قسمت جیانکو از دیوار بزرگ چین که طی حکمرانی امپراطوران سلسله مینگ ساخته شده بود، پس از گذشت سال‌ها آسیب‌های جدی دیده است. این سازه زمانی بر فراز صخره‌ها و به دور از مراکز تمدن قرار داشت، اما حالا شهر هوایرو در این مکان بنا شده است. با گذشت زمان، برج‌های دیده‌بانی مستحکم این قسممت از دیوار به دلیل مجاورت با هوا فرسوده شده است. همچنین نفوذ آب و پوشش گیاهی سنگین در جداره دیوار این بنا را آسیب‌پذیر کرده است.

جیانکو که به زبان چینی به معنای «نوک پیکان» بوده و به ناهمواری‌های زیبایش مشهور است، به عنوان سخت‌ترین بخش دیوار چین برای صعود شهرت دارد.

در سال ۲۰۱۸، یک پروژه حفاظت به منظور جلوگیری از ریزش بخش‌های سست دیوار بزرگ کلید خورد. از نظر ژانگ جیان‌وی، استاد باستان‌شناسی دانشگاه پکن، این پروژه فرصت مناسبی بود تا او بتواند این سازه را از نزدیک دیده و درباره تاریخچه آن تحقیق کند. گروه ژانگ در طی سه سال گذشته تحقیقات باستان‌شناسی متعددی در یک بخش ۸۰۰ متری از دیوار در جیانکو از جمله چهار برج دیده‌بانی انجام داده است.

نوسازی دیوار چین با کمترین مداخله

تیم تحقیق این بخش را به واحدهای حفاری ۲۵ مترمربعی تقسیم کرده و تحقیقات دقیق را در هر یک انجام داده است. آجرها و سنگ‌هایی که از دیوار افتاده‌اند قبل از بازگرداندن به سازه با دقت تمیز و بررسی می‌شوند.

شانگ هنگ، محقق موسسه تحقیقات باستان‌شناسی پکن، در مصاحبه‌ای گفت: «میراث‌فرهنگی زندگی مخصوص خود را دارد. هر پروژه نوسازی به مثابه مداخله‌ای در دوام و عمر دیوار بوده که اطلاعات مهمی را ارائه می‌دهد. از آنجا که مجبور شده‌ایم از طریق این پروژه دوباره در زندگی این دیوار مداخله کنیم، ابتدا باید اطلاعات مربوطه را از طریق تحقیقات باستان‌شناسان به دست بیاوریم. سپس می‌توانیم بفهمیم که شکل ظاهری دیوار چگونه تغییر کرده است و همچنین می‌توان از وضعیت فعلی آن اطلاعاتی کسب کرد. این کار به روند حفاظت کمک زیادی می‌کند. ما اساساً فهمیده‌ایم که برج‌های دیده‌بان چگونه ساخته شده‌اند، چگونه مورد استفاده قرار گرفته و چه آسیب‌هایی دیده‌اند. این امر سرنخ‌های کلیدی را برای مطالعات معماری ما فراهم کرده است.»

همچنین، این پروژه حفاظتی از عکس‌های هوایی برای تجزیه و تحلیل سازه کمک گرفته است و از طریق دیجیتال‌سازی، می‌توان با رویکرد علمی‌تری روند حفاظت را مدیریت و ارزیابی کرد. آجرها و سنگ‌های پراکنده‌ای که از این محل کشف شده‌اند می‌توانند تا حد زیادی برای کارهای مرمت بازیافت شوند.

ژانگ در ادامه عنوان کرد: «مواد مورد استفاده برای مرمت تا حد امکان اصالت خود را حفظ کرده و این گروه به اصل«حداقل مداخله» پایبند بوده است. بخش دیوار بزرگ در پکن به طول ۵۲۰ کیلومتر از شش منطقه در امتداد کوه‌های یان عبور می‌کند. قسمت کوچکی از سازه مربوط به قرن ششم است، اما بیشتر آن در دوران سلسله مینگ ساخته شده است. »

برج‌های دیده‌بانی و سنگ‌های بخش‌های پایین‌تر در قرن ۱۴ و ۱۵، به ویژه در زمان امپراطور یونگل که پایتخت ملی را از نانجینگ در استان جیانگسو فعلی به پکن منتقل کرده بود، مستقر شدند. تقویت دیوارهای آجری تا اواسط قرن شانزدهم، در زمان سلطنت امپراطور جیاجینگ به طور جدی صورت نگرفته بود. در زمان سلطنت امپراطور وانلی (۱۶۲۰-۱۵۷۳)، هنگامی که بخش جیانکو ساخته شد، استحکام این ساختار تقویت شد.

