ایران هم کربلا دارد/ قالی‌شویان مشهد اردهال به خون‌خواهی نخستین سفیر ولایت می‌روند
قالی‌شویان مشهد اردهال، از جمله مراسم آیینی است که هر سال در محلی که به کربلای ایران مشهور است، برگزار می‌شود، اما سفر به این منطقه جاذبه‌های دیگری هم دارد از دیدار با سهراب سپهری تا غذاهای خوش‌طعم و متنوع.
به گزارش خبرنگار ایلنا، روزگاری دور، سنگ‌های این مکان با خون گلوی علی بن باقر (ع) و یارانش سرخ شد و با یادآوری حماسه امام حسین (ع)، نام کربلای ایران را به خود گرفت. قتلگاهی که بیش از ۱۳۰۰ سال است، نمایی از حماسه و عرفان را به نمایش می‌گذارد تا با مراسمی آیینی خون‌خواهی نخستین سفیر ولایت در مشهد اردهال زنده شود.
«قالی شویان مشهد اردهال» مراسمی است که هر ساله در دومین جمعه مهرماه در اردهال که در ۴۰ کیلومتری کاشان قرار دارد، برگزار می‌شود. مراسمی که در سال ۱۳۸۸ در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسید.
اهالی اردهال، رسم دیرینه‌شان را با پیاده‌روی خون‌خواهان سلطان علی (اولین سفیر ولایت) از روز قبل از مراسم اصلی و از کاشان به اردهال آغاز می‌کنند بنابراین اگر می‌خواهید نظاره‌گر این پیاده‌روی آیینی باشید، بهتر است یک یا دو روز قبل از برگزاری مراسم به اردهال سفر کنید چراکه معمولا به دلیل ازدحام جمعیت، در روز جمعه امکان وارد شدن به شهر وجود نخواهد داشت.
چرا قالی و چرا قالی‌شویان؟
شاید برایتان این سئوال پیش بیاید که مراسم قالی شویان مشهد اردهال چیست؟ اصلا چرا قالی و چرا قالی‌شویی در این مراسم اتفاق می‌افتد؟
در روایات تاریخی آمده است که مردم فین کاشان در سال ۱۱۳ (قمری) قاصدی را به نام «عامر بن ناصر فینی» به مدینه نزد امام محمد باقر(ع) فرستاده بودند و از او درخواست پیشوایی داشتند. ایشان، فرزند خود یعنی سلطانعلی (علی بن محمد باقر (ع)) برادر جعفر صادق(ع) را رهسپار ایران و شهر کاشان کرد. امامزاده با رسیدن به کاشان در محله فین ساکن شد و از آنجایی که منطقه اردهال، تابستان‌های خنکی دارد در این فصل در اردهال اقامت می‌کرد. سلطانعلی حدود سه سال در این منطقه به ارشاد پرداخت و توانست جایگاه خاصی در میان مردم پیدا کند. در این هنگام بود که دولت وقت، سپاهی برای قتل وی به کاشان فرستاد.
مردم فین پس از شنیدن خبر لشگرکشی سپاه بنی امیه، سراسیمه چوب به‌دست برای حمایت از سلطانعلی به طرف اردهال حرکت می‌کنند، ولی زمانی می‌رسند که وی شهید شده بود. سلطانعلی در دره ازناوه که امروزه به نام قتلگاه شناخته می‌شود، به قتل رسید. سرش از بدن جدا و بدن بی‌جان او رها شده بود این واقعه یادآور واقعه عاشورا و بریده شدن سر امام حسین (ع) بود از این جهت این منطقه را به نام کربلای ایران می‌شناسند.
مردم فین، پیکر حضرت را در قالی کاشان که در واقع گران قیمت‌ترین چیزی بود که در آن زمان وجود داشت، می‌پیچند و در نهر آبی که در آن نزدیکی است و امروزه به چشمه شازده حسین معروف شده است، شستشو می‌دهند و دفن می‌کنند.
از آن زمان تاکنون همه ساله در دومین جمعه مهر ماه و با حضور هزاران نفر از مردم فین کاشان آیین سنتی مذهبی قالی‌شویان برگزار می‌شود. چوب‌ها به عنوان نمادی از خون‌خواهی بالای سر برده و قالی به عنوان نمادی از پیکر سلطانعلی بن محمد باقر روی دست‌ها حمل می‌شود. اینگونه است که مراسم قالی‌شویان مشهد اردهال برگزار و میزبان هزاران عاشق اهل بیت می‌شود. این مراسم با اجرای نوحه، مداهی و سینه‌زنی همراه است.
هر سال یکی از قالی‌های داخل حرم سلطانعلی توسط مردم خاوه با گلاب شسته و عطرآگین می‌شود و سپس به عنوان نمادی از قالی که پیکر بی‌جان آن حضرت را دربرگرفته بود، روی دست‌ها بلند و برای سوگواری به صحن برده می‌شود. در اینجاست که مردم فین قالی را از مردم خاوه تحویل می‌گیرند و برای شستشو به چشمه و نهر شازده حسین می‌برند که بعد از شستشو، قالی به صحن امامزاده بازگردانده و دوباره به دست مردم خاوه سپرده می‌شود. مردم خاوه نیز تا سال بعد، این قالی را به امانت نزد خود نگاه می‌دارند.
