به گزارش خبرنگار ایمنا، در جنوبی ترین نقطه استان اصفهان و نزدیکی منطقه دنا “جهنم سفید” قرار دارد که زمستان‌ها بسیار سرد و پر برفی دارد. روستای “خفر” در جنوب شهرستان سمیرم، در نزدیکی مرز استان اصفهان با کهگیلویه و بویراحمد و شمال رشته کوه دنا است. خفر ۱۴ قله بالای چهار هزار متر دارد؛ از جمله بلند ترین قله دنا، قاشمستان با ارتفاع حدود ۴ هزار و ۴۳۵ متر در این روستاواقع شده؛ خفر برای کوه نوردی بهترین روستای منطقه دنا است.
روستای ییلاقی خفر در زمستان یک هزار و ۶۰۰ نفر جمعیت دارد و در تابستان تعداد ساکنان روستا به حدود سه هزار نفر می‌رسد. بافت مسکونی روستا متمرکز و زمین هموارتری نسبت به پیرامون روستا دارد. تمام راه های روستا با سنگ فرش پوشیده شده ، معماری روستا به شیوه کاملا سنتی است و بیشتر خانه ها با خشت و گل و آجر ساخته شده است.

گونه های گیاهی و جانوری مختلفی در خفر وجود دارد، این روستا به دلیل قرار گرفتن در دامنه دنا و دارا بودن قله های فراوان و آب و هوای کوهستانی، محل رویش گیاهان مختلف است. همچنین وجود یخچال های طبیعی پر شمار در این منطقه باعث شده تا آبشارها و رودخانه های فصلی دائمی زیادی در آن شکل بگیرد. این آبشارها و رودخانه ها در تابستان منظره هایی زیبایی را رقم می زنند و شرایط مطلوبی را برای ماهیگیری فراهم می آورند.
خفر باغات سیب زیادی نیز دارد، مردمان این روستا بیشتر مشغول به باغ داری و پرورش زنبور هستند. زنان روستا نیز در ساخت و بافت انواع صنایع دستی مهارت دارند، خفر محصولات محلی مختلفی مانند دیگر روستاهای ایران دارد که بیشتر آن ها توسط زنان روستا تهیه و به گردشگران ارائه می شود. به دلیل موقعیت توپوگرافی زمین مناسب کشاورزی در خفر وجود ندارد، اما در این روستا باغ های آلو، آلوسیاه، زرد آلو و سیب فراوان است.
درباره مردم روستای خفر روایات مختلفی وجود دارد اما بسیاری معتقدند مردمان این روستا، از روستای فارس مهاجرت کردند و سال ها پیش در اینجا ساکن شدند. اگر با مردمان روستا هم صحبت شوید مهاجرت از استان فارس به منطقه دنا را تایید می کنند. خفری ها بسیار مهمان نواز هستند و پذیرای همیشگی گردشگران و کوه نوردان دنا می باشند.

برای رسیدن به خفر باید از سمیرم ۸۴ کیلومتر به سمت جنوب رفته، در راه ابتدا به آبشار خفر می رسید که یکی از ده ها آبشار منطقه است. این آبشار که گاهی اوقات در زمستان یخ می زند، تابستان های پر آبی دارد و برخی گروه ها برای رفتینگ به آبشار می روند. آبشار خفر پنج کیلومتر با روستا فاصله دارد، این آبشار با ارتفاع حدود ۳۰ متری یکی از با شکوه ترین آبشارهای منطقه است.
پس از گذر از آبشار خفر تابلوی “به روستای خفر بهشت دنا خوش آمدید” قرار دارد، این تابلو اولین چیزی است که در خفر با آن روبرو خواهید شد. عروس دنا که در زمستان سفید پوش است و در بهار نسیم خنک تورش را کنار زده و در تابستان رخت سبز را بر تن خود می بیند. عروس دنا لقبی شایسته برای خفر و مردمان آن است که خفر را تبدیل به بهشتی برای طبیعت گردان و کوه نوردان کرده است.
در میان معابر سنگی و خانه های ساخته شده از سنگ و خشت روستا، دو امام زاده وجود دارد که مورد احترام بسیار زیاد مردمان خفر است. خفر  مبدا صعود به ۱۴ قله دنا می باشد؛ از همین منظر این روستا، روستایی منحصر به فرد محسوب می شود. اما با تمام این تعاریف و زیبایی های روستا، امکانات کمی برای گردشگران و مردمان محلی روستا خصوصا در ایام سرد سال فراهم است.
سفر به خفر در تابستان و بهار بسیار لذت بخش است، نشستن در میان باغات و درختان و تماشای قله های دنا که در بیشتر ایام سال روی آن ها برف نشسته و یخ بسته است، در هوای مطلوب بهاری امکان پذیر است. اما وضعیت دسترسی به خفر در زمستان کمی سخت می شود، حجم بالای برف و یخ بستن جاده ها و راه ها دسترسی به روستا را سخت می کند.
خفر با دارا بودن جاذبه هایی مثل آبشار خفر، تنگه دناآسا، غار یخی، غار کیخسرو، چشمه سید محمد، رودخانه های پرآب که از دو سمت روستا عبور کرده و به رودخانه ماربُر می ریزند؛ تنها یکی از چندین جاذبه منطقه سمیرم و دنا است. این منطقه پر است از جاذبه های طبیعی گردشگری که توجه همه را جلب خواهد کرد.

