آموزش تورگردان‌های حرفه‌ای لازمه رشد گردشگری کشاورزی
عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: اگر بخواهیم که گردشگری کشاورزی در کشور ما رشد پیدا کند، آموزش و تربیت تورگردان‌های حرفه‌ای در مرحله اول قرار دارد؛ چراکه شناخت آنها از این صنعت گردشگری را به شکلی جذاب معرفی خواهد کرد.
حمدالله سجاسی قیداری در خصوص گردشگری کشاورزی، اظهار کرد: گردشگری کشاورزی به عنوان یکی از گونه‌های گردشگری از زمان گذشته مرسوم بوده و شهروندان به مزارعی که در آنها محصول برداشت می‌شده رفته و کمک می‌کردند. لذا گردشگری کشاورزی پدیده جدیدی نیست اما در دهه‌های اخیر گردشگری کشاورزی در دنیا از حالت کلاسیک کشاورزی خارج شده و بیشتر شکل تجربه منحصربه‌فرد، تفریحی و مشارکت در کارهای کشاورزی پیدا کرده است؛ به همین دلیل اکنون در ادبیات علمی به خوبی به آن پرداخته می‌شود و علاقه‌مندان خاص خود را نیز دارد.
وی افزود: در این نوع گردشگری، گردشگران می‌خواهند به تجربه‌های متفاوتی در زمینه بازدید از جاذبه‌های گردشگری، فرایند تولید یک محصول خاص، مشارکت در فرایند فعالیت‌های کشاورزی و آشنایی با ترکیب زندگی و فعالیت در کشاورزی دست پیدا کنند. البته در شیوه جدید گردشگری کشاورزی که نسبت به گذشته تفاوت دارد این تحول ایجاد شده و بیشتر موضوع تجربه و آموزش مطرح است.
ماهیت چندگانه گردشگری کشاورزی، آن را جذاب‌تر می‌کند
استاد جغرافیا دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به مزیت‌های گردشگری کشاورزی تصریح کرد: امروزه گردشگری کشاورزی هم دارای ماهیت آرامش‌بخش برای گردشگران است، هم ماهیت یادآوری خاطرات برای افرادی که ریشه‌های روستایی داشته‌اند، دارد و همچنین برای برخی آموزشی و برخی دیگر کسب تجربه فعالیت کشاورزی است. بنابراین ماهیت چندگانه‌ای در گردشگری کشاورزی وجود دارد و این ماهیت چندگانه جذابیت آن را بیشتر می‌کند.
سجاسی ادامه داد: به طور کلی، کشورهای مختلف از طرفی بر اساس علاقه‌مندی گردشگران به گردشگری کشاورزی و از طرفی دیگر با توجه به جاذبه‌های منحصر به‌فرد کشور خود در زمینه کشاورزی، به طراحی بسته‌های گردشگری کشاورزی می‌پردازند.
وی خاطرنشان کرد: مناطق جغرافیایی بر اساس تنوع آب وهوایی و موقعیت جغرافیایی مختلف، دارای ظرفیت‌های کشاورزی متفاوتی هستند و بر اساس آن، محصولات متنوعی کشت می‌کنند. لذا به طور کلی باید گفت که مناطق مزیت‌های رقابتی خود در زمینه گردشگری کشاورزی را باید بر اساس ظرفیت‌های مناطق خود شناسایی و بر روی آن سرمایه‌گذاری کنند. برای مثال در شرق ایران نیز زعفران محصولی لوکس است که در دنیا نیز کمیاب بوده و به عنوان جاذبه گردشگری کشاورزی به آن توجه می‌شود.
