مسجد جمیرا یکی از بارزترین نشانه های محدوده شهر دبی است. مسجد جمیرا از مصالح سنگی زیبا و تماشایی ساخته شده و نمادی از معماری اسلامی است. برج ها و راس های بلندش چشم انداز زیبایی در آسمان دبی بوجود آورده است.

مسجد جمیرا با مواد ساختمانی مدرن ترکیب شده و یکی از جذاب ترین مساجد دبی در نظر گرفته می شود. مرکز فرهنگی شیخ محمد  بازدید از مسجد جمیرا را برای غیر مسلمانان با هدف ترویج فرهنگی و تجربه دست اول بینش به دین اسلام سازماندهی می کند. تورهای مسجد جمیرا که توسط مرکز فرهنگی شیخ محمد سازمان یافته است دنباله رو طرحی سیاسی با نام درهای باز، ذهن باز طراحی شده تا ملیت های مختلف را گرد هم آورد. این تور هر شنبه، یکشنبه، سه شنبه و پنجشنبه در ساعت ۱۰:۰۰ صبح برگزار می شود.

مسجد جمیرا نمادی از سبک مربوط به قرون وسطی فاطمی است و مکانی را برای مسلمانانی که برای عبادت گرد هم می آیند فراهم می کند.

موارد ضروری هستند که بازدیدکنندگان مسجد باید مد نظر قرار داده و آنها را رعایت کنند. اول، همه باید قبل از ورود به مسجد کفش های خود را در بیارند. هم چنین قوانینی مربوط به پوشش مناسب برای مردان و زنانی که وارد مسجد می شوند وجود دارد. زنها باید موهای خود را پوشانده و لباس های آستین دار و شلوار یا دامن بلند بپوشند. مردها هم باید شلوار بلند و پیراهن( نه اجباراً آستین بلند) بپوشند.

معماری داخلی مسجد

دیوار قبله مسجد جمیرای دیواری است که رو به مکه است چرا که این سمت جهت قبله است و مسلمانان باید در هنگام نماز بدان جهت بایستند. محراب در مرکز دیوار قبله نشان دهنده جهت دقیق دعا است. همچنین این محلمقدس ترین مکان در مسجد جمیرا است.

منبر در  مسجد جمیرای سکویی در سمت راست محراب از جایی است که امام، کسی که نماز را رهبری می کند، خطبه های نماز جمعه را ارائه می دهد که می تواند به موضوعات مذهبی، اجتماعی و سیاسی مربوط باشد.

در مسجد جمیرای اسلامی ایجاد هر گونه تصاویر از موجودات زنده به جز گیاهان، که می تواند پرستش شود، منع شده است. بر این اساس به ندرت می توان عکسی را در مساجد یافت. در عوض، طراحی داخلی معمولا با الگوهای تزئینی غنی و خوشنویسی عرب تزئین شده است. قبل از ورود به مسجد جمیرا برای نماز، مراسم پاکسازی (وضو) باید انجام شود.

عمارت باغ امیر سمنان یکی از بناهای زیبا و دیدنی شهرسمنان است که قدمت آن به اواخر حکومت قاجاریه بر می‌گردد. عمارت باغ امیر سمنان بین سالهای ۱۲۷۵ تا ۱۲۸۵ توسط استاد معمار باشی و به دستور و هزینه صاحب بناحاج میرزا آقا فامیلی احداث شده است. علت نام گذاری بنا به عمارت باغ امیر، همجواری آن با باغ بزرگ امیر اعظم بوده است. امیر اعظم مشهور ترین حاکم ایالت قومس (استان سمنان فعلی) بوده است که در سال ۱۲۹۵ هـ . ش، به ضرب گلوله کشته شد.

عمارت باغ امیر سمنان که به تبعيت از معماری صفوی ساخته شده است در متراژی به وسعت سه هزار متر مربع قرار دارد، که دارای دو باغ و دو منزل مسکونی بوده و از لحاظ فرهنگی به سه دسته فضا : شامل فضاهای عمومی، خصوصی و نیمه خصوصی تقسیم می‌شود . بنای فوق که خانه یکی از بزرگان و تجار سمنان بنام حاج میرزا آقا فامیلی بوده است به تملک شهرداری در آمده و آقای محمد عزیزالدین به عنوان سرمایه گذار در این پروژه با شهرداری سمنان مشارکت نموده است.

خانه سمنان داراي ۱۰ بخش است. بخش های خانه امیر سمناان شامل بخش‌هاي چاپ، راديو، تلفن و مخابرات، آب، اتاق نشیمن، اسناد، سینما و عکس، موسیقی، مطبخ و … است. مجتمع تاریخی، فرهنگی، گردشگری باغ امیر به دو فاز تقسیم می شود: فاز اول آن موزه می باشد که شامل بخش های چاپ، رادیو، تلفن و مخابرات، اسناد، موسیقی، عکس و سینما بوده که در تاریخ ۲۷ /۱۲/ ۹۴ با حضور مسئولین شهر به بهره برداری رسیده است و فاز دوم آن سفره خانه سنتی می باشد که در آینده نزدیک به بهره برداری خواهد رسید..

