دکتر مهرداد فرشیدی، عضو هیأت علمی دانشگاه بینالود و مدرس و کارشناس هتلداری و گردشگری به معرفی بوتیک هتل‌ها پرداخت و اظهار کرد: هاستل و بوتیک‌هتل، خانه‌های بوم‌گردی و … هر کدام تعریف و معنای خاص خود را دارند. اما در ایران متولیان گردشگری و سرمایه‌گذاران در احداث و راه‌اندازی واحدهای اقامتی در مناطق مختلف به صورت سلیقه‌ای، اسامی مختلفی را بر روی انواع اقامتگاه‌های بازسازی شده قدیمی و یا اماکن جدید الاحداث به کار می‌برند که متاسفانه منطبق با ضوابط و استانداردهای بین المللی نیست.

وی ادامه داد: در نقاط مختلف کشور شاهد استفاده از واژه‌های به ظاهر زیبا در انواع و اقسام واحدهای اقامتی هستیم که هیچ تناسبی با بناهای مورد اشاره و نحوه خدمات در آن‌ها ندارد. به عنوان مثال در برخی از استان‌ها، بدون آنکه مدیران تعریف درستی از هاستل در ذهن داشته باشند به بناهای سنتی کوچک مجوز هاستل داده می‌شود و یا در برخی از شهرهای بزرگ که با معنا و مفهوم زیست‌بوم و بوم‌گردی منافات بسیار دارد مجوز خانه بوم‌گردی داده می‌شود.

بوتیک‌هتل‌ نوعی هتل سنتی و قدیمی است

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: از آنجا که نام بوتیک‌هتل زیباست عده‌ای با استفاده ابزاری از این واژه جالب در نزد گردشگران سعی در جلب مسافران مشکل‌پسند و نوگرا دارند؛ در حالی‌که استفاده از نام بوتیک‌هتل بار مفهومی بسیار زیادی را برای اینگونه مراکز اقامتی به همراه خواهد داشت. در واقع بوتیک‌هتل نوعی از هتل‌های سنتی و قدیمی است که بنا و سازه مورد اشاره یک جاذبه تمام‌عیار و دیدنی است و مسافر نه فقط برای اقامت بلکه برای دیدن آن فضای خاص در بوتیک هتل اقامت دارد.

 

فرشیدی افزود: عمدتا این هتل‌ها ساختمان‌های قدیمی‌ هستند که دارای معماری ویژه و معرف یک دوره شناخته‌شده تاریخی هستند و برای مسافران نوستالژی خاصی به همراه دارند. نمونه بارز این هتل در ایران هتل عباسی اصفهان است که معرف معماری زیبای دوره صفویه بوده و به همین دلیل می‌توان آن را به عنوان بوتیک‌هتل معرفی کرد. در دهه ۵۰ خورشیدی و به همت مدیر وقت بیمه ایران در استان اصفهان این هتل بازسازی شد و کماکان بسیاری از مسافران و گردشگران ایرانی و غیر ایرانی که به  اصفهان سفر می‌کنند برای اقامت و یا حداقل بازدید از این بنای زیبا و باشکوه به هتل عباسی می‌روند که یادآور و معرف هنر معماری و ارزش‌های تاریخی این بنای زیباست.

خدمات در بوتیک‌هتل‌ها بر اساس دوران تاریخی که به آن تعلق دارند، ارائه شوند

وی تشریح کرد: متاسفانه در کشور شاهد هستیم که مالکان هتل‌های جدیدالاحداث صرفا به دلیل سبک معماری سنتی هتل خود از نام بوتیک‌هتل استفاده می‌کنند که اقدام صحیحی نیست؛ چراکه اجرای طرح معماری مربوط به دوره‌ای از تاریخ نمی‌تواند دلیل خوبی برای نام‌گذاری به عنوان بوتیک‌هتل باشد. بوتیک‌هتل‌ها جدا از داشتن ویژگی‌ها و جذابیت‌های خاص معماری  باید در بحث ارائه خدمات نیز از سبک و سیاق آن دوران تاریخی اقتباس‌ کنند.

