودی دارد و از هر مسیری که وارد شهر شوید ابتدا به میدان مطهری می رسید. آنجا باید وارد بلوار طالقانی شوید و در آن برانید تا ساختمان اداره بنادر و دریانوردی را در سمت راست تان و خیابان شهدا را در سمت چپ تان ببینید.

وارد خیابان شهدا شوید تا به بازار نزدیک تر شوید. بازار سنتی بوشهر در دوران قاجار ساخته شده است و آثار معماری آن دوران در راسته ها و مغازه ها به چشم میخورد. نورگیرها و تهویه های سقف به گونه ای طراحی شده اند که باران وارد صحن بازار نمی شود و در روزهای گرم بهار و تابستان هم نور خورشید مستقیما به بزار نمی تابد. دو راسته اصلی بازار شامل «معین التجار» و «رییس التجار» هستند و اگر از خیابان لیان وارد بازار شوید، به ترتیب با صنوف قنادی، مسگری، لحیم کاری، طلا و ساعت، بزازی، عطاری، ماهی فروشی و رطب فروشی رو به رو می شوید.

عمارت ها و موزه ها: در شهر بوشهر می توانید از عمارت های تاریخی زیادی دیدن کنید. عمارت کلاه فرنگی در محله «سبزآباد» که محل موزه دریانوردی است و عمارت قاجاری «طاهری» در خیابان ساحلی که موزه مردم شناسی بوشهر در آن مستقر است، آماده بازدید گردشگران است. کلیسای ارامنه یا گریگوری یکی از ساختمان هایی است که حتما باید به تماشای آن رفت. این کلیسا در نزدیکی تقاطع خیابان انقلاب- آیت الله بلادی بهبهانی در محله «شنبدی» قرار دارد و متعلق به دوره حضور انگلیسی ها در بوشهر یعنی حدود ۱۵۰ سال پیش است.

 درخت بزرگ وسط حیاط این کلیسا و گورستان ارامنه پشت آن، بسیار قدیمی و دیدنی است. عمارت تاریخی دیگر بوشهر، عمارت «حاج رییس» است که مجموعه ای از پنج ساختمان تودرتو است و در اواسط دوره قاجاریه توسط تاجری سرشناس به نام «حاج عبدالرسول طالبی» معروف به «حاج رییس» ساخته شده است. این بنا هم در محله شنبدی قرار دارد و تقریبا شش متر تا دریا فاصله دارد. «عمارت گلشن» هم تقریبا ۱۷۰ سال قبل توسط تاجر بزرگی به نام «گلشن» در فاصله ای نزدیک به دریا ساخته شده. این بنا در خیابان خلیج فارس واقع شده است و هم اکنون یگان حفاظت و مرمت سازمان میراث فرهنگی در آن استقرار دارد.

ساحل بوشهر: شهر بوشهر حدود ۱۸ کیلومتر ساحل صخره ای و ماسه ای دارد که البته تمام این ساحل قابل استفاده برای مسافران نیست. اگر خیابان خلیج فارس را در حاشیه دریا ادامه بدهید، به پارک ساحلی می رسید که آلاچیق، قهوه خانه و کافه های زیادی دارد و می توانید کمی آن جا استراحت کنید.

غذاهای محلی: بعد از گشت و گذار در بوشهر و بازارش می توانید به انتهای غربی خیابان لیان (سمت ساحل) بروید و از غذاهای دریایی «رستوران سنتی قوام» (که یک آب انبار ۱۵۰ ساله بوده) لذت ببرید. رستوران های «خاتم» (در کمربندی خلیج فارس)، «اسطوره» (در میدان مطهری) و «میداف» (در مسیر ساحلی جفره) هم فضایی سنتی دارند. همچنین فلافل فروشی های این شهر را فراموش نکنید! «شهرک بهمنی»، «خیابان ساحلی»، «پارک شغاب» و «پارک آب شیرین کن» پر از فلافل فروشی اند.