در موزه مجتمع باغ امیر سمنان در بخش تلفن و مخابرات بيش از ۳۵ دستگاه تلفن با برند مختلف اعم از دستگاه مورس، تلفن‌های هندلی و تلفن‌های قدیمی، تلفن صحرایی و جنگی که در جنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار می‌گرفته و اولین دستگاه تلفکس که در سمنان موجود بوده به نمايش گذاشته شده است.

در خانه سمنان بزرگترین سند و وقفنامه آب سمنان به طول شش متر، شیرهای آب قدیمی و ساعت آبی، بالغ بر ۱۰۰ سند قدیمی از اواخر قاجاریه تا دوره معاصر از جمله کوپن آذوقه مربوط به جنگ جهانی اول و دوم، اولین قرارداد تجاری سمنان با دولت روسیه، برگه تعرفه انتخابات مجلس سنا و شورای ملی مربوط به سال ۱۳۳۱ و….. قرار دارد.

بازدیدکنندگان از خانه – موزه امیر سمنان با مجموعه‌هایی چون مجموعه ابزار سلمانی، خطاطی و دستگاه بستنی ساز مربوط به یک قرن پیش، ساعت ورود و خروج مربوط به ۸۰ سال قبل، ساعت سال کوک و اشیا و ابزارهایی که از تجاوز ارتش سرخ در سمنان حد فاصل سال هایی ۱۳۲۰ تا ۲۶ باقی مانده است، آشنا مي‌شوند.

این بنا در سال ۱۳۸۰ به مالکیت شهرداری سمنان در آمد و تا حدي مورد مرمت قرار گرفت و در سال ۹۱ به بخش خصوصي براي تبديل به خانه سمنان واگذار شد و تحت نظارت اداره كل ميراث فرهنگي استان سمنان تبديل به مجتمع تاریخی، فرهنگی، گردشگری شد. خانه سمنان در ۲۷ اسفند ماه با حضور جمعي از مسئولان و علاقمندان به فرهنگ و تاريخ استان سمنان افتتاح شد.

پل وِرِسک از جمله پل های استراتژیک ایران است که توسط شرکت سوئدی-دانمارکی کامپساکس و با تضمین ۷۰ ساله احداث شد. این پل فقط مخصوص عبور قطار است و در حال حاضر قطارهای مسافری تهران-ساری و تهران-گرگان پس از گذشت بیش از ۷۰ سال هر روز چندین مرتبه از روی آن می گذرند. همچنین قطارهای باری و سوختی نیز از روی آن عبور می کنند. امروزه پل ورسک علاوه براهمیت ویژه در صنعت حمل ونقل، از جاذبه های سیاحتی ایران نیز محسوب می گردد.

تاریخچه پل ورسک :

در زمان حکومت رضاشاه و در اول اردیبهشت سال ۱۳۱۲ یورگن ساکسیلد به عنوان مدیرعامل شرکت دانمارکی کامپساکس (Kampsax) قرارداد احداث راه آهن شمال- جنوب ایران را امضاء کرد. تا قبل از آن برخی شرکت های آمریکایی، انگلیسی، فرانسوی و آلمانی در ساخت راه آهن از میان کوه های البرز ناکام مانده بودند. یورگن ساکسیلد در این قرارداد تعهد داد تا احداث ۹۰۰ کیلومتر خط راه آهن را در مدت شش ماه به پایان برساند و برای ساخت هر متر راه آهن، معادل پنج دلار طلا (حدود ۱.۵ گرم طلای خالص) دریافت کند.

پس از آن بهترین مهندسان اروپا به ایران آمده و پس از تهیه عکس هوایی از کوه های البرز متوجه شدند که راه آهن باید از روستای عباس آباد (که بعدها به ورسک تغییر نام داد) عبور می کرد و قطار پس از عبور از روستای ورسک باید با طی مسافت ده کیلومتر و نیز ۶۰۰ متر صعود، از کوهستان عبور و به سمت تونل گدوک حرکت می کرد که حرکت در چنین شیب تندی برای قطار ناممکن بود. پس آنان تصمیم گرفتند مسیر را به شکل سه پله بر روی دامنه کوه اجرا کنند که به سه خط طلا معروف شد.

همچنین وجود دره ورسک از چالش های دیگر این پروژه بود که مهندسان کامپساکس را مجبور کرد تا پلی با دهانه بزرگ را روی آن در نظر بگیرند. سرانجام کار ساخت این پل در اواسط آبان سال ۱۳۱۳ در شهرستان سوادکوه استان مازندران، توسط شرکت مهندسی دانمارکی کامپساکس، به عنوان برنده مناقصه ساخت پل، و توسط مهندسان آلمانی و اتریشی آغاز شد و در ۵ اردیبهشت سال ۱۳۱۵ بازگشایی شد.

