نوشته‌ها

در خور و بیابانک، گردشگران خوشه چین ستارگان هستند

خور و بیابانک سرزمین رویایی و حیرت انگیزتر است، از عجایب نزدیکی خوشه های ستارگان به زمین در شگفت می مانی، موسیقی بی کلام کویرش آرامبخش دلهاست، آری، دفتر سفر هر گردشگری با هم سلام شدن با زیباییهای طلوع و غروب این خطه پر از خاطره ها می شود.

 اینجا، نخلستانش زیباتر از کویر و کویرش اعجاب انگیزتر از طبیعت بکر و با صفایش است، معماری کویر و دشتش آنقدر زیباست که قلم قادر به وصفش نیست، ۴۰۰ کیلومتر از شهر اصفهان به سمت شرق استان حرکت کنی با دریای زیبایی های شهرستان خور و بیابانک مواجه می شوی.
جاده های کویری زیباست اگر زیبا بیندیشیم، آری- کویر عظمتی بی پایان و سرزمین بی انتهاست، این چه قدرتی است که در شگفت آن حیرانیم.

اینجا خور و بیابانک است، هوایش بس دل انگیز و رقص نور خورشید را بر قله های کوچک رنگی می بینی که همه و همه جلوه ای از زیبایی های خداوندی است که تو را به تامل وا می دارد.
زیبایی های جادویی کویرواقعا وصف نشدنی است، شب های پرستاره آن حیرت افزاست، اینجا آنقدر آسمان به زمین نزدیک است که می توان دل به آن بسپاری، جلوه نمایی ستارگانش در تار و پود اقیانوس زمان و مکان این خطه دیدنی است.
نسیم خنک جان فزای شب کویر دل انگیز است و آسمان عظمت خود را در اینجا به رخ کویر می کشد، با ماه همقدم سفر رمل های ماسه ای می شوی.
طلوع صبحش از شب و شبش از سپیده دمش زیباتر است، کویر آنقدر سرگرمی و راز در دل خود دارد که می‌ توانید روزهایی طولانی را به آن اختصاص دهید و حتی در لحظه‌ بازگشت نیز دلتنگ آن شوید.
جمعی از گردشگران بعد از گذاران و دیدن این همه اعجایب طبیعی خور و بیابانک اظهار کردند که خاطره انگیزترین و رویایی ترین سفرشان را در این خطه رقم زدند.
خور و بیابانک که قدمتی به بلندای تاریخ دارد، شهرستانی با جاذبه های تاریخی و طبیعی فراوان، طبیعت بکر، شب های پرستاره و آرام، نخل های زیبا، اشکال لانه زنبوری یکدست، رمل های ماسه ای دلفریب، کوه های سر به فلک کشیده، خانه های تاریخی و بوم گردی چشم هر بیننده ای را خیره و سفری خاطره انگیز و به یادماندنی در کارنامه سفر هر گردشگری ثبت می کند.
در کنار این زیباییهای طبیعی، شتر سواری، سافاری، موتور سواری در کویر مصر از آن دست تجربه ‌هایی است که خاطره‌اش برای همیشه در ذهن باقی می‌ ماند.
این شهرستان استان اصفهان با دارا بودن جاذبه های کم نظیر یک مقصد مهم گردشگری در کشور، استان و حتی بین المللی تبدیل شده است و با وسعت بسیار و تنوع جغرافیایی، بومی یکی از گزینه های بسیار مناسب برای سفرهای نوروزی به مرکز کشور محسوب می شود.

