مسجد جامع ابرکوه که مسجدی با دو قبله نیز خوانده می شود از دیدنی های شهرستان ابرکوه است. این مسجد در حد فاصل شهر قدیم و جدید قرار گرفته است. میدان مرکزی شهر ابرکوه که میدان امام حسین (ع) خوانده می شود به طرز باشکوهی نمایی از مسجد جامع این شهر را به تصویر کشیده است.

مسجد جامع ابرکوه از مساجد دوره‌ سلجوقی بشمار میرود. از نظر سبک ساختمانی، جزو بناهای چهار ایوانی است و مانند اکثر مساجد جامع، دارای دهلیز، شبستان و محراب است.

با اینکه ‌بیشتر قسمت‌ های بنای مسجد از آثار دوره‌ مغولی است؛ قسمت‌ هایی نیز در آن سابقه‌ کهن تری دارند. شبستان گنبد دار مسجد متعلّق به پایان سلطنت ابوسعید (دوره ایلخانی) است. این مسجد در پایان سلطنت سلطان ابوسعید بازسازی و مرمت گردید، از جمله محراب بسیار عالی و گچ بری شده در ایوان شرقی که به تاریخ ۷۳۸ هجری است، تعمیر شده است.

اين مسجد داراي دو شبستان در پس ايوان شمالي و ايوان جنوبي و سردابه اي به ابعاد۱۰ در۱۰ در ميان صحن خود است. مصالح اصلی آن از خشت خام است و حیاطی مستطیل شکل در وسط دارد. مدخل ورودی مسجد رو به شمال باز می‌ شود که به وسیله دهلیز هشت گوش وسیعی، به حیاط راه می ‌یابد.

سر در ورودی این مسجد، ارتفاع زیادی دارد و در سه گوشه به وسیله سه طاق نما، پایه چهار گوش آن، به هشت گوش تبدیل می‌ گردد. در سمت جنوبی مدخل ورودی، شبستانی با طاق های مقرنس زیبایی ساخته شده است.

در وسط صفه مسجد، زیر زمین وسیعی تعبیه شده که صفه بالای آن در فصل تابستان برای اقامه نماز استفاده می شود. رواق ‌های اطراف ایوان ‌ها نیز دو طبقه هستند. طاق‌ ها به صورت طاق و تویزه است و مناره ای الحاقی در ضلع جنوبی آن قرار دارد. شبستان اصلی در ضلع جنوب شرقی مسجد قرار دارد. شبستان غربی شامل یک ایوان در جلو و یک شبستان وسیع در پشت آن است.

خصوصیات خاص محراب های مسجد جامع ابرکوه
از ويژگيهاي مهم این بنا، دو محراب آن است، محراب بزرگ يا اوليه مسجد همانند بناهاي مغولي ساخته شده است و با جهت قطب مغناطيسي شمال ۴۷ درجه اختلاف دارد و به منظور اصلاح محراب اوليه، محراب دومي ساخته شده است که اين محراب تا حدودی قبله سابق اين مسجد را اصلاح مي کند.
محراب نفيس گچبري ايوان شرقي این مسجد يکي از پنچ محراب آن است که در سال ۷۳۸ هجري ساخته شده است. انواع نقوش اسليمي و گياهي به همراه کتيبه هايي با خطوط نسخ و کوفي به شيوه گچبري برهشته در آن کار شده است. از چهار محراب ديگر اين مسجد، سه محراب از جنس سنگ مرمر و آهک و ديگري از جنس کاشي ساده است.

محراب اصلي سنگي اين مسجد که داراي دو ستون تزئيني زيبا بوده و از جنس مرمر است اکنون در ميان تالار مرکزي گنجينه اسلامي موزه ملي ايران، نماينده نمايش فضاي معنوي مساجد ايراني به گردشگران داخلي و خارجي است.

ابرکوه یکی از ۱۴ شهر نمونه گردشگری کشور است و دارای بیش از ۴۰۰ اثرتاریخی می باشد که تا کنون ۱۲۷ اثر آن به ثبت آثار ملی ایران رسیده است. یخچالها، خانه آقازاده، گنبد عالی، موزه مردم شناسی، بافت قدیم شهر ابرکوه و سرو ۴۵۰۰ ساله ابرکوه بیشترین بازدید کننده را داشته است.

مرتبط:

گنبد سنگی هگ _محکم ترین بنای ابرکوه

سرو ابرکوه (کهنسال ترین موجود زنده ایران)

سرچشمه نهر مسیح خاتم کجاست؟