نوشته‌ها

تیمچه‌ مظفریه تبریز

بازار بزرگ تبریز بزرگترین بازار سرپوشیده‌ آجری جهان است و یکی از شاهکارهای معماری ایرانی محسوب میشود. این بازار از بازارچه ‌ها، دالان‌ ها، تیمچه‌ ها، سراها و کاروانسراهای متعددی تشکیل شده و تیمچه‌ مظفریه یکی از مهم ‌ترین قسمت ‌های این بازار است. تیمچه‌ مظفریه محل خرید و فروش فرش‌ تبریز است و با ورود به آن، به دنیای فرش ‌های ابریشمی اصیل و ارزشمند قدم می‌ گذارید. در یک کلام، بازار مظفریه بهشت فرش ایران است.

تیمچه‌ مظفریه زیباترین تیمچه‌ بازار تاریخی تبریز است که مزین به فرش ‌های دستبافت ابریشمی است. این تیمچه را یک تاجر سرشناس به نام «حاج شیخ جعفر قزوینی» در سال ۱۳۰۵ قمری بنا کرده بود و به مناسبت حضور ولیعهد وقت، مظفرالدین میرزا در این تیمچه، نام آن را مظفریه نهاد. گفته می ‌شود بعد از به پایان رسیدن ساخت تیمچه، مظفرالدین میرزا برای تماشای آن به بازار رفته و به تحسین و تمجید از آن پرداخت. قدیم رسم بر این بود که زمانی که ولیعهد از چیزی بسیار خوشش می آمد و آن را تحسین میکرد، آن را به وی پیشکش میکردند.

از ویژگی ‌های معماری آن می ‌توان به سقف بلند، پنجره‌ های کوچک و بزرگ سفید و رنگی در حاشیه ‌ها و وسط سقف و همچنین ردیف ‌های منظم حجره ‌ها در کنار هم، اشاره کرد. این تیمچه در ۲ طبقه ساخته شده است که در هر یک از آنها ۲۶ حجره دارند. در هر سوی راهروی عریض تیمچه ۱۳ حجره قرار گرفته ‌اند. راه ورودی طبقه‌ همکف به طبقه‌ بالا از طریق «گوشواره ‌های» تیمچه است که کمی جلوتر از درب‌ های اصلی قرار دارد. در طبقه‌ همکف اغلب فرش فروشان حجره دارند و حجره‌ های طبقه‌ بالا بیشتر به کارهای جانبی مانند طراحی قالی و رفوگری اختصاص داده شده است. در این طبقه می ‌توانید ماهرترین رفوگران قالی و تابلو فرش، رنگ شناسان، رنگرزان و طراحان قالی را بیابید.

تیمچه‌ مظفریه

شکل و ساختار تیمچه تقریبا از دوران بنای آن تغییری نکرده است و دو در چوبی بزرگ در دو طرف آن به روی تالاری با سقفی بلند و چند گنبد پنجره‌ دار باز می ‌شود. این تیمچه به «قیز بسدی بازار» و «تلیسچی بازار» راه دارد.  امروزه تیمچه‌ مظفریه به بازار فرش تبریز تبدیل شده و محل خرید، فروش و خدمات مرمت انواع قالی و تابلو فرشهای نفیسی است که با هنرمندی قالیبافان تبریز به تصویر کشیده شده‌ اند و خانه ‌های مردم را با گل ‌های رنگارنگ و نقش‌ های اصیل ایرانی می ‌آرایند.

بازار تبریز محلی است که اگر برای خرید به آن وارد شوید، می ‌توانید تمام اقلام مورد نیاز خود را در آن پیدا کنید؛ اما تنها چیزی که به این بازار راه ندارد، فرش ماشینی است! با وجود فرش‌های نفیس و اصیل تبریزی، هیچ فرش ماشینی نمی‌تواند وارد این تیمچه و بازار شود. این یک ممنوعیت توافقی است و کسی حق ندارد در بازار تبریز یا تیمچه‌ مظفریه فرش ماشینی بفروشد.