کشاورزی می‌تواند یک مزیت رقابتی خوب برای جذب گردشگران خارجی باشد
سجاسی تاکید کرد: کشاورزی جزئی از شاخص‌های تمدنی ایران به حساب می‌آید و می‌تواند یک مزیت رقابتی خوب برای جذب گردشگران علاقه‌مند خارجی باشد. بنابراین با توجه به ظرفیت تنوع کشاورزی و اقلیمی که در ایران وجود دارد، می‌توانیم در زمینه گردشگری کشاورزی فعالیت‌های بسیار خوبی انجام دهیم. همچنین می‌توانیم ترکیب بسیار خوبی بین فعالیت‌ها و ظرفیت‌های کشاورزی هر منطقه، با سایر جاذبه‌های گردشگری آن منطقه برقرار کنیم تا این موضوع هم به گردشگری کشاورزی و هم به رشد گردشگری عمومی کشور کمک کند. به عنوان مثال ترکیب گردشگری کشاورزی با گردشگری روستایی، قومی و فرهنگی، تاریخی و علمی ترکیب خوبی می‌شود که می‌توان هنگامی که گردشگر برای بازدید از یک محیط تاریخی و باستانی می‌رود، یک جاذبه گردشگری کشاورزی را نیز در آن موقعیت جغرافیایی پیدا کنیم و همچنین گردشگر را برای بازدید به آن مکان ببریم.
این استاد جغرافیا خاطرنشان کرد: کشاورزی در مناطق تمدنی ایران مانند اطراف بین‌النهرین که اکنون خوزستان را شامل می‌شود، برای جذب گردشگران خارجی می‌تواند به عنوان محلی که نخستین فعالیت‌های کشاورزی انسان بر روی کره زمین در آنجا رواج پیدا کرده است، جذابیت داشته باشد. حتی در شهرها و مکان‌های دیگر ایران نیز می‌توان نمایشگاه‌ها و موزه‌های دارای ابزارهای کشاورزی و شیوه‌های کشت دوران گذشته را برپا کرد و آنها را برای گردشگران به نمایش گذاشت.
یکی از اقدامات مهم در حوزه گردشگری کشاورزی، آموزش کشاورزان محلی است
سجاسی در خصوص نحوه جذب گردشگران کشاورزی بیان کرد: گردشگر کشاورزی داخلی نسبت به گردشگر خارجی درآمدزایی کمتری دارد، اما می‌تواند تعدادش از گردشگر خارجی بیشتر باشد. در هر صورت می‌توان گفت که اگر بخواهیم بر روی این دو گروه کار انجام دهیم، افزایش گردشگران کشاورزی مستلزم سه اقدام و فعالیت مهم است که شامل آموزش و آگاهی بخشی به کشاورزان محلی، افزایش شناخت و آگاهی گردشگران از جذابیت‌های حوزه کشاورزی و طراحی بسته‌های تور و آموزش تورگردانان حرفه‌ای در زمینه گردشگران حرفه‌ای می‌شود.
وی با بیان اینکه در کشور ما اغلب کشاورزان از جذابیت‌های فعالیت‌های کشاورزی برای گردشگران آگاه نیستند، تصریح کرد: بسیاری از کشاورزان کمتر از این مسئله آگاه هستند که چطور می‌توان از طریق گردشگری کشاورزی درآمد کسب کرد. افراد کمی که در این زمینه فعالیت می‌کنند نیز در مراحل ابتدایی قرار دارند؛ بنابراین باید بر روی آموزش کشاورزان و آشنایی آنها با الگوهای موفق گردشگری کشاورزی در دنیا تمرکز کنیم و باعث شویم که کشاورزان بدانند باید چگونه فعالیت کنند تا برای گردشگران جذاب باشد.
عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد افزود: متاسفانه در کشور ما اغلب گردشگران هم از جذابیت‌های موجود در بخش کشاورزی آگاهی بسیار کمی دارند و نیاز است که در زمینه آموزش‌ها و اطلاع‌رسانی‌ها تبلیغات لازم صورت بگیرد. امر آموزش از این جهت توصیه می‌شود که تبدیل به یک گردشگر حرفه‌ای شوند و اطلاع‌رسانی از این جهت است که بدانند چه مزیت‌هایی در کشور ما وجود دارد.
سجاسی با اشاره به اینکه در زمینه تورها و بسته‌های گردشگری در کشور به صورت حرفه‌ای کارهای اندکی انجام شده است، بیان کرد: با اینکه تورهایی در حال حاضر برگزار می‌شود اما این تورها هنوز در مراحل ابتدایی هستند و به همین دلیل اگر می‌خواهیم گردشگری کشاورزی رشد پیدا کند، ابتدا باید به تربیت و آموزش حرفه‌ای تورگردان‌ها پرداخت و در ادامه معتقدم که آژانس‌های گردشگری باید به صورت تخصصی بر روی این موضوع کار کنند و در این زمینه مشتری‌یابی انجام دهند.