blank

جاذبه‌های گردشگری منحصر طبیعی و تاریخی خور و بیابانک موجب شده تا این شهرستان به عنوان یکی از جذاب ترین مناطق گردشگری کشور، همه ساله پذیرای صدها هزار مسافر و گردشگر داخلی و خارجی باشد.
به خاطر داشته باشیم شرایط اقلیمی حاکم در این شهرستان متنوع است و مکان مناسب برای گردشگری و طبیعت گردی محسوب می شود اما بافت تاریخی و معماری کویری روستاهای گردشگری، مهمانوازی و پذیرایی گرم کویرنشینان این فرصت را فراهم کرده که شهرستان دارای بهترین گنجینه های گردشگری باشد.
به اعتقاد بیشتر گردشگران، بهترین فصل برای گشت و گذار و تماشای خور و بیابانک با توجه به گرمسیری بودن منطقه، فصل زمستان و نیمی از فصل بهار است.
قلعه های جندق، بیاضه، ایراج و گرمه، دیوان خانه اردیب، مسجد جامع جندق، مسجد جامع فرخی، مسجد جامع بیاضه، گنبد شمس الدین حاجی محمد مهرجان، بادگیرها، آب انبارهای همت و شاه در شهرخور، امام زادگان، ایوان های گنبدی شکل و ساباط ها، مقبره استاد حبیب یغمایی، مسجد عربها در شهرخور، خانه یغما، خانه کافی در شهر جندق از جمله آثار تاریخی منطقه هستند.
در خور و بیابانک هر یک از آثار تاریخی و طبیعی مجموعه ای از فرصت های گردشگری است و این موضوع نه تنها در آثار تاریخی و طبیعی بلکه در ارزشهای فرهنگی و دینی آن نهفته است؛ فرصت ها و امکاناتی که اگر آنها را در کنار آداب مهمان نوازی، پذیرایی گرم و صمیمانه کویرنشینان قرار دهیم باید گفت این شهرستان دارای بهترین گنجینه گردشگری است.
منابع طبیعی موجود در خور و بیابانک به طور عمده بر اساس کویری شکل گرفته است، وجود چشم اندازهای کویری و دیگر جلوه های بکر طبیعی در مناطقی چون کویر مصر، ریگ جن، دریاچه نمک، ازجمله جاذبه های منطقه در جهت فعالیت های مرتبط با طبیعت گردی است و علاوه بر مناطق کویری، چشمه های طبیعی و چشم اندازهای روستایی نیز از قابلیت طبیعت گردی برخوردارند.
برخی از روستاهای مصر، فرحزاد، گرمه، اردیب، ایراج، مهرجان، بیاضه، آبگرم، عروسان و محمدآباد کوره گز با برخورداری از جلوه های متنوع طبیعی و بافت تاریخی منحصر به فرد و معماری خاص نشان می دهد که گردشگری روستایی در این شهرستان رونق گرفته است.
جاذبه های دلفریب و مناطق بکر دیدنی خور و بیابانک علاوه بر خلق چشم اندازهای بصری و امکان توسعه فعالیت های کویری گردی، شتر سواری، سافاری و با برخورداری از قابلیت ها و ویژگی های خاص و متنوع امکان توسعه تورهای آموزشی و تحقیقاتی را فراهم کرده است.
شهرستان خور و بیابانک ۱۵۰ اثر تاریخی شناسایی شده دارد که ۱۱ اثر در فهرست آثار ملی به ثبت رسید که مربوط به دوره های ساسانی، پهلوی، ایلخانان، قاجاریه، صفویه، صدر اسلام، سلجوقی و قرن هفتم است.
در زمان حاضر این شهرستان ۵۲ بوم گردی، ۲ هتل و یک اقامتگاه سنتی، یک سفره خانه، یک مهمانپذیر و یک مجتمع گردشگری دارد و ظرفیت اقامت در تاسیسات گردشگری شهرستان سه هزار و ۳۷۵ نفر در شبابه روز است و در مراکز گردشگری منطقه ۳۶۱ تخت و ۶۶۷ اتاق برای اقامت میهمانان فراهم است.