چطور برسیم؟
اگر تهران را به عنوان پایتخت، مبدا سفر قرار دهید، برای رسیدن به مشهد اردهال دو مسیر پیش رو خواهید داشت. مسیری که زمان کوتاه‌تری برای رسیدن سپری می‌کند از جاده تهران- قم به سمت اتوبان خلیج فارس می‌رود. پس از عبور از دریاچه شور و قم مسیر را تا آب شیرین و سن‌سن ادامه دهید. برای رسیدن به مقصد می‌توانید بدون وارد شدن به کاشان، از جاده فرعی مسیر مشهد اردهال را در پیش بگیرد و بعد از گذشتن از چنار و حسنارود به مشهد اردهال برسید.
مسیر دوم از جاده تهران- ساوه می‌گذرد و بعد از پشت سر گذاشتن اورین و رباط کریم می‌توانید به سمت والمان و قله شیرخان بروید. مسیر را در اتوبان ساوه- سلفچگان ادامه دهید و پس از پشت سر گذاشتن سلفچگان و حصار سرخ به دلیجان برسید. در ادامه مسیر را در کمربندی نراق ادامه دهید تا بعد از پشت سر گذاشتن نراق و لاران به مشهد اردهال برسید. البته در این مسیر از خاوه نیز عبور می‌کنید و می‌توانید توقفی در این محل داشته باشید.
هم فال و هم تماشا؛ دیدار با سهراب سپهری
وقتی به مشهد اردهال سفر کردید، سعی کنید نرم و آهسته بروید تا چینی تنهایی سهراب سپهری نشکند. مشهد اردهال نه تنها به واسطه برگزاری مراسم قالی‌شویان معروف است بلکه اگر دوستدار شعر و شاعران ایران باشید بهتر است بدانید که سهراب سپهری شاعر نازک خیال نیز در زیارتگاه این شهر دفن شده است. اگر به این شاعر معاصر علاقه‌مند هستید دیدن شهر برزک و روستای چنار را در برنامه سفر خود قرار دهید. چراکه این مناطق محل سرایش برخی از شعرهای سهراب بودند که امروزه تبدیل به جاذبه‌ای برای حضور گردشگران ادبی شده‌اند.
از آنجایی که فاصله زیادی بین نیاسر و مشهد اردهال نیست می‌توانید سری هم به نیاسر بزنید البته امیدی به دیدن مزارع گل محمدی و برگزاری مراسم گلاب‌گیری نیست اما می‌توانید از کارگاه‌های گلاب‌گیری که همیشه در طول سال فعال هستند دیدن کنید و از گلاب ناب نیاسر بخرید.
دیدن چشمه اسکندریه، غار ویس، کوشک صفوی و آبشار نیاسر را نیز فراموش نکنید. یکی دیگر از جاذبه‌های دیدنی اردهال غار چال نخجیر است که در نزدیکی شهر نراق قرار دارد.
کجا اقامت کنیم؟
اگر برای اقامت، گزینه‌ای مانند هتل را مدنظر دارید می‌توانید به کاشان بازگردید اما اردهال از جمله مناطقی است که در حوزه بومگردی و اقامتگاه‌های بومی و سنتی در کشور پیشرو بوده است در نتیجه با تعداد زیادی از خانه‌های سنتی روبه رو هستید که تبدیل به اقامتگاه شده‌اند. اقامتگاه‌هایی که خدماتی درخور مسافر ارائه می‌دهند. بنابراین گزینه‌های متعددی از اقامتگاه‌های سنتی و واحدهای بومگردی را پیش رو خواهید داشت.
نزدیکترین اقامتگاه، مجموعه خورشید اردهال است که یک مرکز اقامتی و تفریحی دارای رستوران، سالن اجتماعات، دمنوش خانه، بازارچه سنتی، شهربازی و سینما ۵ بعدی است. البته تعدادی اقامتگاه به نام زائرسرا نیز در نزدیکی حرم مطهر سلطانعلی وجود دارد که می‌توانید در این مراکز نیز اقامت داشته باشید.
از جمله جاذبه‌های معنوی و مکان‌های مقدس منطقه،دره ازناوه است که به قتلگاه معروف شده است و در چهار کیلومتری حرم مطهر قرار دارد.
چه بخوریم؟
در اردهال می‌توانید طعم انواع آش‌ها و کوفته‌ها و آبگوشت‌ها را بچشید. شاید خاص‌ترین غذاهای اردهال آبگوشت یا خوراک گوشت و لوبیا باشد که با لوبیا سفید پخته می‌شود. البته غذاهایی که با نخود درست می‌شوند نیز جایگاه خاصی در این منطقه دارند و حتی غذایی با نام نخود آله پخته می‌شود. آبگوشت نخود، نخود اسفناج و حتی کوفته نخود از دیگر غذاهایی است که می‌توانید طعم آن را در این سفر به اردهال بچشید.
منبع خبر:ایلنا