منبع:ایمنا

در حدود سیصد سال پیش و در زمان سلطنت شاه عباس صفوی بر ایران، عده‌ای از مسیحیان حاشیه رود ارس و منطقه جلفا (در آذربایجان شرقی امروزی) برای فرار از نسل کشی ای که بر علیه مسیحیان منطقه در حال انجام بود، به پایتخت ایران پناه آوردند. در اصفهان از این گروه به خوبی استقبال شد و آن‌ها در حاشیه جنوبی زاینده رود و در کنار محله سیچان اقامت گزیدند و جلفای خود را در اصفهان بنا کردند.

تاریخ‌نگار ارمنی آراکل داوریژتسی درباره اتفاقات آن دوره می‌نوسید: «پس از خروج از ایروان، شاه عباس دستور داد سپاهیانش عقب‌نشینی کنند و تمامی شهرها و روستاهای سر راهشان را تا مرزهای ایران ویران سازند تا به این ترتیب مانع از تعقیب سریع سپاهیان عثمانی شوند. آن‌ها به هر شهر و روستایی که می‌رسیدند خانه‌ها را ویران می‌کردند، مزارع را آتش می‌زدند، دام‌ها را هلاک می‌ساختند و ساکنان آنجا را وادار به ترک خانه هایشان می‌کردند و آنان را کوچ می‌دادند. هر کس در مقابلشان ایستادگی می‌کرد و حاضر به رفتن نمی‌شد یا اینکه توان رفتن نداشت محکوم به مرگ بود. بدین ترتیب، سپاهیان شاه عباس اکثر شهرها و روستاهای ارمنی‌نشین واقع در دشت آرارات را ویران کردند و سکنهٔ آن مناطق را به مقصد ایران با خود همراه ساختند.»

جلفا را می‌توانیم منحصر به فرد ترین محله‌ اصفهان بدانیم، محله‌ای که با کلیساها و معماری خیره کننده در میان گنبدهای فیروزه‌ای نصف جهان می‌درخشد. محله جلفا پناه‌گاهی برای بسیاری از افراد بوده است، ملک ‌الشعرای بهار در زمان تبعید به اصفهان درباره آن اینگونه سروده ” ببر از وفا کنار جلفا / به گل چهرگان سلام ما را”. همچنین در زمان جنگ جهانی دوم عده‌ای از لهستانی‌های آواره شده، به اصفهان پناه آوردند و در محله جلفا اقامت گزیدند. آن‌ها تا زمان بازگشت آرامش به لهستان در کنار مردمان جلفای اصفهان زندگی کردند.

بعد از حدود سیصد سال از شکل گیری این محله، جلفا همچنان محله‌ای متفاوت و با حال و هوای خاص در اصفهان است. محله‌ای که همچنان ارامنه‌ در آن سکنا دارند و به امرار معاش می‌پردازند. جلفا همچنان یکی از متفاوت‌ترین محله‌های اصفهان است و این ویژگی را در شب‌های کریسمس که ساکنان آن تا نزدیکی صبخ به جشن می‌پردازند، به خوبی می‌توان حس کرد. بهار در بیت آخر تصیف اصفهان اینگونه می‌سراید “ای بت اصفهان، زان شراب جلفا ساغری در ده ما را / ما غریبیم ای مه بر غریبان رحمی کن خدا را”

جلفای قدیم، در واقع شهرکی جدا از اصفهان بوده و حتی در گذشته ی دور، فاصله‌ای بین این محل تا اصفهان نیز وجود داشته، اما با گذر زمان جلفا بخشی از اصفهان شد و اکنون در مرکز این شهر و حاشیه جنوبی زاینده رود قرار گرفته است. میدان جلفا در خیابان نظر شرقی نقطه آغاز این محله است و جلفا به سمت غرب تا محله تبریزی‌ها و سنگ‌تراش‌ها در خاقانی امتداد پیدا می‌کند. در ادامه نگاهی داریم به برخی از مهمترین جاذبه‌های گردشگری جلفا:

کلیسای وانک

آمنا پرکیچ مقدس یا کلیسای جامع مسیحیان وانک که در زمان شاه عباس دوم در اصفهان ساخته شد و همچنان پایگاه اصلی مسیحیان اصفهان محسوب می‌شود. در زمان مهاجرت مسیحیان به اصفهان و ایجاد محله ارمنی نشین جلفا که همزمان با جنگ‌های ایران و عثمانی بود، ۱۳ کلیسا در جلفا ساخته شد که وانک اولین آن‌ها بود؛ کلیسای وانک در واقع نخستین مکان مذهبی ساخته شده برای مسیحیان در اصفهان است.