خور و بیابانک
واقع شدن این شهرستان در مرکز ایران و در مسیر ارتباطی استان های خراسان جنوبی، سمنان، یزد و اصفهان به اعتقاد کارشناسان امر می تواند بازار وسیع برای جاذبه های گردشگری موجود در منطقه را فراهم آورد.
گردشگران می توانند با استفاده از بوم گردی از فرهنگ، آداب و رسوم و آیین های مناطق مختلف، غذاهای سالم و طبیعی، نحوه فعالیت روستاییان، صنایع دستی زنان و مردان روستانشین و مناظر طبیعی زیبا و دیگر جاذبه های گردشگری این مناطق بهره مند شوند.
به تاکید صاحبنظران امر، صنعت گردشگری در شهرستان خور و بیابانک با توجه به ظرفیت های تاریخی و طبیعی موجود باید با حمایت های همه جانبه و برنامه ریزی های اصولی بیش از پیش توسعه یابد.
به گزارش ایرنا، در تعطیلات نوروز سال گذشته دست کم ۲۰۰ هزار گردشگر داخلی و خارجی از جاذبه های تاریخی، طبیعی، فرهنگی و مذهبی خور و بیابانک دیدن کردند.
استان اصفهان با بیش از ۲۲ هزار بنا و اثر تاریخی که یکهزار و ۸۵۰ مورد آن به ثبت ملی و چهار اثر آن به نام های میدان نقش جهان، کاخ چهلستون، باغ فین کاشان و مسجد جامع به ثبت جهانی رسیده، کانون توجه گردشگران داخلی و خارجی است.
همچنین در این استان ۹۰ موزه تاریخی، مردم شناسی، فرهنگی و طبیعت وجود دارد که در اختیار بخش دولتی و خصوصی است.
در استان اصفهان ۹۰ هتل و ۶۵ مهمانپذیر و بیش از ۶۰۰ خانه تاریخی وجود دارد.
براساس آمار موجود در تعطیلات نوروزی سال گذشته ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر به استان اصفهان سفر کردند.

منبع: ایرنا

آیین قربانی کردن نخل خرما در شهرستان خور و بیابانک

یکی از رسوم باغداران این شهرستان در راستای بهبود محصولات خود برپایی آیین قربانی کردن نخل است که همه‌ساله برگزار شده و ریشه در رسوم نیاکان دارد.

قربانی کردن نخل، رسمی است که اهالی شهرستان کویری خور و بیابانک بیشتر در فصل‌های بهار و تابستان انجام می‌دهند. نیاکان ما در رسوم خود برای کاشت و بهره‌برداری از درخت خرما بسیاری از کارکردهای درخت خرما را مشابه زندگی انسان فرض می‌کردند، لذا بسیاری از اصطلاحاتی که در طول ایام حیات انسان در خصوص زندگی او به کار می‌رود، برای ایام حیات نخل خرما نیز به کار می‌رود.

به‌عنوان مثال وقتی انسان طفلی را به دنیا می‌آورد، در محاوره عمومی مردم معمول است که مادر زایمان کرده است، با این وصف زمانی هم که درخت خرما در فصل بهار خوشه می‌آورد باغداران از گذشته‌های دور عنوان می‌کنند که زایمان کرده است.

همچنین اعتقاد براین است که برخلاف سایر درختان اگر سر درخت خرما بریده شود همچون انسان می‌میرد. با این‌حال باغداران معتقدند هیچ چیزِ درخت خرما دور ریختنی نیست و باید از همه بخش‌های درخت خرما برای ادامه حیات انسان استفاده کرد.

نیاکان ما از گذشته‌های دور اعتقاد داشتند که درخت خرما همچون انسان دارای قلب است و در داخل آن قلب، پنیری سفید رنگ وجود دارد، این قلب وظیفه غذارسانی به شاخ و برگ درخت را برعهده دارد و خوشه خرما نیز تمامی مواد غذایی مورد نیاز خودش را برای به بار نشستن از همین قلب دریافت می‌کند.

باغداران معتقدند پنیر موجود در قلب درخت نخل خرما قابل خوردن است و در عین حال نخل‌های خرما همچون انسان از دو درخت نر و ماده تشکیل یافته است.

