شاید در سفر به شیراز در نگاه اول دروازه قرآن در مقابل دیگر جاهای دیدنی شیراز چندان به چشم نیاید، اما بازدید از این بنای کوچک اما دلنشین و فضای اطراف آن، می‌تواند لذت سفر شما را چند برابر کند، چرا که شیراز این شهر دلربا و زیبا، جاذبه های طبیعی، تاریخی و فرهنگی بسیاری را در خود جای داده است که تماشا و لذت بردن از هر کدام از آنها به زمان زیادی نیاز دارد.

این شهر در قدیم ۶ دروازه داشته که اکنون همه آن‌ها به جز دروازه قرآن از بین رفته‌اند. اگر چه امروزه اثری از این دروازه‌ها که با نام‌های دروازه اصفهان، دروازه سعدی، دروازه قصابخانه، دروازه کازرون و دروازه شاه داعی الی اله نامیده می‌شدند، نیست اما هنوز شیرازی‌ها مناطقی که قبلا این دروازه‌ها در آن قرار داشتند را با این نام‌ها می‌شناسند.

دروازه قرآن نیز بارها ویران و دوباره ساخته شده است. بنای کنونی در سال ۱۳۲۸ توسط فردی نیکوکار به نام حسین ایگار تجدید بنا شد. روزهای اول هرماه، مردم شیراز از زیر طاق قرآن عبور می‌کردند. به فرمان کریم خان زند، دو قرآن بالای دروازه قرار داده شده بود تا مردم با عبور از زیر آن از بلایا و خطرها بیمه باشند، این رسم تا ۴۰ سال پیش نیز انجام می‌شد.

دو قرآنی که در بالای دروازه قرآن قرار داشتند و به دلیل وزن زیادی که داشتند به قرآن‌های هفده منی مشهور است که اکنون در موزه پارس شیراز نگهداری می‌شوند. در معماری بنای طاقی شکل دروازه قرآن آیاتی از قرآن به خط نسخ و ثلت نوشته شده است.

پیشانی نماهای این دروازه با کاشی های هفت رنگ تزئین یافته‌اند و اکنون در ورودی شهر شیراز مسافران را با دعای خیر، راهی سفر می‌کند. این دروازه در شب به دلیل چراغانی‌های رنگارنگش بسیار تماشایی و باصفاست به طوری که این بنا در سال ۱۳۷۵ با شماره ۱۸۰۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

خوب است بدانید که دروازه قرآن بعدها با افزایش رفت و آمدها، دره عمیق تنگه را که در کنار این مکان قرار داشت، پر کردند و بلواری بزرگ و دو طرفه بر سطح آن ساختند که هم چنان گذرگاه اصلی خودروهاست. دروازه قرآن اکنون به عنوان یکی از نمادهای کهن شیراز، آوازه ای جهانی دارد و در اطراف دروازه بناهای با شکوه و پر عظمتی همچون حافظیه شیراز، باغ گیاه شناسی ارم، مقبره خواجوی کرمانی و پارک کوهپایه به چشم می‌خورند که بازدید از آنها علاقه‌مندان و طرفداران زیادی را از نقاط مختلف ایران و جهان به سوی خود می‌کشاند.

شما در کنار دروازه قرآن شیراز، می‌توانید از مقبره خواجوی کرمانی که از شاعران خوش ذوق ایرانی است نیز دیدن کنید. جالب است که بدانید در قسمت بالاتر از مقبره خواجوی کرمانی، سه غار وجود دارد که یکی از آن‌ها محل خلوت کردن عرفا و زاهدان به خدا بوده، غار بعدی دهانه‌ای بلند با طاق ضربی دارد و قبر خواجه عمادالدین محمود، وزیر معروف شاه شیخ ابواسحاق اینجو، در آنجا قرار دارد.

گردشگران در بازدید از دروازه قرآن می‌توانند به گرفتن عکس یادگاری از این دروازه باشکوه و زیبایی های اطراف آن بپردازند. کمتر کسی است که به شیراز، شهر عشاق سفر کرده باشد اما عکسی با دروازه قرآن نداشته باشد.

مرتبط:عمارت کلاه فرنگی شیراز _آرامگاه کریمخان زند

شیراز یکی از شهرهای مهم و محبوب در میان گردشگران ایرانی و خارجی می‌باشد. این شهر برای دیدن و گشتن جاذبه‌های بسیاری دارد اما در میان تمام جاذبه‌های معروف شهر شیراز، شهر کوچکی به نام خان زنیان است که از نظر گردشگری فراموش شده است.