ژانگ ژونگوا، معاون انستیتوی پکن، گفت: «مطالعه باستان‌شناسی بر روی دیوار بزرگ برنامه‌ای است که شامل مطالعات معماری باستان و محیط اطراف آن نیز می‌شود. این مطالعات به ما امکان می‌دهد نوع خطراتی که پایداری دیوار را تهدید می‌کند دریابیم و به ما در تهیه برنامه‌هایی برای جلوگیری از تهدیدهای احتمالی کمک می‌کند.»

تاریخچه بنای دیوار چین

بنای دیوار بزرگ در دست سلسله مینگ در طی دو دوره کین (۲۰۶ تا ۲۲۱ قبل از میلاد) و دوره هان (۲۰۶ قبل تا ۲۲۰ پس از میلاد) قرار داشت. طبق نظر وزارت فرهنگ و میراث ملی چین، طول این بنا بیش از ۲۱ هزار کیلومتر است و از میان ۱۵ استان و نواحی تحت حکومت چین می‌گذرد. حدود ۸ هزار کیلومتر از این دیوار عظیم در دوره حکومت سلسله مینگ ساخته شده است.

در ژانویه ۲۰۱۹، نقشه اصلی طراحی سازه دیوار توسط مجلس ایالتی چین منتشر شد. هدف از این کار، کمک به تحقیقات در زمینه حفاظت و بازسازی بنا تا سال ۲۰۳۵ بوده است. در جولای ۲۰۱۹، طرح ایجاد پارک ملی دیوار بزرگ منتشر شد. از آن زمان وزارت فرهنگ و میراث ملی چین حدود ۸۳ نقطه از بنا را برای ساخت پارک مشخص کرد و حدود ۲۰ پروژه آن در اوایل امسال به صورت رسمی تایید شد.

چای ژیامینی، رئیس آکادمی میراث‌فرهنگی چین، گفت: «به دلیل اینکه دیوار بزرگ نشان فرهنگی چین است، بسیاری از مردم این کشور به آن تعلق خاطر دارند، اما در واقعیت این بنا متعلق به همه مردم جهان است و باید ارزش فرهنگی آن همچنان حفظ شده و تاریخچه آن به مردم توضیح داده شود.»

دیوار بزرگ برای مردم چین بسیار مهم است. در سال ۱۹۹۳ سربازان چینی سال‌ها در برابر تهاجم ژاپنی‌ها در نزدیکی پکن جنگیدند. به همین خاطر این بنا نماد پایداری نیز به شمار می‌رود. گرچه این بنا نماد روح مصمم ملت چین است، مردم معتقد بودند بنا نباید به نحوی بازسازی شود که از اصل خودش دور شود.

در دهه ۱۹۵۰، وقتی قسمت بدالینگ در پکن در حال بازسازی بود، این رویکرد به طور کامل حفظ شد. اما اکنون چای معتقد است این نوسازی نمی‌تواند شکل اصلی دیوار را تداعی کند.

در سال ۲۰۱۶ عکس‌هایی از قسمت مربوط به استان لیائونینگ به صورت آنلاین نمایش داده شد. ظاهر این بنا کاملا در بازسازی تغییر کرده بود و این موضوع موجب خشم عده‌ای شد. هرچند این اشتباه بعدها جبران شد، آغازگر گفت‌وگوهایی طولانی در میان عموم برای پیدا کردن راه‌های بازسازی و نگه‌داری این بنا بود.

چای اضافه کرد: «اگر از دید باستان‌شناسی به این بنا نگاه کنیم، مردم تغییرات را بهتر می‌فهمند و می‌پذیرند که بعضی قسمت‌های آن قبلا از بین رفته است. کار در جیانکو مثال مناسبی برای صحبت من است. همه باستان‌شناسان به خوش‌شانسی کسانی که در جیانکو کار می‌کردند نیستند. این بنا توسط قوانین ملی محافظ می‌شود و بنابراین محققان اجازه نمونه‌برداری از آجرها را ندارند. باستان‌شناسی این بنا نه فقط درباره دیوار بلکه در مورد میراث فرهنگی وابسته به آن بود و فراتر از تصور ما قرار داشت. دانش ما در مورد بنا وابستگی زیادی به زمین زیر آن دارد.»