منابع تاریخی گزارش می‌دهند در ایران نخل خرما از دوران باستان به‌ویژه در خوزستان کشت می‌شده و این درحالی است که همان منابع شهادت می‌دهند که از عصر باستان در منطقه باستانی خور و به‌ویژه در روستاها و قلعه‌های تاریخی منطقه همچون دژ تاریخی «بیاضه» در ایام خزان نخل خرما توسط ایرانیان کشت می‌شده است.

یکی از مهم‌ترین آیین‌های مربوط به بار نشستن نخل خرما که از دوران پیش از اسلام در خوروبیابانک مرسوم بوده آیین «گردن زدن نخل» است و این رسم، آیینی است که از زمان‌های دور در این دیار برقرار بوده و هم اکنون به‌صورت یک سنت درآمده است. باغداران معتقدند هر نخل همانند انسان یک شخصیت داشته و از ارزش و احترام فراوانی برخوردار است به همین دلیل هم قطع کردن درخت خرما در این منطقه، به اصطلاح قربانی کردن خوانده می‌شود.

در منطقه خور و بیابانک مرسوم است که هرگاه میهمان عزیزی دارند، به‌منظور اکرام آن میهمان، ارزشمندترین موجودی خود را که همان نخل خرماست به نام مهمان قربانی می‌کنند. بدین صورت که آن قدر شاخ و برگ درخت را از بالا می‌برند تا به مرکز آن که همان قلب دل درخت و پنیر درخت است می‌رسند، سپس از آن پنیر موجود در قلب درخت برای میهمان و همچنین در راستای طلب محصولات بهتر در سال پیش رو برداشته شده و میان میهمانان توزیع می‌شود، با این وصف همانگونه که قبلا ذکر شد، با توجه به این‌که درخت برگ و باری ندارد به سرعت خشک شده و از بین می‌رود.

رسم قربانی کردن نخل خرما هزارن سال است که در میان مردم خوروبیابانک قدمت دارد.

* گزارش از عباس ایرجی، رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان خور و بیابانک

خور و بیابانک،رقص خورشید روی شن

در خور و بیابانک باد می‌وزد تا نور سوزان خورشید تبدیل به نوازش داغ بر روی شن‌های روان که از صحرا بلند شده‌اند، شود. شن‌ها به حرکت درمی‌آیند و پا به شهرها و خانه‌ها می‌گذارند. مردمان کویر با شن و آفتاب بزرگ شدند و زندگی آن‌ها با این دو عنصر عجین شده است.

در نقطه‌ای دور از مرکز استان و زیر آسمان صاف، درمیان شن‌ها ، عروس کویرهای ایران قرار دارد. همچنان که از نام “خور” پیداست خورشید اینجا همه چیز است، مردمان مرکز ایران از دیرباز در اینجا سکونت داشته‌اند. ناصر خسرو در سفرنامه خود به منطقه خور و ساکنان آن نیز اشاره کرده که این نشان از قدمت بالای منطقه دارد.

قدمت خور به پیش از دوران ساسانی باز می‌گردد، که وجود قلعه بیاضه و جندق با قدمتی نزدیک به سه هزار سال نشان از این موضوع دارد. ناصر خسرو در سفرنامه خود به قلعه بیاضه اشاره کرده و حتی چند شب را در این قلعه گذرانده است. قلعه جندق به گفته مردم، زندان انوشیروان بوده است، این قلعه هزارتویی پر رمز و راز از خانه‌ها و کوچه‌ها است که همچنان مردم در آن سکونت دارند.

خور-و-بیابانک

قنات جز جدایی ناپذیر شهرها و آبادی‌های مرکزی ایران است، قنات “کلاغو” با طول هفت هزار و ۲۰۰ متر یکی از طولانی‌ترین قنات‌های ایران است که به خور می‌رسد.قنات دیگر خور که از زیر شهر می‌گذرد “دهزیر” نام دارد، قدمت قنات دهزیر به بیش از یک هزار سال می‌رسد و دارای ۶۵ حلقه چاه است که از زیر شهر می‌گذرد.

