فرهنگ منحصر به فرد مکزیک و مردمش این کشور را در زمره یکی از بهترین مقاصد گردشگری قرار داده است، البته آب و هوا و مکان‌های دیدنی نیز در منحصر به فرد شدن این کشور بسیار نقش داشته و دارند. باغ «لاس پوزاس» یکی از محبوب‌ترین و دیدنی‌ترین نقاط دنیا است که گردشگران با حضور در این سرزمین عجایب بسیار شگفت‌زده خواهند شد.

سد مهاباد از سدهای استان آذربایجان غربی است که با ارتفاع ۴۷٫۵ متر و طول ۷۰۰ متر در شهر مهاباد واقع شده است. سد مهاباد در سال ۱۳۴۸ توسط مهندسان یوگسلاویایی ساخته شد. نوع این سد، سنگریزه‌ ای با هسته رسی مایل می ‌باشد. سد مهاباد جزو ده سد پرآب کشور است و در حالت کلی مجموع حجم کل ورودی سالیانهٔ آن معادل ۳۳۹/۳۰۴ میلیون مترمکعب است.

احداث نیروگاه سد مهاباد با دو توربین فرانسیس به ظرفیت اسمی ۶ مگاوات برق؛ از دیگر سازه‌ های مهم در حاشیه سد مهاباد بود که در همان سال‌ های اجرای فاز مطالعاتی، تایید و نسبت به آغاز فعالیت آن اقدام شد. در سال ‌های اولیه فعالیت نیروگاه؛ برق تولیدی علاوه بر رفع نیاز مردم شهر به شهرستان سردشت نیز ارسال می ‌شد، اما بعد از ۲ تا ۳ سال با ازدیاد ناگهانی جمعیت شهری و شروع مهاجرت روستاییان به شهر؛ شرایط تغییر کرد و حتی با همکاری نیروگاه اداره برق مهاباد به سختی برق شهری را تامین کرد.

این سد دو تونل دارد که یکی از آنها با هدف تخلیه آب و دیگری مستقیما برای کار آیی نیروگاه کاربرد دارد. از ابتدا برای آب ذخیره شده در پشت دریاچه سد مهاباد اهدافی مشخص از جمله تامین آب شرب شهری، تامین برق و کشاورزی در نظر گرفته شده بود. امروزه با توجه به مشکلات زیست محیطی و کمبود منابع سطحی و غیر سطحی آب در منطقه؛ دسترسی به آب کمتر شده و بسته به نیاز‌های کشاورزی و زیست محیطی، وضعیت رها سازی آب پشت دریاچه سد تغییر می‌ کند.

سد مهاباد نزدیکترین دریاچه طبیعی به شهر در ایران و حتی خاورمیانه است. این سد در بالادست شهر احداث شده که در زمان خود دور از شهر بود، اما اکنون به واسطه گسترش مهاباد در داخل شهر قرار گرفته است.

دریاچه این سد محل مناسبی برای تفریحاتی همچون شنا و ماهیگیری است و صید ماهی هر سال از اوایل شهریور آغاز و تا اواخر اردیبهشت که شروع فصل تخم ریزی ماهیان است ادامه دارد.

ماهیگیری در دریاچه سد مهاباد
در سد مهاباد انواع ماهی‌ های بومی و غیر بومی همچون زرد ماهی، سفید رودخانه ای، کپور، سیمبرگ، فیتو فاک و آمور وجود دارد.
بیش از ۴۰ نفر در قالب یک تعاونی صیادی هر سال بیش از ۲۰۰ تن از این ماهیان را صید و در بازارا‌های مختلف ایران بفروش میرسانند.
این افراد در ماه‌ هایی که صید صورت نمی ‌گیرد در خانه ساخته شده در کنار آب به تعمیر و نگهداری وسایل صید پرداخته و در طول شبانه روز مشغول نظارت در اطراف سد جهت جلوگیری از صید غیر مجاز می‌ باشند.

در کنار سود و منفعت اقتصادی صید و نیز ایجاد اشتغالزایی برای نزدیک به ۲۵۰ نفر بصورت مستقیم و غیر مستقیم، باید گفت که صید ماهی‌ های گیاه خوار و لجن خوار، باعث افزایش جلبک‌ ها در آب سد شده و عبور و مرور قایق ‌های موتوری نیز موجب آلودگی آب می شود.