اگر می ‌خواهید خانه‌ های خود را با فرش اصیل و زیبای ایرانی تبریز، زینت دهید، در این تیمچه می‌ توانید طبق سلیقه خود بهترین فرش را انتخاب کنید. قیمت قالی و تابلو فرش‌ های این تیمچه به ویژگیهای فرش بستگی دارد؛ یکی از مهم ‌ترین این ویژگیها ابعاد و اندازه‌ قالی است که تعیین کننده‌ اصلی قیمت فرش است. از دیگر معیارها می ‌توان به «رج شمار» اشاره کرد که در اصطلاح بازاری به آن «ریز قالی» می ‌گویند.؛ هرچه ریز قالی بیشتر باشد، قیمت فرش هم بالاتر است. معمولا برای قالی ‌های معمولی که در خانه ‌ها استفاده می ‌شود، ریز ۵۰ یا ۶۰ یا کمتر از آن خریداری میشود. منظور از ریز این است که بافنده در هر ۷ سانتیمتر ۵۰ یا ۶۰ گره (در قالی ‌هایی با ریز ۵۰ یا ۶۰) با الیاف پشمی یا ابریشمی بر چله‌ ها زده است.

تیمچه‌ مظفریه

الیاف استفاده شده در بافت فرش نیز بر قیمت آن تاثیر دارد و فرش ‌های ابریشمی گران‌ تر از فرش ‌های پشمی است. طرح ‌ها و رنگ قالی نیز می ‌تواند یکی از عوامل تاثیرگذار بر قیمت فرش باشد. قالی‌ های تبریز طرح منحصر به‌ فردی دارند و رنگرزی الیاف با مواد گیاهی باعث شده است که رنگ و کیفیت بسیار خوبی داشته باشد. قالی‌ های پشمی هریس نیز با رنگ سرخ لاکی، با طرح ‌های زیبا و رازآلود علاقمندان خاص خود را دارد.

با فرا رسیدن ماه محرم، بازار تبریز، به ‌خصوص تیمچه‌ مظفریه رنگ و بوی دیگری دارد. از گذشته تاکنون بازار تبریز محل برگزاری مراسم عزاداری امام حسین (ع) است و از هشتم تا دوازدهم ماه محرم این عزاداری به تیمچه‌ مظفریه منتقل می ‌شود. در این ایام تمامی حجره‌ های این تیمچه بسته هستند و آنهایی هم که در حجره‌ خود را باز میگذارند، فقط به میزبانی از عزاداران سیدالشهدا و دادن نذری می ‌پردازند و هیچ خرید و فروشی در تیمچه انجام نمی ‌گیرد و همه جا حال و هوای ماتم و عاشورا دارد. تمام دسته‌ های عزاداری شهر، از تمامی محله ‌های تبریز در این مراسم شرکت می ‌کنند. دسته‌ ها از ساعت ۱۲ ظهر وارد تیمچه می‌ شوند و هر کدام ازآنها با عبور از تیمچه و نوحه ‌خوانی، سینه زن و زنجیر زن، جای خود را به دسته‌ بعدی می ‌دهند. پس در ایام محرم نیز با سفر به تبریز، هم از آثار تاریخی این شهر، مانند بازار و تیمچه‌ مظفریه دیدن کنید و هم با آداب و آیین ‌های عزاداری آن آشنا شوید.

مرتبط:

سفری به روستای لیقوان ، دره بهشت تبریز

همه چیز درباره ی ارگ علیشاه تبریز

آشنایی با خانه حیدرزاده تبریز

قیرمیزی گول آذرشهر

قیرمیزی گول منطقه ای سرسبز و دیدنی است که درختان سربه فلک کشیده و چشمه های حیات بخش آن با صدای دل نشین، ندای شکوه بیکران خدا را می رساند. گلهای سرخ این منطقه از آذربایجان که در فصل بهار فضا را عطر آگین میکند، از شهرت خاصی برخوردار است.