مهندس پل ورسک کیست؟

براساس گزارش روزنامه اطلاعات مورخ ۱۳۱۵/۲/۵ و آرشیو شرکت کامپساکس، لادیسلاوس فون رابسویچ (L. Von Robcevidc) مهندس سازنده پل ورسک می باشد. رابسویچ (۱۸۹۳ ٓ۱۹۷۵. م) که اهل اتریش است و مهندس ورسک نامیده می شد در مصاحبه خود با خبرنگار روزنامه اطلاعات می گوید: «روزی که این مدل را برای احداث پل ورسک تهیه کردم مهندسان دیگر با نظر حیرت به آن نگریسته و اجرای نقشه و احداث آن را در شمار یکی از فتوحات علم مهندسی به حساب آوردند. امروز که این پل احداث گردیده همه من و رفقایم را تحسین می کنند و آن را در شمار بهترین پل های قشنگ و شاهکار مهندسی می دانند» سمت مهندس رابسویچ رئیس نظارت ساختمان پل بوده است و او به همراه خانواده اش در خانه ای واقع در دره ورسک و نزدیک پل اقامت داشت. همچنین رابسویچ مسئولیت احداث تونل های مسیر راه آهن را نیز به عهده داشت و از بنیان گذاران روش تونل زنی جدید اتریشی (NATM) بود.

همچنین سرپرستی مهندسان محاسب و طراح پل برعهده هانس اتو ناتر (Hans Otto Nater) مهندس سوئیسی بوده است که در طراحی و احداث پل و ایستگاه راه آهن برن سوئیس نقش داشت. هانس ناتر (۱۸۵۶ ٓ۱۹۵۴. م) نابغه ریاضی و پل سازی، فارغ التحصیل دانشگاه پلی تکنیک زوریخ(سوئیس) بود که طراحی و انجام محاسبات پل های راه آهن سراسری ایران و نیز پل ورسک توسط گروهی از مهندسان تحت نظارت او انجام شد. در ۱۷ شهریور ۱۳۱۷ مجلس شورای ملی تصویب کرد تا هانس ناتر با حقوق ماهانه ۱۷ هزار ریال به مدت یک سال به استخدام وزارت طرق درآید. همچنین مقرر شد نصف حقوق وی به صورت ریال و نصف دیگر آن که معادل ۱۰۵ لیره کاغذ و ۱۱ شیلینگ انگلیسی بود از قرار هر لیره ۸۰.۵۰ ریال در آخر هر ماه پرداخت شود. همچنین صد لیره کاغذ بابت هزینه مسافرت به سوئیس و صد لیره کاغذ برای برگشت به وی پرداخت شود. در سال ۱۳۱۸ از خدمات وی رسماً تقدیر شد. هانس ناتر بعد از جنگ دوم جهانی سه بار به ایران مراجعت کرد، ولی بر اثر بیماری و شدت ضعف مجبور به بازگشت به سوئیس شد.

ساکسیلد در کتاب خاطرات خود که آن را در سال ۱۳۵۰ با نام «خاطرات یک مهندس دانمارکی» چاپ کرد، برای طرح جلد کتابش از نمای پل ورسک استفاده کرد.

مشخصات فنی پل ورسک:

این بنا از ملات سیمان و شن شسته شده و آجر ساخته شده و در ساختمان آن از آرماتور استفاده نشده است. به بیان دیگر این بنا از ملات غیر مسلح ساخته شده است.

حجم پل ورسک که دارای ۶۶ متر دهانه قوسی اصلی و ۱۱۰ متر ارتفاع از ته دره است، جمعاً ۴۵۰۰ مترمکعب است. طول کلی پل ۸۶ متر است.هزینه ساخت آن در آن زمان، بالغ بر ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان بوده است. برای ساخت این پل عظیم چند طرح مبتنی براستفاده از مصالح بنایی که بیشتر مقرون به صرفه بوده، به تصویب رسید.

مکان پل ورسک:

این پل در درّه ورسک در روستای ورسک عباس آباد، واقع در ۴۵ کیلومتری جنوب شهر زیرآب و ۸۵ کیلومتری شهر قائمشهر در محور فیروزکوه و در مسیر راه آهن شمال قرار دارد. این پل دو کوه عظیم و سخت گذر عباس آباد را به یکدیگر اتصال می دهد.

جنگ جهانی دوم:

در سال ۱۹۴۳ که حمله متفقین به ایران قریب الوقوع بوده و آلمانها به شدت از این موضوع که متفقین ایران را تحت تصرف در بیاورند و در پی آن کمکهای نظامی و غذایی به استالینگراد برسانند، شخصی به نام ژنرال مایر نامه ای را از طرف شخص هیتلر به دست رضاشاه می رساند که در آن نامه، هیتلر از رضاخان درخواست می کند تا ایران، تمامی پلها و تونلهایی را که آلمانیها در مسیر راه آهن سراسری برای ایرانیها ساخته اند، از جمله پل ورسک را منفجر کرده تا در صورت حمله متفقین به ایران، اعزام نیرو و غذا از جنوب ایران به شمال آن و به سمت مرزهای روسیه با تاخیر و مشکلات فراوانی همراه گردد و آلمانها فرصت کافی برای نابودی استالینگراد را داشته باشند. در ادامه هیتلر به رضا شاه قول می دهد تا پس از پایان جنگ و پیروزی کامل بر روسها، به پاس زحمات رضاشاه در جریان جنگ، همان راه آهن، پلها و تونلها و چه بسا بهتر از آن را برای ایران خواهد ساخت. اما رضاشاه در جواب نامه هیتلر از ژنرال مایر خواست تا ضمن ارسال سلام او به پیشوا به هیتلر اطمینان خاطر دهد که ایران عضو کنوانسیون ژنو بوده و در این جنگ نیز اعلام بی طرفی نموده است. به این ترتیب هیچ کشوری حق ورود به خاک ایران را در زمان جنگ ندارد.