ارامنه‌ای که در جلفا اقامت گزیدند کلیسای وانک را نظیر آن کلیسایی که در جوغا داشتند ساختند و همان نام را برای این بنای نوساز انتخاب کردند. پس از اتمام ساخت کلیسا دو کتیبه در سر آن نصب شد که در یکی از آن‌ها نوشته شده “کلیسای وانک آمنا پرگیچ در سال ۱۶۵۵ میلادی در زمان پادشاهی شاه عباس دوم و جاثلیقی «فیلیپوس» و پیشوائی خلیفه «داوید» و به یاری مردم خیر جلفا شروع شد و در سال ۱۶۶۴ میلادی به پایان رسید. ثواب عباداتی که در این کلیسا انجام می‌شود نصیب آنهایی که در قید حیاتند یا در گذشته‌اند، شود.»

کلیسا در زمینی به وسعت حدود هشت هزار متر مربع ساخته شد که سه هزار متر مربع آن صرف بنا کردن ساختمان شد و بقیه نیز باغ و فضای سبز وانک است. در بالای سردر ورودی کلیسا برج ناقوسی وجود دارد که ارتفاع آن به سه طبقه می‌رسد، در طبقه دوم این برج ساعتی به وزن سیصد کیلوگرم قرار گرفته که از چهار طرف به چهار صفحه ساعت وصل است. در کتیبه‌ای به این ساعت اشاره شده “این برج و ساعت آن را «ماردیروس گوورگ هوردانانیان » در سال ۱۹۳۱ میلادی به یاد بود برادر مرحومش که در سال ۱۹۲۴ میلادی فوت کرده ساخته و هدیه کرده‌ است. “

تا آن زمان بیشتر کلیساهای ارمنی با سنگ ساخته می‌شده است اما کلیسای وانک با خشت و گل خام و آجر بنا شد. دیوار داخلی کلیسا نیز با کچ پوشیده شده و بر روی آن با طرح‌ها و نقش‌های زیبایی تزئیین شده است. همچنین گنبد کلیساهای کهن ارمنی به صورت مخروطی بود، اما گنبد کلیسای وانک به سبک گنبدهای مساجد عصر صفوی ساخته شد. این کلیسا دو گنبد دارد یکی در قسمتی که عامه مردم برای دعا حاضر می‌شوند و دیگری در زیر محراب مقدس کلیسا که روحانیون و مقامات عالی رتبه مذهبی قرار می‌گیرند.

شاید مشهورترین و زیباترین قسمت وانک نقاشی‌ها و طلاکاری‌های بخش داخلی کلیسا باشد، تمام دیوارها، طاق نماها، طوق گنبد، داخل گنبد و تمام زاویه‌های کلیسا با نقاشی رنگ و روغن پوشیده شده است. تمام این نقاشی‌های خیره کننده بر گرفته از داستان‌های کتاب مقدس انجیل هستند. تمام هزینه نقاشی‌های کلیسا را فردی ارمنی تقبل کرده و از اساتیدی مانند خلیفه “هوانس مرکوز” و کشیش “استپانوس” و استاد “میناس” می‌توان نام برد.

کلیسای وانک بخش‌های دیگری مثل چاپخانه، کتابخانه و موزه نیز در خود جای داده است. در هر کدام از این بخش‌ها آثار ارزشمندی وجود دارد، از کتاب‌هایی که ارامنه در زمان مهاجرت با خود آوردند تا لوازم ابتدایی صنعت چاپ در روزگاران قدیم.

کلیسای بیت‌اللحم

در خیابان نظر میانی و در کنار میدان جلفا، کلیسای دیگری در عصر صفوی بنا شد، کلیسای بیت اللحم (بیت لِحِم) در ۱۶۲۸ میلادی و به همت یک بازرگان بنا شده است. بر اساس روایات، خواجه پطرس ولیجانیان از بازرگانان مشهور عصر صفوی، کلیسای بیت اللحم را به دلیل شلوغی بیش از اندازه دو کلیسای مریم و هاکوپ، در همسایگی این دو ساخت. به گفته “ساروتقی” دارایی ارامنه ساکن در جلفا از شاهان صفوی بیشتر بوده، از او نقل شده “اگر سرمایهٔ خواجه‌پطرس را به سکه‌های نقره تبدیل کنیم و آنها را در گونی‌های کتانی بگذاریم و در ۲۱ دهانهٔ پل خواجو قرار دهیم قادرند گذر آب را بر زاینده رود ببندند. “

معماری کلیسای بیت اللحم از بیرون بسیار ساده به نظر می‌رسد و هیچ تزئین خارجی ندارد، اما معماری درون بنا خیره کننده است. گنبد کلیسا درست در مرکز ساختمان آن و با ارتفاعی حدود ۲۵ متر قرار گرفته. در این کلیسا نیز مانند کلیسای وانک، تمام زاویه‌ها و بخش‌های داخلی کلیسا با نقاشی و طلاکاری پوشیده شده است. مانند کلیسای وانک نیز در این کلیسا نقاشی‌ها مضامینی دینی دارند و روایتی تصویری از داستان‌های انجیل را بیان می‌کنند.