صید ماهی توسط شیلات بصورت انبوه و گاهی بی رویه موجب گلایه و دل آزردگی شهروندانی شده که برای تفریح و سرگرمی برای صید ماهی بوسیله قلاب به کنار سد می ‌آیند و دست خالی بر می ‌گردند.

شنا در دریاچه سد
هر چند در حاشیه سد تابلو‌هایی مبنی بر ممنوعیت شنا نصب شده است، اما باز هم هستند کسانی که در دریاچه سد شنا می ‌کنند. در روز‌های گرم سال به درازای لبه دریاچه سد می ‌توان انبوه جمعیت را دید که مشغول شنا وآب تنی هستند که خطر غرق شدن نیز هر لحظه در کمین شناگران به ویژه افراد مبتدی و نا آشنا با شنا است، به طوریکه هر سال چندین نفر در آن متاسفانه غرق می ‌شوند.

شنا کردن مرد یخی در فصل ‌های مختلف سال در دریاچه سد مهاباد
آقای مازوچی شناگر ۴۹ ساله مهابادی ۳۵ سال است که شنا را فرا گرفته و در این مدت به کار غواصی، نجات غریق و شناکردن در آب ‌های آزاد می پردازد. وی که مربی شنا نیز هست از ۱۳ سال قبل شنا کردن در آب‌ های سرد و یخی را آغاز کرده و بدون بروز هیچ مشکلی همچنان ادامه می ‌دهد. گفتنی است شناگر یخی برای رفتن در داخل آب سرد و برف از هیچ پوششی استفاده نمی ‌کند و هنگام بیرون آمدن از آب نیز تا بدنش به طور کامل خشک نشود، لباس هایش را بر تن نمی کند.

دریاچه سد مهاباد در روز‌های تعطیل، آخر هفته ‌ها و به ویزه در ایام عید نوروز و شب سال نو بازدید کنندگان فراوانی از جنوب استان، شهر‌ها و حتی کشور‌های دیگر دارد. روز بهاری وتابستانی خانواده‌ های مهابادی همراه میهمانان دور ونزدیک در صفا و صمیمیت کامل و امنیت مثال زدنی شب را به سر می ‌برند.

تاریخچه
موقعیت جغرافیایی خاص مهاباد و زمین‌ های حاصلخیز دشت شهرویران در سال ۱۳۴۹ یک رویداد تاریخی مهم را برای این شهر رقم زد. مجوزی برای احداث سد مهاباد به منظور تامین آب آشامیدنی و آبیاری زمین ‌های کشاورزی دشت شهرویران صادر شد؛ تا وضعیت معیشتی مردم این منطقه که عمدتا کشاورز ودامدار بودند، از درآمد مزارع و باغات حاصلخیز منطقه، بیشتر شود. روند پایه ریزی و انجام اقدامات اولیه ساخت سد مهاباد در دو فاز مطالعاتی سال‌های ۱۳۴۱ و ۱۳۴۳ انجام گرفت و ساخت سد درسال ۱۳۴۶ آغاز و در سال ۱۳۴۸ کلیه مراحل ساخت بدنه سد به اتمام رسید. در سال ‌های بین ۱۳۴۳ تا ۱۳۴۸ همزمان با ساخت سد نسبت به احداث تصفیه خانه در محوطه سد برای جمعیت شهری آن سال ‌ها نیز اقدام شد.

تهدیدها
در حاشیه مخزن سد فعالیت‌ های کشاورزی، شست و شوی ماشین و ورود فاضلابهای ۵ روستای حاشیه سد به علت بی توجهی مردم مستقیما به داخل مخزن وارد می ‌شود همچنین به سبب تعلیف دام‌ ها از زمین‌ های حاشیه دریاچه و کاهش میزان پوشش گیاهی که فرسایش خاک نتیجه آن است دریاچه و مجموعه سد مهاباد را با مشکلات بزرگی مواجه کرده که ادامه این روند ضرر‌های جبران ناپذیری خواهد داشت.