قیرمیزی گول از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان ینگجه بخش حومه در شهرستان آذرشهر واقع شده‌ است و از بخش مرکزی شهرستان آذرشهر نزدیک دو کیلومتر فاصله دارد. از تبریز تا آذرشهر نیز یک و نیم ساعت رانندگی نیاز است.

حمام قیرمیزی گول جزو آثار باستانی دوره قاجار است که به ثبت آثار ملی ایران نیز رسیده است.

قیرمیزی گول

وقتی از سمت تبریز به سمت جنوب غربی آذربایجان شرقی سفر می کنید، طبیعتی زیبا و چشم نواز اطراف جاده شما را مجذوب خود می کند. همینطور که در جاده ترانزیتی استان های غربی کشور مشغول رانندگی هستید از شهرهای سهند، خسروشهر، اسکو و ایلخچی عبور خواهید کرد و بالاخره بعد از پیمودن ۵۰ کیلومتر به آذرشهرمی رسید. این شهرستان در دامنه شمال غربی کوه های سهند و در ۲۰ کیلومتری جنوب شرق دریاچه ارومیه قرار دارد. نزدیکی به مرکز استان سبب شده تا گردشگرانی که به تبریز سفر کرده اند، به آذرشهر نیز سر بزنند و لذت گردش در طبیعت و روستاهای این شهرستان را تجربه کنند.

در سفر به آذرشهر اگر سری به قیرمیزی گؤل نزدید ، مطمئن باشید که سفرتان ناقص مانده است. این منطقه به جهت آب و هوای خاص و بی مانند خود و وجود چشمه های مختلف دارای مناظر طبیعی و خدادادی است. عطر خوش گل سرخ (محمدی) که در همه جای این منطقه به صورت خود رو رشد کرده، لطافت خاصی به این منطقه بخشیده است. بوته های گل سرخ در بیشتر باغات آذرشهر می روید و این گیاه را باغداران نیز تکثیر می کنند و در فصل بهار فضا را معطر می سازند. عمده محصول گل سرخ در مناطق ییلاقی و سردسیر به عمل می آید، از جمله قیرمیزی گؤل، ینگجه، جراغیل، هفت چشمه و خود آذرشهر و همچنین روستای گون بر (گونبرف) در شهرستان اسکو که در نزدیکی قیرمیزی گؤل واقع شده است.

قیرمیزی گول
آذرشهر و دیدنیهایش
شهرستان آذرشهر که در دامنه شمال غربي كوه هاي بلندي از سلسله كوه هاي سهند غربي و جلگه و سواحل درياچه اروميه قرار گرفته است دارای تعداد زیادی روستا با آثار تاریخی و مناظر طبیعی است و خود شهرستان و بخش های تابعه نیز از مناطق دیدنی و تاریخی برخوردار است.
شهرستان آذرشهر به جهت واقع شدن در کنار گذر جاده ترانزیتی استان های غربی، از اهمیتی ویژه برای مسافران برخوردار است.

از اماکن دیدنی روستاهای این شهرستان می توان به منطقه توریستی و روستای قیرمیزی گؤل، روستای قدیمی و مسجد سنگی چراغیل، معبد تاریخی روستای بادامیار، دربند روستای الوانق، آبهای معدنی تاپ تاپان و قزل داغی، سد خاکی و قبرهای بی بدیل تاریخی روستای ینگجه، تپه تاریخی پیرقطران، زیارتگاه دستجرد، تپه باستانی شیرامین، آثار روستای متروک تورامین و روستای بادامیار، باغات فیروز سالار و حمام باستانی چهارسوق اشاره کرد.

از مکانهای دیدنی و تاریخی بخش های این شهرستان نیز میتوان به پیرجابر ممقان، پیرمحمود تیمورلو و چشمه چهارسو، گورستان پیرحیران، مسجد چهارسو ستوباد و رومیان، مصلای تاریخی و درخت چنار هزار ساله در خود شهرستان اشاره نمود.