مسیر بوشهر- برازجان- تنگ‌ارم؛ از ساحل تا کوهستان

نخلستان های آب پخش: از تنها دروازه خروجی بوشهر که بیرون بیایید وارد جاده برازجان خواهید شد. نام دیگر «بزارجان»، «دشتستان» است و در همین جاده می توانید نخلستان های معروفش را ببینید. تقریبا ۱۰ کیلومتر مانده به برازجان، از بزرگراه خارج شده، خروجی سمت چپ را انتخاب کنید که به طرف شهر کوچک «آب پخش» می رود. نخلستان های آب پخش اکثرا در شرق و جنوب این شهر قرار دارند و از آب رودخانه «شاهپور» (یا همان دالَکی) تغذیه می شوند که البته این آب از طریق کانال های متعدد و پرتعداد، بین نخلستان ها پخش می شود و علت نامگذاری شهر هم همین بوده است.
خرماهای آب پخش شامل انواع «کبکاب»، «شیخالی»، «بریمی»، «محبوبی»، «برهی»، «قندی» و… بوده که نوع «کبکاب» آن بسیار گوشتی و آبدار است. می توانید از آب پخش به برازجان برگردید یا مسیرتان را به طرف شهر سعدآباد ادامه دهید تا بتوانید پنج کیلومتر بعد از سعدآباد، روستای «زیرراه» و آبشار معروفش را بدون هیچ پیاده روی ای ببینید. شهر بعدی، «وحدتیه» است و بعد از وحدتیه به جاده اصلی خواهید رسید که آن جا باید به چپ بپیچید.

گور دختر و کوشک اردشیر: حدود هشت کیلومتر برانید تا خروجی «تنگ ارم» را در سمت راست تان ببینید. در این جاده کوهستانی حدود ۳۰ کیلومتر که جلو رفتید، بعد از روستای «رود فاریاب» تابلوهای «آبشار رودفاریاب» را در حاشیه جاده می بینید. برای دیدن این آبشار باید از پله های احداث شده استفاده کنید. در ادامه راه، به شهر سردسیر «تنگ‌ارم» خواهید رسید. معروف بودن «تنگ‌ارم» به خاطر دو بنای تاریخی اش است، «گور دختر» که بنایی سنگی از دوران هخامنشی است و «کوشک اردشیر» که کاخ و عمارتی ساخته شده از سنگ و ساروج است و قدمت ساسانی دارد.

برای دیدن این آثار تاریخی باید یک کیلومتر بعد از شهر تنگ‌ارم، در جاده فرعی که سمت چپ تان می بینید حدود ۳۰ کیلومتر برانید و گردنه را رد کنید و وقتی به دشت رسیدید، سه راهی را به سمت چپ بپیچید و ۱۰ کیلومتر دیگر هم جلو بروید تا «گوردختر» و «کوشک اردشیر» را در سمت چپ خود و به فاصله نسبتا نزدیک از جاده ببینید.

مسیر بوشهر تا بندر سیراف؛ راه آبی ابریشم

دلوار: «رئیسعلی دلواری» نماد مبارزه با استعمار در بوشهر است که خانه اش در شهر دلوار تبدیل به موزه شده است. برای رسیدن به دلوار که در ۴۵ کیلومتری شرق بوشهر قرار دارد، باید از بوشهر خارج شوید و قبل از رسیدن به «چغادک» به جاده سمت راست تان بروید. دلوار علاوه بر خانه رئیسعلی دلواری، ساحل زیبایی هم برای قدم زنی دارد.

خورموج: از دلوار به «جائینک» بروید و جاده فرعی «انبارک» را انتخاب کنید. تا بتوانید قبل از رسیدن به شهر «اَهرَم» وارد جاده «خورموج» شوید. در شهر خورموج، «قلعه محمدخان دشتی» را ببینید و سپس از شهر خارج شوید و «بُحِیری» را هم رد کنید و وارد جاده زائر عباسی در سمت راست تان شوید و تا انتهایش بروید، سپس به سمت راست و یک کیلومتر جلوتر به چپ بپیچید تا بتوانید نیایشگاه باستانی و صخره ای «مُند» را در انتهای مسیر ببینید که نمایی شگفت انگیز دارد و حتی می توانید وارد حفره های دست کند آن هم بشوید.