نام پل ورسک در کتاب رکورد گینس، در بخش پل های با ارتفاع بیش از ۶۱ متر به ثبت رسیده است.

کوروش دوم، کوروش بزرگ یا کوروش کبیر، بنیان‌گذار و نخستین شاه شاهنشاهی هخامنشی بود که به مدت سی سال، در بین سال‌های ۵۵۹ تا ۵۲۹ پیش از میلاد، بر نواحی گسترده‌ای از آسیا حکومت می‌کرد.

مقبره کوروش کبیر کجاست؟

مقبره کوروش بزرگ، که آرامگاه کوروش دوم هخامنشی ملقب به کوروش بزرگ یا کوروش کبیر است، بنایی بی‌پیرایه ولی با معماری منحصربه‌فرد، در فاصله حدود یک کیلومتری جنوب غربی کاخ‌های پاسارگاد است. مقبره کوروش از همه سوی دشت مرغاب پیداست، به‌ویژه اگر از سمت جنوب غربی از راه باستانی گذر کنیم و از تنگه بلاغی وارد دشت شویم، نخستین چیزی که جلب توجه می‌کند مقبره کوروش  است. آرامگاه کوروش در سال ۲۰۰۴ میلادی به عنوان زیر مجموعه پاسارگاد تحت شماره ۱۱۰۶ در میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌است.

مقبره کوروش، سالم‌ترین بنای پاسارگاد

مقبره کوروش، فرازنده‌ترین و در عین‌حال سالم‌ترین بنای پاسارگاد است. مقبره کوروش، این سازه باشکوه طرحی بسیار باوقار، گیرا، متوازن و متناسب را عرضه می‌دارد. طرح این گونه آرامگاه برخلاف نظر برخی محققان، در ایران ناشناخته نبوده است.

این که گفته می‌شود چنین بام‌های شیب‌دار در ایران رایج نبوده و از نواحی شمال باختری به ایران رسیده است، ناشی از نبود آگاهی‌های پیشین در زمینه نمونه‌های دیگر چنین بام‌هایی در سراسر ایران است که حتی در گورخانه‌های پیش از تاریخی نیز بدست آمده است.

مشخصات مقبره کوروش

اولين بنايی كه در بدو ورود به محوطه تاريخی حفاظت شده پاسارگاد با آن مواجه می شويم بنايی موسوم به مقبره کوروش بزرگ می باشد، آرامگاه کوروش ساخته شده از قطعات سنگ های بزرگ سفيد آهكی است كه روی هم قرار داده شده اند و صفه مقبره را كه متشكل از شش رديف پلكان مرتفع است و همچون هرم خودنمايی می كند را ايجاد می كنند.

از شش طبقه صفه مقبره کوروش، ارتفاع طبقه زيرين ۶۵/۱متر، طبقه دوم و سوم هركدام ۰۵/۱ متر و ارتفاع سه طبقه ديگر هركدام ۵/۵۷ سانتی متر می باشد. مساحت اولين طبقه صفه مقبره کوروش، ۳۵/۱۳ در ۳۰/۱۲ متر می باشد، در حالی كه مساحت طبقه ششم كه اتاق آرامگاه کوروش بر روی آن قرار دارد ۴۰/۶ در ۳۵/۵ متر است.

در مقبره قطعات سنگ ها را با بست های آهنی دم چلچله ای (خاص هنر هخامنشی) وصل كرده اند و از هيچ گونه ملاتی جهت اتصال سنگ ها به هم استفاده نكرده اند. سنگ‌های مقبره کوروش که از معدنی در شمال خاوری سیوند بدست آمده، در قطعات بسیار بزرگ که گاه وزن هر کدام آنها به ده‌ها تن می‌رسد، به شیوه خشکه‌چین بر روی هم چیده و بنا گردیده است. این قطعات آهنی در طول زمان از چشم سارقان پنهان نمانده است.

با این همه و علیرغم گذشت بیش از ۲۵۰۰ سال از عمر بنای مقبره کوروش و پشت سر گذاردن زمین‌لرزه‌ها و حادثه‌های دیگر طبیعی و انسانی، بنای مقبره کوروش بزرگ همچنان سالم و پایدار و استوار بر جای مانده و نشانه‌ای است از توانمندی‌ها و شایستگی‌های معماران، دانشمندان و صنعتگران ایرانی در ایران باستان.

نمای داخلی مقبره

در حال حاضر ارتفاع مقبره از سطح زمين ۱۰/۱۱ متر می باشد. اندازه اتاق آرامگاه کوروش ۱۱/۳ در ۱۷/۲ متر و بلندای آن ۵/۳۲۷ سانتی متر می باشد. اين اتاق در گذشته درسنگی داشته است. ضخامت ديوارهای اتاق مقبره ۵۰/۱ متر می باشد. دیوارهای اتاق آرامگاه کوروش بسیار ضخیم ساخته شده‌اند. بطوری که پس از ورود به اتاق در می‌یابیم که اندازه‌های داخلی آن کمی بیشتر از ۲ متر در ۳ متر است.