یکی دیگر از مشکلات اساسی دریاچه سد مهاباد، کاهش حجم آب ورودی به علت برداشت‌ های بی رویه و غیر مجاز از رودخانه ‌های دوسرشاخه آن است. کمک به احیای دریاچه ارومیه، اسقبال نکردن کشاورزان حوضه آبریز از روش ‌های آبیاری نوین و همچنین کمک به روند تولیدات مجتمع پتروشیمی از دیگر دلایل کاهش حجم آب ذخیره دریاچه سد است. کمبود بارش ‌های فصلی و بهره گیری از آب ‌های سطحی حوضه آبریز که به دریاچه سد وارد می ‌شوند از عمده دلایل کاهش حجم آب مخزن سد مهاباد است، اما در این میان صرفه جویی در مصرف آب به وسیله همشهریان یک نیاز ضروری است. هم اکنون این سد با کاهش حدود ۱۰۰ میلیون متر مکعبی آب روبرو است. در سالهای اخیر برای کمک به احیای دریاچه ارومیه هشتاد میلیون متر مکعب آب دریاچه سد مهاباد رهاسازی شده است.

افزایش بازدید کنندگان از حاشیه سد مهاباد و گذراندن روز‌ها وساعات تعطیل در کنار آن، افزایش حجم زباله را به دنبال دارد به طور یکه در برخی نقاط آن حجم و وسعت پراکنده شدن زباله چشم ‌ها را می ‌آزارد. به دیگر سخن علاوه بر مشکلات کمبود آب دریاچه سد مهاباد، مدتی است مشکلات زیست محیطی نیز گریبانگیر این جاذبه بی نظیر در مهاباد شده است. علاوه بر بی توجهی افراد به حفظ طبیعت، در دسترس نبودن سطل‌ های زباله درحاشیه سد از دیگر عواملی است که موجب می ‌شود نفس طبیعت حاشیه سد به شماره بیفتد.

تمهیدات
این سد با قدمت ۵۰ ساله در ابتدا با اهدافی معین احداث شد. ازآنجا که حجم زیاد هدر رفت آب مربوط به بخش کشاورزی سنتی است، کمک به کشاورزان روستایی در پایین دست حوزه آبریز، به منظور به کارگیری سیستم‌ های نوین آبیاری و جلوگیری از حفر چاه ‌های غیر مجاز می ‌تواند راهکار مناسبی برای صرفه جویی آب باشد.

همچنین کنترل سرشاخه‌ های ورودی به دریاچه و جلوگیری از هدر رفت آن، رسیدگی به وضعیت آب در دسترس مردمان روستا‌های حاشیه نشین و تکثیر و پرورش ماهی ‌ها و آبزیان در دریاچه سد متناسب با شرایط زیست آبی از جمله راهکار‌های کاربردی است.

مرتبط:

سفری هیجان انگیز به عجیب‌ترین غار آبی جهان در مهاباد

قزوین در فاصله ۱۳۰ کیلومتری پایتخت از نظر تاریخی یکی از کهن ترین شهرهای ایران است، شهری که در دوره باستان به خاطر قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم به آبادانی رسید و امروز یکی از مهمترین مقاصد گردشگری کشور است. این شهر جاذبه های تاریخی زیادی را در خود جای داده است. عمارت سردار مفخم که از خانه‌ های دو طبقه کوشکی دوره قاجار با تزیینات آجری و گچبری است و در خیابان هلال احمر این شهر واقع شده است، یکی از بناهای دیدنی قزوین است. این عمارت توسط شاهزاده اکبر میرزا ملقب به سردار مفخم و بشارت السلطنه (نماینده قزوین در دوره‌ های چهارم و پنجم مجلس مشروطه) بنا شده‌ است. ساخت این بنا به اواخر دوره قاجار مربوط بوده و در حکم استراحتگاه خاص سران و شاهزاد گان بوده ‌است.