گنبدهای نمکی جاشَک: جاده خورموج- کنگان را ادامه دهید تا ابتدا به شهر کوچک «کاکی» برسید. تقریبا ۱۶ کیلومتر بعد از کاکی، یک جاده فرعی خاکی در سمت چپ تان است که برای ورود به آن باید از دوربرگردان بعدی، وارد باند مقابل شوید. در انتهای این جاده خاکی و شش کیلومتری (موسوم به جاده معدن نمک جاشک) می توانید خودروتان را پارک کنید و با کفش مناسب، شروع به دامنه نوردی در میان گنبدهای نمکی کنید. این احجام سنگی نمکی، از همان جا شروع شده است و هرچه جلوتر بروید بزرگ تر و خوش رنگ تر می شوند، شورابه های کوچکی را هم می توانید در مسیرتان ببینید.

بندر سیراف یا طاهری: بعد از جاشَک، به «آبدان» و «کنگان» و سپس «سیراف» خواهید رسید. در بندر سیراف ابتدا به دیدن منطقه باستانی «سیراف» بروید که پر از گودال های چهارگوش است که عده ای آن ها را گورهای کهن می دانند و عده ای هم بر این باورند که این گودال ها برای مهار سیلاب حفر شده اند. بعد از دیدن این محوطه، به دیدن «عمارت نصوری» در انتهای شهر بروید که قدمت قاجاری دارد. در اینجا تماشای ساحل زیبای «بندر سیراف» را هم از دست ندهید.

بندری که در زمان تجارت جاده ابریشم، نقش به سزایی در تجارت بین المللی داشته است و دریانوردان آن از یک طرف تا سواحل جنوبی عربستان و سواحل شرقی آفریقا و از طرف دیگر تا سواحل هندوستان و چین در اقیانوس آرام به تجارت می پرداخته اند.

کوه پردیس: از سیراف که به سمت شمال حرکت کنید و وارد جاده ۲۰ کیلومتر و کوهستانی سیراف- جم شوید، کمی مانده به شهر جم، نمای زیبایی از «کوه پردیس» (یا پَدری) را خواهید دید که البته روایاتی غیرواقعی هم درباره اش وجود دارد، مثل خواص درمانی، جاذبه قوی اش و کشاندن خودروها در سربالایی و… اما تماشای منظره زیبایش خالی از لطف نیست.

چه بخریم؟

سفری با طعم خرید
در استان بوشهر می توانید در دو بندر «گناوه» و «دیلم» از بازارهای ساحلی خرید کنید. از بوشهر به برازجان بروید و در کمربندی برازجان، جاده گناوه را انتخاب کنید وقتی به گناوه برسید ابتدا وارد بلوار جمهوری خواهیدشد. این بلوار را که مستقیم ادامه دهید، از تقاطع پاسداران به بعد، دیگر بلوار نیست و نامش هم خیابان بسیج می شود. از همین جا پاساژها را خواهیددید و اگر در خیابان بسیج، اولین چهارراه را به چپ بپیچید، به میدان امام یا همان بازار اصلی می رسید. از ضلع جنوبی میدان که به طرف پایین حرکت کنید، به بلوار ملوان می رسید و رو به روی تان (سمت اسکله)، بازار ماهی فروش ها را می بینید.

 در کنار بازار ماهی فروش ها می توانید به اسکله بروید و به ویژه هنگام طلوع یا غروب خورشید، عکس های زیبایی از محل پهلوگیری کشتی ها بگیرید. بلوار ساحلی خلیج فارس هم محل مناسبی است برای قدم زدن در ساحل زیبای خلیج فارس. اگر همچنان میل به بازارگردی دارید، می توانید سری هم به بازارهای ساحلی بندر دیلم در ۶۵ کیلومتری گناوه (در مسیر خوزستان) بزنید. اگر هم می خواهید ماجراجویی کنید، می توانید از اسکله «گناوه»، سوار شناورهای مسافربر شوید و به جزیره خارک بروید، شبی را در جزیره سر  کنید و صبح فردا به گناوه برگردید.