قلعه دفن‌شده در زیر دیوار چین

باستان‌شناسان به قسمتی از دیوار که طولی حدودا برابر با ۱۰ کیلومتر دارد علاقه‌مند هستند. این قسمت در استان مینگ واقع شده است و در آن یک قلعه ویران‌شده در زیر ماسه‌ها دفن است.

یو چنولی، محقق موسسه شاآنشی که هدفش نمایش میراث فرهنگی و باستانشناسی است، در مصاحبه‌ای گفت: «کینگ‌پینگ بو در اواسط قرن ۱۵ ساخته شده است. در دهه ۱۶۹۰ لشکری به رهبری امپراطور کانگشی در دوره پادشاهی کینگ، قلعه را فتح کرد و پس از پیروزی امپراطور این قلعه متروکه شد».

دروازه شهر، پل‌ها و برج‌های دیده‌بانی توسط تیم یو پیدا شدند. این گروه از ماه می‌سال گذشته بر روی معبد تائوئیست‌ها که ویران شده بود کار می‌کند. این معبد شیانینگ نام دارد و نکته جالبش اینجاست که این ویرانه که ۶۰ متر طول و ۲۵ متر عرض دارد.

مطالعات بر روی کتیبه‌های سنگی که قدمتشان به دوران امپراطور وانلی بازمی‌گردد، نشان می‌دهد که این مکان متعلق به خدای حامی بومیان بوده است. حدود ۳۰ مجسمه رنگی به اندازه انسان‌های واقعی در ویرانه‌های معبد پیدا شد.

یو گفت: «طرح اولیه این حیاط شدیدا حفاظت شده بود و مجسمه‌ها عالی ساخته شده بودند. چون مکان پس از متروکه شدن بلافاصله توسط شن مدفون شده بود و توسط انسان‌ها تخریب شده بود، بقای آن در معرض خطر قرار داشت.»

در شرق معبد، سازه‌ای با ارتفاع بیش از سه متر همچنان در شن مدفون است. این وضعیت امید بیشتری به یو برای کاوش و حفاری می‌دهد. یادداشت‌ها نشان می‌دهد که ۳۶ قلعه در منطقه به عنوان سربازخانه برای سربازان گارد در مرز شمالی دیوار استفاده می‌شده است.

قطعات یافت‌شده ظروف چینی شاهدی بر این است که قلعه براساس کمک تاجران منطقه ساخته شده است. همچنین ۲ فروشگاه در نزدیکی باروها قرار داشت. به علت پیشرفت تجاری، میان فرهنگ‌ها و گروه‌های بومی در منطقه مراودات دائمی وجود داشته است. بنابراین دیوار بزرگ چین چهارراهی بود که فرهنگ مردم بخش جنوب را مردم شمالی تلفیق می‌کرد. و به این شکل بود که اجتماع در تمدن چین شکل گرفت.

سایر سایت‌های کشف‌شده در امتداد دیوار چین

مطالعه سایت‌های دیگر در امتداد دیوار بزرگ چین دیدگاه بهتری نسبت به تاریخ آن به دست می‌دهد.

در سال ۲۰۱۹، باستان‌شناسان موسسه فرهنگی رلیس و باستانشناسی مغولستان و دانشگاه سونیاتسن در گوانگژو، تحقیق درباره یک شهر ویران شده به نام هوهوت در زمان خاندان هان که در نزدیکی این مکان قرار داشت را آغاز کردند. هوهوت در پایتخت مغولستان با حکومتی مستقل واقع شده بود.

ژانگ ون پینگ، یک محقق از موسسه داخلی مغولستان، گفت: «اگرچه خرابه‌ای که به سایت شالیانگزی معروف است در آن زمان فقط به اندازه مرکز اصلی شهرستان بود، بقایای معماری خاکی با مساحت حدود ۱۸۰۰ مترمربع شاهدی از وضعیت استثنایی این مکان است. کاشی‌های کشف‌شده در این مکان دارای الگویی مشابه با کاشی‌های کشف‌شده از ویرانه‌های کاخ شاهنشاهی سلسله هان بودند. همچنین، بقایای انبارها و چرخ‌های سفالگری به همراه مقدار زیادی ارزن در این محل پیدا شده که نشان می‌دهد از آن به عنوان انبار استفاده می‌شده است.»