هرتسفلد برای نخستين مرتبه متوجه می شود كه اتاق مقبره کوروش دارای دو در بوده و سوراخ های پاشنه درها مشخص است. احتمالا دارای دو در سنگی بزرگ که بر روی همدیگر قرار می‌گرفته‌اند، بسته می‌شده است. چنین درهایی که به سختی باز و بسته می شوند، معمولاّ برای بناهایی بکار می‌رفته است که قرار نبوده رفت ‌و آمدهای زیادی به درون آن انجام پذیرد. این درها نزدیک به ۱۳۰ سانتیمتر بلندی داشته و ورود به اتاق با خم شدن امکان پذیر می‌شده است.

داخل مقبره کوروش بسیار ساده و کف و سقف آن هر کدام از دو قطعه سنگ بزرگ و ضخیم پوشیده شده است. قسمت شيب دار بالای مقبره کوروش كه دو قسمت می شود دارای ۷۵/۴ متر طول و ۸۵ سانتی متر ارتفاع است. در نتیجه وجود این سقف مسطح بر بالای اتاق و در زیر شیروانی، در می‌یابیم که می‌بایست اتاق دیگری در میان این دو سقف وجود داشته باشد.

هر چند که به نظر می‌رسد کنده‌کاری‌های تابوت‌مانندی که در درون تخته‌سنگ‌های بام زیرین و داخلی بنای مقبره کوروش انجام شده است، شیوه‌ای برای سبک کردن آن بوده باشد؛ اما بعید نیست که با توجه به اندازه‌های آنان که برابر با قد و هیکل آدمی است، آنگونه که استاد سامی بیان داشته‌اند، تابوت‌های کوروش بزرگ و «کاساندان» بانوی او بوده باشند.

کتیبه‌هایی های موجود در مقبره

در اطراف و درون مقبره  هیچ گونه آذین و نگاره‌ای وجود ندارد و تنها در نمای سردر سه‌گوش زیر شیروانی و بالای در ورودی، نقش بسیار کم رنگی از نگاره یک گل دوازده‌ گلبرگی متداول هخامنشیان نگاشته شده است. علاوه بر این هیچ گونه کتیبه و نبشته‌ای نیز در مقبره کوروش یافت نشده است.

اما آریان مورخ یونانی گزارش کرده که در مقبره کوروش کتیبه‌ای «به خط ایرانی» به این مضمون دیده شده است: «ای مرد! من کورش هستم، پسر کمبوجیه، من شاهنشاهی پارسیان را بنیاد گذاشتم. من بر آسیا فرمان راندم، اینک بر من رشک مبر». آریان و همچنین استرابو، مورخ دیگر یونانی به نقل از آریستوبولوس وضعیت داخل مقبره کوروش را نیز به اختصار توصیف کرده‌اند. بر پایه گفتار آنان در اتاق مقبره کوروش یک تخت زرین با تابوتی زرین و میز و ساغرهایی وجود داشته است.

البته در درون مقبره و بر سنگ‌هایی در پیرامون آن، کتیبه‌هایی مذهبی و نیز طرحی از یک محراب تراشیده شده که به دوره حکومت اتابکان فارس مربوط می‌شود. در آن زمان از این مکان بعنوان مسجد استفاده می‌شده است! در دوره‌ای نیز که تا همین اواخر ادامه داشته است، این مقبره را به عنوان «قبر مادر سلیمان» می‌شناخته‌اند.

به هر حال همين معروفيت و اشتهار سبب گرديد كه پايتخت و مقبره کوروش بزرگ شاهنشاه عظيم الشأن پارسی از انهدام به دست عرب ها مصون بماند و ايرانیان امروز بتواند در دل این اثر و سایر آثار هویت گمشده خویش را جستجو کرده و آن را به یاد آورند.
امروزه در پاسارگاد تنها یک کتیبه کامل که در چند جای مختلف بر دیوار کاخ‌ها نوشته شده است، دیده می‌شود. این کتیبه‌ها در دو سطر به زبان و خط فارسی باستان، یک سطر ترجمه عیلامی و یک سطر ترجمه اکدی (بابلی نو) نگاشته شده‌اند: «اَدَم کوروشَـ(ـه)، خشایَـثی‌یَـه، هخامنیشی‌یَـه – من کورش، شاه، هخامنشی».

از این کتیبه نسخه دیگری بر بالای سنگ‌نگاره مرد بالدار بوده است که در فاصله سال‌های ۱۲۴۰ تا ۱۲۵۳ خورشیدی ناپدید شده است.