کلیسا در دو طبقه ساخته شده است. طبقه دوم مخصوص بانوان است. در بخش میانی طبقه دوم، تالاری مربع شکل قرار دارد که برگرفته از مدل کلاسیک تالار گنبددار ارمنی است. گنبد کلیسا، گنبدی دوپوش است که با طلاکاری و کتیبه‌هایی با تاریخ‌های مختلف از افرادی خیر که برای کلیسا کار انجام داده‌اند. در بیرون از ساختمان اصلی کلیسا قبر خواجه پطرس و تنی چند از افراد خانواده او نیز قرار دارد.

مدرسه فرانسوی‌ها

مدرسه فرانسوی‌ ها در محله سنگتراش‌ها در سال ۱۲۸۱ شمسی و در زمان حکومت قاجار، به عنوان شعبه دوم مدرسه “ستاره صبح” که توسط مسیحیان مذهبی کاتولیک فرانسه با ریاست “پردوموت” در خیابان چهارباغ دایر شده بود، تأسیس شد. این بنا معماری کاملا فرانسوی دارد اما برخی از رگه‌های معماری ایرانی را می‌توان در آن دید. این محل که طی سال‌های سال به عنوان مدرسه و حتی خوابگاه در اختیار مسحیان کاتولیک قرار داشت، از سال ۱۳۸۸ در اختیار دانشگاه هنر اصفهان قرار گرفت و به عنوان دانشکده هنرهای تجسمی این دانشگاه مشغول به کار است.

در زمان جنگ جهانی اول پناهندگان لهستانی که به اصفهان پناه‌ آورده بودند در جلفا ساکن شدند. یکی از مهم‌ترین محل‌هایی که این خانواده‌ها در آنجا اقامت کردند و حتی فرزندان آن‌ها در این محل به تحصیل مشغول شدند، مدرسه فرانسوی‌ها بود. این مدرسه درست در پشت کلیسای کاتولیک‌های اصفهان در خیابان سنگ‌تراش‌ها قرار دارد و یکی از جالب توجه‌ترین جاذبه‌های جلفا است.

جلفا مانند یک موزه است و قدم زدن در آن تداعی گر قدم زدن در میان محلات ارمنستان و جلفای بزرگ در کنار رود ارس است. علاوه بر تمام موارد گفته شده، محله جلفا دارای جاذبه‌های دیگری چون خانه مارتاپیترز، چهارسوق، کلیسای مریم مقدس، کلیسا گیورگ، موزه موسیقی و … نیز است.

منبع:ایمنا

به گزارش خبرنگار ایمنا، محمدابراهیم ملک التجار اگرچه نتوانست بناهای زیادی را از موج ویرانی‌های ظل السلطانی نجات دهد اما با دستی که در کار خیر داشته و بناهای زیبایی که از خود به جای گذاشته، در تاریخ معاصر اصفهان ماندگار شده است. یک کاروانسرا، یک تیمچه، یک تکیه و یک انگورستان یادگارهای مردی است که تاریخ اصفهان دست کم برای در امان ماندن عالی قاپو و چهلستون به او مدیون است.

بازار اصفهان پر از تیمچه‌ها و سراهایی است که به عمق و وسعت بازار افزوده‌اند و به آن توان فعالیت اقتصادی و معاملات از هر نوع را داده‌اند. این تیمچه و سراها، حجره‌ تجار و کسبه عمده بازار را در بر دارند و بسته به نوع فعالیت و غنای کسبه آن دارای تزیینات و نقوش متنوع هستند. از میان تیمچه‌های بازار اصفهان تیمچه ملک شهرت خاصی دارد. این شهرت از یک سو به خاطر غنای تزییناتش و از دیگر سو به سبب طرح خاص معماری آن است.

تیمچه ملک یکی از آثاری است که در راسته شرقی بازار بزرگ اندکی جلوتر از بازار زرگرها و عصارخانه شاهی و به دست ملک التجار بنا شده و یکی از زیباترین و در عین حال کامل‌ترین تیمچه‌های بازار بزرگ است تیمچه و سرای ملک متعلق به دوره قاجار است و در کتیبه اشعار فارسی داخل تیمچه تاریخ ۱۳۲۲ هجری ثبت شده است. این اثر در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۰۶۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است.

