نوشته‌ها

درخواست جامعه باستان‌شناسی از وزیر در زمان کرونا

جامعه باستان‌شناسی ایران در نامه‌ای به وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خواستارِ «حفظ سلامت و حراست از آثار و محوطه‌های باستانی در زمان شیوع ویروس کرونا و اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی» شد.

با انتشار خبرهای مختلفی که از آسیب به بناهای تاریخی و تخریب‌هایی حکایت داشتند که توسط سودجویان با استفاده از خلوتی روزهایی که برای توقف انتقال زنجیره کرونا در سراسر کشور پیش آمده بود، انجام می‌شد، نخست تعدادی از مسوولان و کارشناسان پیشکسوت میراث فرهنگی از این وزارتخانه درخواست توجه به بناها و محوطه‌های تاریخی را داشتند، حتی متولیان پایتخت‌نشین در فراخوانی از مردم درخواست کردند هر جا با این تخریب‌ها و آسیب‌ها مواجه شدند، به اداره کل میراث فرهنگی استان تهران اطلاع دهند.

تا امروز که جامعه باستان‌شناسی نیز در نامه‌ای جداگانه به وزیر میراث فرهنگی درخواست کرده راه بر فرصت‌طلبان بسته شود و با بهره‌گیری از امکانات موجود و پایش محوطه‌های تاریخی از وقوع آسیب‌های بیشتر جلوگیری کنند.

در این نامه جامعه باستان‌شناسی خطاب به علی‌اصغر مونسان – وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی – آمده است: «همان‌گونه که می‌دانیم در روزها و هفته‌های اخیر برای مبارزه با گسترش شیوع ویروس کرونا، هیئت دولت طرح‌های متنوعی چون “فاصله‌گذاری اجتماعی” یا “فاصله‌گذاری هوشمند” را به اجرا گذاشته و بسیاری از نهادها و سازمان‌های دولتی تعطیل شده یا به صورت پاره‌وقت به فعالیت مشغولند.

این طرح در کنار مزایایی که دارد و به پیشگیری از همه‌گیری بیماری کرونا و حفظ سلامت جامعه کمک می‌کند، می‌تواند بستری برای برخی فرصت‌طلبان و غارتگران میراث فرهنگی فراهم آورد و در هنگامه این بحران و نبود نظارت کافی، گزندی به آثار و محوطه‌های تاریخی و فرهنگی میهن‌مان برساند. متاسفانه در فضای مجازی و رسانه‌ها، اخبار ناخوشایندی از تخریب و آسیب به عرصه و حدود آثار تاریخی و فرهنگی سراسر کشور به ویژه استان‌های کرمانشاه، فارس و دیگر استان‌ها به گوش می‌رسد که ما را بیش از پیش بیمناک کرده است.

این در حالی است که تا قبل از بحران کرونا نیز بسیاری از محوطه‌های باستانی، موزه‌ها و حتی محوطه‌های ثبت ملی و جهانی میهن‌مان فاقد برخی از مهمترین و ابتدایی‌ترین امکانات حفاظتی بوده و سلامت و تأمین امنیت آن‌ها همواره یکی از مسائل و نگرانی های کارشناسان حوزه‌ میراث فرهنگی بوده است.

«جامعه باستان‌شناسی ایران» در راستای دغدغه‌ها و اهداف خود ضمن ابراز نگرانی از وضعیت موجود و با اعتقاد به این امر که همواره در طول تاریخ، بروز بیماری‌های واگیردار و صعب‌العلاج، به بحران‌های اجتماعی انجامیده و بسترساز مسائل و مشکلات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بوده است، از وزیر محترم میراث فرهنگی تقاضا دارد با بهره‌گیری از همه امکانات تخصصی و عمومی کشور و با تکاپوی موثرتری، به شرایط کنونی آثار و محوطه‌های باستانی و مراقبت از آن‌ها توجه ویژه‌ای داشته باشند و با پایش گسترده از آسیب‌های احتمالی واردشده بر میراث فرهنگی کشور گزارشی را ارائه کنند تا بتوان بر اساس اطلاعات و آمار دقیق به برنامه‌ریزی بهتر پرداخت.»