این استاد دانشگاه عنوان کرد: گفتنی است که در برخی از کشورهای پیشرو در حوزه گردشگری شاهد فعالیت هتل‌بوتیک‌هایی هستیم که برای اقتباس از دوران گذشته برای روشنایی از برق استفاده نمی‌کنند و با ابزار قدیمی شرایطی را پدید می‌آورند که مهمانان هتل خود را در همان برهه از تاریخ حس کنند.

فرشیدی تصریح کرد: این روزها در ایران شاهد تعمیر و بازسازی خانه‌های قدیمی و تاریخی هستیم که از آن‌ها به عنوان مراکز اقامتی سنتی استفاده می‌شود و طرفداران خاص خود را دارند و کمکی مهم در جهت حفظ و نگهداری بهینه بناهای تاریخی هستند.

 

وی بیان کرد: در ایران چند سال است که در شهرهای قدیمی همچون یزد، شیراز، اصفهان و همچنین شهرهای حاشیه کویر مانند نائین و میبد اقامتگاه‌های سنتی با بازسازی و مرمت خانه‌های قدیمی که دارای سبک معماری مربوط به دوران‌های خاص تاریخی هستند مورد استقبال قرار گرفته و تاثیر بسیاری در توسعه گردشگری این نواحی داشته‌اند.

این کارشناس هتلداری و گردشگری خاطرنشان کرد: تا پیش از همه‌گیری ویروس کرونا شاهد استقبال گسترده گردشگران خارجی و داخلی از این‌گونه مراکز اقامتی سنتی که یادآور و نشان‌دهنده سبک معماری دوره قاجار، زندیه و حتی پهلوی اول هستند، بودیم. در این میان تعدادی سرمایه‌گذار با تعمیر و بازسازی این خانه‌ها و تبدیل آن‌ها به اماکن اقامتی و یا مراکز پذیرایی اقدام به جذب گردشگر می‌کنند که خوشبختانه میراث فرهنگی نیز تا امروز از این امر حمایت خوبی به عمل آورده است.

فرشیدی در خصوص اینکه صرفا به دلیل قدیمی‌بودن ساختمان نمی‌توان اینگونه بناها را بوتیک‌هتل نامید، تشریح کرد: صرفا به دلیل قدیمی‌ بودن نمی‌توانیم این اماکن را بوتیک‌هتل معرفی کنیم و بهتر است که نام مراکز اقامتی سنتی بر آن‌ها نهاده شود. البته ادارات کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان‌ها هر کدام شیوه و درجه‌بندی خاص خود را برای این‌گونه بناها اعمال می‌کنند که باعث بروز مشکلاتی برای گردشگران شده است. برای مثال در برخی از استان‌ها مانند یزد اگر خانه سنتی مورد نظر حداقل دارای ۱۰ اتاق باشد موافقت اصولی آن بنا به نام هتل یا اگر بنای مورد نظر بین ۵ تا ۹ اتاق داشته باشد به آن بنا مجوز هاستل داده می‌شود و اگر تعداد اتاق‌ها کمتر از ۵ اتاق باشد مجوز بوم‌گردی دریافت می‌کنند که به عقیده من این نوع نام‌گذاری و دسته‌بندی برازنده شکل و ساختار معماری بناهای سنتی نیست.

بازدیدکنندگان از اقامتگاه‌های بوم‌گردی خواهان سبک و معماری خاص بناها هستند

وی تصریح کرد: در شهری مانند یزد با آن پیشینه تاریخی و استفاده از سبک معماری خاص، کوچه‌های تو در تو، استفاده از کاهگل و خشت در ساخت خانه‌های سنتی، استفاده از واژه هاستل و یا خانه‌های بوم‌گردی آن هم در محیط شهری نهایت بی‌سلیقگی است؛ چراکه بوم و بوم‌گردی معنا و مفهومی خارج از محیط‌های شهری دارد.

 

این استاد دانشگاه گفت: ایجاد سرویس بهداشتی در داخل اتاق خانه‌های سنتی به دلیل آسیبی که به شاکله بنا وارد می‌کند ضروری نیست و نباید به معماری آن بنا به دلیل دستورالعمل‌های وزارتی صدمه زد. بازدیدکنندگان این خانه‌ها اصولا خواهان و مشتاق دیدار و اقامت در این سبک و سیاق معماری هستند.