از آنجا که مردم مرکز شهرستان به چنین انبار بزرگی احتیاج نداشتند، باستان‌شناسان احتمال می‌دهند که این مکان برای اسکان سربازانی که از دیوار بزرگ محافظت می‌کردند استفاده می‌شده است.

ژانگ ونپینگ گفت: «به عنوان یک شهر مرزی نزدیک به دیوار در دوران سلسله هان، چیزهای زیادی برای پر کردن خلا مطالعات باستان‌شناسی مربوط به چنین میراثی وجود دارد. همچنین برای اولین بار ما یک انبار امپراطوری هان را در امتداد دیوار بزرگ پیدا کردیم.»

از آنجایی که مدیریت انبار توسط دولت مرکزی برای اطمینان از تأمین مواد غذایی به شدت کنترل می‌شد، ونپینگ انتظار دارد تحقیقات بیشتری برای کمک به مطالعات جامع نظام سیاسی و اقتصادی ملی در دوره سلسله هان که منطقه مرزی شمالی را اداره می‌کرد وجود داشته باشد.

در اواسط قرن اول قبل از میلاد، هوهانیه، رهبر مردم عشایر شیونگنو، برای بیعت با سلسله هان و حفاظت از مرز به سمت جنوب حرکت کرد. سوابق نشان میدهد هیچ اثری از سختی در تامین معشیت در مرزهای شمالی وجود نداشته و مردم بومی آنجا در رفاه کامل زندگی می‌کرده‌اند.

در این راستا ژانگ ونپینگ افزود: «وجود انبار شاخصی از دوران صلح و شکوفایی این منطقه است.»

وی جیان، استاد باستان‌شناسی و موزه‌شناسی در دانشگاه رنمین چین، گفت: «دیوار بزرگ به عنوان یک سیستم دفاعی نظامی ساخته شد، اما مردم عشایر در طول تاریخ باستان به حرکت خود در جنوب ادامه دادند و به دنبال ساختن خانه‌های جدید خود در چین مرکزی بودند. به همین منظور، دیوار به محرکی برای مبادلات فرهنگی تبدیل شد که سرزندگی و رشد کشور را حفظ می‌کرد.»

* ترجمه از آناهیتا رشیدی

منبع: میراث آریا

مرتبط:

پلکان مارپیچ کوه تایهانگ چین

نکاتی که برای گرفتن ویزای چین باید بدانید

بخش شمالی کشور ایران یکی از توریستی ترین مناطق این کشور به حساب می آید، در این بخش جاذبه های گردشگری و تفریحی بسیاری وجود دارد که در مقالات گذشته به معرفی آن ها پرداخته ایم، یکی از جاذبه های تاریخی موجود در بخش شمالی ایران، دیوار عظیمی به نام دیوار گرگان می باشد. دیوار گرگان در واقع دیواری دفاعی بوده که پس از دیوار چین بزرگ ترین دیوار در دنیا محسوب می شود، همچنین این دیوار عنوان بزرگترین دیوار آجری دنیا را دریافت کرده است. دیوار گرگان که در بین مردم محلی این مناطق به نام مار سرخ شناخته شده از منطقه گمیشان در نزدیکی دریای خزر شروع شده و تا بخش شمال شرقی کلاله واقع در استان گلستان ادامه می یابد، این دیوار در سال ۱۳۷۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

همانطور که به آن اشاره شد این دیوار در منطقه شمال شرقی کشور ایران با طولی در حدود ۲۰۰ کیلومتر قرار گرفته است، دیوار گرگان که به نام های دیوار سرخ و دیوار اسکندر نیز شناخته می شود جهت تامین امنیت این منطقه و دفاع در برابر دشمنان ساخته شده است.

این دیوار که ساخت آن در حدود ۹۰ سال به طول انجامید، عظیم ترین سازه تاریخی در کشور ایران به حساب می آید، تاریخچه ساخت آن به طور دقیق مشخص نبوده اما کارشناسان پس از بررسی های متعدد، قدمت آن را به قرن ۴ تا ۶ میلادی نسبت داده اند، در ادامه مقاله به بررسی کامل تاریخچه این دیوار خواهیم پرداخت.