منبع:ایسنا

مرتبط:ادامه رکود گردشگری تا پایان تابستان

سامانه باستان‌شناسی ایران رونمایی می‌شود

بهروز عمرانی روز یک شنبه در نشست خبری هفدهمین گردهمایی باستان‌شناسی ایران که در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برگزار شد، گفت: با قرار دادی که با دانشگاه تهران منعقد کردیم قرار است سامانه نقشه باستان‌شناسی ایران تا پایان نیمه نخست سال آینده رونمایی شود.

وی با بیان این که مشخص شدن محوطه تاریخی از جمله موارد مندرج در این نقشه است، گفت: حدود ۴۰ سال است که مشغول تهیه محتوای این سامانه هستیم.

عمرانی با بیان این که محتوای این نقشه تحت وب است، اضافه کرد: با این شیوه امکان پردازش و تحلیل محتوا همواره وجود دارد. بسیاری از محوطه های باستانی به دلیل ساختار جغرافیایی در ظاهر در حال حاضر در معرض دید نیستند از این رو پس از کاوش این نقشه‌ها بروز رسانی می شوند.

عمرانی گفت: این سامانه ابزار خوبی برای آمایش است و در مرحله نخست از تخریب محوطه های باستانی جلوگیری می شود. ۵ سال زمان نیاز است که محتوا در این سامانه بارگذاری شود و البته همان طور که گفته شد این سامانه همواره به‌روز رسانی می شود. البته به دلیل مسایل امنیتی همه افراد امکان دسترسی به همه محتوای سامانه را ندارند.

عمرانی افزود: از آنجا که با چند مورد مشکل در خصوص انتقال اموال روبه‌رو بودیم، نگرانی‌هایی در این خصوص به وجود آمده بود که ما با ابلاغ پیوست مستندنگاری سعی کردیم این نگرانی را مرتفع سازیم.
وی ادامه داد: در شیوه انتقال اشیا سوتفاهم ایجاد شده بود اما با رایزنی‌های انجام شده، پیوست مستندنگاری با در نظر گرفتن تمام موارد از عکاسی و ثبت اشیاء گرفته تا واگذاری اشیاء به همین منوال مستند شد و با احتمال نصب دوربین‌های مداربسته که خیلی بعید است، در نهایت هم می‌توانیم از اطلاعات آن برای مستندنگاری استفاده کنیم.
عمرانی افزود: تمام تلاش ما آن بود تا سوءتفاهم و نگرانی‌های به وجود آمده در این خصوص را رفع کنیم. ضمن آنکه بیشتر محوطه‌های باستانی ایران از جمله تخت جمشید، شوش و شهر سوخته هم‌اکنون نیز دارای دوربین‌های مداربسته هستند.

تحریم‌ها نتوانسته‌اند خللی در همکاری با دیگر کشورها ایجاد کنند

روح‌الله شیرازی رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی با اشاره به برگزاری هفدهمین همایش سالانه باستان‌شناسان ایران که قرار است در روزهای ۲۹ و ۳۰ بهمن ماه در موزه ملی ایران اجرا شود، گفت: از سال ۱۳۵۱ مرکز باستان‌شناسی وقت، به برگزاری کنگره باستان‌شناسی و به اشتراک‌گذاری آخرین دستاوردهای سالانه باستان‌شناسی اهتمام داشت.

شیرازی گفت: دو جلد کتاب از مقالات باستان‌شناسی در این همایش رونمایی خواهد شد. همچنین  نمایشگاهی از آخرین یافته‌های کاوش‌های پنج محوطه برگزار می‌شود و در کتابچه‌ای معروف‌ترین اشیا شاخص ۱۰ محوطه از جمله خراسان، خوزستان، قزوین، تهران، گیلان و زنجان منتشر خواهد شد.
وی اضافه کرد: بررسی‌ها، کاوش‌ها، گمانه‌زنی‌ها، تعیین عرصه و حریم محوطه باستانی ازجمله مواردی هستند که قرار است در هفدهمین همایش سالانه باستان‌شناسان ایران ارائه شود.
شیرازی ادامه داد: در سال ۱۳۹۷ حدود ۲۳۰ مجوز باستاشناسی برای فعالیت‌های میدانی صادر شده است که در قالب بررسی، کاوش و برنامه‌های مستندنگاری بود.
وی افزود: همچنین ۵۴ مورد تعیین عرصه و حریم برای محوطه‌های باستانی داشتیم چراکه یکی از راه‌های حفظ و نگهداری از محوطه‌های باستانی مشخص کردن عرصه و حریم آنهاست.

