«اورامان» یا به قول مردم محلی «هورامان» منطقه‌ای است که بخشی از آن در کشور ایران و بخشی دیگر جزو کشور عراق است و به دلیل ویژگی‌های خاص و همچنین فرهنگ منحصربه‌فرد مردم  ساکن در این منطقه، این روزها به شهره جهانی دست پیدا کرده است.

برای رسیدن به منطقه اورامان از دو استان کرمانشاه و کردستان جاده‌های سخت و پر پیچ‌وخمی در پیش است، باید کیلومترها در دل جنگل‌های بلوط و سرسبز منحصربه‌فرد طی کرد تا به این منطقه رسید، جایی که دارای پستی‌وبلندی‌های بی‌شماری است و مردمش نیز دارای فرهنگ خاصی هستند.

سفر به منطقه اورامان از سنندج که آغاز می‌شود در طول مسیر به روستای «نگل» می‌رسیم، جایی که یکی از قرآن‌های تاریخی و کتابت شده در زمان یکی از خلفای راشدین نگهداری می‌شود و حتماً برای زیارت این قرآن تاریخی و دینی و همچنین دیدن زیبایی‌های مسجد محلی نیم ساعتی توقف نیاز است و بعد از زیارت می‌توان از بستنی‌های محلی روستای «نگل» که توسط زنان روستا تهیه می‌شود هم خرید کرد.

مسیر ۱۲۰ کیلومتری تا رسیدن به سر منزل مقصود دارای پیچ‌های بسیاری است و به همین دلیل برای رفع خستگی هم باید توقفی دیگر داشت، بهترین مکان برای توقف قهوه‌خانه روستای «نی آباد» است، جایی که نان محلی منطقه چشم‌انتظار شماست و این نان محلی وقتی با فراورده‌های لبنی محلی خود روستا همراه شوند خود یک وعده کامل غذایی است.

این بار یکی از کوچک‌ترین مراکز شهرستانی کشور در مسیر است، شهری در دل جنگل و البته در دامنه کوه‌های بلند و سر به فلک کشیده، آری اینجا سروآباد است که بر اساس آخرین آمار اعلام‌شده از سوی مسئولان مرکز آمار هم‌اکنون بالغ‌بر ۸۰ درصد از جمعیت شهرستان سروآباد روستایی بوده و تنها ۲۰ درصد از آن‌ها در شهر سروآباد سکونت دارند.

روستای دزلی؛ منطقه‌ای استتار شده در دل کوه

در فاصله ۲۰ کیلومتری نرسیده به شهر مریوان در سه‌راهی حزب‌الله باید به سمت چپ پیچید و این بار وارد جاده‌ای می‌شویم که از مسیر طی شده پرپیچ‌وخم تر بوده و باید از دل کوه‌های سر به فلک کشیده هم عبور کرد تا به یکی از روستاهای منحصربه‌فرد کشور رسید که اسم آن «دزلی» است.

روستای دزلی به دلیل شرایط خاص جغرافیایی و همچنین ویژگی‌های محیطی در دل کوه استتار شده و اگر از روبروی روستا به آن بنگریم چیزی مشاهده نمی‌شود و به دلیل همین ویژگی است که مردم روستا نیز سخت‌کوش بوده و از دل این سنگ‌ها روزی خود و خانواده را تأمین می‌کنند.

با عبور از روستای دزلی وارد گردنه‌ای صعب‌العبور می‌شویم که معمولاً در روزهای سرد زمستان و گاهی اوقات در روزهای نخستین فروردین به دلیل بلندی آن با بارش برف و کولاک شدید مواجه شده و راه عبوری مردم این منطقه را برای چندین و چند روز مسدود می‌کند.

چشم‌اندازهای زیبا از طبیعت بکر و دست‌نخورده، صدای شیرین خواندن کبک، کوه‌های بلند و منحصربه‌فرد، خانه باغ‌ها یا به‌اصطلاح محلی‌ها «هه وار» و … ازجمله اولین تصویرهایی است که چشم هر بیننده‌ای را به‌سوی خود می‌کشاند.