زعفران و گلِ محمدی، شاخص‌ترین محصولات ایران برای گردشگران کشاورزی
عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد در مورد اینکه چه محصولاتی در کشور ما می‌توانند برای گردشگران کشاورزی جذاب باشند، عنوان کرد: به طور کلی در کشور ما بهترین و خاص‌ترین محصولاتی که توانایی ایجاد یک تجربه منحصر به‌فرد برای گردشگران را داشته باشند، وجود دارد. برای مثال زعفران و گل‌محمدی که یکی بین‌المللی و دیگری مورد استفاده در عرقیجات است در دسته موارد گفته شده قرار می‌گیرد. چای نیز که در مناطق شمالی کشور ما در حجم زیادی کاشت می‌شود مانند کشور هند و چین مورد توجه گردشگری قرار نگرفته است. البته بازدید از مزارع زیتون، باغات میوه، پرورش گل و گیاهان دارویی نیز می‌تواند برای گردشگر کشاورزی در کشور ما جذاب باشد.
وی اضافه کرد: در حوزه گردشگری کشاورزی همچنین می‌توان بر روی گیاهان دارویی چون گل‌گاوزبان، چای کوهی، نعناع کوهی و حتی پرورش گل‌های زینتی کار کرد که برای گردشگران داخلی نیز مناسب است. در زمینه باغداری نیز به شکل مشارکت در چیدن میوه و کاشت نهال می‌توان فعالیت کرد و این فرصت بسیار خوبی برای گردشگری کشاورزی داخلی به حساب می‌آید.
عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: با توجه به فرایند فعالیت‌های کشاورزی، می‌توان جذابیت‌های گردشگری متنوعی را طراحی کرد، به عنوان مثال برای مرحله کشت و آماده‌سازی مزارع می‌توان یک گردشگری تعریف کرد و افرادی که علاقه‌مند هستند تا در نشاء کردن برنج، بذرپاشی و شخم زدن مشارکت داشته باشند، در این امر شرکت کنند. در مرحله بعدی در کشاورزی نگهداری و پرورش گیاه مورد نیاز است که می‌شود گردشگر در آبیاری، حرص کردن محصولات و… فعالیت داشته باشد. برداشت محصولات نیز مرحله دیگری است که گردشگر کشاورزی می‌تواند در آن فعالیت کند.
سجاسی خاطرنشان کرد: مرحله دیگری که وجود دارد، مرحله بسته‌بندی یا فرآوری محصولات است که گردشگران می‌توانند در آن نیز کمک کنند. به عنوان مثال پس از چیدن زعفران باید گل اصلی جدا، خشک و بسته‌بندی شود که در این مرحله گردشگران می‌توانند فعالیت و کمک کنند و قطعا برای آنها جذاب خواهد بود. بنابراین با توجه به فرایند کشاورزی، چهار مرحله را می‌توان تعریف کرد که گردشگران با توجه به علاقه خود می‌توانند در هر مرحله شرکت کنند، منتهی تورگردان‌ها و کشاورزان باید بدانند که چه نوع بسته‌های گردشگری را تعریف کنند و گردشگر را به مشارکت بطلبند تا گردشگر در مزارع حضور پیدا کند.
وی با بیان اینکه اگر فعالیت کشاورزی را با دامپروری و آبزی‌پروری بیشتر ترکیب کنیم، جذابیت‌های گردشگری ما متنوع‌تر شده و افزایش پیدا خواهد کرد، عنوان کرد: کشاورزی با دامپروری و آبزی‌پروری عجین است و فراهم شدن فرصت بردن دام به چرا، دوشیدن شیر، تولید لبنیات و شرکت کردن در درست کردن ماست و پنیر و استخراج کره، از جمله فعالیت‌های گردشگری است که می‌تواند در ذیل گردشگری کشاورزی گنجانده شود و آن را برای گردشگر جذاب‌تر کند.
منبع: ایسنا