او با اشاره به ارائه مقالاتی در خصوص بررسی باستان‌شناسی که در دشت ایذه و در خصوص دوران پارینه‌سنگی و ۶۹ محوطه دیگر از دوره‌های فراپارینه‌سنگی و نوسنگی انجام شده است، گفت: این مقالات در هفدهمین همایش سالانه باستان‌شناسان ایران ارائه خواهند شد چراکه می‌توانیم از طریق این اطلاعات به انتشار گروه‌های انسانی که وارد فلات ایران شدند و مهاجرت کردند، پی ببریم.
رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی همچنین از ارائه ۳۵ مجوز برای برنامه‌های نجات‌بخشی در سال ۱۳۹۷ خبر داد و گفت: بیشتر این محوطه‌ها در محدوده طرح‌های عمرانی قرار داشتند و از آنجا که تمام فعالیت‌های عمرانی باید پیوست میراث فرهنگی داشته باشند و یکی از این موارد مطالعات باستان‌شناسی است، از این رو فعالیت‌های نجات‌بخشی افزایش یافته است.

سامانه باستان‌شناسی ایران رونمایی می‌شود

وی با بیان این که بیشتر این مجوزها در سال ۹۷ در مناطق شمال غرب و غرب کشور متمرکز بودند، گفت: همچنین در سال ۹۷، ۴۹ برنامه کاوش باستان‌شناسی اجرا شد که ۳۳ برنامه دارای اعتبارات استانی بود.
به گفته شیرازی در سال ۹۷، ۹ هیات بین‌المللی از کشورهای آلمان، ایتالیا، اتریش، چین، فرانسه و دانمارک در محوطه‌های باستانی ایران حضور داشتند و در قالب هیات‌های مشترک با باستان‌شناسان ایرانی به فعالیت پرداختند.
او در ادامه به تهیه برنامه باستان‌شناسی کشور اشاره کرد و گفت: بیش از چهار دهه از آغاز فعالیت‌ها برای تهیه نقشه باستان‌شناسی می‌گذرد. مطابق سال‌های گذشته، در سال ۹۷، هزارو ۲۶ ورودی و نقطه ثبت شده در خصوص محوطه‌های باستانی داشتیم.
وی  گفت: ایران سرزمین پهناوری است و از لحاظ محوطه‌های باستانی یکی از پرتراکم‌ترین کشورهای جهان است و حتی می‌توان گفت در میان سه و چهار کشور نخست به لحاظ تراکم و تعداد محوطه‌های باستانی قرار دارد.
این کارشناس باستان‌شناسی افزود: هرچند براساس پیش‌بینی‌ها گفته می‌شود یک میلیون محوطه باستانی در ایران وجود دارد اما قطعا حتی شناسایی نیمی از آنها به زمان طولانی نیاز خواهد داشت.

وی با بیان این که  این امر زمان‌بر خواهد بود، افزود: باید از اطلاعات و آنچه که وارد سامانه نقشه باستان‌شناسی می‌شود، اطلاع پیدا کنیم.
شیرازی افزود: در حال حاضر ۹ سطح برای دسترسی به نقشه باستان‌شناسی در نظر گرفته شده چراکه نمی‌توان به سادگی جانمایی محوطه‌های باستانی را در معرض دید عموم قرار داد و بیم آن می‌رود که از این طریق دسترسی برخی افراد (حفاران غیرمجاز) به آثار باستانی افزایش یابد.