منبع: ماهنامه همشهری سرزمین من / برترین ها

مرتبط:

عمارت امیریه _ دیدنی تاریخی بوشهر

ساحل ریشهر بوشهر ساحل پیر جنوب!

استان چهارمحال و بختیاری یکی از شگفت انگیز ترین مقصدهای گردشگری و طبیعت گردی ایران است که متاسفانه آنطور که شایسته و بایسته توانمندی ها و ظرفیت های توریستی و تاریخی این استان زیبا و سر سبز بوده، با استقبال ایرانگردان به ویژه گردشگران بین المللی مواجه نشده است. اگر در نوروز ۹۹ به دنبال مقصدی دیدنی و خاص با طبیعتی هیجان انگیز هستید، سفر به استان چهار محال و بختیاری را در دستور کار قرار دهید که همچون چابهار، استان چهار فصل ایران زمین به شمار می رود.

در واقع استان چهارمحال و بختیاری با اقلیم متنوع دارای جاذبه‌های گردشگری است، وجود آبشارهای دائمی و فصلی، طبیعتی سحرآمیز را پیش روی رهگذران و گردشگران  نوروزی و بهاری قرار داده است.  با چهار محال و بختیاری گردی امروز سرویس گردشگری روزیاتو همراه ما باشید.

تالاب بین المللی چغارخور در استان چهار محال و بختیاری، یکی از دیدنی ترین مقصدهای گردشگری مسافران نوروزی استان است.

آیین های نوروزی چهار محالی ها

نوروز در همه استان های ایران، دیدنی و آیین و سنن خاص خود را دارد که چهار محال و بختیاری ها از این قاعده مستثنی نیستند. چهار محال و بختیاری ها در شب سال تحویل، غذایی را که از برنج و گوشت مرغ یا گوساله و گاو تهیه شده است ، میل می کنند.

در شهر بروجن برای این شب خوراکی مانند قرمه سبزی تهیه می کنند . رسم سمنو پختن نیز از رسومی است که در شهرها و روستاهای این استان به آن اهمیت زیادی داده می شود . قبل از تحویل سال نو نیز سفره هفت سین پهن می شود و علاوه بر هفت سین ، قرآن ، گلاب ، آینه ، تخم مرغ های رنگی ، انواع آجیل ها ، میوه و شمع یا چراغ نیز در سفره مردم این استان وجود دارد .

شهرکردی ها قبل از سال تحویل به زیارت امام زادگان حلیمه و حکیمه خاتون (س) می روند و در آنجا شمع روشن می کنند . عشایر بختیاری نیز همزمان با تحویل سال به مکان سبزتری می روند و سیاه چادر خود را در آنجا برپا می کنند . هنگام تحویل سال بزرگ خانواده قرآن می خواند و همه برای شروع خوب سال یا قرآن می خوانند یا به آیات قرآن نگاه می کنند.

تامین ۱۰ ٪ آب ایران از ۱ ٪ مساحت ایران

اين استان با وجود دارا بودن يك درصد از مساحت كل كشور ده درصد از آب آن را تأمين می كند به طوري كه دو رودخانه مهم كشور ،‌كارون و زاينده رود از ارتفاعات آن سرچشمه می گیرند. شكل ارتفاعات ،‌ميزان نزولات جوی و ارتفاعات از سطح دريا و آب و هوای متنوع استان چشم انداز بكر و متنوعی را فراهم آورده است .جمعیت استان بالغ بر ۱ میلیون نفر است.

فرهنگ کوچ

بيش از نيمی از جمعيت  استان در نقاط شهری و بقيه در مناطق روستايی سكونت دارند و تعدادی نيز كوچنده هستند. یعنی این استان، برای روستا گردها و عاشقان فهم و شناخت سبک زندگی جذاب و سنتی عشایر، یک گزینه فوق العاده به شمار می رود. این استان بیش از ۸۰۰ روستا دارد که هر یک از جذابیت های خاص خود را در معرض دید مسافران نوروزی قرار می دهد.

فرهنگ كوچ در اين استان با وجود بزرگترين جامعه ايلی كشور ( ايل بختياری ) و به طبع آن ايل راه های تاريخی ،‌ سكونت گاه های دائمی و فصلی با اداب و رسوم و فرهنگ و پوشش محلی دارای نمود گسترده و جاذبی است .