این تیمچه هر سه بخش سنتی خود را حفظ کرده است. این مجموعه دو طبقه با آجرکاری‌ها و کاشی کاری‌ها و معماری طاق و چشمه‌ای زیبایش نمونه‌ای شایسته از معماری اصیل دوره قاجار است.

این تیمچه که از دیرباز محل کسب و کار عمده فروشان یا بنکداران طلا بوده است از سه بخش مجزا تشکیل شده است. بخش ورودی که با گنبدهای زیبایی مسقف شد و با دالانی باریک به بخش دوم که حیاطی روباز است مرتبط می‌شود. بخش سوم را بهاربند یا بارانداز تیمچه می‌گویند که در قدیم محل تخیله بار کاروان‌ها بوده است. تیمچه ملک امروزه یکی از مکان‌های ویژه بازار بزرگ اصفهان است که علاوه بر جاذبه‌های گردشگری، دانشجویان معماری و هنر را نیز به خود جذب می‌کند.

دور تا دور صحن تیمچه در هر دو طبقه ده حجره به صورت قرینه قرار گرفته که ورودی این حجرات سه دری‌های اورسی است. تیمچه توسط یک ورودی که در شرق آن قرار گرفته به بازار متصل می‌شود، این ورودی به شکل راهرویی است که دو طرف آن حجره‌هایی قرار گرفته و در قسمت ابتدایی آن سقف به صورت تیر و توفال و مسطح است. حجره‌های آن در یک اشکوب می‌باشند و در نقطه اتصال به تیمچه این راهرو دو آشکوبه می‌شود با سقف رسمی بندی که رسمی بندی آن از نوع ۱۲ شاقولی است. در ضلع غربی و درست در روبروی راهروی ورودی، راهروی یک اشکوبه‌ای با سقف تخت و تزیینات آلت و لقط وجود دارد که فضای تیمچه را به سرا متصل می‌کند.

تیمچه ملک از نظر تزیینات به کار رفته در آن از غنی‌ترین تیمچه‌ها است. از جمله تزیینات به کار رفته در این تیمچه، کاشی معقلی، کاشی معرق و کتیبه‌های کاشی هفت رنگ است. حجره‌های تیمچه با ارسی‌های چوبی کار شده‌ای پوشانده شده‌ است. کاربندی‌های سقف تیمچه نیز با کاشی معرق آراسته شده‌ است.

منبع:ایمنا

به گزارش خبرنگار ایمنا، پارک‌ملی و پناهگاه حیات‌وحش کلاه‌قاضی با مساحتی حدود ۵۰ هزار هکتار در جنوب‌شرقی شهر اصفهان واقع شده و جاده آسفالته اصفهان ـ شیراز از کناره شمالی و غربی آن می‌گذرد. نزدیک‌ترین گوشه پارک که گوشه شمال‌غرب آن است در حدود ۳۶ کیلومتری شهر اصفهان قرار دارد و به دلیل شرایط خاص از دیرباز زیستگاه وحوش بوده و دارای قدمت تاریخی طولانی است.

چنان‌که در تاریخ آمده از زمان شاه‌عباس صفوی و بعد از آن به خصوص در دوره قاجاریه این کوه‌ها از شکارگاه‌های مخصوص سلاطین بوده است. در اواخر قرن نوزدهم میلادی ظل‌السلطان که سال‌های متمادی حاکم اصفهان بوده در کتاب خود از کلاه‌قاضی و شاهکوه به‌عنوان شکارگاه‌های غنی و زیبا یاد کرده است.

وجود زیست بوم های با ارزش و زیستگاه های مناسب برای حیات وحش سبب شد که  در سال ۱۳۴۶ شورای عالی شکاربانی و نظارت بر صید، طی مصوبه ای ارتفاعات کلاه قاضی را به نام منطقه حفاظت شده و به عنوان قرق اعلام کند. منطقه حفاظت شده کلاه قاضی ضمن افزایش مساحت در سال ۱۳۴۶ به پارک وحش و سپس در سال ۱۳۴۹ به پناهگاه حیات وحش و در نهایت در سال ۱۳۷۴ به پارک ملی ارتقا یافت که این تغییرات همواره با کاهش سطح این منطقه همراه بوده است. در حال حاضر وسعت پارک ملی ۴۷ هزار و ۱۸۴ هکتار و پناهگاه حیات وحش سه هزار و ۲۲۷ هکتار براورد می شود.

چشم انداز پارک شامل دو رشته کوه مرتفع به نام های شیدان و کلاه قاضی است که به موازات یکدیگر از شمال غربی به جنوب شرقی  قرار دارند. نام منطقه کلاه قاضی برگرفته از نام بلندترین قله این منطقه است و انگیزه این نام‌گذاری شباهت ظاهری این قله مرتفع به کلاه بوقی قضات قدیمی است. بلندترین نقطه منطقه “کلاه بزرگ” دو هزار و ۵۳۴ متر و پایین ترین نقطه آن یک هزار و ۵۴۲ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. 