وی خاطرنشان کرد: در این میان سقف بودجه‌ای خاص در نظر گرفته نشده و سعی ما بر آن است تا به کار سرعت بخشیم. اگر بودجه ما نیز بیشتر شود، حفاظت‌ها را بیشتر خواهیم کرد و کاوش‌ها همین روال را طی می‌کنند.
شیرازی گفت: از آنجا که بیشتر استان‌های کشور در حال توسعه هستند و این روند سرعت زیادی دارد، از این رو ممکن است بسیاری از پروژه‌های عمرانی یا با قوانین برای ارائه پیوست میراث فرهنگی اطلاع نداشته باشند یا اصلا این مهم را مورد توجه قرار ندهند.

شیرازی گفت: سعی ما بر آن است تا از امکانات آزمایشگاهی کشورهای خارجی‌ استفاده کنیم. همچنین فعالیت‌های علوم میان‌رشته‌ای را وارد حوزه باستان‌شناسی کرده‌ایم و در صدد انتقال دانش و تکنولوژی هستیم.
وی با بیان این که ایران از لحاظ تکنیک‌های باستان‌شناسانه و نیروهای باستان‌شناس در جایگاه خوبی قرار دارد، گفت: هیات‌های خارجی نیز سعی می‌کنند با استفاده از تکنیک‌ها و اعمال شرایط مختلف، تحریم‌ها را برای ارائه خدمات و استفاده از فناوری برای ایران دور بزنند.
به گفته او کشورهای آلمان، ایتالیا، چین و فرانسه همکاری‌های جدی‌تری در قالب کارهای مشترک در حوزه باستان‌شناسی با ایران دارند و در این میان تحریم‌ها نتوانسته همکاری‌های مشترک ایران با کشورهای مختلف را تحت تاثیر قرار دهد.

مرتبط:

آخرین یافته‌های شهر سوخته چه می‌گویند؟ / زنان در ایرانِ باستان “استرس” و “آرتروز” داشتند

کارشناسان، باستان‌شناسان و کاوشگران شهر سوخته طی مقالاتی جداگانه آخرین یافته‌های خود از مردمان ایران باستان را منتشر کردند.

شهر سوخته یک شهر دوران پیش از تاریخی با استمرار هزار و دویست سال زندگی است که تصویری مستند از یک شهر اواخر هزاره سوم قبل از میلاد را در شرق فلات مرکزی ایران به نمایش می‌گذارد. بر اساس نتایج دوازده سال تحقیق در یافته‌های انسانی و شواهد باستان‌شناسی شهر سوخته، چهار دوره زمانی زیست در رشد، توسعه و افول این شهر دیده شده است.

فرزاد فروزانفر (کارشناس ارشد انسان‌شناسی) در مطالعان خود آورده است: ما با تعداد حداقل داده‌های انسانی حاصل از دوازده فصل کاوش توانسته‌ایم براساس کرانیومتری، شصت و یک مورد تیپ مورفولوژیکی مردم این شهر را شناسایی، ثبت و معرفی کنیم. این داده‌های ارزشمند که برای اولین بار در تاریخ مطالعات انسان‌شناسی صورت می‌گیرد، تداخل اقوام و طوایف کهن در هزاره سوم قبل از میلاد را به نمایش می‌گذارد.

برای پی بردن به رازهای نهان شهر سوخته، آنچه در درجه اول اهمیت قرار می‌گیرد، چگونگی شکل‌گیری و گسترش جمعیتی این شهر از یک آبادی کوچک و شناسایی بافت اولیه انسانی و ترکیب نژادی آن در دوره اول زیست است.

در این راستا بر اساس یافته‌های فروزانفر، دوره اول زیست در شهر سوخته را می‌توان، دوره آغازین، دوره دوم را دوره رشد و گسترش، دوره سوم را دوره اوج روابط فرهنگی- تجاری و دوره چهارم آن را دوره افول آن با توجه به تغییرات اقلیمی، عقب‌نشینی هامون، خشک‌سالی، فقر غذایی و بیماری‌های متعدد دانست که به مهاجرت‌های اجباری و تخلیه این شهر دامن زده است،‌ نامید.