معرفی شهر خان زنیان

خان زنیان شهری کوچک در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی شیراز است. این شهر به تازگی نامش را به تقسیمات جغرافیایی وزارت کشور وارد کرده و به عنوان شهر ثبت شده است. این شهر کوچک دارای باغ‌های زیبایی می‌باشد که این باغ‌ها به طبیعت شهر کمک کرد تا به لحاظ بصری بسیار زیبا دیده می‌شود.

تاریخچه شهر خان زنیان

 

شهرت خان زنیان به جنگ انگلیس با ایل قشقایی برمی‌گردد. ایل قشقایی یکی از بزرگترین ایل‌های عشایر ایران می‌باشد. استان فارس مهم‌ترین ییلاق و قشلاق این ایل بزرگ محسوب می‌گردد. این جنگ را باید اینطور تعریف کرد که، تیره «یار محمدلو» از طایفه معروف و بزرگ دره‌شوری در کنار خان زنیان اطراق کرده بودند. نیروهای انگلیسی به طور ناگهانی و بدون هیچ پیش‌زمینه‌ای به این تیره حمله می‌کنند و با تمام رشادت‌های عشایر، بخش زیادی از احشام آنها به غارت می‌رود. خبر به کلانتر طایقه دره شوری می‌رسد و در همان شب ایاز کیخا (کلانتر طایفه دره شوری) دستور حمله به اردوگاه انگلیسی‌ها را می‌دهد و تعدادی از نیروهای انگلیسی در این حمله زخمی می‌شوند.

در ادامه اسماعیل خان صولت الدوله (ایلخان قشقایی) نیروهای خود را فراخواند و این اعلان جنگ رسمی با انگلیسی‌ها بود.

در کنار این موارد خان زنیان زمانی که احمد بن موسی شاه‌چراغ از دست ماموران عباسی فرار کرد، مدتی در این شهر کوچک که آن زمان روستا بود، مخفی ماند.

جاذبه‌های خان زنیان

خان زنیان، که به زبان محلی به آن زنیون می‌گویند، طبیعت بسیار زیبایی دارد. مردم شیراز اغلب برای تعطیلات آخر هفته به این شهر کوچک می‌آیند. علاوه بر طبیعت زیبا برخی آثار تاریخی نیز در شهر دیده می‌شود. کاروانسرای خان زنیان یکی از این جاذبه‌ها می‌باشد. این کاروانسرا متعلق به دوره قاجار است. برای ساخت کاروانسرا از سنگ و گچ استفاده شده است. سر در ورودی کاروانسرا طاق‌های زیبایی دیده می‌شود که از مهم‌ترین بخش‌های باقی مانده از کاروانسرا است.

از بقایای کاروانسرا به نظر می‌رسد که کاروانسرایی چهار ایوانی بوده که دارای ۴ برج بوده است. نمای بیرونی بنا از بیرون دارای ۸ طاق‌نما در هر طرف ورودی بوده که احتمالا بنا دارای ۱۶ طاق‌نما بوده است. در نمای ورودی دورن جزرها یک مال‌بند وجود دارد که احتمالا محلی برای بستن حیوانات محسوب می‌شده است.

 

 

 

در کنار این موارد، بافت شهر خان زنیان نیز جالب و دیدنی می‌باشد. برخی اعتقاد دارند که بافت روستا به دوران ساسانیان برمی‌گردد. در ساخت خانه‌ها از سنگ‌هایی که از کوه‌های اطراف جمع‌آوری می‌شده، استفاده شده است. البته در خانه‌های جدید از مصالح صنعتی استفاده می‌شود. اما در خانه‌های قدیمی شهر سنگ‌ها بدون ملاط روی هم قرار می‌گرفته و دیوارها کاهگل و سقف نیز با تیرهای چوبی ساخته می‌شده است.

مرتبط:

موزه دیدنی ارگ کریم خان شیراز

مسجد نصیرالملک یکی از مساجد قدیمی شیراز است که در محله گود عربان و در جنوب خیابان لطفعلی خان زند و در نزدیکی امامزاده شاه چراغ قرار گرفته است. مسجدی که شاید زیباترین مسجد شیراز باشد و تماشای آن با شیشه های رنگی، طاق های بلند و کاشیکاری های زیبایش، یکی از آرزوهای هر جهانگردی به حساب بیاید.
این بنا به دستور میرزا حسن علی ملقب به نصیرالملک که یکی از بزرگان سلسله قاجار بوده ساخته شده است. معماری آن کار محمد حسن معمار بوده و مدت ساخت آن حدود ۱۲ سال و از سال ۱۲۵۵ تا ۱۲۶۷ خورشیدی به طول انجامیده است.
مسجد نصیرالملک از نظر کاشیکاری و مقرنس کاری از زیباترین مساجد ایران است. مسجد دارای صحن وسیعی می باشد که در سمت شمال آن قرار دارد. در ورودی دارای طاق نمایی بزرگ استظ¬ که سقف آن با کاشی‌های رنگارنگ مزین گشته است.مسجد دارای دو شبستان شرقی و غربی است.