بعد از طی کردن صدها پیچ در دامنه کوه به روستای «دره کی» می‌رسیم، روستایی که به دلیل عبور و مرور زیاد طی سالیان اخیر بزرگ و بزرگ‌تر شده و از روستایی کوچک در دل کوه به روستایی تقریباً بزرگ تبدیل‌شده و جمعیت آن نیز چندین برابر شده است.

با عبور از این روستا و لذت بردن از چشم‌اندازهای زیبای آن نیاز است که برای لحظاتی هرچند کوتاه هم که شده در چشمه پر آب کنار جاده توقف کرد و از آب سردی که از دل کوه بیرون می‌آید جرعه‌ای نوشید و خود را مهیای رسیدن به نوک قله کرد.

ژالانه گردنه‌ای صعب‌العبور با چشم‌اندازهای زیبا

با عبور از پیچ‌های زیاد و با شیب تند، بالاخره به بالای گردنه ژالانه می‌رسیم جایی که تقریباً مرز استان‌های کردستان و کرمانشاه است و وقتی‌که به بالا می‌رسیم تازه روستاهای اورامان تخت، کماله و … هویدا می‌شوند و بار دیگر چشم‌اندازی زیبا و ترکیبی از کوه، جنگل و البته درختان گردو و انار چشم هر بیننده‌ای را به خود معطوف می‌کند.

برای رسیدن به روستای اورامان باید به همان میزان پیچی که بالاآمده‌ایم پائین برویم تا به یکی از روستاهای ویژه و خاص کشور که به ماسوله کردستان نیز شهره شده است برسیم، جایی که خانه‌های پلکانی روی‌هم قرارگرفته، روستا در دامنه کوهی بلند و روبروی کوهی دیگر قرارگرفته و باعث شده است تا در حوزه معماری نیز ویژگی‌های خاصی مشاهده شود.

اینجا تا چند سال قبل خبری از سیمان و گچ و ماسه نبود، خانه‌های کاه‌گلی تا سه‌طبقه هم فقط با سنگ و بدون استفاده از هر نوع ملات روی هم قرار می‌گرفت و  دستان هنرمند معماران محلی بناهایی را شکل می‌داد که این روزها به محلی برای مطالعه و تحقیق اساتید حوزه ساخت‌وساز تبدیل شده است.

روستای اورامان با دارای بودن ویژگی‌های خاص در کنار فرهنگ بومی و محلی مردم، طی چند سال اخیر به یکی از مراکز اصلی گردشگری در استان کردستان تبدیل شده است و به همین دلیل ایجاد مکان‌های جدید اقامتی و رفاهی طی چند سال اخیر در این روستا رشد دوچندانی پیدا کرده است.

با حضور در روستای اورامان و گشتی در روستا، بازدید از مسجد تاریخی و سنگی، زیارت مقبره پیرشالیار، دیدن نمایشگاه‌های صنایع‌دستی مردم ساکن در اورامان و همچنین وعده‌غذای محلی ازجمله اولویت‌های اصلی است که باید در دستور کار قرار گیرد و البته برای دیدن این‌همه زیبایی تنها یکی دو ساعت کافی نیست و اگر فرصت داشته باشیم باید یک‌شب را در اماکن استیجاری پیش‌بینی‌شده در این روستا که البته این روزها اسم شهر را یدک می‌کشد سپری کنیم.

برای طی مسیر در منطقه اورامانات کافی است ۳۰ کیلومتر به سمت مرز استان‌های کردستان و کرمانشاه سپری کنیم تا به روستاهای «سلین» و «بلبر» برسیم که البته هرچند این روزها و بعد از آبگیری سد داریان این روستاها تا حدودی ساحلی شده‌اند ولی نوع معماری خاص حاکم بر آن از زیبایی آن‌ها نمی‌کاهد.

غرش چشمه بل در نقطه مرزی کردستان و کرمانشاه

با عبور از روستاهای «بلبر» و «سلین» به‌جایی می‌رسیم که تا چند سال قبل غرش «چشمه بل» یکی از منحصربه‌فردترین چشمه‌های آب‌معدنی در کل ایران و شاید هم بشود گفت جهان، چشم هر بیننده‌ای را به‌سوی خود جلب می‌کرد ولی بعد از آبگیری سد داریان این روزها غرش بل کاهش پیداکرده و علیرغم انحراف ایجادشده در مسیر این چشمه ولی دیگر شکوه و جذابیت قبلی آن باقی نمانده است.