بهداشت عمومی و بیماری‌های انگلی در شهر سوخته  

اگر بخواهیم چشم‌اندازی بر بهداشت عمومی و بیماری‌های انگلی در شهر سوخته  داشته باشیم، بر اساس یافته‌های باستان انگل‌شناسی می‌توان گفت؛ در مقایسه با نتایج مطالعات پائوپارازیتولوژی در تعدادی از محوطه‌های باستانی ایران شیوع ظاهری بیماری‌های انگلی در شهر سوخته بسیار پایین دیده می‌شود. توجه به یک مورد آلودگی انسانی در میان تنها ۳ مورد به دست آمده در یک محوطه دیگر باستانی در مقایسه با ۳۲۰ نمونه انسانی شهر سوخته که فقط یک آلودگی انگلی را نشان می‌دهد، موضوعی بسیار قابل بحث است.

غلامرضا مولوی (دانشیار دانشکده علوم پزشکی) و مهسا سادات مکی (دکترای بهداشت دانشگاه تهران) در مقاله‌ای که با محوریت این موضوع نوشته‌اند، عنوان کردند: این اختلاف یافته‌ها را در محوطه‌های گوناگون می‌توان تفسیر کرد و نتایج حاصل را در بیان تفاوت در سطوح بهداشتی آن مناطق مورد بررسی قرار داد. هرچند شیوع بالای بیماری‌های انگلی در هر جامعه می‌تواند نشان از سطح بهداشت پایین باشد، لیکن در نظر داشتن عوامل دیگر اپیدمیولوژیک نیز در این ارزیابی حائز اهمیت می‌باشند. آلودگی spiruridiasis به دلیل انگل کرمی physaloptera در انسان از موارد بسیار نادر در جوامع کنونی دنیا می‌باشد. همچنین شایان ذکر است گزارش این عفونت انگلی در مدارک باستان انگل‌شناسی نیز انگشت شمار است. این مهم که انگل‌های دیگری در نمونه‌های متعدد انسانی مطالعه شده در شهر سوخته دیده نشده است خود گویای نوعی شرایط مطلوب بهداشتی در این شهر باستانی است. لیکن گزارش همین یک مورد در میان ۳۲۰ خاک تدفین انسانی را نیز نمی‌توان به ضعیف بودن وضعیت بهداشت و سلامت اجداد ما در شهر سوخته نسبت داد.

تدفین پشته سنگی

حسین سرحدی دادیان و حسین‌مرادی (باستان شناس) نیز با اشاره به تنوع تدفین در شهر سوخته عنوان کرده‌اند:‌ یکی از ویژگی‌های تدفین در دوره اشکانی، گونه‌گونی و تنوع آنها است که در نقاط مختلف سرزمین‌های تحت فرمانروایی اشکانی با توجه به بافت فکری و مذهبی آن مناطق، روش و ویژگی‌ خاص خود را یافته است. تدفین موسوم به پشته سنگی یکی از شیوه‌های رایج تدفین در مناطق وسیعی از جنوب و جنوب شرق ایران و همچنین سواحل جنوبی دریای عمان و خلیج فارس است که توسط بسیاری از پژوهشگران به دوره پارتی در این مناطق نسبت داده شده است. این نوع تدفین در منطقه بلوچستان ایران از دامنه تفتان تا کرانه‌های دریای عمان به چشم می‌خورد و سنت خاک‌سپاری مردگان در دوره اشکانی در منطقه است. قبرهای پشته سنگی به شکل خرپشته بوده که در ساخت آنها از سنگ‌های سیاه‌رنگ بازالتی که درسرتاسر کوه‌های استان وجود دارند بهره برده شده و از هیچ ملاتی برای چیدن سنگ‌ها روی هم استفاده نشده است. این قبرها بیشتر به صورت دایره‌ای شکل دیده شده‌اند؛ اما قبرهایی با پلان راست گوشه و ساخته شده از سنگ‌های مستطیلی به صورت خشکه چین در میان آنها دیده شده‌اند. سفال، رایج‌ترین ماده فرهنگی پراکنده در اطراف این قبرها است که شامل سفال قرمز ظریف ساده و منقوش بوده که با نقوش هندسی موسوم به سبک لوندو تزیین شده‌اند.