معماری
سبک معماری و تزئینات داخلی، این بنا را به اثری ارزشمند تبدیل کرده که تماشای آن خالی از لطف نیست. در نمای خارجی این بنا از آجرکاری و سرستون های زینتی استفاده شده که نمایی جالب توجه دارد. در ساخت این عمارت از معماری پایتخت الهام گرفته شده و در زمانی ساخته شده که معماری بناها کم کم از سبک و سیاق قاجار به سبک پهلوی در حال تغیر بود. عمارت در سمت غربی حیاط ساخته شده و درست در مرکز آن پله هایی مجلل ساخته شده که بر جذابیت آن  افزوده است. جایگاه پله ها درست در مقابل سرسرای ورودی است و با رسیدن به پاگردی بزرگ به دو قسمت تقسیم می شود و به طبقه بالا می رسد. پله های مرکزی داخلی ساختمان در طبقه دوم به یک راهروی چهارطرفه می رسد، راهرویی که در اطرافش نرده و چندین ستون تزئینی به چشم می خورد. عمارت چندین اتاق دارد که در بعضی از آنها گچبری های زیبا با نقش و نگارهای گل و برگ، شکار حیوانات و … دیده می شود. عمارت سردار مفخم در وسط یک حیاط بزرگ ساخته شده و از بهترین نمونه های خانه های ایرانی به شمار می رود که برای ساخت آن از معماری اصیل ایرانی استفاده شده است. این خانه از سه سمت از نماهای مختلفی برخوردار است و دارای ستون های بلند و مستقل است. این بنا در گذشته به عنوان مدرسه امیرکبیر معروف بود اما امروز به عنوان خانه فرهنگ امیرکبیر شناخته می شود.

تاریخچه کاربری بنا
اولین کاربری این بنا مسکونی بوده و قبل از سال ۱۳۴۸ به دادگستری واگذار شد. از سال ۴۸ تا سال ۶۹ مدرسه امیر کبیر به این مکان با عنوان مدرسه راهنمایی و دبیرستان امیرکبیر انتقال داده شد. سازمان میراث فرهنگی بعد از زلزله سال ۶۹ این ساختمان را مرمت و در سال ۷۷ به ثبت ملی رساند. این بنا طبق توافق انجام گرفته از سوی سازمان میراث فرهنگی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شد. این مکان دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه در قزوین نیز بشمار می رود و در طبقه دوم این خانه مستقر می باشد که امکان بازدید از این قسمت وجود ندارد.

جاذبه های نزدیک
پس از بازدید از این موزه می توانید به سراغ جاذبه هایی مثل موزه شهر، مسجد مدرسه حیدریه و خیابان سپه بروید که در نزدیکی این محل قرار دارند. قابل یادآوری است که خیابان سپه اولین خیابان طراحی شده ایران است و در زمان صفوی در دوره ای که قزوین پایتخت بود ساخته شده است. این خیابان در زمان صفوی نبض مرکزی شهر بود و در سال های اخیر بعد از احیاء تبدیل به یکی از مهمترین جاذبه های شهر شده است.

مرتبط:

واقعیت جالب روستای مرگ قزوین چیست؟

چهلستون قزوین

آثار تاریخی قزوین _ پایتخت صفوی ها

در میدان ورودی خمینی ‌شهر و ابتدای خیابان توحید تابلو «خانه سرتیپ سدهی» دیده می شود. مقابل مسجد لادره کوچه ‌ای قرار دارد که بدنه آن را خانه ‌های تاریخی شکل داده اند. در میان این کوچه میدانی است که خانه سرتیپ با سردری باشکوه و مجلل مشرف ‌به آن دیده می شود. این سردر که با گچ و رسمی بندی پوشش داده‌ شده یکی از زیباترین سردرهای تاریخی خمینی ‌شهر است. سردر دارای دو سکو بزرگ و چهار طاقچه و رف در طرفین است. درب خانه سرتیپ با نقوش سایر درب‌ ها فرق دارد. هشتی و دالان این درب با ۱۴ گنبد تاق و چشمه متمایز شده است و دالان با سقفی بلند منتهی به چهارخانه تاریخی است.

