حدود دوماه پیش بود که خبری منتشر شد مبنی براینکه یک خواننده زن در روستای تاریخی ابیانه تک خوانی کرده بود و پیرو این خبر خواننده زن دستگیر و عوامل و برگزار کنندگان این برنامه هم مواخذه و بازخواست شدند. البته بعدها مطرح شد که این گروه، تحت نظارت تورهای گردشگری مجوز دار نبوده و این برنامه در قالب یک سفر گروهی و دوستانه برگزار شده بود. پس از آن هم تصاویری از رعایت نکردن شئونات اسلامی در دریاچه لفور منتشر شد که خاطیان این ماجرا هم بازخواست شدند. پیش از این هم ما بارها شاهد چنین هنجارشکنی هایی در مناطق گردشگری بودیم. مثل حاضر شدن با پوشش نامناسب در آئین و مراسم دینی شهرهای مذهبی مثل یزد و رعایت نکردن شئونات آن منطقه که موجب رنجش بومیان آن منطقه شد؛ همه این اتفاقات نشان می دهد که بسیاری از گردشگران ما عقاید دینی، مذهبی و فرهنگی مناطقی که به آنجا سفر می کنند را رعایت نمی کنند. این درحالیست که ماده اول کدهای جهانی اخلاق برای گردشگری شناخت متقابل و احترام بین مردم و جوامع است. ولی متاسفانه این مورد در کشور ما اغلب مغفول مانده است.
ممکن است یک مدل پوشش، در شهرهای بزرگ عادی و معمولی به شمار بیاید اما در شهرهای کوچکتر که فرهنگشان با فرهنگ شهرهای بزرگ متفاوت است نامتعارف باشد و اگر ما گردشگر و میهمان این شهرها و مناطق می شویم ملزم هستیم که قوانین مربوط به آن منطقه را رعایت کنیم و به آنها احترام بگذاریم. مثلا در منطقه ای مثل اورامانات که مراسم مذهبی با عنوان پیرشالیار دارند، حضور زنان مجاز نیست ولی متاسفانه در برخی از موارد دیده شده که برخی از گردشگران زن به این رسم پایبند نیستند و اصرار دارند که در مراسم حضور داشته باشند بی توجه به اینکه این حضور موجب رنجش و ناراحتی بومیان و برگزارکنندگان مراسم می شود.
حرمت عالمان و بزرگان دینی منطقه نگه داشته شود
منطقه اورامانات کردستان، که اتفاقا این روزها بخاطر شرایط آب وهوای دلچسبی که دارد میزبان گردشگران بسیاری است، جزو منطقه هایی است که عقاید مذهبی ساکنان آنجا برایشان بسیار مهم است و مردمان این دیار بر سر یکسری مسائل تعصبات خاصی دارند پس ضروریست که گردشگران به این منطقه حواسشان به تعصبات و فرهنگ آنجا باشد.
این مسئله تا جایی مهم است که امام جمعه اورامانات می گوید: مردمان منطقه اورامان تخت پذیرای افراد بی حجاب و بدحجاب نیستند، ما نمی توانیم آنهارا راه ندهیم ولی از آنها با روی باز هم پذیرایی نمی کنیم و میزبان آنها نمی شویم به بیان دیگر مردم، گردشگرانی که متناسب با عقاید و نظرات ما رفتار نمی کنند را نمی پذیرند و میزبان آنها نمی شوند.
ماموستا حامد مردوخی، امام جمعه اورامان تخت گفت: این روستا نسبت به سایر روستاهای گردشگری از لحاظ عقاید دینی مقیدتر است. چون این منطقه میزبان عالمان بزرگ دینی بوده و مردمان این دیار از همان زمان قدیم با آغوش باز پذیرای دین اسلام و اهل توحید بودند و اهل شرک و بت پرستی نبودند؛حتی روایت داریم که بانی مسجد جامع هورامان تخت که مربوط به ۱۳ قرن پیش است اصحاب گرامی دین اسلام بودند یعنی سابقه دینی بودن این روستا مربوط به گذشته های دور است و سابقه تاریخی دارد و هیچوقت اینجا خالی از عالم دینی نبوده است.
وی افزود: بسیاری از گردشگرانی که به این منطقه می آیند چه در تابستان چه در زمستان به منظور زیارت آرامگاه پیرشالیار می آیند بنابراین با توجه به کرامات این پیر باید به اعتقادات دینی منطقه احترام بگذارند و مسائل اخلاقی و عرفی را رعایت کنند.