مرتبط:

آیا مقبره کوروش؛ قدیمی‌ترین ساختمان ضد زلزله جهان است؟

سواحل جنوب ایران یکی از بهترین مقاصد برای گشت و گذار زمستانی است؛ هوای گرم و شرجی استان های جنوبی، در این فصل تبدیل به آب و هوایی معتدل و مطلوب برای گردشگران می شود. بوشهر، یکی از این استان هاست که شهرها و جزایرش، بیش از ۹۰۰ کیلومتر نوار ساحلی خلیج فارس را به خود اختصاص داده تا همنشینی با این دریای زیبا و قدم زنی در ساحل تمیزش از جذابیت های سفر به آن جا باشد. البته استان بوشهر فقط ساحل زیبا ندارد، کوهستان هم دارد؛

کوه های نه چندان مرتفعی که باعث ایجاد چشمه ها، آبشارها و سرسبزی هایی در این استان شده است و نخلستان ها و باغ های منطقه که از آن ها سیراب می شوند طبیعت باصفایی پیشِ روی مسافران بوشهر می گذارد. وجود آثار باستانی و تاریخی در بوشهر نیز می تواند انگیزه ای مضاعف برای مسافران و گردشگرانش باشد. پس تا بهار از راه نرسیده و هوا گرم نشده، دست به کار شوید و لذت سفر به این خطه از کشورمان را از دست ندهید.

چطور برسیم؟

فاصله استان بوشهر تا تهران زیاد است و اگر حوصله رانندگی ندارید، امکان سفر هوایی هم برایتان فراهم است.

جاده ای: پرترددترین راه ورود به استان بوشهر، جاده برازجان است و از مسیر یاسوج- نورآباد یا شیراز- کازرون می توانید به آن وارد شوید تا پس از پشت سر گذاشتن برازجان، به شهر بوشهر برسید. استان فارس دو جاده دیگر هم به این استان دارد، فیروزآباد به جم و فیروزآباد به اَهرَم. اگر در استان خوزستان هستید می توانید از بهبهان یا هندیجان به بندر دیلم در غرب استان بوشهر برسید. برای ورود به شرق استان هم باید از هرمزگان وارد جاده گاوبندی (پارسیان) به عسلویه شوید.

هوایی: علاوه بر مرکز استان، شهرهای جم، عسلویه، بَهرِگان (بندر امام حسین (ع)) و جزیره خارک دارای فرودگاه هستند و از فرودگاه اغلب استان های کشور می توانید خود را به این استان دریایی برسانید.

دریایی: برای تهیه بلیت کشتی از بوشهر و گناوه به جزیره خارک، به سایت daryasafar.pmo.ir مراجعه کنید.

موزه گردی؛ موزه ای از جنس دریا

در استان‌گردی‌تان حتما سری هم به موزه های بوشهر بزنید. مثل موزه «دریا و دریانوردی خلیج فارس» که در عمارت قاجاری و زیبای کلاه فرهنگی در ساختمان کنسولگری وقت انگلستان بندر بوشهر قرار دارد. این موزه که زیرنظر نیروی دریایی ارتش اداره می شود، ابزار هدایت کشتی، ادوات سطحی و غیرسطحی جنگی دریایی و البته بقایای کشتی ۱۱۰ ساله «پرسپولیس» را که نخستین ناو جنگی ایران بوده، برای بازدید عموم در محوطه بزرگ خود جای داده است.

بازدید از عمارت های کهن

بازار سنتی بوشهر: شهر بوشهر فقط یک ورودی دارد و از هر مسیری که وارد شهر شوید ابتدا به میدان مطهری می رسید. آنجا باید وارد بلوار طالقانی شوید و در آن برانید تا ساختمان اداره بنادر و دریانوردی را در سمت راست تان و خیابان شهدا را در سمت چپ تان ببینید.

وارد خیابان شهدا شوید تا به بازار نزدیک تر شوید. بازار سنتی بوشهر در دوران قاجار ساخته شده است و آثار معماری آن دوران در راسته ها و مغازه ها به چشم میخورد. نورگیرها و تهویه های سقف به گونه ای طراحی شده اند که باران وارد صحن بازار نمی شود و در روزهای گرم بهار و تابستان هم نور خورشید مستقیما به بزار نمی تابد. دو راسته اصلی بازار شامل «معین التجار» و «رییس التجار» هستند و اگر از خیابان لیان وارد بازار شوید، به ترتیب با صنوف قنادی، مسگری، لحیم کاری، طلا و ساعت، بزازی، عطاری، ماهی فروشی و رطب فروشی رو به رو می شوید.

عمارت ها و موزه ها: در شهر بوشهر می توانید از عمارت های تاریخی زیادی دیدن کنید. عمارت کلاه فرنگی در محله «سبزآباد» که محل موزه دریانوردی است و عمارت قاجاری «طاهری» در خیابان ساحلی که موزه مردم شناسی بوشهر در آن مستقر است، آماده بازدید گردشگران است. کلیسای ارامنه یا گریگوری یکی از ساختمان هایی است که حتما باید به تماشای آن رفت. این کلیسا در نزدیکی تقاطع خیابان انقلاب- آیت الله بلادی بهبهانی در محله «شنبدی» قرار دارد و متعلق به دوره حضور انگلیسی ها در بوشهر یعنی حدود ۱۵۰ سال پیش است.