تنوع زیستی بی نظیر

این منطقه به دلیل داشتن تنوع بوم‌شناختی، حفاظت از تنوع زیستی، حفاظت از منابع ژنتیکی و بقای تعادل طبیعی همچنین کاهش ناهنجاری‌های حاصل از فعالیت صنایع و عوارض جمعیتی، برخورداری از چشم‌اندازهای زیبای نواحی کوهستانی و تپه ماهوری، وجود انواع گیاهان و گونه‌های متعدد حیات‌وحش جانوری و استفاده‌های علمی، پژوهشی، اقتصادی و گردشگری دارای ارزش وجودی پارک‌ ملی بوده است. در داخل پارک‌ملی و پناهگاه حیات‌وحش کلاه‌قاضی هیچگونه سکونتگاه انسانی وجود ندارد، اما بیش از ۶۰ منبع طبیعی و دست ساز در این منطقه شناسایی شده که بیش از ۲۰ منبع را چشمه ها و بقیه را قنات و چاه تشکیل می دهد. از جاذبه های اکوتوریستی کلاه قاضی می توان به ذخایر فسیلی و گونه های گیاهی و جانوری موجود در این منطقه اشاره کرد.

وجود ۱۲۲ گونه گیاه دارویی در کلاه قاضی

تاکنون تعداد ۲۵۴ گونه گیاهی متعلق به ۱۹۲ جنس و ۴۶ خانواده در پارک ملی و پناهگاه حیات وحش کلاه‌قاضی شناسایی و ثبت شده است. پوشش گیاهی پارک‌ملی کلاه‌قاضی علاوه بر پوشش گیاهی علفی، دارای گونه‌های درختی و درختچه‌ای است که این گونه‌ها در نقاط مختلف دره‌ها و کوهپایه‌ها می‌رویند و تیپ اصلی پوشش گیاهی منطقه درمنه‌زار است. انواع مختلفی از گیاهان بوته‌ای از جمله درمنه، گل گندم، شقایق وحشی، آویشن، لاله وحشی، اسپند، خارشتر و درختان و درختچه‌ها مانند تنگرس، بادام کوهی، انجیر و بنه همچنین تعدادی از گیاهان دارویی از جمله چوبک، قدومه، همیشه بهار، ریواس، خاکشیر، گل‌گاوزبان، شنگ، از گونه‌های در حال انقراض منطقه هستند. این منطقه از لحاظ گیاهان دارویی غنی است به طوری که تاکنون ۱۲۲ گونه گیاه دارویی در آن شناسایی شده است.

آهوان؛ گونه شاخص منطقه کلاه قاضی

تا کنون ۱۷ گونه پستاندار، ۴۴ گونه پرنده، ۱۱ گونه خزنده و یک گونه دوزیست در پارک‌ملی کلاه‌قاضی شناسایی و ثبت شده است.

گونه جانوری شاخص پارک‌ملی کلاه‌قاضی کل و بز است و آهو نیز به دلیل وجود دشت‌های وسیع از جمله دشت میانکوه، لاگور، لادقو و برآفتاب از جمعیت مناسبی برخوردار است. مشاهده این دو گونه در منطقه به راحتی و از فاصله نزدیک امکان‌پذیر است.

تاکنون ۱۷ گونه پستاندار متعلق به ۱۶ جنس از هشت خانواده و چهار راسته در پارک‌ملی کلاه‌قاضی شناسایی شده است که از جمله انها می توان به کل و بز، قوچ و میش اصفهانی، آهو، پلنگ، گربه وحشی، کاراکال، گرگ، کفتار، روباه معمولی، کفتار، شغال، خرگوش، تشی، دوپای کوچک، جربیل بزرگ، جرد ایرانی، همستر خاکستری، همستر دم دراز، پامسواکی بزرگ و انواع موش اشاره کرد.

تاکنون ۴۴ گونه پرنده متعلق به ۳۱ جنس و ۲۲ خانواده در پارک‌ملی کلاه‌قاضی شناسایی شده که برخی از آنها بومی و برخی مهاجر بهاره و تابستانه یا مهاجر زمستانه و تعدادی نیز عبوری هستند و به صورت اتفاقی مشاهده شده‌اند. از جمله این پرندگان می توان عقاب طلایی، شاهین، سارگپه معمولی، سارگپه پابلند، کرکس کوچک، دلیجه، کبک، تیهو، هوبره، کوکر شکم سیاه، قمری معمولی، کوکو، جغد کوچک، شبگرد معمولی و بادخورک کوهی را نام برد. در پارک‌ملی کلاه‌قاضی تاکنون ۱۱ گونه خزنده متعلق به ۱۱ جنس و هفت خانواده شناسایی شده است که از جمله انها لاک پشت مهمیزدار، مارجعفری، افعی شاخدار، مارقیطانی تیرمار، مارپلنگی، بزمجه بیابانی خزری، آگامای پولک درشت صخره ای، آگامای چابک، آگامای وزغی خاکستری، مزالینای دم دراز بیابانی، جکوی دم زبر است. در پایین منطقه تنها یک گونه دوزیست به نام وزغ سبز عربی شناسایی شده است. پراکنش این گونه در پارک‌ملی کلاه‌قاضی به حاشیه چشمه‌ها، آبشخورها و مناطق سرسبزتر نظیر مزرعه لردسفید در دشت میان کوه محدود شده است.