در بازسازی یک بنا و تبدیل آن به بوتیک‌هتل باید اصول به خوبی رعایت شود

فرشیدی در پاسخ به این سوال که آیا ایجاد بوتیک‌هتل برای توسعه و رشد گردشگری کشور لازم است یا خیر، ابراز کرد: برای توسعه گردشگری وجود انواع مراکز اقامتی لازم و ضروری است، اما نمی‌توان و نباید یک ساختمان جدید و نوساز را به عنوان بوتیک‌هتل به گردشگران معرفی کرد؛ بنایی که قرار است به عنوان بوتیک‌هتل معرفی شود باید یک ساختمان قدیمی و یادآور فرهنگ و تاریخ آن منطقه جغرافیایی باشد.

وی اضافه کرد: به عنوان مثال کاروانسراهای قدیمی در نقاط مختلف ایران که تعدادی از آن‌ها نیز بازسازی شده‌اند، اگر بازسازی آن‌ها منطبق با آن ویژگی‌های اصلی یک بوتیک‌هتل باشد و منجر به تغییر هویتی در آن بنا نشده باشد، می‌توان از آن به عنوان یک بوتیک‌هتل یاد کرد. بوتیک‌هتل تنها به معنای الگوبرداری از معماری قدیمی نیست.

بوتیک‌هتل‌ها خود به تنهایی می‌توانند برای یک منطقه جاذبه‌ای گردشگری باشند

این کارشناس گردشگری و هتلداری بیان کرد: در برخی از نقاط ایران شاید جاذبه‌ای خاص برای جذب گردشگر وجود نداشته باشد، اما وجود این نوع هتل‌ها تاثیر عمده‌ای بر جذب گردشگران به آن منطقه خواهند داشت؛ چرا که خود هتل به عنوان یک جاذبه برای آن منطقه به حساب می‌آید.

فرشیدی ادامه داد: برای مثال در شهرهای یزد، شیراز، اصفهان و … جدا از زیبایی‌های شهری به عنوان جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی، خانه‌های قدیمی و بازسازی‌شده عاملی مهم برای جذب گردشگران محسوب می‌شوند، به شرط آنکه تصور نکنیم گردشگران بدون مطالعه اقدام به سفر می‌کنند و می‌توانیم هر بنای نوساز و ظاهرفریب را به عنوان بوتیک‌هتل به آن‌ها معرفی کنیم.

منبع: ایسنا

از میان کوچه‌های شیب دار حکیم نزاری به عمارتی می‌رسی که به دلیل قرار گرفتن در ارتفاع، آب و هوای مطلوبی داشته و بر سر در آن نوشته خانه شریف. وقتی واردش می‌شوی و پله‌ها را یک به یک بالا می‌روی و در پشت بامش می‌ایستی انگار تمام بیرجند و کوه‌های مجاورش زیر پای تو قرار داد. خنکای نسیم از میان درختان تنومند این عمارت بر صورتت می‌وزد و آب جریان یافته در حوض آبی حیاط عمارت را قلقلک می‌دهد و این می‌شود سرآغازی بر یک سفر تاریخی از یک خانه نه چندان بزرگ.

خانه تاریخی شریف یکی از بناهای تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی کشور بوده که در داخل بافت تاریخی شهر بیرجند در خیابان حکیم نزاری واقع شده است.

فرم معماری، مواد و مصالح و تزئینات بنا حاکی از ساخت این بنا در اوایل دوره پهلوی است، این خانه بیشتر به عمارت شبیه است چراکه از حیاط با فضای سبز، درختان کهنسال، حوض و آب نما برخوردار بوده و مهم تر از همه تسلط و اشراف بر همه شهر دارد و در نوک تپه ای مشرف به بافت تاریخی واقع شده است. این خانه دارای معماری برونگراست، حیاطش کاملا باز بوده و فضاهای اطراف حیاط هیچ حصاری ندارد.

خانه شریف به دلیل داشتن ارزش‌های معماری با شماره  ‎ ۴۵۰۵در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. این خانه بیشتر به عمارت شبیه است چراکه از حیاط با فضای سبز، درختان کهنسال، حوض و آب نما برخوردار بوده و مهم تر از همه این که با واقع شدن در نوک تپه‌ای مشرف به بافت تاریخی بر همه شهر اشراف دارد. دلیل نامگذاری این محله به تپه رنگرزان به این سبب بوده است که در روی تپه‌ای که در آنجا واقع است، در ادوار مختلف، رنگرزان قابل و ماهری مشغول به کار بوده‌اند.