سازندگان این دیوار در آن دوران برای ساخت دیوار از مصالح محلی استفاده کرده اند، مصالح محلی در واقع مصالحی هستند که برای ساخت آن ها از مواد موجود در اطراف بنا استفاده می شود، این گونه مصالح نیز به مصالح بوم آورد معروف می باشند، از دلایل استفاده این گونه مصالح در ساخت بنا ها می توان به دسترسی آسان به مواد اولیه آن برای ساخت و ترمیم بخش های مختلف و همچنین حفظ محیط زیست اشاره کرد، آجر ها و خشت های بکار رفته در دیوار دفاعی گرگان نوعی مصالح محلی می باشند که در کوره های نزدیک به دیوار پخته شده اند، استفاده از این گونه مصالح برای ساخت دیوار، آن را به یکی از با استحکام ترین دیوار های امنیتی و دفاعی در زمان خود تبدیل کرده است. لازم به ذکر است که برای ساخت این دیوار از مصالح دیگری نظیره سنگ، آهک، گچ و سنگ مرمر استفاده کرده اند.

امروزه بسیاری از بخش های دیوار از بین رفته و بخش کشف شده نیز تنها قسمت کوچکی از دیوار بوده که طی کاوش های انجام شده در این مناطق، از زیر خاک به بیرون کشیده شده، کارشناسان باستان شناسی بیان کرده اند که دیوار گرگان از روی طرحی که مشخص نیست متعلق به چه دوره ای بوده، ساخته شده است، همچنین این افراد معتقد اند که در آن دوران معماران ایرانی و رومی با یکدیگر در رقابت بوده و این بنا را نیز جهت نمایش هنر خود به معماران امپراتوری روم بنا نهاده اند. یکی از موارد مهم در رابطه با دیوار گرگان ظرفیت کلی دیوار بوده که کارشناسان باستان شناسانی آن را ۳۰ هزار سرباز اعلام کرده اند.

جاذبه های دیدنی دیوار و اطراف

دیوار گرگان یکی از جاذبه های گردشگری تاریخی و محبوب در بخش شمالی کشور ایران بوده که امروزه توجه افراد بسیاری را به خود جلب کرده است، در اطراف این دیوار عظیم، جاذبه های دیدنی دیگری نیز وجود دارند که برخی از آن ها در گذشته کاربرد نظامی داشته اند، در این بخش به بررسی چندین مورد از آن ها خواهیم پرداخت.

• خندق: در بخش های مختلف دیوار خندق هایی به عرض ۱۰ تا ۳۰ متر وجود دارد، این خندق ها مانع ورود متجاوزین به کشور بوده است، امروزه بسیاری از این خندق ها پر شده و به زمین کشاورزی تبدیل گشته، اما برخی از آن ها که در بخش شرقی دیوار قرار دارند، همچنان سالم هستند.

• کوره آجرپزی: همانطور که پیش تر به آن اشاره شد، مصالح محلی استفاده شده برای ساخت این دیوار، در کوره های آجر پزی موجود در اطراف آن پخته شده است، این کوره ها امروزه به یکی از جاذبه های دیدنی محبوب موجود در کنار دیوار تبدیل شده اند.

کوره های آجرپزی عمقی در حدود ۲ متر داشته و در جهت مخالف وزش باد ساخته شده است، در آن زمان برای گرم کردن کوره از خار، نی و چوب درختان استفاده می کرده اند.

• قلعه: دیوار گرگان سازه ای دفاعی بوده پس وجود چندین قلعه دفاعی در اطراف آن دور از انتظار نیست، در پی حفاری های انجام شده آثار مختلفی از چندین قلعه در نزدیکی دیوار یافت شده است، در برخی از بخش های دیوار تعداد قلعه ها بیشتر بوده و به ۲۵ قلعه در یک منطقه می رسد، نیرو ها و سربازان پشتیبان در این قلعه ها اقامت داشته اند، اکثر قلعه ها نیز خود دارای بخش های دفاعی نظیر برج نگهبانی و خندق بوده است، از سایر بخش های موجود در قلعه ها می توان به اتاق استراحت، انبار، حیاط و طویله اشاره کرد.

جالب توجه است که بزرگ ترین قلعه موجود در اطراف دیواری مساحتی بیش از ۳۰۰ هکتار دارد.