به گفته فرمانده یگان حفاظت اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در ایام نوروز مناطق حفاظت شده استان پذیرای گردشگران و علاقه مندان به حیات وحش است، با این حال از بازدیدکنندگان و گردشگران انتظار می رود که دوستدار طبیعت باشند وبا برخی اقدامات سبب آتش سوزی، از بین رفتن پوشش گیاهی و تخریب طبیعت نشوند. در حفظ و پاکیزگی طبیعت کوشا باشند و زباله هاشان را جمع آوری کنند. عبور و مرور در این مناطق از جاده های عمومی باشد و بی دلیل با ماشین در بیابان ها رانندگی نکنند زیرا این اقدام سبب ایجاد جاده جدید، از بین رفتن پوشش گیاهی و برهم خوردن آرامش منطقه و فرار وحوش می شود.

منبع:ایمنا

به گزارش خبرنگار ایمنا، میدان نقش‌جهان در سال ۱۳۵۸ و با شکل کنونی خود در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسید و هر تغییری حتی با هدف احیای این میدان ابتدا باید در شورای میراث فرهنگی استان مصوب شده و به تایید شورای عالی میراث فرهنگی تهران برسد و بعد از آن نیز با ارسال به کمیته میراث جهانی یونسکو و تایید این کمیته، مجوز تغییرات صادر شود. یکی از مباحثی که برای احیای میدان نقش جهان مطرح است تبدیل دوبارۀ این میدان به فضایی برای چوگان و درواقع میدان چوگان است. چوگان نیز در دوازدهمین نشست سالانه کمیته میراث فرهنگی ناملموس یونسکو در سال ۱۳۹۷ به نام ایران جهانی شد؛ دو میراث جهانی ایران یعنی میدان نقش جهان و بازی چوگان هر دو برخاسته از نصف جهان هستند و هر دو در تلفیقی شگرف نمود جهانی یافته اند… بازی چوگان در میدانی که نقش جهانش می خوانند… قدر مسلم احیای این دو که به تبدیل میدان نقش جهان به میدانگاهی برای چوگان می انجامد به تغییرات بسیاری در این میدان جهانی نیاز دارد که در این گزارش از دیدگاه احمد منتظر مدیر سابق اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان و مرتضی فرشته نژاد پیشکسوت مرمت و معماری بررسی شده است.

شناختن تاریخ لازمۀ پیش‌رو بودن است

احمد منتظر مدیر سابق اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان می گوید: «یک از مباحثی که درخصوص میدان نقش جهان وجود دارد تبدیل شدن و یا نشدن آن به میدان چوگان است، متاسفانه برخی معماران این شهر مطالعه نمی کنند و خود را آوانگارد نشان می دهند در حالی که آوانگارد بودن مشخصاتی دارد. کسی که می خواهد پیش‌رو باشد باید تاریخ خود را بشناسد تا بتواند موارد گوهرۀ تاریخ را از موارد غیر گوهره ای تشخیص دهد یعنی سنت خوب و بد را از هم تشخیص دهد چرا که باید با سنت گوهره ای رابطه برقرار کند و در این صورت بتواند آوانگارد باشد و فرهنگ و تحول نوگرایی ایجاد کند، اما بدون مطالعه نوگرا و آوانگارد می شوند و می گویند که مثلا حوض میدان نقش جهان تاریخی است و چرا می خواهید آن را صاف کنید!»

وی ادامه می دهد: «آنها از احیای حوض حرف می زنند درحالی که هدف ما احیای یک اثر صفوی است و حوض دوره رضاشاه در برابر این احیا ارزشی ندارد. مهم این است که یک اثر تاریخی مثل میدان ونیز ایتالیا به شکل اصلی خود بازگردد، میدان ونیز شکل اصلی خود را دارد اما مردم زمان در آن حضور دارند به طوری که کف آن را خط کشی کرده اند و چند روز در هفته به مرکز فروش تولیدات فرهنگی به توریست ها تبدیل می شود یعنی مردم روز در این میدان زندگی می کنند و این میدان کاملا احیا شده اما شکل آن به صورت اصلی خود یعنی همان میدان تاریخی ونیز است.»