دسترسی نامناسب به این خانه به طوری که از کوچه پس کوچه‌های قدیمی و تنگ خیابان حکیم نزاری بیرجند به آن می‌رسی و قرار گرفتن در یکی از کوچه‌ها که فکرش را هم نمی‌کنی، باعث شده این عمارت که سالیان بسیاری است در این محله نفس می‌کشد و مربوط به خاندانی قدیمی در بیرجند است، ناشناخته بماند.

 

حیاط و اتاق‌هایی که برای مهمان تعبیه شده و در کنارش محلی برای آشپزی و اتاقی که به دلیل دوری از اتاق‌های دیگر سکوت بر آن حکمفرماست و گویی اتاق خواب مهمانان بوده، همه و همه اینها گویای یک امر است، زندگی در سال‌های گذشته این شهر و سکوت و آرامشی که ساکنان این خانه داشتند.

در زمانی که هنوز برج‌های بلند این عمارت را احاطه نکرده بود و خیابان حکیم نزاری یک خیابان تجاری نبود. همان زمانی که انسان دلش می‌خواهد به آرامش بازگردد و با حضور در این خانه آن را می‌یابد و آن گاه درک می‌کند که آری؛ سکوت گمشده قرنش است، سکوتی که جنس آرامش دارد و نمی‌توان آن را در لابلای برج‌های چندین طبقه و ساختمان‌های تجاری و آپارتمان‌های تنگ لمس کرد.

حال فکرش را بکن که این مکان بشود یک بوتیک هتل، جایی که چند روزی را در آن بیاسایی و جدا از تمام همهمه‌های شهر در سکوت این خانه روزگار بگذرانی، در حیاطش قدم بزنی و نرده‌های کاهگلی‌اش را بگیری و به دوردست‌ها خیره شوی. صبح‌ها با طلوع خورشید از میان شیشه‌های رنگی‌اش از خواب برخیزی و پنجره‌های رنگارنگش را باز کنی و به حیاط خانه چشم بدوزی، حوضی با کاشی کاری آبی و ماهی‌هایی که در آن شیطنت می‌کنند و درختان تنومند و باغچه زیبایش به تو صبح بخیر می‌گویند، از همان صبح بخیرهایی که مادربزرگ همیشه تعریفش را می‌کرد و گویی با نسل ما زیاد فاصله داشت.

رفع موانع گردشگری

ناصر خوش خبر، سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی از پیگیری جدی برای رفع مشکلات دو جاذبه گردشگری در بیرجند از جمله خانه شریف خبر داد.

وی ادامه داد: در بازدید از خانه شریف واقع در بافت تاریخی شهر بیرجند در خیابان حکیم نزاری، وضعیت معابر ورودی این خانه تاریخی نامطلوب ارزیابی شد که استاندار دستورات لازم را برای رفع این مشکل ارائه کرد.

سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی بیان کرد: طی جلسه‌ای با شهردار و رئیس شورای اسلامی شهر بیرجند، این موضوع پیگیری و مقرر شد شهرداری، معابر ورودی خانه شریف را از محل اعتبارات سال ۱۴۰۰ بهسازی کند.

علی اصغر مونسان، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، در بازدید سال گذشته خود از خانه تاریخی شریف بیرجند خواستار همکاری اداره میراث فرهنگی استان برای مرمت این بنای تاریخی شد.

وی در این بازدید بر لزوم حمایت ویژه از این پروژه تأکید کرد و خواستار همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان برای مرمت این بنای تاریخی شد.

خانه شریف، مدرنترین و اولین بوتیک هتل شرق کشور می‌شود 

علی شریعتی منش، معاون میراث فرهنگی، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی گفت: بنای تاریخی خانه شریف در مرکز بافت تاریخی بیرجند و در موقعیتی ممتاز و مشرف به کل شهر قرارگرفته و به عنوان یکی از بناهای تاریخی ارزشمند شهر محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه این بنا مربوط به دوره قاجاریه است، افزود: در حال حاضر این بنا از دو ساختمان مجزا و متعلق به دو دوره تاریخی تشکیل شده است؛ اول ساختمان غربی، بازمانده ساختمانی است که به دوره قاجار تعلق داشته و فضاهایی مانند حوضخانه و مطبخ را در خود جای داده است.