با طی مسیر یکی دودقیقه‌ای و با عبور از دو تونل وارد استان کرمانشاه می‌شویم و به روستای زیبای «هجیج» می‌رسیم.

دیدن زیبایی‌های این روستا، غذاهای محلی تهیه‌شده و البته ساحلی که بعد از آبگیری سد مهمان مردم شده و البته هوای آن را تا حدودی شرجی کرده است از دیگر دیدنی‌های این روستاست که برای دیدن همه آن‌ها و همچنین دیدوبازدید از آبشارهای پشت سر روستا که البته بیشتر در فصل بهار چشم‌اندازهای زیبایی را ایجاد می‌کنند باید ساعت‌ها وقت صرف کرد.

مسیر منطقه اورامان به سمت شهر روانسر همچنان ادامه دارد و روستاهای مسیر نیز همچون دیگر روستاهای طی شده دارای جذابیت‌های منحصربه‌فردی هستند، با عبور از مسیر بر شمار انارستان‌ها افزوده می‌شود و بخش زیادی از درآمد مردم این منطقه هم از این محل به دست می‌آید.

گفتن از دیدنی‌های منطقه اورامانات در این قالب نمی‌گنجد و بسیاری از زیبایی‌های این منطقه را باید از نزدیک دید تا از آن‌ها لذت برد و به همین دلیل چهارفصل منطقه اورامان دیدن دارد. در فصل بهار به دلیل آب‌وهوای خوب و معتدل و در روزهای منتهی به مهرماه برای دیدن هزار رنگ منطقه باید حتماً مهمان منطقه اورامانات شد.

منبع خبر:خبرگزاری مهر

  چنشت به علت جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی از روستاهای هدف گردشگری محسوب می‌شود و در وجه تسمیه آن چنین می‌گویند، چنشت بر وزن بهشت است که در گذشته به دلیل خوش آب و هوا بودن و داشتن میوه های فراوان و رودخانه های متعدد که از زیر درختان می‌گذشته است و شباهت این منطقه به بهشت، گروهی دامدار این منطقه را به عنوان محل زندگی انتخاب می‌کنند و نام آن را بهشت می‌گذارند، بعدها در گذر زمان به چنشت تغییر نام می‌دهد.

چنشت چون در محاصره کوهستان و چهار رودخانه است باغ‌ها و مزارع بسیاری دارد و از این رو آب و هوای  معتدل آن بهترین بهانه برای سفر است.

استقرار روستا در منطقه میان‌کوهی، چشم‌انداز کوهستانی زیبا و جذابی به آن بخشیده است و باغ‌های گردو و دیگر میوه‌ها آن را در حصار گرفته‌اند.

در چنشت می‌توان مناظر زیبایی از تلفیق طبیعت و بافت مسکونی را تماشا کرد رنگ اغلب خانه‌ها سبز یا آبی بوده و مردمان آن نیز لباس‌هایی با رنگ‌های متنوع می‌پوشند که این مهم مردمان چنشت را در خراسان جنوبی شاخص کرده است.

لباس مردم این روستا از نوع خاصی است که کمتر در نقاط دیگر استان یافت می‌شود.

لباس مردان در چند سال اخیر (دهه ۸۰) به لباس سایر مردم منطقه شبیه شده اما بزرگان و پیران از لباس که شامل یک پالتوی بلند که تمام بدن را می‌پوشد و شال سر و در برخی مواقع از کلاه معمولی استفاده می‌کنند.

لباس زنان آنها که در نوع خود یک جاذبه است، از رنگ‌های شاد و متنوع تشکیل شده و شامل سه قسمت چارقد قرمز یا آبی گلدار (شال)، کلاه نقره‌ای و نقره دوزی شده (کلوته) و پیراهن زنانه به رنگ‌های سبز و قرمز یا آبی (پاچین) است.

مردم روستای چنشت به ویژه زنان و دختران اغلب از پوشاک محلی و سنتی استفاده می‌کنند و این فرهنگ نهادینه شده است.