شبستان غربی که پوشش آجری دارد و بیشتر روی آن کار شده و زیباتر استظ¬ طاق این شبستان روی ستون‌ها سنگی و با طرح مارپیچ روی آن در دو ردیف شش‏تایی و به تعداد ۱۲ عدد به نیت ۱۲ امام قرار گرفته است. این شبستان دارای ۷ درگاه است که آن را با ۷ در چوبی با شیشه‌های رنگارنگ به صحن مسجد مرتبط می‌کند.

سنگتراشی و تزیین این شبستان الهام گرفته شده از مسجد وکیل شیراز است. طاق و دیوارهای این شبستان با کاشی کاری‌های زیبا تزیین شده است.کف آن با کاشی‌های فیروزه‌ای و سقف آن با نقش گل و بوته و آیات قرآنی مزین گشته است. این شبستان در واقع شبستان تابستانه محسوب می‌شود.
در سمت شمالی مسجد طاق نمایی به نام طاق مروارید وجود دارد که تمام سقف داخل و بیرون آن کاشی کاری رنگارنگ شده است و روی آن آیات قرآنی نوشته شده است. در دو طرف این طاق‌نما ۲ طاق کوچکتر نیز وجود دارد.

مسجد نصیرالملک دارای دو ایوان شمالی و جنوبی است که شبیه هم نیستند و ایوان شمالی زیباتر از ایوان جنوبی است. ایوان شمالی دارای ۳ نیم طاق در ۳ طرف است و از سمت چهارم به صحن راه دارد. این ایوان داری ۴ غرفه است و سقف میانی آن با مقرنس کاری و کاسه سازی پنج کاسه مزین شده است.ایوان جنوبی نیز دارای ۲ گلدسته است و در حیاط آن نیز حوضی مستطیل شکل و سنگی با فواره وجود دارد.

در سمت شمالی مسجد طاق نمایی به نام طاق مروارید وجود دارد که تمام سقف داخل و بیرون آن کاشی کاری رنگارنگ شده است و روی آن آیات قرآنی نوشته شده است. در دو طرف این طاق‌نما ۲ طاق کوچکتر نیز وجود دارد.
در سمت جنوب نیز طاقی وجود دارد که ارتفاعش کمتر از طاق مروارید است و تمام سطح بیرونی و داخلی آن کاشی‏کاری شده و سقف آن نیز مانند طاق شمالی مقرنس‏کاری شده است.
روی آن نیز دو گلدسته وجود دارد که در ورودی این دو گلدسته دو طاق نمای کوچکتر در دو طرف طاق اصلی وجود دارد.

شبستان شرقی که به زیبایی شبستان غربی نیست، شبستان زمستانه به حساب می‌آید دارای هفت ستون بدون طرح و ساده است و در یک ردیف در وسط قرار گرفته‌اند.در جلوی شبستان شرقی، ایوانی قرار گرفته که با هشت طاق نما از حیاط مجزا گشته است.در ان شبستان دری وجود دارد که به یک چاه آب گشوده می‌شود.همچنین در این مکان یک حوضچه و یک دالان نیز موجود است.هر دو شبستان بر خلاف معمول به خاطر جهت گیری ساختمان قبله در امتداد محور قبله واقع شده اند.

در سمت شمالی مسجد طاق نمایی به نام طاق مروارید وجود دارد  که تمام سقف داخل و بیرون آن کاشی کاری رنگارنگ شده است و بر روی آن آیات قرآنی نوشته شده است و در دو طرف این طاق نما دو طاق کوچکتر نیز وجود دارد.در سمت جنوب نیز طاقی وجود دارد که ارتفاعش کمتر از طاق مروارید است و تمام سطح بیرونی و داخلی آن کاشی‌کاری شده و سقف آن نیز مانند طاق شمالی مقرنس‌کاری گشته است.بر روی آن نیز دو گلدسته وجود دارد که در ورودی این دو گلدسته دو طاق نمای کوچکتر در دو طرف طاق اصلی وجود دارد.

مرتبط:

باغ جهان نما یکی از کهن‌ترین باغ‌های شیراز