گردشگری عشایری

یکی از نمودهای گردشگری در ایران چهار فصل، گردشگری عشایر است که شما را با سبک زندگی دیدنی و هیجان انگیز اقوام ایرانی در پهنه سرزمین هزار رنگ و هزار نقش پارسیان آشنا می کند. عشاير ،‌اين غيور مردان و شير زنان دير زمانی است كه جدالی تاريخي با طبيعت را تجربه می كنند و هر سال با خانواده ،‌رمه و گله باحركتی منظم ،‌مراتع سرسبز و خرم دشت ها و كوه ها را با سختی فراوان طی می كنند و در ايل راه های تاريخی از ييلاق به قشلاق و از قشلاق به ييلاق رهسپارند .

قريب به اتفاق عشاير بختياری ، هفت لنگ و چهارلنگ می باشند و همچنين طوايفی از عشاير قشقايی نيز در استان حضور دارند . اغلب عشاير زمستان ها را در مراكز قشلاق نشين خوزستان و تابستان ها را در مناطق شهرستان های فارسان، كوهرنگ،اردل،كيار،لردگان،و بروجن سپری می كنند .

صنایع دستی استان

پوشاك مردان بختيار شامل كلاه نمدی، چوغا، شولار دبيت (شلوار) ، شال، پاپيچ و گيوه می باشد. پوشش زنان بختياری نيز شامل روسری (كه مينا يا لچك ناميده ميشود) پيشانی بند، پيراهن، شلوار چين دار (تنبان قری) و جليقه، چادر و پاپوش كه ريشه در پوشاك كهن مردمان ايران زمين دارد. پوشش مردان چهارمحال متشكل از كلاه، پيراهن، شال، قبا و شلوار است. پوشش زنان چهارمحال شامل روسری، پيراهن، دامن، جليقه و چادر است.

غذاهای محلی

اگر به این استان رفتید، غذاهای محلی خوشمزه آن را حتما تست کنید که طعم و مزه هیجان انگیزی از مواد ارگانیک حاصل از طبیعت بکر استان را در اختیار شما قرار می دهد.

مردم استان بر اساس شيوه معيشت مبتنی بر دامداری، كشاورزی و باغداری، گياهان وحشی مانند كرفس كوهی، شنگ ، پاكلاغ، چاووك، كنگر و … را پس از پختن با ماست مخلوط کرده که به آن (( تيليكه -تليكه )) گفته می شود.

گوره ماست: از مخلوط : شير و ماست ، (( گوره ماست )) تهيه میكنند .

آش دوغ: از گياهانی مانند موچه ، اوماج و باگياهانی مانند ترشك يا سلمان تره، آش دوغ درست میکنند.

کال جوش: از آب كشك ، كله جوش (كلاجوش ) و با رشته كردن خمير آش برگ پخته مي شود.

آش کاردی: کاردی كه گياهی كوهی است ، در پخت آشی به همين نام مورد استفاده است . كاچی در دو نوع شير و آردی به نام های کاچی شیر و کاچی تامی پخته می شود.

آش ها: آش هاي نذری مانند شير برنج (آش برنج ) ، شله زرد،‌ آش رشته و پنج تن (آش رشته يا آش برگ ) معروفند.

کباب ها: نمیشود به استان سفر کرد و کباب بختیاری را امتحان نکرد! كباب بختياری ، كباب قارچ ، كباب مرغ و كبك تيهو از خوش سليقگی مردم استان در انتخاب نوع غذا است.

نان های محلی: نان خانگی در تنور گلی يا تنور فلزی پخته می شود و در شهرها و روستاها عموميت دارد. فتير نان بسيار نازكی است كه عشاير و بختياري ها بر روی ساج ( توه ، تابه ) می پزند.

دزپات

دژپات در واقع جاده ی پلکانی است که گذشتگان با دستیابی به کوه و سنگ ساخته و معماری جاده سازی را اولین بار در  سخت ترین تنگه ها و دره های فلات مرکزی ایران میتوان در این استان شاهد بود.