مرتبط:

فرش دستباف تبریز ، شکوه هنر ایرانی

خانه بهنام تبریز

باغ گلستان _باغ گل تبریز

پارک جنگلی عباس میرزا

بزرگترین پارک جنگلی درون شهری شمال غرب کشور در اراضی ضلع جنوبی اتوبان کسایی تبریز احداث شده است. فاز اول  پارک جنگلی عباس میرزا در اسفند ماه سال ۱۳۸۹ بعنوان بزرگترین تفرجگاه شمالغرب به بهره برداری رسید. این تفرجگاه  ۱۸۰۰ هکتاری یکی از بزرگترین طرح های جنگل کاری کشور محسوب میگردد که با تکمیل این پارک جنگلی سرانه فضای سبز شهری تبریز پنج متر مربع افزایش خواهد یافت و به سرانه استاندارد جهانی فضای سبز خواهد رسید.

در کنار این حجم انبوه درختکاری فاز های تکمیلی و مجتمع های تفریحی همچون اکو موزه عشایر و بازیکده خانواده و مجموعه باغ پرندگان و کمپینگ خانواده و موزه حیات وحش و … نیز راه اندازی شده است که  با توجه به بدیع بودن خود در منطقه شمال‌ غرب این پارک می ‌تواند ‌بیشترین بازدید کننده از پارک ‌های گردشگری منطقه را داشته باشد.

پارک جنگلی عباس میرزا

انواع درخت و درختچه مثل اقاقيا، عرعر، زبان گنجشك، كاج سياه، سنجد، زالزالك، سرو خمره اي، سرو نقره اي، داغداغان، زرشك، رز، پيراكانتا، برگ نو و نيز انواع گلهاي زينتي در این منطقه کاشته شده اند.

امکانات  پارک جنگلی عباس میرزا شامل نمازخانه، وسایل بازی کودکان، سرویس بهداشتی، بازیکده سرپوشیده خانواده ها و آلاچیق است.

پروژه پارک جنگلی عباس میرزا در کنار اتوبان شهید کسایی به عنوان یکی از اصلی ترین ریه های شهری تبریز به شمار می رود و می تواند تاثیر بسزایی در کاهش آلودگی هوای این شهر داشته باشد.

پارک جنگلی عباس میرزا

لازم به یادآوری است که عباس میرزا فرزند فتحعلی شاه قاجار، ولیعهد شایسته ایران و والی آذربایجان بود. یکی از اقدامات او این بود که دستور داد شهرهای مهم آذربایجان مثل اردبیل، خوی، تبریز و … را از لحاظ ظاهری تغییر دهند و همچنین عمارت های دولتی و خیابان ها را اصلاح کنند و تفرجگاه هایی برای تفریح مردم بسازند.

مرتبط:

پارک جنگلی خشکه داران

آشنایی با پارک جنگلی قرق

پارک جنگلی نور _ درخششی در نور

باغ گلستان _باغ گل تبریز

باغ گلستان در سال ۱۳۰۸ شمسی در اراضی گورستان گجیل ساخته شده و به عنوان گردشگاه عمومی و باغ ملی شهر محسوب می شد و از قدیم مورد توجه مردم بوده‌ است بطوریکه مردم پس از خرید از بازار، در این باغ استراحت می ‌نمودند. این باغ را خیابان‌ های منجم،  ملل متحد، نادری و خیابان قونقاباشی در بر گرفته اند.

در نخستين ساليان سده سيصد خورشيدی به فرمان استاندار آن هنگام ( مهام ) و با پيگيری رييس بلديه تبريز ( محمدعلی تربيت ) مقرر گرديد ويرانه های گورستان سالمند گجيل زدوده و برای تفريح و شادزيستی شهروندان تبريزی نخستين پارک شهر تبريز در زمين های گورستان گجيل ساخته شود، اما از سويی اين اقدام نيکوی مقامات ارشد استان آذربايجان با بازدارندگی اوباش محلی روبرو گشت و می رفت اين آبادسازی دچار ايستايی شود، تا اين که يکی از کهنه افسران قزاق که خويشی نزديکی با استاندار آن هنگام داشت با همکاری نيروهای شهربانی به ياری دست اندرکاران بلديه (شهرداری) شتافته و با دستگيری و سرکوب اوباش زمينه های زدودن ويرانه های بجا مانده از گورستان قديمی گجيل و بنا نمودن نخستين پارک عمومی شهر تبريز را فراهم ساخت و سرانجام اين باغ و پارک زيبا که در آن روزها نمونه بود به نام باغ گلستان و در بهار سال ۱۳۰۸ خورشيدی در مکان زمين های ويرانه گورستان سالمند گجیل ساخته شد و اکنون به عنوان نخستين گردشگاه عمومی و باغ ملی شهر تبريز شناخته می شود.