مردوخی در خصوص کرامات پیرشالیار گفت: سید مصطفی که با عنوان پیرشالیار در این منطقه شناخته شده و از نوادگان امام جعفر صادق (ع) و حضرت زهرا (س) است؛ او یکی از عالمان این منطقه است و در سالهای چهار و پنج هجری در این منطقه می زیسته است البته او پیش از اینکه به هورامان تخت بیاید در بغداد شاگرد عبدالقادر گیلانی بوده است ولی پس از به پایان رساندن تحصیلاتش به هورامان تخت می آید و همین جا ماندگار می شود. او انقدر عالم بزرگی بود که هرکسی برای هرمشکلی به او مراجعه می کرده و مشکلش هم حل می شده است؛ مخصوصا در حوزه علم پزشکی خیلی متبحر و به نام بوده است. داستان مراسم پیرشالیار هم از این قرار است که در همان زمان ها دختر یکی از حاکمان شهر بخارا دیوانه میشود و همه طبیبان از درمان او علاج می شوند تا اینکه به گوش حاکم می رسد که در اورامان تخت عالمی است که همه بیماران را درمان می کند. حاکم بخارا به برادرش می گوید که دختر مرا برای درمان نزد او ببرید اگر درمان شد به عقد همان عالم دربیاورید. آنها با پای پیاده نزد سید مصطفی می آیند و قبل اینکه به سید مصطفی برسند دختر حاکم درمان و مشکلش رفع می شود. عموی دختر می گوید که من وکیلم این دختر را به عقد شما دربیاورم. سید مصطفی می گوید من زندگی درویشی و ناچیزی دارم و مناسب با دختر حاکم نیست ولی دختر قبول می کند و می گوید من از زندگی بریده بودم تو به من زندگی دوباره بخشیدی و در همانجا به عقد سید مصطفی در می آید و حتی قدیمی ها می گویند عروسی و اسباب آن را هم مردم برایش فراهم کردند. امروزه هم مردم برای رفع مشکل و گرفتاریشان نذر او می کنند چون آن پیر بزرگ کرامات بسیاری داشت.
امام جمعه اورامان تخت اضافه کرد: سید مصطفی، شاگردان زیاد و متعددی هم داشته است که به نزد او می آمدند ولی از بین آنها ۹۹ نفر آنها به حد کمال می رسند و انقدر عاشق پیرشان می شوند که همینجا ماندگار می شوند بنا براین هیچکدام از این ۹۹ پیر اهل اورامان نیستند و از مناطق مختلف نزد سید مصطفی آمدند. با توجه به این پیشینه تاریخی و دینی که این منطقه دارد ما توقع داریم که میهمانان و گردشگران هم به این منطقه و عالمان آن احترام بگذارند و به اصطلاح حرمت اینجا را نگه دارند.
این عالم دینی ادامه داد: فلسفه نامیدن سید مصطفی به پیرشالیار هم این است که وقتی درسش را در بغداد نزد عبدالقادر گیلانی تمام می کند، به او می گوید: «برو به پیش، الله یارت باد.» پس از آن در اورامان به او می گویند پیرشالیار.
لزوم آموزش و اطلاع رسانی به گردشگران در خصوص آئین ها و اعتقادات دینی
منوچهر جهانیان رئیس دانشکده علوم گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ هم در خصوص اینکه گردشگران ملزم به رعایت قوانین و عقاید دینی مناطق گردشگری هستند گفت: درباره مشکلات اینچنینی باید به گردشگران اطلاع رسانی شود علاوه بر این جامعه محلی و میزبان باید در این اطلاع رسانی مشارکت کنند. موضوع رعایت و احترام به عقاید جامعه محلی آنقدر مهم است که اولین ماده از ۱۰ ماده کدهای جهانی اخلاق گردشگری به موضوع رعایت آداب و رسوم و اعتقادات و احترام متقابل میان جامعه گردشگری و میزبان اختصاص دارد.
وی افزود: گردشگران حرفه ای که زیاد سفر می کنند اغلب چنین مشکلاتی را ایجاد نمی کنند، چون می دانند که اعتقادات دینی و مذهبی محلی ها به نوعی خط قرمز آنهاست و باید رعایت کنند و احترام بگذارند. آنها با توجه به تجارب حرفه ای خود می دانند که اگر احترام نگذارند با نوعی محدودیت ها و مشکلات مواجه می شوند که موجب دلخوری هردو طرف می شود.
معاون پیشین گردشگری ادامه داد: عدم آگاهی گردشگران و عدم آگاهی برنامه ریزان موجب چنین اتفاقاتی می شود بنابراین پیش از هرچیز لازم است که هردو طرف یعنی هم گردشگران هم مسئولان و برنامه ریزان آموزش ببینند و به مسائل اینچنینی گردشگری آگاه شوند. ضمنا لازم است که ما گردشگرانی که صرفا برای تفریح وبرای گذراندن چندساعت خوشگذرانی به مناطق گردشگری می روند را از گردشگران واقعی که برای شناخت فرهنگ، آداب و رسوم و مراسم مردم یک منطقه سفر می کنند تفکیک کنیم. بیشتر مواقع هم ناشی گری گردشگران نابلد است که محدودیت هایی را برای گردشگران واقعی هم فراهم می کند.
وی در پایان گفت: یکی دیگر از کارهایی که می توان در این باره انجام داد اینکه متولیان امر دینی می توانند در جلسات سیاستگذاری های گردشگری منطقه حضور داشته باشند و نقطه نظرات خود را راجع به حساسیت های دینی و اعتقادی منطقه بیان کنند.
منبع خبر:خبرگزاری مهر
