دیدن زیبایی‌های پاییزِ هزار رنگ در خراسان شمالی، استانی که تنوع قومی و طبیعی آن شهره است، پای گردشگران را به این خطه از شمال شرق کشور باز کرده است.

گردشگرانی که برخی اهل شهرهای استان هستند و تعطیلات آخر هفته و یا عصرهای با آفتابِ کم‌رمق پاییز را به دل جاده می‌زنند، یکی از روستاهای خراسان شمالی را مقصد خود قرار می‌دهند، در همهمه رنگ‌های زرد و نارنجی درختان و عطر خاک‌های نم خورده کوچه‌پس‌کوچه‌های روستاهای خراسان شمالی قدم می‌گذارند و به تماشای این نقاشی زیبای خدا می‌نشینند.

سفر در هر فصلی از سال تجربه و تنوع به همراه دارد. بهار، تابستان، پاییز و زمستان هرکدام زیبایی‌ها و ویژگی‌های خاص خود را دارد، برای توصیف زیبایی‌های طبیعی، فرهنگی و تاریخی روستاهای خراسان شمالی باید به این روستاها سفر کرد و از نزدیک این زیبایی‌ها را دید.

در ادامه این گزارش تعدادی از این روستاها معرفی می‌شوند.

منطقه نمونه استانی و روستای هدف گردشگری اسفیدان:

روستای توریستی اسپیدان در ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی بجنورد واقع‌شده است. این روستا بافت مسکونی جالب‌توجهی دارد و خانه‌ها  به‌صورت پلکانی در دامنه کوه ساخته شده‌اند. از جاذبه‌های روستا به آبشار هنرور، آبشار بارگاه، غار خزانه هنرور، مقبره شیخ محمدرضا ربانی معروف به حاج آخوند، آرامگاه امامزاده محمد بن باقر بن موسی بن جعفر می‌توان اشاره کرد.

صنایع‌دستی این روستا فرش‌های دستباف، صنایع چوبی، صنایع سفالی، قالی‌بافی و چادرشب بافی است. از ورزش‌های رایج محلی کشتی باچوخه، تسمه تسمه، درنا، ریسمان کشی و پشتک را می‌توان نام برد. غذاهای سنتی اسپیدان ازجمله فتیر مسکه، آش پلو، قورمه، کاچی، آش قلیه، طرفداران زیادی دارد. موسیقی محلی شامل قشمه و دوتار؛ مراسم محلی ازجمله مراسم روز اول عید نوروز که نزدیک امامزاده نذری می‌دهند و مراسم روز سیزده‌بدر که به آبشار هنرور می‌روند از ویژگی‌های برجستۀ اسپیدان قلمداد می‌شوند. سوغات اسفیدان کشمش، بادام و گردو است. این روستا جزو روستای هدف گردشگری استان خراسان شمالی محسوب می‌شود.

روستای هدف گردشگری استاد

روستای هدف گردشگری استـاد یکی دیگر از این روستاها است که در ۳۰ کیلومتری جنوب غرب شهر فاروج واقع‌شده است. روستای استاد آب‌وهوای معتدل کوهستانی دارد و از جاذبه‌های آن علاوه بر چشم‌اندازهای طبیعی زیبا می‌توان به آثار کهنی همچون تخت حصار، قلعه کهنه، مسجد جامع، حمام قدیمی و بنای امامزاده اولیاء اشاره نمود. در استاد صنایع‌دستی مختلف ازجمله قالی‌بافی رواج دارد. ورزش محلی کشتی با چوخه، انواع غذاها و نان محلی، مراسم محلی جشن نوروز و سیزده‌بدر، تعزیه‌خوانی و… به این روستا چهره منحصربه‌فردی بخشیده است.

منطقه نمونه استانی و روستای هدف گردشگری خسرویه

روستای خسرویه در دامنه رشته‌کوه‌های زیبای شاه جهان و در فاصله ۲۵ کیلومتری جنوب غربی فاروج، در دل دره‌ای سرسبز جای گرفته است. خسرویه زادگاه عالم ربانی آقا نجفعلی قوچانی و از بافت سنتی و معماری بسیار غنی برخوردار است. علاوه بر بافت سنتی و مذهبی، خسرویه از جاذبه‌های طبیعی زیادی بهره‌مند است.

منطقه نمونه استانی و روستای هدف گردشگری دشت

این روستا در ۸۰ کیلومتری شمال غرب گرمه، در مسیر جاده بجنورد-گرگان واقع‌شده. آب‌وهوای این منطقه از نوع معتدل کوهستانی است و به دلیل نفوذ هوای مرطوب دریای مازندران مراتع سرسبز و در بخش‌هایی پوشش تنک جنگلی دارد. محیط مناسب دشت در دوره باستان نیز جمعیت‌های بومی را به خود جذب کرده و امروزه آثار آن به شکل قلعه، سردابه، تپه و محوطه‌های باستانی نمود یافته است. عمده‌ترین صنایع‌دستی روستای دشت شال‌بافی و قالی‌بافی است و در بین ورزش‌های محلی آن کشتی باچوخه سرآمد است. سوغات دشت انواع تخمۀ آفتابگردان است. پخت غذاهای سنتی شامل انواع آش و نان محلی و رواج مراسم و آیین‌های محلی همچون جشن برداشت گندم، جشن نوروز،۱۳ بدر و مراسم سوگواری ایام محرم به این روستا چهره خاصی بخشیده است.