باغ گلستان تبریز

این باغ پر سر و صدای سابق که صدای هیاهو و خنده و جیغ بچه ها از آن کم نمیشد اکنون سالیان سال است که بسیار آرام است. از سال ۱۳۸۷ که تمامی دستگاه های بازی کودکان در نخستين و واپسين پارک مرکز شهر تبريز ( باغ گلستان ) بدون هیچ دلیلی جمع آوری شد و به خاطره ها پیوست، بخش بزرگی از اين پارک نابود شد، همچنین با راه اندازی ايستگاه مترو که قطع صدها درخت تنومند و قدیمی و برچيده شدن پوشش گياهی و نابودی چمن زارها و گل کاری ها را در پی داشت، و با از بین بردن آبنماهای طراوت زا و قديمی باغ گلستان از جمله استخر بزرگ ميانی پارک، شکل خاطره انگیز و زیبا و قدیمی باغ گلستان دگرگون شد. به همین دلیل امروزه ديگر خانواده و گردشگر و مسافر به نسبت گذشته بسيار کمتر از اين مکان تفريحی استفاده میکنند.

باغ گلستان تبریز

لازم به ذکر است که مجسمه کالسکه ای که اکنون در خیابان قونقاباشی تبریز، مقابل باغ گلستان واقع شده است توسط مجسمه ساز مشهور آذری جناب آقای “احد حسینی”  ساخته شده است. (ایشان سازنده “مجسمه های بزرگ زندگی و مسائل آن واقع در طبقه زیرزمین موزه آذربایجان تبریز”، “مجسمه های سردار و سالار ملی در موزه مشروطه تبریز”، “مجسمه خاقانی واقع در پارک خاقانی در مجاورت گنبد کبود تبریز ” و … نیز می باشند.)

یادمان شمس تبریزی نیز که در این بوستان در معرض دید مسافران است، کار جدیدی است که در سال ۱۳۹۵ انجام گرفته است.

مرتبط:

همه چیز درباره ی ارگ علیشاه تبریز

سفری به روستای لیقوان ، دره بهشت تبریز

خانه مشروطه تبریز چه جذابیتی دارد؟

آشنایی با خانه حیدرزاده تبریز

خانه حیدرزاده در ۳۰۰۰ متر مربع با دو حیاط اندرونی و بیرونی در دو دوره اوائل و اواخر دوره قاجار ساخته شده است. بخش اصلی و وسیع آن متعلق به اواخر دوره قاجار بوده و طنبی واتاقهای جانبی جنوبشرقی این بنا متعلق به اوائل دوره قاجار است.

طاق و کاربندی و آجر کاری زیر زمین و حوضخانه این بنا از زیباترین کاربندیهای خانه های قدیمی استان میباشد. پنجره های طنبی ها دارای اروسی و شیشه های رنگی است.

این بنا در نقشه دارالسلطنه تبریز (۱۲۹۷ ه۰ق) به نام خانه حاج قلی خان سرتیپ آورده شده است. دقیق ترین اطلاعات موجود، غیر از عکس های هوایی سال ۱۳۳۵ و ۱۳۴۵، نقشه های تهیه شده در سال ۱۳۷۳ می باشد.