• جاذبه های گردشگری: در نزدیکی دیوار گرگان جاذبه های دیگری نظیر تالاب آلماگل، گنبد قابوس و آرامگاه خالد نبی نیز وجود دارد که بازدید از آن ها خالی از لطف نیست.

کشف دیواری عظیم از زیر خاک

دیوار گرگان تا قرن ۱۳ شمسی تنها در کتاب های تاریخی وجود داشت و اثری از آن بر روی زمین قابل مشاهده نبود، شخصی به نام ژاک دمرگان در سال ۱۲۷۵ تحقیقات خود را در رابطه با دیوار گرگان آغاز نمود و شواهدی از آن بدست آورد، وی پس از گذشت بیش از ۳۰ سال، در سال ۱۳۱۲ توانست یکی از قسمتی از دیوار را کشف کند، تحقیقات این باستان شناس را می توان به عنوان اولین اقدام جهت پیدایش دیوار گرگان دانست.

برخی دیگر از بخش های این دیوار به طور کاملا اتفاقی توسط شخصی به نام اریک اشمیت کشف شده است، این شخص در سال های ۱۳۱۵ تا ۱۳۱۶ در پی عکس های هوایی که از مناطق تاریخی کشور ایران گرفته بود، متوجه وجود دیواری سرخ رنگ در شهر گرگان شد، عکس هایی که این باستان شناس گرفته بود توجه جهانیان را به این اثر باستانی جلب نمود.

سومین اطلاعات بدست آمده از این سازه مربوط به سال ۱۳۵۰ می باشد، در این سال شخصی ایرانی به نام محمد یوست کیانی موفق شد چندین عکس هوایی از بخش های مختلف این دیوار تهیه کند، وی توانست با بررسی عکس های نهایی طول دیوار را به شکل تقریبی، ۱۷۵ کیلومتر اعلام کند.

تحقیقات اصلی در رابطه با این دیوار در سال ۱۳۸۴ با همکاری یک تیم باستان شناسی متشکل از باستان شناسان ایرانی و انگلیسی آغاز شده است، در پی این تحقیقات مشخص شد که طول دیوار در حدود ۲۰۰ کیلومتر می باشد، همچنین این تیم باستان شناسی اعلام کرده اند که طول دیوار در گذشته بسیار بیشتر از ۲۰۰ کیلومتر بوده و انتهای آن به منطقه مرو می رسیده است، تحقیقات در رابطه با طول دیوار همچنان ادامه داشته و طبق نظر برخی افراد طول اولیه دیوار ۱۱۲۳ کیلومتر بوده، این عدد تفاوت بسیاری با ۲۰۰ کیلومتر داشته و این امر نشان دهنده آن است که بسیاری از بخش های دیوار تخریب و از بین رفته اند، با توجه بقایای کشف شده از دیوار می توان بیان کرد که عرض دیوار در بخش های مختلف از ۲ تا ۱۰ متر متغییر بوده و ارتفاع آن بین ۶ تا ۱۰ متر تخمین زده می شود.

امروزه بیش از ۲ هزار مترمربع از مساحت کل این دیوار کشف و مورد برسی قرار گرفته، باستان شناسان از بقایای این دیوار اطلاعات حائز اهمیتی در رابطه با تاریخچه ایران و مرز های این کشور در زمان حکومت ساسانیان کسب کرده اند. لازم به ذکر است که بخش های کشف شده از زیر خاک به بیرون کشیده شده اما عمده آن ها تخریب شده اند، تنها بخشی از دیوار که تقریبا سالم باقی مانده و امروزه نظر افراد بسیاری را به سمت خود جلب کرده، طولی در حدود ۱۸۰ متر دارد.

بررسی و کاوش جهت پیدا کردن سایر نقاط دیوار در بخش های مختلف این منطقه همچنان ادامه داشته و تحقیقات در رابطه با آن تا زمان پیدایش کل دیوار ادامه دارد.

تاریخچه دیوار گرگان

همانطور که پیش تر به آن اشاره شد تاریخچه ساخت دقیق این دیوار مشخص نبوده و باستان شناسان با بررسی بخش های مختلف آن اطلاعات متنوعی از دوره های تاریخی ایران مانند ماد ها، امپراطوری هخامنشی، اشکانیان و امپراطوری ساسانی کشف کرده اند و ساخت این دیوار را به محدوده سال های ۴۲۹ تا ۶۱۵ میلادی نسبت داده اند.