گیاه باستان‌شناختی دشت جنوبی سیستان

زهره شیرازی (دکترای گیاه‌ باستان‌شناسی) با اشاره به شواهد گیاه باستان‌شناختی دشت جنوبی سیستان در هزاره سوم پیش از میلاد گفته است: در دوران پیش از تاریخ، بخش جنوبی دشت سیستان، سرزمینی بایر و خشک بود که مناطق قابل سکونت آن به اراضی دلتای رود بیابان (شاخه‌ای از هرمند) منحصر می‌شد. شاخصه مهم و اصلی آن زمان، فراوانی باران و برف در کوهستان‌های افغانستان میانه و آ‌ب‌های هلمند بود که از مجرای رود بیابان وارد این اراضی می‌شد. از این‌رو حیات، شکل‌گیری و پویایی استقرارهای واقع در این بخش از دشت، به رغم گرمای شدید و بارندگی کم دلتای هیرمند همواره ناشی از رود هیرمند بود و اراضی آنها از موقعیت توپوگرافی مناسبی برای تامین آب و آبیاری برخوردار بوده‌اند. شواهد گیاهان باستان‌شناسی یافت شده (گندم اینکورن، گندم ایمر، گندم نان، گندم اسفراککم، جو دو ردیفه، جو نودووم، عدس، نخود سبز، ماشک، خیار، خربزه و هندوانه، خرما، انگور و کتان) از شهر سوخته، یکی از تمدن‌های اصلی پیش از تاریخ سیستان و دیگر محوطه‌های پیش از تاریخ واقع در بخش جنوبی دشت سیستان از جمله تپه صادق، تپه طالبخان، تپه یلدا و تپه گراتزیانی نشان می‌دهد که قبل از زوال و نابودی رود بیابان، بخش جنوبی دشت سیستان جلگه‌ای حاصلخیز بوده و این امر باعث شده که ساکنان منطقه بتوانند زودتر به کشاورزی و زراعت بپردازند و در مرحله شهرنشینی به پیشرفت‌هایی در این زمینه دست یابند.

او ادامه داده است: علاوه بر این، وجود شواهد زغال چوب درختانی مانند گز، اسفناجیان، صنوبر و زبان گنجشک در بسترهای باستان‌شناسی متعلق به هزاره سوم پیش از میلاد که به عنوان سوخت توسط ساکنان منطقه مورد استفاده قرار می‌گرفت، شواهد دال بر پوشش گیاهی کاملا متفاوت با چهره گیاهی امروزی بخش جنوبی دشت سیستان است. همچنین شواهد چوب درختانی غیربومی مانند نارون، افرا، داغدغان، پسته کوهی، آبنوس، حبال مرجان و آدنیا به دست آمده از دوره دوم، سوم و چهارم در شهر سوخته بیانگر روابط تجاری و فرهنگی گسترده با مناطق همجوار چون ترکمنستان در شمال، بین النهرین در غرب و تمدن سند در شرق است.

کشفیات ایتالیایی‌ها

درعین حال طی دو سال گذشته، منطقه شهر سوخته موضوع فعالیت‌های باستان شناختی جدیدی شد که با همکاری باستان‌شناسان ایرانی و ایتالیایی انجام پذیرفت. مطالعات انسان‌شناختی در شهر سوخته نیز توسط پیرفرانچسکوفابری، سرنا سیینا و جورجیاوینچنتی انجام شد. در مطالعاتی که تیم انسان‌شناختی جنسیت، سن، قد را بررسی کردند، ساییدگی دندان را مشخص و آنها را برآورد نموده‌اند و شاخص‌های استرس استئولوژیکی و دندانی را در یک نمونه اسکلت ثبت کرده‌‌اند. این موارد در زنان بیشتر از مردان یافت شد و مشاهده شد که شیوع بیماری آرتروز به طور معناداری در زنان بیشتر از مردان است. این یافته می‌تواند به تقسیمات جنسی نیروی کار و احتمالا استفاده زیاد از سنگ آسیاب مرتبط باشد.