آبشار زرد لیمه (بوینه)

آبشار بسیار بکر و زیباست که در بین کوه های سر به فلک کشیده زاگرس و در مسیر کوچ عشایر واقع شده است. مراتع سرسبز و آثار باستانی مثل پل خدا آفرین در اطراف آن، دیدنی هایش را صد چندان می کند.

دره عشق

دره عشق از زیباترین مناطق گردشگری و دیدنی استان چهارمحال و بختیاری است و هر ساله مسافرای زیادی را به سمت خودش می کشاند. این دره رویایی در منطقه مشایخ قرار دارد. اگر به این استان رفتید، دیار از دره عشق که بهشت طبیعت گردی استان چهار محال و بختیاری به شمار می رود را در نوروز دیدنی استان، فراموش نکنید.

شیر سنگی

یکی از نمادهای مردمان لر بختیاریِ که روی گور بزرگان و نامداران این مردم گذاشته شده، شیر سنگی است. در گویش بختیاری به این مجسمه ها برد شیر هم گفته میشود.

قلعه دزک

این قلعه در حال حاضر در اختیار سازمان میراث فرهنگی است و از نقاط گردشگری چهار محال بختیاری به شمار می رود.  در این قلعه، تعدادی از فیلم های تاریخی ساخته شده است.

قلعه چالشتر (قلعه خدارحم خان)

در پنج کیلومتری شهرکرد یک اثر باشکوه از نظر معماری و هنری حجاری در ایران وجود دارد که به اسم قلعه چالشتر شناخته می شود. منزل احمد خان و محمود خان چالش نیز در این منطقه قرار دارد. اثری باشکوه از نظر هنر حجاری در معماری ایران زمین است.

دشت لاله های واژگون

مگر می شود به چهار محال سفر کرد و دشت های سحر آمیز لاله های واژگون را تماشا نکرد! دشت لاله های واژگون یکی از جاذبه های دیدنی و گردشگری ایران و یکی از ۲۰ اثر طبیعی ملی ایران و مورد حمایت سازمان محیط زیست است. این دشت زیر پوششی رنگارنگ از گل هایی قرمز رنگ بوده که گویی نقاش طبیعت، این بخش از تابلوی بزرگ ایران را به گونه ای متفاوت نقاشی کرده است. دشت لاله‌های واژگون کوهرنگ یکی از جاذبه‌های دیدنی و گردشگری ایران است.

این دشت ۳۶۰۰ هکتار وسعت و در استان چهارمحال و بختیاری دارد و رویشگاه اصلی گونهٔ گیاهی لاله واژگون است. محدوده‌ای از این دشت بعنوان اثر طبیعی ملی لاله واژگون تحت حفاظت سازمان محیط زیست ایران قرار دارد. این دشت در شهرستان کوهرنگ واقع شده و جاذبه‌های گردشگری دیگری مانند آبشار کوهرنگ، پیست اسکی چلگرد و چشمه آب معدنی دیمه در نزدیکی آن قرار دارند.

رویشگاه اصلی این گیاه نادر، دامنه کوه‌های آب‌کاسه خوربه، گرگانک و مناطق بنواسنکی و مله زرده‌است. لاله‌های واژگون، که در زبان محلی گل بگریو (گل گریان) و اشک مریم نامیده می‌شوند، در اواخر فروردین ماه به گل می‌نشینند و تا اواخر اردیبهشت گل‌های خود را حفظ می‌کنند.

آبشارگردی در چهارمحال و بختیاری

برای مسافران نوروزی و حتی بهار گردها، دیدن آبشارهای خروشان و بهره بردن از فضای دل انگیز اطراف آن، یکی از جذاب ترین فرصت های گردشگری و طبیعت گردی بوده که خوشبختانه این دیار برف و سبزی، از  نعمت پر آبی در سرزمین خشک و نیمه بیابانی ایران همچون لرستان و کردستان دیدنی برخوردار است. به چهار محال و بختیاری، سرزمین آبشارهای مینیاتوری گفته می شود. چند مقصد آبشار  گردی مهم این استان را برای شما که قصد سفر نوروز و بهاری به این استان جذاب را دارید در ادامه معرفی می کنیم:

منطقه چهارمحال و بختیاری به علت کوهستان‌های بلند و ارتفاعات برف‌گیر، در فصل زمستان پوشیده از برف می‌شوند و کوه‌های مرتفع این منطقه، کانون ذخیره آب‌های روان دایمی و سرچشمه شبکه آب‌های جاری استان هستند.