معاون میراث فرهنگی، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی بیان کرد: دوم ساختمان شمالی که متعلق به دوره پهلوی اول است و از لحاظ معماری کاملا با بخش اول متفاوت است.

شریعتی منش ادامه داد: یکی دیگر از ویژگی‌های این بنا حیاط آن است که بر خلاف معماری رایج مسکونی ایرانی بویژه در مناطق بیابانی که که حیاط در مرکز بنا قرار دارد و فضاهای بسته آن را احاطه کرده‌اند، این بنا فاقد آن ویژگی است.

​وی با بیان اینکه در حال حاضر این بنا در اختیار شرکت احیاء میراث کویر است و در حال آماده‌سازی برای احداث بوتیک هتل است، افزود: ساماندهی حیاط بنا، بام سازی، نورپردازی، مرمت دیوار پیرامونی، اجرای تاسیسات، ساخت در و پنجره، ساماندهی نماها و اجرای اندود فضاهای داخلی از مهم‌ترین فعالیت‌های انجام شده در بنا است.

معاون میراث فرهنگی، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی با بیان اینکه این بنا خیابان حکیم نزاری ۶ واقع است، تصریح کرد: در سال ۹۸ با سرمایه گذاری ۲۵۰ میلیارد ریال در بافت تاریخی بیرجند(تپه رنگرزها) عمارت تاریخی شریف با تملک ۵۱۰۰ مترمربع عرصه و بیش از ۷۰۰۰ متر مربع زیر بنا از امالک پیرامون و تجمیع آنها برای مرمت و بهره‌برداری از پروژه بزرگترین بوتیک هتل کشور با سرمایه گذاری هلدینگ احیای میراث کویر در حال ساخت است.

شریعتی منش یادآور شد: اکنون با فعالیت و سرمایه‌گذاری در عمارت شریف، بزرگترین، مدرنترین و اولین بوتیک هتل شرق کشور در حال بهره‌برداری است.

 

تاریخچه زندگی شریف‌ها 

وی با بیان اینکه این خانه، کاربری مسکونی داشته است، تصریح کرد: این خانه مربوط به خاندان شریف بوده که در دوره قاجار این خانه را برای خود ساخته و مالک این خانه فرماندار بیرجند بوده است.

معاون میراث فرهنگی، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی با بیان اینکه این خانه ملک شخصی فرماندار بوده و همراه خانواده در آن می‌زیسته است، اظهار کرد: نوادگان این خاندان هنوز هم هستند، اما میراث فرهنگی این ملک را تملک کرده و از طریق بخش خصوصی در صدد رونق بخشیدن به آن است.

شریعتی منش با بیان اینکه مرمت و بازسازی این ملک به پایان رسیده و بخش خصوصی در حال تجهیز این ملک برای ایجاد بوتیک هتل است، تصریح کرد: این ملک به دلیل زیبایی‌های بصری و تاریخی تبدیل به بوتیک هتل خواهد شد تا بتوان استفاده بهتری از این تاریخ و تمدن کرد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا این ملک زمانی قهوه خانه قدیمی بوده است، یادآور شد: این ملک در یک مقطع به شرکت توسعه‌ای اجاره داده شد و در حدود چند ماه سفره خانه سنتی و چایخانه بود که سپس تعطیل شد و میراث فرهنگی تصمیم گرفت از آن کاربری دیگری داشته باشد، به همین خاطر مرمت آن انجام گرفت و قرار است بوتیک هتل شود.

خانه شریف یکی از بناهای تاریخی بیرجند است که به دلیل ارزش‌ معماری خاصش در سال ۱۳۸۰ با شماره ‎ ۴۵۰۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

منبع:ایسنا

مرتبط:

ارگ کلاه فرنگی بیرجند

باغ و عمارت رحیم آباد در بیرجند

قلعه بیرجند _هسته اولیه شهر بیرجند