خانه سرتیپ سدهی در واقع مجموعه ای از بناهایی است که در دوره قاجار ساخته شده اند. اصلی ‌ترین و شاخص ‌ترین این بناها دیوان ‌خانه است. دیوان‌ خانه در سال ۱۳۱۵ هجری قمری ساخته و در سال ۱۳۱۶ هجری قمری به اتمام رسیده است. این دیوان‌ خانه در زمینی حدود ۳۸۰۰ متر احداث ‌شده است. مجموعه فضاهای این خانه در سه جبهه قرار گرفته اند که دو جبهه شمالی و جنوبی از جبهه سوم مرتفع تر می باشد. مهمترین قسمت عمارت  تالار جبهه شمالی است که با شکل نیم صلیبی خود با دو اتاق سه دری طرفین ارتباط دارد. دیوارهای این تالار دارای تزئینات فراوان نقاشی روی گچ هستند. علاوه بر آن دو ردیف قطاربندی نیزدر این در و دیوارها وجود دارد. سقف تالار حاوی نقاشی های پر کاری است که از نقاشی های اروپائی تاثیر گرفته اند. جبهه جنوبی شامل سه دری و فضای کفش کن در بین آنهاست. در جبهه غربی دو اتاق وجود دارد که با دری کوچک به حیاط باز می شود. دالانی که از طریق آن به حیاط خانه وارد می شوند در میانه این جبهه قرار گرفته است.

دیوان ‌خانه دارای سه قسمت عمده تالار، بخش تابستان نشین و بخش زمستان نشین است. تالار با دو اتاق، پستو و گوشواره و یک ایوان باشکوه در شمال خانه قرار گرفته است. بخش زمستان نشین دارای یک اتاق سه‌ دری و یک اتاق ۵ دری و نارنجستان است، بخش تابستان نشین نیز دارای اتاق‌ های سه ‌دری و پنج دری و ظرفشویخانه و حوضخانه است. ایوان اصلی خانه دارای چهارستون بلند به ارتفاع شش متر می باشد.

بدنه ایوان اصلی پوشیده از نقاشی‌ های زیبایی است. ایوان با ۱۱ درب و پنجره بالایی به اتاق ‌های تالار و گوشواره مرتبط می ‌گردد. بدنه تالار با نقاشی، گچبری و آینه‌ کاری تزئین شده است و سقف آن را با نوعی پوشش مثل کاغذ دیواری پوشانده‌ اند. سقف تالار مسطح است ولی در دو طرف شاه‌ نشین بادگیر قرار دارد و دارای تاقی جناغی است.

شاه‌ نشین درواقع زیباترین بخش این خانه است. در این قسمت بخاری گچبری، نقاشی پشت آینه و کتیبه‌ های زیبایی دیده می ‌شود. حو‌ضخانه این عمارت یکی از زیباترین حوضخانه‌ های دوره قاجار است که به سبک فرنگی ساخته‌ شده است. بدنه حوضخانه دارای چهار ایوان با سقف‌ های مسطح و جناغی است. دو ایوان راه ‌های ارتباطی با اتاق ‌های سه‌ دری و دو ایوان دیگر شاه‌ نشین حوضخانه هستند.

بدنه حو‌ضخانه با نقاشی‌ های فرنگی از جمله موتیف های اسلیمی و پل و پرندگان تزئین شده است. اتاق های سه‌ دری و پنج‌ دری خانه سرتیپ به قرینه یکدیگر طراحی‌ شده است و به ‌غیراز بخاری ‌های گچبری تزئینات خاصی دیده نمی ‌شود.

با توجه به کتیبه‌ ای که در تالار پذیرایی خانه وجود دارد ساخت این بنا یک سال طول کشیده است. بر اساس گفته‌ های موجود، ظل السلطان حاکم وقت اصفهان قصد بازدید از خمینی ‌شهر را داشته است که سرتیپ به دلیل نداشتن محل مناسب برای پذیرایی از وی درخواست زمانی دوساله برای مهیا نمودن عمارت درشأن ایشان کرده است. سپس سرتیپ به ‌سرعت شروع به مهیا کردن عمارت نموده و بامهارت و استادی خاصی بنایی باشکوه فراهم کرد.

فرم سبک معماری و رنگ‌ های مورداستفاده در تزئین ساختمان متعلق به معماری سبک قاجاری است. تأمین روشنایی، گرمابخش زمستان و خنک کننده تابستان بیشتر از طریق عوامل طبیعی همچون نور خورشید و جریان هوا (بادگیر) بوده است. در ورودی خانه از جنس چوب است و خانه در یک مجموعه خاصی قرار دارد. اگر دالانی را که بعد از در ورودی قرار دارد دنبال کنید، به چند خانه مسکونی می‌ رسید که در همین مجموعه قرار دارند و متعلق به فرزندان سرتیپ می‌ باشند.