در مقاله‌ای که ارائه شد درخصوص پروژه‌ای چند رشته‌ای شهر سوخته به منظور توسعه مطالعه درباره مجموعه حیواناتی است که در کاوش‌های باستان شناختی جدید به واسطه باستان‌شناسان ایرانی در شهر سوخته یافت شد صحبت به میان آمد و عنوان شد: به دلیل تعداد زیاد حیواناتی که در طول دوره دوم و سوم وجود داشت بیش از ۱۲۰۰ حیوان به جا مانده در مرحله اولیه ثبت شده است. در عین حال کشفیاتی درخصوص جزییات اسکلتی از میمون رزوس در گورستان هستیم که هنگام مرگ حدود ۵ سال داشت و مطابق همان رسوم تشییع نوزادان انسان در گورستان دفن شده است.

از نکات جالب توجه این است که بررسی پاتولوژیک استخوان ران نشان می‌دهد این میمون در قفس نگهداری می‌شد و شاید به دلیل فشار فیزیکی فوت کرده باشد این گونه میمون از گون‌های بدوی غیرانسانی بومی ایران نیست. میمون‌های رزوس در بخش‌هایی از مناطق جنوبی و جنوب شرقی آسیای مرکزی ساکن بودند و زادگاه احتمالی این میمون را می‌توان دره سند فرض کرد. این کشف یکی از اولین نمونه‌های میمون‌هایی را نشان می‌دهد که به عنوان حیوانات خانگی نگهداری می‌شدند.

منبع:ایلنا

دیوار سرپل ذهاب یک کشف جدید باستان شناسی نیست

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه گفت: در منابع مختلف تاریخی از دیواره سرپل‌ذهاب یاد شده و مقالات مختلفی نیز در این خصوص چاپ شده است.

 امید قادری با اشاره به اینکه ۱۰ سال پیش این دیوار تاریخی شناسایی و مورد بررسی باستان شناسان قرارگرفته، اظهارداشت: یکی باستان شناس به نام دکترعلی بیگی در سال ۹۴ با مجوز رسمی پژوهشکده باستان شناسی کشور طی یک قرارداد، بر روی ۲۵ هزار هکتار از اراضی سرپل ذهاب و قصرشیرین در قالب طرح گرمسیری، پژوهش‌های باستان شناسانه انجام داده است.

وی با بیان اینکه نتایج اقدامات این باستان شناس در سال ۹۵ در گردهمایی سالانه باستان شناسی مطرح شد، تصریح کرد: در آن گزارش به وجود این دیوار طولانی اشاره شد و حتی تصویر روی مقاله ارائه شده در آن گردهمایی امتداد این دیوار را نشان می‌دهد.

مدیر کل میراث فرهنگی استان افزود:همچنین در کتاب‌هایی که با موضوع ارتباط ایران و عثمانی به تحریر در آمده‌اند، نقشه‌هایی از وجود این دیوار به چاپ رسیده است.

قادری اضافه کرد: همچنین در سال ۱۸۵۰ مسیو چریکُف در سفرنامه خود به ایران به وجود این دیوار در بین شهرستان‌های سرپل ذهاب و قصرشیرین اشاره کرده و این کشف جدیدی نبوده است.

این مسئول با بیان اینکه در بین باستان شناسان ارائه گزارشات و مقالات به صورت تدریجی یک امر کاملا مرسوم به حساب می‌آید، تصریح کرد: به عنوان مثال حدود ۲۰ پیش باستان شناسان بر روی غار وزمه اسلام آباد پژوهش کرده‌اند ولی امروز نتایج برخی از پژوهش‌ها و تحقیقات علمی خود را در مجلات مرتبط منتشر می‌کنند و این در بین باستان شناسان بسیار رایج است.

او گفت: اینکه نتایج تحقیقات باستانشناسی دکترعلی بیگی بر روی این دیوار تاریخی به تازگی در آخرین شماره مجله تخصصی journal Antiquity منتشرشده دلیلی بر کشف جدید باستان شناسی به حساب نمی‌آید و حتی خود این مجله تخصصی اعلام کرده که نتایج گزارشات علی بیگی در سال ۲۰۱۶ را چاپ کرده است.

مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه در خاتمه اظهار داشت: دکترعلی بیگی در مقاله خود به موضوعات مختلفی ازجمله اینکه این دیوار با کدام سازه باستانی در ارتباط بوده، وجود این دیوار در این منطقه چه معنایی می‌تواند داشته باشد و تاریخ و کارکرد آن چه بوده، اشاره کرده است.

باستان شناسان مطمئن نیستند که این سازه را چه کسانی ساخته‌اند و از آن برای چه هدفی استفاده می‌شد. به دلیل آسیب‌های فراوانی که در طول تاریخ چند هزارساله این اثر ارزشمند به آن واردشده، پژوهشگران حتی قادر به اعلام دقیق ابعاد عرض و ارتفاع این دیوار نیز نیستند.

مطالعات انجام‌شده نشان می‌دهد که این دیوار احتمالاً ۴ متر عرض و حدود ۳ متر ارتفاع داشته است.

دکترعلی بیگی با اشاره به این موضوع که ممکن است دیوار باستانی سر پل ذهاب یک مرز گذاری برای یک امپراتوری باستانی باشد، گفت: مشخص نیست که این دیوار کاربری دفاعی داشته یا تنها یک اثر نمادین به شمار می‌رود. این احتمال نیز وجود دارد که این دیوار در دوره اشکانیان و یا ساسانیان ساخته‌شده باشد، زیرا هردوی این حکومت‌ها در غرب ایران استحکامات و قلعه‌های متعددی ساخته است.

منبع:ایسنا

«دیوار چین» ایرانی کشف شد

تیمی از باستان شناسان ایرانی موفق به شناسایی بقایای یک دیوار سنگی ۲ هزار و ۷۰۰ ساله در منطقه سرپل‌ذهاب شدند که طول آن حدود ۱۱۵ کیلومتر بوده و چهار متر عرض و حدود سه متر ارتفاع دارد.

این سازه، قابل مقایسه با دیوار مشهور باستانی هادریان است که توسط رومی‌ها در انگلستان ساخته شده بود.

این دیواره سنگی از شمال به جنوب امتداد داشته و از کوه‌های بمو در شمال به منطقه‌ای در نزدیکی روستای ژاومرگ در جنوب می‌رسد، سفال‌های موجود در کناره این دیوار حاکی از آن است که این بنا در دو دوره زمانی بین قرن چهارم پیش از میلاد و قرن ششم میلادی ساخته شده است.

بقایای سازه‌هایی که اکنون ویران شده، در مناطق متعددی در امتداد این دیوار قابل مشاهده است، شامل یک میلیون متر مکعب سنگ است که ساخت آن نیازمند نیروی کار، زمان و مصالح قابل توجهی بوده است.

این آثار ممکن است برج‌های‌دیده‌بانی یا ساختمان‌های نگهبانی کوچکی باشد. برای ساخت این دیوار از مصالح بومی که در دسترس معماران باستانی بوده، استفاده شده و در بخش‌های مختلف این دیوار آثار تخته‌سنگ‌هایی که با ملات گچی در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند، شناسایی شده است.

اگرچه وجود این دیوار برای باستان شناسان ناشناخته بود، اما مردم محلی و کسانی که در نزدیکی آن زندگی می‌کنند، مدت‌هاست از وجود این دیوار آگاهی داشته و آن را «دیوارگاوری» می‌نامند.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه در گفتگو با خبرنگار فارس در این رابطه، اظهار داشت: قبلا هم از وجود این دیوار اطلاعاتی داشتیم؛ در حال حاضر از ابعاد دقیق این دیوار چندان مطلع نیستیم.

امید قادری گفت: مشابه این دیوار در منطقه ریجاب هم وجود دارد و معمولا کارکرد آن‌ها دفاعی است.

وی ادامه داد: باید صبر کرد تا با مطالعات کارشناسی ابعاد دقیق و اطلاعات بیشتری در این خصوص به‌دست بیاوریم.

منبع:تابناک