در رابطه با تاریخچه این بنای تاریخی نظرات دیگری نیز وجود دارد، برخی از مورخان معتقد اند که این دیوار در دوران حکومت ساسانی و توسط انوشیروان ساسانی ساخته شده است، این ادعا بدان معناست که تاریخچه این دیوار به سال های ۵۳۱ تا ۵۷۹ میلادی باز می گردد، عده دیگر از تاریخ نگاران تاریخچه این بنا را به دیگر پادشاهان ساسانی نظیر شاه پیروز نسب داده اند که احتمال آن نسبت به مورد اول به مراتب کمتر است، همچنین شواهد بررسی های تحقیقاتی و علمی که بر روی خاک و آجر های این دیوار، نشان داده است که قدمت قسمت های بجای مانده به قرن ۵ میلادی و حکومت ساسانی باز می گردد.

لازم به ذکر است که بر اساس شواهد موجود، برخی از کارشناسان تاریخچه ساخت این دیوار را به زمان ساخت دومین دیوار بزرگ دفاعی جهان (سال ۲۰۴ تا ۲۴۶) نسبت داده اند، اگر این فرضیه صحیح باشد ساخت دیوار گرگان به دوران حکومت اشکانیان باز می گردد، همچنین این فرضیه سبب می شود که نظراتی از قبیل احداث این دیوار در اواخر حکومت ساسانیان رد شوند.

در رابطه با تاریخچه این دیوار و این منطقه کتاب ها و نظرتان بسیاری وجود دارد، برخی از این کتاب ها ساخت دیوار را به دوره یزدگرد و برخی دیگر به دوران حکومت سلسله طبرستان نسبت داده اند. با مطالعه کتاب های تاریخی که در رابطه با این منطقه از کشور ایران نوشته شده، متوجه خواهید شد که در زمان ساسانیان و اشکانیان، قبایل بسیاری قصد نفوذ و تصرف ایران از این بخشی که دیوار در آن احداث شده را داشته اند، همین امر سبب به وجود آمدن دیوار گرگان شده است.

همانطور که پیش تر به آن اشاره شد این دیوار به نام های بسیاری شناخته می شود، از انواع این نام ها می توان به دیوار اسکندر، سد انوشیروان، سد پیروز، قزل آلان، دیوار سرخ و مار سرخ اشاره کرد، هر کدام از این نام در دوره ای از تاریخ این منطقه کاربرد داشته، اما نام امروزی آن از رودی در نزدیکی دیوار به نام گرگان رود، گرفته شده است.

آدرس دیوار گرگان

همانطور که می دانید این دیوار طول بسیاری داشته و نمی توان آدرس مشخصی برای آن اعلام نمود اما بهترین مکان برای بازدید از دیوار در شمال شرقی منطقه کلاله و روستای تمرقره قوزی قرار گرفته، یکی دیگر از بخش های سالم مانده دیوار در بین کوه های پیش کمر و روستای زاو واقع شده است.

به طور کلی دیوار گرگان از بخش شرقی دریای خرز در منطقه گمیشان آغاز شده و از مناطقی نظیر بندر ترکمن، آق قلا، گنبد کاووس، چتروکروک، یساقلیق، عزیر آباد و چندین منطقه دیگر عبور کرده و در نهایت به شرق کلاله و کوه های گلیداغ ختم می شود.

زمان بازدید از دیوار

گردشگران تور داخلی در تمام فصول سال می توانند به بازدید از این دیوار تاریخی بروند، همچنین لازم است بدانید که محدودیتی برای ساعت بازدید از آن وجود نداشته اما بدلیل مکان قرار گیری دیوار بهتر است روز ها برای بازدید از دیوار به این منطقه مراجعه کنید.

آب و هوای مناطقی که دیوار از آن ها عبور کرده در هر فصل از سال متفاوت بوده، به طور کلی می توان بیان کرد که بهترین زمان سال برای بازدید از دیوار گرگان، فصل بهار و پاییز می باشد، در این دو فصل آب و هوای این منطقه مناسب بوده و طبیعت اطراف آن بسیار زیبا می باشد، در تابستان ها آب و هوای این منطقه گرم و غیر قابل تحمل می شود، همچنین زمستان ها تمام نقاط دیوار پوشیده از برف بوده و بازدید از آن تقریبا غیر ممکن است.

مرتبط: دیوار گرگان؛ دومین دیوار دفاعی جهان