تزئینات بنا

دیوان ‌خانه سرتیپ سدهی دارای تالار، حوضخانه، نارنجستان، اتاق‌ های سه‌ دری و پنج ‌دری و برج مراقبت است. این بنای زیبا که از خشت خام و آجر ساخته ‌شده دارای تزیینات بسیار چشم‌ نواز همچون گچبری، منبت ‌کاری، آینه ‌کاری، پارچه‌ های سقفی و پنجره‌ های گره چینی است. این بنای باشکوه که سقف ایوان آن بر روی ستون ‌های گچبری شده با سرستون ‌های برگ کنگری قرارگرفته است و دارای حجاری‌ های ظریف و زیبایی است، شکل بیرونی آن شباهت انکار ناپذیری با عمارت باغ ارم شیراز دارد.

سرتیپ محمدحسن خان امینی سدهی
سرتیپ محمدحسن خان امینی سدهی فرزند یاور خان بود که پدرش از منصب ‌داران و نظامی ‌های دوره قاجار بوده است. خود سرتیپ فرمانده فوج جلالی ظل السلطان حاکم وقت اصفهان بوده است. وی در دوران انقلاب مشروطیت و سال ‌های جنگ جهانی اول و هرج ‌و مرج و قحطی و بیماری با اقتدار تمام نسبت به امنیت بخش وسیعی از اصفهان همت گماشت. از سرتیپ ۴ فرزند برجای ‌ماند که هر کدام دارای خانه ‌های تاریخی جداگانه همجوار با دیوان ‌خانه بوده‌ اند. این خانه‌ ها هم اکنون تبدیل به مجموعه زیبای تاریخی شده ‌اند.

خمینی شهر
خمینی شهر که به دلیل پیشرفت‌ در زمینه‌ های مختلف در سال‌ های گذشته از اهمیت بالایی برخوردار شده است در ادوار گذشته، یعنی زمانی که هنوز با نام سده شناخته می ‌شده، منطقه ای حاصلخیز بوده است. در آن زمان این منطقه دارای سه روستا یا سه ده بوده است (به نام ‌های پریشان یا فروشان یا پروشان، خوزان یا خیزان، ورنوسفادران یا بن اصفهان) از اینرو آن را سده می ‌نامیدند. کانون ‌های جمعیتی در این منطقه پیش از اسلام و در نیمه دوم هزاره چهارم قبل از میلاد بنا نهاده شده‌ و پس از حمله اسکندر، تا ۶ قرن بعد و تا زمان ساسانیان این منطقه به بیابانی خشک و خالی تبدیل شد. در زمان ساسانیان مردم بار دیگر در این منطقه سکنی گزیدند.

امروزه این شهرستان یکی از مناطق مهم استان اصفهان بشمار می رود. از مکانهای دیدنی‌ خمینی شهر می ‌توان به خانه سرتیپ سدهی خانه تاریخی زهتاب خوزان، عصارخانه صفوی، مجموعه حمام‌ ها، مجموعه مساجد، برج کبوتر بوستان مهر، خانه تاریخی خلیلی‌ ها، آرامگاه ابن مردویه و همچنین جاذبه‌ های طبیعی مانند غار دستکند قهرمان به قدمت دوران عیلامی، چشمه بژن، دره مویی، چشمه لاوه و پارک جنگلی اشاره کرد.

در شهرستان خمینی شهر هر سال بیش از ۱۲ نوع گلابی از نژادهای مختلف بهره برداری می‌ شود. فصل برداشت گلابی در این شهرستان از اوایل مرداد تا اواسط شهریورماه است. گلابی نژاد سیبری که کمی دیررس ‌تر از سایر گلابی ها است، در فصل پاییز برداشت می‌ شود و بدون نیاز به سردخانه تا پایان اسفند ماه نیز قابل مصرف و نگهداری است. سیبری میوه ای خوشمزه و آبدار با طعم گلابی است که عطری مانند سیب نیز دارد. خمینی شهر یکی از تولید کنندگان اصلی گلابی در کشور است. همچنین  این شهر از بزرگترین تولید کنند گان محصولات گلخانه‌ ای، انواع کاکتوس و گل در کشور شناخته می ‌شود.

مرتبط:

باغ های ایرانی

چشمه لادر جاذبه ای در خمینی شهر