خانه حیدرزاده تبریز

خانه حیدرزاده به دلیل ارزشهای تاریخی و معماری آن در سال ۱۳۷۸ تحت شماره ۲۵۲۴ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. این بنا در سال ۱۳۸۰ از سوی طرح پردیسان سازمان میراث فرهنگی کشور تملک و از آن تاریخ به عنوان مرکز اطلاع رسانی گردشگری شهر تبریز و استان آذربایجان شرقی تحت عملیات مرمت و احیاء قرار گرفت. خانه حیدرزاده  در دو طبقه بنا گردیده است.

این خانه دارای دو حیاط مستقل بیرونی و اندرونی است که توسط یک تالار با شکوه با پنجره های چوبی پرکار از هم جدا گردیده اند. در بخش زیرین حوض خانه ای زیبا قرار دارد که با طاق های چهار بخشی کم نظیر بندکشی برجسته و آجرهای رنگ شده تلألو خاصی دارد. فضاهای مختلف این بنا از طریق یک سرسرای مرکزی با ستون های گچ بری، پلکان عریض و با شکوه و نورگیر سقفی به یکدیگر ارتباط می یابد.

خانه حیدرزاده تبریز

اتاق شاه نشین، اصلی ترین و زیباترین فضای خانه حیدرزاده است. در طرح مرمت و احیای مجموعه، کاربری اختصاص یافته به اتاق بصورت یک فضای چند منظوره مورد استفاده قرار گرفته است. با توجه به اینکه طیف وسیعی از فعالیتهای اطلاع رسانی می تواند از طریق نمایش نمونه های عینی آنها صورت پذیرد.

لذا اختصاص بخش هایی از بنا به فضاهای نمایشگاهی نیز امکان پذیر است. در این بنا تزیینات متنوعی وجود دارد که شامل در و پنجره های پرکار چوبی، نرده های فلزی، گچ بری، نقاشی، بخش زیرزمین مجموعه با طاق آهنگ منظم اجرا شده و روشنایی آن از طریق پنجره های روبه حیاط تأمین می گردد.

مرتبط:

آشنایی با مسجد جامع تبریز

همه چیز درباره ی ارگ علیشاه تبریز

سفری به روستای لیقوان ، دره بهشت تبریز

خانه حریری موزه مطبوعات

شهر تبريز به دليل پيشينه کهن خود داراي بناهاي تاريخي و اماکن قديمي بسياري است که هر کدام در نوع خود کم نظير و ديدني هستند.

شايد اين سئوال مطرح باشد که چرا عمر بناهاي موجود تبريز به غير از چند بناي محدود، کمتر از ۲۰۰ سال است. پاسخ اين پرسش را بايد در نظام طبيعت جستجو کرد چرا که اين شهر در طول هزار سال گذشته بيش از یازده زلزله مخرب و ويرانگر به خود ديده که به قول ناصرخسرو «ديواري به ارتفاع يک وجب هم در اين شهر باقي نماند.» هم از اين روست که بناهاي افسونگري چون کاخ غازان خان، مجموعه ربع رشيدي، ميدان حسن پادشاه و … هم اکنون زير خروارها خاک مدفون شده اند.

قدمت اکثر خانه‌ های تاریخی تبریز به دوران پس از قاجار می‌ رسد. تبریز دومین شهر پررونق کشور از لحاظ خانه‌ های تاریخی است. تمام بناهای تاریخی و دیدنی موجود در شهر تبریز در آخرین شب سال ۱۱۹۳ هجری و در آغاز دورهٔ قاجاریه، براثر وقوع زمین‌لرزه‌ ای هولناک تخریب شدند و شهر تبریز به‌ ویرانه‌ ای از خرابه‌ ها تبدیل گشت. البته برخی از بناهای محکم و استوار، همچون ارک علیشاه، بازار تبریز، مسجد استاد شاگرد، مسجد جامع و مسجد کبود باوجود آسیب‌ های فراوانی که دیدند، باقی ماندند.