 درخت بزرگ وسط حیاط این کلیسا و گورستان ارامنه پشت آن، بسیار قدیمی و دیدنی است. عمارت تاریخی دیگر بوشهر، عمارت «حاج رییس» است که مجموعه ای از پنج ساختمان تودرتو است و در اواسط دوره قاجاریه توسط تاجری سرشناس به نام «حاج عبدالرسول طالبی» معروف به «حاج رییس» ساخته شده است. این بنا هم در محله شنبدی قرار دارد و تقریبا شش متر تا دریا فاصله دارد. «عمارت گلشن» هم تقریبا ۱۷۰ سال قبل توسط تاجر بزرگی به نام «گلشن» در فاصله ای نزدیک به دریا ساخته شده. این بنا در خیابان خلیج فارس واقع شده است و هم اکنون یگان حفاظت و مرمت سازمان میراث فرهنگی در آن استقرار دارد.

ساحل بوشهر: شهر بوشهر حدود ۱۸ کیلومتر ساحل صخره ای و ماسه ای دارد که البته تمام این ساحل قابل استفاده برای مسافران نیست. اگر خیابان خلیج فارس را در حاشیه دریا ادامه بدهید، به پارک ساحلی می رسید که آلاچیق، قهوه خانه و کافه های زیادی دارد و می توانید کمی آن جا استراحت کنید.

غذاهای محلی: بعد از گشت و گذار در بوشهر و بازارش می توانید به انتهای غربی خیابان لیان (سمت ساحل) بروید و از غذاهای دریایی «رستوران سنتی قوام» (که یک آب انبار ۱۵۰ ساله بوده) لذت ببرید. رستوران های «خاتم» (در کمربندی خلیج فارس)، «اسطوره» (در میدان مطهری) و «میداف» (در مسیر ساحلی جفره) هم فضایی سنتی دارند. همچنین فلافل فروشی های این شهر را فراموش نکنید! «شهرک بهمنی»، «خیابان ساحلی»، «پارک شغاب» و «پارک آب شیرین کن» پر از فلافل فروشی اند.

مسیر بوشهر- برازجان- تنگ‌ارم؛ از ساحل تا کوهستان

نخلستان های آب پخش: از تنها دروازه خروجی بوشهر که بیرون بیایید وارد جاده برازجان خواهید شد. نام دیگر «بزارجان»، «دشتستان» است و در همین جاده می توانید نخلستان های معروفش را ببینید. تقریبا ۱۰ کیلومتر مانده به برازجان، از بزرگراه خارج شده، خروجی سمت چپ را انتخاب کنید که به طرف شهر کوچک «آب پخش» می رود. نخلستان های آب پخش اکثرا در شرق و جنوب این شهر قرار دارند و از آب رودخانه «شاهپور» (یا همان دالَکی) تغذیه می شوند که البته این آب از طریق کانال های متعدد و پرتعداد، بین نخلستان ها پخش می شود و علت نامگذاری شهر هم همین بوده است.
خرماهای آب پخش شامل انواع «کبکاب»، «شیخالی»، «بریمی»، «محبوبی»، «برهی»، «قندی» و… بوده که نوع «کبکاب» آن بسیار گوشتی و آبدار است. می توانید از آب پخش به برازجان برگردید یا مسیرتان را به طرف شهر سعدآباد ادامه دهید تا بتوانید پنج کیلومتر بعد از سعدآباد، روستای «زیرراه» و آبشار معروفش را بدون هیچ پیاده روی ای ببینید. شهر بعدی، «وحدتیه» است و بعد از وحدتیه به جاده اصلی خواهید رسید که آن جا باید به چپ بپیچید.

گور دختر و کوشک اردشیر: حدود هشت کیلومتر برانید تا خروجی «تنگ ارم» را در سمت راست تان ببینید. در این جاده کوهستانی حدود ۳۰ کیلومتر که جلو رفتید، بعد از روستای «رود فاریاب» تابلوهای «آبشار رودفاریاب» را در حاشیه جاده می بینید. برای دیدن این آبشار باید از پله های احداث شده استفاده کنید. در ادامه راه، به شهر سردسیر «تنگ‌ارم» خواهید رسید. معروف بودن «تنگ‌ارم» به خاطر دو بنای تاریخی اش است، «گور دختر» که بنایی سنگی از دوران هخامنشی است و «کوشک اردشیر» که کاخ و عمارتی ساخته شده از سنگ و ساروج است و قدمت ساسانی دارد.

برای دیدن این آثار تاریخی باید یک کیلومتر بعد از شهر تنگ‌ارم، در جاده فرعی که سمت چپ تان می بینید حدود ۳۰ کیلومتر برانید و گردنه را رد کنید و وقتی به دشت رسیدید، سه راهی را به سمت چپ بپیچید و ۱۰ کیلومتر دیگر هم جلو بروید تا «گوردختر» و «کوشک اردشیر» را در سمت چپ خود و به فاصله نسبتا نزدیک از جاده ببینید.

مسیر بوشهر تا بندر سیراف؛ راه آبی ابریشم

دلوار: «رئیسعلی دلواری» نماد مبارزه با استعمار در بوشهر است که خانه اش در شهر دلوار تبدیل به موزه شده است. برای رسیدن به دلوار که در ۴۵ کیلومتری شرق بوشهر قرار دارد، باید از بوشهر خارج شوید و قبل از رسیدن به «چغادک» به جاده سمت راست تان بروید. دلوار علاوه بر خانه رئیسعلی دلواری، ساحل زیبایی هم برای قدم زنی دارد.