آبشارهای شیخ علیخان، آتشگاه و گاهکده لردگان، دره عشق، کردی سبزه کوه، تونل اول کوهرنگ، زردلیمه، آبشارهای بهشت‌آباد و لندی از جمله مهم‌ترین آبشارهای استان چهارمحال و بختیاری هستند که از زیباترین جاذبه‌های طبیعی این استان به شمار می‌آیند.

طبیعت سحرآمیز چهارمحال و بختیاری دارای جاذبه های گردشگری زیادی است اما در این میان، آبشار شیخ علیخان از بدیع‌ترین مناظر دل انگیز این استان محسوب می شود، در ده کیلومتری شهر چلگرد مرکز شهرستان کوهرنگ و در ۱۰۵ کیلومتری از مرکز استان واقع در روستای شیخ‌علیخان آبشار زیبایی به همین نام جریان دارد که تن رنجور، از خستگی راه را رمق  تازه می‌بخشد؛ آب از ارتقاع یک تنگه جاری شده و با خود نسیم سردی را در ورودی روستای شیخ علیخان در پیش روی رهگذران و گردشگران قرار داده و با زبان بی‌زبانی از هر تازه واردی میهمان نوازی می‌کند.

آبشار سبزکوه(کرودیکن)، (‌تنگ زندان)، این آبشار در ۳۰ کیلومتری شهر ناغان و ۷۷ کیلومتری شلمزار مرکز شهرستان کیار  قرار دارد و در بین مردم منطقه آبشار دودی یا «کــرودیکن» معروف است، این آبشار در  مجموعه زیبا سبزکوه قرار دارد و مسیر آن از طریق کره‌بس و روستای دره عشق است، ارتفاع آن بسیار بلند و منظره‌ آن بسیار دیدنی و جالب است.

در منطقه‌ سبزکوه آبشارهای دیگری نیز وجود دارد که هم ارتفاع قابل توجهی دارند و هم آب قابل توجهی از آن‌ها سرازیـر می‌شود، از جمله  این آبشارها می‌توان به آبشار قزل اشاره کرد، آبشار ۱۰۰ متری تنگ زندان سبزکوه با هشت آبشار کوچک در شمال منطقه حفاظت شده سبزکوه قراردارد.

آبشار گاهکده لردگان را باید به عنوان یکی از مفرح‌ترین مکان‌های گردشگری استان معرفی کرد که به لحاظ نبود راه مناسب، بیشتر مورد بازدید تورهای طبیعت گرد و علاقمندان به ورزش کوهنوردی و پیاده روی قرار می‌گیرد.

گردشگران و دوستداران جلوه‌های بدیع طبیعت پس از گذشت ۵۵ کیلومتر از مرکز لردگان از میان جنگل‌های پراکنده بلوط، کوه‌های پرشیب و بلندی اطراف رودخانه خرسان به این آبشار با چشم‌انداز زیبا می‌رسند، فاصله ۴۵ کیلومتری لردگان تا روستای طلایه در مسیر این آبشار آسفالت است و مسیر ۱۰ کیلومتری روستای طلایه به روستای ده‌گه و آبشار گاهکده خاکی است، آبشار در دره‌ای زیبا و پوشیده از درختان تنومند گردو و بلوط درمجاورت رودخانه خرسان واقع شده است.