منطقه خور و بیابانک با ۱۳۶ شهر و روستا از بزرگترین شهرستان‌های استان اصفهان است. هرکدام این روستاها برای خود شهرت و پیشینه‌ای دارند، اما شاید مشهورترین این روستاها “مصر” باشد. شن‌ و ریگ‌زارهای مصر شهرتی جهانی یافته اند و از این روستا به عنوان نگین کویر ایران یاد می‌شود. شب مانی در اقامتگاه‌های روستای مصر و تماشای آسمان پرستاره کویر یکی از تجربه‌های فراموش نشدنی خواهد بود.

خور-و-بیابانک

روستا “گرمه” دیگر روستای تاریخی خور است، این روزها نام گرمه به اقامتگاه بوم‌گردی معروف آن که به دست مازیار آل‌داوود ساخته شده و قدیمی‌ترین اقامگاه بوم‌گردی ایران است، مطرح می‌شود. قلعه ساسانی گرمه در ورودی این روستا هنوز شکوه و عظمت خود را حفظ کرده و در کنار چشمه آب معدنی گرمه پذیرای گردشگران است.

روستای “آبگرم” که محل دفن امام‌زاده ابراهیم از فرزندان امام موسی کاظم و روستایی است که در منطقه خور به عنوان یک مکان مقدس از آن نام برده می‌شود. همچنین آب گرمی که از دل کوه‌های این روستا خارج می‌شود که به دلیل وجود نمک زیاد در آن خواص فراوانی دارد و دلیل نام‌گذاری این روستا است.

“فرخی” که با رأی هیئت دولت در سال ۸۸ تبدیل به شهر شد، یکی از توابع خور است. مردمان فرخی همانند پرتوهای خورشید بسیار گرم و مهربان هستند، بسیاری ازمردم این منطقه به کار کشاورزی و مزرعه‌داری مشغول‌اند. فرخی در میان دیگر شهرها و روستاهای خور و بیابانک کمتر شناخته شده اما این شهر زیبا جاذبه‌های فراوانی دارد.

خور-و-بیابانک

مسجد جامع فرخی که در قرن ۱۲ هجری قمری بنا شد هنوز سرپا است، دروازه‌های این شهر که نشان‌ دهنده این بوده که در قدیم کل شهر در قلعه‌ای قرار داشته، هنوز پا برجا است. فرخی در زمان اسماعیلیه یکی از پایگاه‌های مهم در مرکز کشور بوده است. در کنار جاذبه‌های تاریخی، فرخی قنات مشهوری نیز دارد که از طریق پایاب‌ها می‌توان به زیر زمین رفت و به تماشای قنات زنده آن نشست. اگر از شهر فرخی گذر کردید حتماً تخمه آفتاب‌گردان و پسته این شهر را امتحان کنید.

سبزی در کویر به یک چیز خلاصه می‌شود؛ “نخل”. نخلستان شاید تنها جایی باشد که بتوان از تلالو داغ خورشید به نوازش نسیم پناه آورد. در جای جای شهرها و روستاهای کویر نخلستان‌ها بخش مهمی از آبادی را تشکیل می‌دهند، نخلستان نبض کویر است. زندگی بخشِ بزرگی از مردمان روستاهای کویری از جمله منطقه خور و بیابانک به نخل گره خوره است. در گرمه، خور، فرخی، فرحزاد و دیگر مناطق ،نخلستان‌ها بخش بزرگی از شهر را تشکیل داده‌اند که ضربان اقتصادی شهر از آن می‌گذرد.

خور-و-بیابانک

خور و بیابانک در قلب ایران و شرقی‌ترین نقطه اصفهان، نماد سبک زندگی کویری است. با وجود قنات‌های زنده و نخلستان‌ها به خوبی سبک زندگی کویرنشینان و حتی ایران قدیم در این منطقه مشخص است. شهر خور فاصله‌ای حدود ۴۰۰ کیلومتر تا اصفهان دارد و در مسیر طبس قرار گرفته است، سفر به خور و دیدن شب‌های زیبا کویر تجربه‌ای است که هر گردشگر باید طعم لذت بخش آن را بچشد.

منبع:ایمنا