خورموج: از دلوار به «جائینک» بروید و جاده فرعی «انبارک» را انتخاب کنید. تا بتوانید قبل از رسیدن به شهر «اَهرَم» وارد جاده «خورموج» شوید. در شهر خورموج، «قلعه محمدخان دشتی» را ببینید و سپس از شهر خارج شوید و «بُحِیری» را هم رد کنید و وارد جاده زائر عباسی در سمت راست تان شوید و تا انتهایش بروید، سپس به سمت راست و یک کیلومتر جلوتر به چپ بپیچید تا بتوانید نیایشگاه باستانی و صخره ای «مُند» را در انتهای مسیر ببینید که نمایی شگفت انگیز دارد و حتی می توانید وارد حفره های دست کند آن هم بشوید.

گنبدهای نمکی جاشَک: جاده خورموج- کنگان را ادامه دهید تا ابتدا به شهر کوچک «کاکی» برسید. تقریبا ۱۶ کیلومتر بعد از کاکی، یک جاده فرعی خاکی در سمت چپ تان است که برای ورود به آن باید از دوربرگردان بعدی، وارد باند مقابل شوید. در انتهای این جاده خاکی و شش کیلومتری (موسوم به جاده معدن نمک جاشک) می توانید خودروتان را پارک کنید و با کفش مناسب، شروع به دامنه نوردی در میان گنبدهای نمکی کنید. این احجام سنگی نمکی، از همان جا شروع شده است و هرچه جلوتر بروید بزرگ تر و خوش رنگ تر می شوند، شورابه های کوچکی را هم می توانید در مسیرتان ببینید.

بندر سیراف یا طاهری: بعد از جاشَک، به «آبدان» و «کنگان» و سپس «سیراف» خواهید رسید. در بندر سیراف ابتدا به دیدن منطقه باستانی «سیراف» بروید که پر از گودال های چهارگوش است که عده ای آن ها را گورهای کهن می دانند و عده ای هم بر این باورند که این گودال ها برای مهار سیلاب حفر شده اند. بعد از دیدن این محوطه، به دیدن «عمارت نصوری» در انتهای شهر بروید که قدمت قاجاری دارد. در اینجا تماشای ساحل زیبای «بندر سیراف» را هم از دست ندهید.

بندری که در زمان تجارت جاده ابریشم، نقش به سزایی در تجارت بین المللی داشته است و دریانوردان آن از یک طرف تا سواحل جنوبی عربستان و سواحل شرقی آفریقا و از طرف دیگر تا سواحل هندوستان و چین در اقیانوس آرام به تجارت می پرداخته اند.

کوه پردیس: از سیراف که به سمت شمال حرکت کنید و وارد جاده ۲۰ کیلومتر و کوهستانی سیراف- جم شوید، کمی مانده به شهر جم، نمای زیبایی از «کوه پردیس» (یا پَدری) را خواهید دید که البته روایاتی غیرواقعی هم درباره اش وجود دارد، مثل خواص درمانی، جاذبه قوی اش و کشاندن خودروها در سربالایی و… اما تماشای منظره زیبایش خالی از لطف نیست.

چه بخریم؟

سفری با طعم خرید
در استان بوشهر می توانید در دو بندر «گناوه» و «دیلم» از بازارهای ساحلی خرید کنید. از بوشهر به برازجان بروید و در کمربندی برازجان، جاده گناوه را انتخاب کنید وقتی به گناوه برسید ابتدا وارد بلوار جمهوری خواهیدشد. این بلوار را که مستقیم ادامه دهید، از تقاطع پاسداران به بعد، دیگر بلوار نیست و نامش هم خیابان بسیج می شود. از همین جا پاساژها را خواهیددید و اگر در خیابان بسیج، اولین چهارراه را به چپ بپیچید، به میدان امام یا همان بازار اصلی می رسید. از ضلع جنوبی میدان که به طرف پایین حرکت کنید، به بلوار ملوان می رسید و رو به روی تان (سمت اسکله)، بازار ماهی فروش ها را می بینید.

 در کنار بازار ماهی فروش ها می توانید به اسکله بروید و به ویژه هنگام طلوع یا غروب خورشید، عکس های زیبایی از محل پهلوگیری کشتی ها بگیرید. بلوار ساحلی خلیج فارس هم محل مناسبی است برای قدم زدن در ساحل زیبای خلیج فارس. اگر همچنان میل به بازارگردی دارید، می توانید سری هم به بازارهای ساحلی بندر دیلم در ۶۵ کیلومتری گناوه (در مسیر خوزستان) بزنید. اگر هم می خواهید ماجراجویی کنید، می توانید از اسکله «گناوه»، سوار شناورهای مسافربر شوید و به جزیره خارک بروید، شبی را در جزیره سر  کنید و صبح فردا به گناوه برگردید.

منبع: ماهنامه همشهری سرزمین من / برترین ها

مرتبط:

عمارت امیریه _ دیدنی تاریخی بوشهر

ساحل ریشهر بوشهر ساحل پیر جنوب!