فاصله شما تا شهرکرد

فاصله شهر کرد تا تهران ۵۵۴ کیلومتر
فاصله شهرکرد تا اردبیل ۹۶۳ کیلومتر
فاصله شهرکرد تا تبریز ۹۹۶ کیلومتر
فاصله شهر کرد تا مشهد ۱۲۵۵ کیلومتر
فاصله شهر کرد تا کرمان ۷۸۱ کیلومتر
فاصله شهر کرد تا اصفهان ۱۱۰ کیلومتر
فاصله شهر کرد تا شیراز ۴۴۰ کیلومتر
فاصله شهر کرد تا بندرعباس ۱۰۱۰ کیلومتر
فاصله شهر کرد تا اهواز ۴۵۰ کیلومتر
فاصله شهر کرد تا زاهدان ۱۲۸۰ کیلومتر

اقامت در شهرکرد

اقامت نکته خیلی مهمی برای سفر هست که باید در نظر گرفته شود. در شهرکرد هم خیالتان می تواند از این بابت راحت باشد چون هتل های این شهر به اندازه و کافی هست و سرویس دهی های خیلی خوبی را به گردشگران نوروزی ارائه می دهد. اما توصیه میکنیم نسبت به رزرو هتل یا مهمانسرا یا خانه های روستایی و شهری که در اختیار نوروزگردهای استان قرار می گیرد در اسرع وقت اقدام کنید. برای مثال هتل پارسیان آزادی در بلوار فارابی، هتل دیبا ، هتل دامون، هتل جهانگردی و هتل لاله گزینه های خیلی مناسبی برای اقامت در مرکز استان است.

اگر به این دیار زیبا و دیدنی ایران زمین رفتید، تصاویر نوروز گردی های خود را از طریق کانال های روزیاتو در شبکه های اجتماعی ارسال کنید.

مرتبط:

خنک ترین شهرهای ایران در تابستان

مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان گفت: تمام بناهای تاریخی و میراث فرهنگی ضدعفونی شده و نگرانی خاصی از این بابت وجود ندارد. فروش بلیط نیز الکترونیکی است و مشکل بهداشتی ایجاد نمی‌کند.
فریدون الهیاری درباره اقدامات پیشگیرانه و مقابله با شیوع ویروس کرونا در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری اظهارکرد: از ماه پیش و زمانی که گردشگران چینی در سطح استان رفت و آمد داشتند اقدامات پیشگیرانه برای مقابله با شیوع کرونا در حوزه گردشگری آغاز شد. پس از انتقال این ویروس به کشور هم اقدامات مختلفی از جمله برنامه‌های آموزشی با همکاری دانشگاه علوم پزشکی برای تمام پرسنل اماکن تاریخی در جهت شناسایی افراد مشکوک و جلوگیری از شیوع کرونا برگزار شد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان ادامه داد: برای پرسنل فعال در تأسیسات مختلف گردشگری به خصوص اقامتگاه‌ها نیز کلاس‌های آموزشی ویژه‌ای جهت مقابله با شیوع کرونا برگزار شد. ابلاغیه‌های شبکه بهداشت به تمام تأسیسات گردشگری فرستاده شده و تذکرات لازم از جمله برای شناسایی و معرفی موارد مشکوک و رعایت نکات بهداشتی داده شده است.
وی گفت: تمام بناهای تاریخی و میراث فرهنگی هم ضدعفونی شده و نگرانی خاصی از این بابت وجود ندارد. فروش بلیط نیز الکترونیکی است و مشکل بهداشتی ایجاد نمی‌کند.
الهیاری درباره پیش بینی شرایط مسافران نوروزی با توجه به شیوع کرونا و تحت تأثیر قرار گرفتن گردشگری داخلی، اظهار کرد: جلسه ستادهای نوروزی مرتب در حال برگزاری است ضمن اینکه جلسه ستاد اجرایی خدمات سفر استان هم برگزار شد. پیش‌بینی‌های لازم حسب معمول و متعارف انجام شده، اما بررسی اینکه کرونا چه تأثیری بر سفرهای نوروزی خواهد به هفته پایانی سال موکول شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان تاکید کرد: پیش بینی ما در حال حاضر مانند نوروزهای گذشته است، اما اگر تا پایان سال مساله کرونا حل نشد و احتمال کاهش مسافرت‌های نوروزی وجود داشت آن ظرفیت‌هایی که به صورت مازاد پیش بینی شده بود از چرخه خدمات سفر استان خارج می‌شود.

منبع:ایمنا

مرتبط:شرایط خاص «لغو سفر» اعلام شد