میدان نقش جهان مرکز فرهنگی است نه تجاری

منتظر با بیان اینکه اصفهان موقعی مرکز چوگان دنیا بوده است و اکنون انگلیسی ها که خودشان مسابقات چوگان دنیا را رهبری کرده و اجرا می کنند موافق برگزاری چوگان در اصفهان هستند تصریح می کند: «اگر یک تیم خارجی مثل انگلیس به اصفهان بیاید فقط به اندازه بودجه کشور پول می آورد تا خرج اسب هایش کند، این مسابقات هم یک یا دو بار در سال برگزار می شود. وقتی همه قبول دارند میدان نقش جهان به میدان چوگان تبدیل شود چرا یک معمار بدون اطلاع باید مخالفت کند! مشکل ما اینجاست که همه در مورد مسائل فرهنگی صحبت کرده و مسائل فرهنگی را برای توجیه مسائل سیاسی خود بهانه می کنند.»

این پیشکسوت معماری و مرمت با بیان اینکه وقتی میدان چوگان برگردد بسیاری از عناصر آن نیز باز خواهد گشت، می افزاید: «الان اکثر مغازه های اطراف میدان نقش جهان به اغذیه فروشی و بستنی فروشی تبدیل شده اند درحالی که هدف اولی که از زمان مهندس شیرازی در مورد این میدان وجود داشت و در احیای سالها قبل در میدان نقش جهان انجام شد این بود که هنرمندان شاخص صنایع دستی اصفهان به این میدان بیایند و حتی این مغازه ها را هم به آنها واگذار کردند اما درد و بدبختی این است که هنرمندان شاخص مملکت همه فروختند و رفتند و گزفروشی شد اما نکته این است که حتی برندهای گزفروشی هم در میدان نیستند مثلا گز کرمانی یا مظفری و یا سایرین یک شعبه در میدان نقش جهان ندارد درحالی که اگر مغازه تجاری در میدان است باید شاخص باشد. جایگاه مشاغل غیرفرهنگی در طرح های جامع مراکز تجاری اصفهان مشخص شده است بروند و بسازند.»

وی با تاکید بر اینکه میدان و چهارباغ مرکز فرهنگی اصفهان است و نه مرکز تجاری می گوید: «مسئولین کمی باید قدرت نشان دهند تا هر کس در مغازه اش و در هر مکانی نتواند هر کاری بکند. چرا نمی توانند از وجود این همه گزفروشی و بستنی فروشی در میدان نقش جهان جلوگیری کنند. البته یکی از دلایل اصلی این موضوع نبودن گردشگر خارجی است گردشگر ما داخلی است و هزینه‌کرد آن پایین است و برای رونق گردشگری اصفهان ناکافی است.»

به میدان نقش جهان نگاهی دوباره می اندازیم… گرد این میدان بناهای باشکوه کاخ عالی قاپو، سر در بازار قیصریه، مسجد شیخ لطف الله و مسجد جامع عباسی بنا شده که هر یک از آن ها اثر معماری های فاخر و با شکوه دوره صفویان است؛ ضمن اینکه رژه قشون، بازی چوگان، برگزاری آئین ها و جشن ها و نمایش های مختلف در دوره شاه عباس اول و جانشینان او در میدان جهانی نقش جهان بر گزار می‌شد و یادگار آن دوران “دو دروازه سنگی چوگان” است که در میدان بر جای مانده است.

لزوم تغییرات اساسی برای احیای میدان نقش جهان

در این خصوص مرتضی فرشته نژاد پیشکسوت مرمت و معماری با بیان این که میدان نقش جهان در دوره صفویه میدان چوگان و میدان دفینه رفتن یعنی سان و رژه رفتن و محل قپق‌اندازی بوده است می گوید: «در زمان شاه‌عباس حوض در میدان وجود نداشت و نهری دور میدان بود که الان هم وجود دارد اما بدون آب است، ضمن اینکه کنار این نهر نیز ردیفی از درختان وجود داشت.»

وی ادامه می دهد: «اگر میدان نقش جهان به حالت اصلی خود یعنی دوره صفوی بازگردد باید حوض وسط میدان برداشته شده و برای تبدیل آن به میدان چوگان باید تغییرات اساسی دیگری هم در کف میدان انجام شود، ازجمله اینکه باید تمام فضای میدان حداقل از دروازه‌های سنگی چوگان به فاصله بین دو دروازه چوگان به‌طور کامل از آنچه وجود دارد پاک‌سازی شود ضمن اینکه نوع درختان موجود که اکنون در این میدان وجود دارد باید تغییر کرده و با درختانی که پیش از این وجود داشته جایگزین شوند.»

به گزارش ایمنا، حالا از میانۀ میدان، فاصلۀ دو دروازه سنگی چوگان را طی می کنیم و شکوه دوبارۀ این میدان جهانی را در حالی در ذهن تداعی می کنیم که بازی آغاز شده است و سواران بر اسب ها با چوب های چوگانی که در دست دارند گوی را به سمت دروازه ها می رانند… هیاهویی برپاست و صدای تشویق جمعیت اسب ها را نیز به وجد آورده است…

منبع:ایمنا