تنوع رنگ در لباس‌های محلی مردم روستا جلوه خاصی به آنها می‌بخشد و یکی از جاذبه‌های گردشگری همین پوشش لباس محلی و تنوع رنگ در لباس‌های پر از زرق و برق زنان روستا است.

چنشت به نسبت سایر روستاهای خراسان جنوبی، کمتر دچار تحولات و تغییرات فرهنگی شده و فرهنگ روستایی آن محفوظ مانده که حاصل تلاش‌هایی است.

غار چنشت و غار چهل چاه، مزار سید حامد علوی و بافت تاریخی این روستا را می‌توان از دیگر جاذبه‌های مهم و طبیعی این روستای هدف گردشگری خراسان جنوبی در شرق ایران ذکر کرد.

اسرارآمیزترین پدیده تاریخی استان غار چنشت در روستای چنشت در ۶۰ کیلومتری جنوب شرقی بیرجند مرکز خراسان جنوبی است؛ غار چنشت براساس متون تاریخی، حدود ۶۲۰ سال پیش به‏ وسیله سید محمد مشعشع کشف شد.

این غار ۵۹ متر طول و احتمال دارد که هزاران سال پیش در اثر زلزله، ۲ سمت کوه سر به هم نهاده و فضای متفاوتی را ایجاد کرده است.

این فضاها گاهی عریض با ارتفاع زیاد و گاهی بسیار تنگ با ارتفاع کم هستند و عبور از آنها به سختی انجام می‌گیرد.

در این غار استخوان اجساد مردگان (در وضعیت‌های مختلف) و نیز آثار و نشانه متعددی از زندگی گذشتگان مانند سفال، چوب، پارچه، چرخ نخ و دیوارهای گچی مشاهده شده است.

ظاهرا از این غار به عنوان پناهگاهی در گذشته استفاده می‌شده یا اینکه ممکن است زلزله، خانه مسکونی را همراه با ساکنان آن منهدم ساخته باشد.

در فاصله صد متری غار چنشت، غار دیگری به نام چهل چاه وجود دارد که در آن استخوان اجساد ۱۴ مرد و زن و کودک مشاهده می‌شود و به نظر می‌رسد در غار پس از پناه بردن این افراد به داخل آن، با گل اندود و راه فرار آنها بسته شده است.

بقعه سید حامد علوی از اماکن تاریخی و مذهبی این روستا است و بنابر روایات وی از فرزندان امام جعفر صادق (ع) است که توسط عمال خلیفه عباسی در چنشت زخمی شد و در محل بیتوته خود یعنی غار چنشت درگذشت.

پس از کشف غار، نسبت به انتقال اجساد سید حامد علوی و دو فرزندش به درون بقعه که به این منظور ساخته شده بود، اقدام می‌شود و این بقعه هم اکنون یکی از زیارتگاه‌های مهم منطقه به شمار می‌رود.

یکی از آیین های سنتی که هنوز هم در روستای چنشت برگزار می شود مراسم عروسی است که سه روز متوالی طول می‌کشد و می‌تواند برای گردشگران جالب باشد.

در مراسم عروسی روستای چنشت داماد را بر اسب سوار و تا پای تخت (محل استقرار عروس) همراهی می‌کنند که در طول این مسیر ریش سفیدان و بزرگان در پشت سر اسب به خواندن آهنگ‌های محلی مذهبی مشغولند و همچنین زنان کهنسال در جلوی اسب نواهای محلی خاصی را زمزمه می‌کنند.

در شب پایانی داماد و عروس را به همراه هم بر اسب سوار و با صدای دل‌نواز موسیقی محلی آنها را تا خانه داماد همراهی می‌کنند و بعد از ورود به خانه داماد اهالی روستا هر فردی در خور بضاعت، مبلغی را به داماد هدیه می‌کند.

عروسی روستای چنشت در فهرست میراث معنوی کشور نیز به ثبت رسیده است.

فاصله روستای گردشگری چنشت از بیرجند مرکز خراسان جنوبی حدود ۶۰ کیلومتر است که می‌توان با عبور از شهر مود در دهستان نهارجان به آنجا رسید.

منبع خبر:ایرنا