منطقه نمونه و روستای هدف گردشگری رویین:

این روستا در ۲۷ کیلومتری شمال اسفراین واقع‌شده و آب‌وهوای معتدل کوهستانی با زمستان‌های سرد و پربرف و تابستان‌های معتدل است. آب فراوان باغ‌های این روستا را پررونق ساخته به‌طوری‌که هیچ فصلی از سال از محصولات باغی بی‌بهره نیست. ازجمله محصولات این روستا سیب، گلابی، گردو، انگور، هلو و زردآلو است. در این روستا خانه‌ها به طرز بسیار زیبایی به‌صورت پلکانی  بر روی یکدیگر ساخته شده‌اند به‌طوری‌که پشت‌بام منزل یکی حیاط خانه دیگری است. همچنین روستا طبیعتی سرسبز، ارتفاعات بلند، رودخانه دائمی، درخت‌های چنار قدیمی دارد که به آن چهره منحصربه‌فردی بخشیده است.  مقبره ملا عارف روئینی و امامزاده اسحاق در این روستا قرار دارد. هنر زنان روستا چادرشب بافی، چتائی بافی، حوله و دستمال، این روستا را به دهکده نساجی سنتی کشور مشهور کرده است. سوغات محلی این روستا چادرشب، حوله پارچه‌ای، گردو، عسل، تولیدات دامی و باغی است. ورزش محلی کشتی باچوخه، غذای سنتی کله‌جوش، مراسم محلی جشن نوروز، جشن سیزده‌بدر، مراسم دهه فاطمیه و دهه محرم، موسیقی محلی دوتار و قشمه در این  روستا از ویژگی‌های خاص برخوردار است و دارای اقامتگاه‌های بوم گردی بسیار زیبایی است که گردشگران را به‌سوی خود فرامی‌خواند.

منطقه نمونه و روستای هدف گردشگری روستـای درکش:

روستای درکش واقع در دهستان آلمه از توابع بخش سملقان شهرستان مانه و سملقان است و ازلحاظ موقعیت ریاضی در ۵۶درجه و ۴۴دقیقه طول جغرافیایی و ۳۷درجه و ۲۶دقیقه عرض جغرافیایی و در فاصله ۳۰ کیلومتری جنوب غربی شهر آشخانه واقع‌شده و از جاده اصلی ۲ کیلومتر فاصله دارد. درکش آب‌وهوای معتدل، طبیعتی جنگلی و کوهستانی و نیز چشمه‌سارهای بسیار دارد. تنها جنگل بلوط شرق کشور در اطراف این روستا قرار دارد. بعلاوه در کوهسارها و دره‌های مجاور باغات میوه، انواع گیاهان دارویی و گونه‌های مختلف جانوری وجود دارد. ورزش بومی این روستا کشتی باچوخه است. از تولیدات محلی این روستا می‌توان گردو، بادام، انواع محصولات باغی  شامل گیلاس، گلابی و عسل … را نام برد.

عمده جاذبه‌های موجود در منطقه درکش جاذبه‌های طبیعی بوده که از آن میان می‌توان به باغات فراوان میوه از قبیل هلو، گیلاس، گلابی، انگور، سیب، آلو و چشمه‌های قبالی، نرنالی، چشمه بید، قجی، رودخانه‌های کندآب و زوهاور، مناطق ییلاقی گولک، نزکزلی(نرگسلو)، ترناولی،کشگریه و… دره‌های بکر دره خالدار، حلقه زو، کندرو،…کوه تیغ بل،کوه عسل و جنگل‌های بکر هیرکانی با پوشش غالب بلوط، مازو، راش، کرکو، و… اشاره کرد که بخشی از پتانسیل‌های گردشگری منطقه است.

روستای هدف گردشگری گلیان:

روستای گلیان یکی از ۳۶۵ روستای نمونه گردشگری ایران و همچنین جزء ۳روستای نمونه گردشگری شهرستان شیروان در خراسان شمالی است. این روستا در ۲۳ کیلومتری جنوب شهر شیروان واقع‌شده و دارای آب‌وهوای نیمه‌خشک سرد کوهستانی بوده که منجر به شکل‌گیری حیات‌وحش و طبیعت زیبا و دل‌انگیزی در روستا شده است. در سال ۸۵جمعیت آن ۶۲۳ نفر بوده است.

گویش مردم این روستا به دو صورت کرمانجی و فارسی است. از صنایع‌دستی آن می‌توان به قالیبافی اشاره کرد.

منطقه نمونه و روستای هدف گردشگری زوارم:

زو ارم در بین دره‌ای ژرف و طویل و سرسبز و پردرخت با مناظر دیدنی فراوان یکی از مناطق بکر و ییلاقی در شمال خراسان، در فاصله ۲۸کیلومتری جنوب غرب شیروان واقع‌شده است. در این روستا هشتاد چشمه وجود دارد، زوارم؛ معنای آن دره بهشت که سابق دوالدرم نام داشت یکی از قرای قدیمی و تاریخی منطقه شیروان است. زوارم یکی از حوضه‌های آبریز منطقه شیروان است که رودخانه پر آب زوارم از آنجا سر چشمه می‌گیرد.

از آثار تاریخی  این روستا می‌توان به تپه دست ریز ارک و قزلر قلعه اشاره کرد و همچنین محلات روستا عبارت‌اند از: حصار محله، آشاقه محله، پایین ده، آخور خانه که در حال حاضر مسکونی هستند. زو ارم در زمان سابق خان‌نشین و مرکز حکمرانی بود که از حکام و خوانین آن می‌توان به الهیار خان، شاهرخ، مرتضی بیک و شاهپور خان اشاره کرد.

بر اساس بررسی‌های انجام‌شده توسط کارشناسان باستان‌شناس از دوره مس، سنگ و عصر مفرغ میانی آثار به‌دست‌آمده که از آن دوره تاکنون در این روستا اسکان وجود داشته است.

منبع:ایسنا