خانه حریری موزه مطبوعات

پس از وقوع زمین‌ لرزهٔ سال ۱۱۹۳ هجری و در آغازین سال‌ های دورهٔ قاجار، ساخت‌ و ساز در شهر تبریز رونق گرفت و مردم برروی خرابه‌ های تبریز ویران‌ شده، شهری نو با خانه‌ هایی زیبا و جالب بنا کردند. امروزه نیز این خانه‌ های قدیمی که قدمتشان به‌دورهٔ قاجار می‌ رسد، در نقاط مرکزی شهر تبریز به‌ چشم می‌خورند و به موزه شده اند.  برای نمونه، خانهٔ مشروطه به‌ موزهٔ مشروطه، خانهٔ شربت‌ اوغلی به‌ فرهنگسرای تبریز و خانهٔ قدکی به‌دانشکدهٔ معماری تبدیل شده‌ است. درحال حاضر نیز، بسیاری از این خانه‌ ها درحال احیا و ترمیم هستند و پس از ترمیم به‌ موزه یا سایر مراکز فرهنگی تبدیل خواهند شد. امروزه در سطح شهر تبریز، بیش از ۶۰۰ باب خانه تاریخی شناسایی شده‌ است و تخمین زده‌ می‌شود که این تعداد در سال‌ های آینده با کاوش‌ هایی که درحال انجام است، به بیش از ۸۰۰ باب نیز برسد.

خانه‌ هاي تاريخي تبريز به دليل موقعيت ممتاز اين شهر به ويژه در دوران حکومت قاجار از نظر شمار در کشور بي‌ نظير است. تبديل شدن تبريز به دارالسلطنه در دوران وليعهدي عباس ميرزا دليل اصلي تعدد و کثرت خانه‌ هاي تاريخي در اين شهر به شمار مي آيد.

خانه حریری موزه مطبوعات

مشخصات خانه حریری:

خانه حریری شامل دو بخش است: بخش بيروني و اندروني.

ساختمان بيروني شامل دو طبقه مي باشد.

تاريخچه خانه حریری به اوايل دوران قاجار برمي گردد كه دو حياط بيروني و اندروني و دو بلوك خانه دارد كه هر دو رو به قبله مي باشد كه طنبي ساختمان بيروني جلوه گاه هنر اصيل ايراني و داراي نقاشي هاي بسيار زيبا و اصيل است كه الهام گرفته از موضوعات اساطيري قديم از جمله داستان يوسف و زليخا از قرآن مجيد و ديگر تواريخ و داستان هاست و سقفي سراپا نمونه قدرتمند و شگفت انگيزي از مينياتور ايراني است.

بخش اندروني ضمن ارتباط به ساختمان بيروني از طريق كوچه مدرسه پرورش نيز به خيابان تربيت راه دارد. ساختمان آن دو طبقه و نماي ساختمان آجري است. ساختمان بيروني نسبتا سالم و تزئينات آن نياز به تثبيت دارد. متاسفانه در گذشته به علت متروكه گذاشتن و عدم مراقبت، بخش هاي مهمي از مجموعه از بين رفته و امكان شناخت و پژوهش هاي ديگر وجود ندارد.

خانه حریری موزه مطبوعات

ویژگی منحصر بفرد:

تعداد زیاد نقاشی‌ های دیواری، تنوع طرح، نقش و رنگ و موضوعات جالب توجه عصر قاجار و وجود سبک نگارگری دوره قاجار تبریز خانه حریری را در میان خانه‌ های تاریخی آذربایجان‌شرقی و حتی کشور دارای جایگاه ویژه کرده است.

مرتبط:

همه چیز دربارهی ارگ علیشاه تبریز

سفری به روستای لیقوان ، دره بهشت تبریز

موزه مطبوعات تبریز باید محتوای جامع داشته باشد

آبگرم بستان آباد

تاريخچه آب درماني يا ‘هيدروتراپي’ كه قديمي ترين شيوه درمان طبي نيز به حساب مي آيد به تمدنهاي مصر – يونان و روم باستان بر مي گردد به طوري كه درباريان مصر حوضچه هايي داشتند كه به آب آنها گل و گياه و روغن هاي خاص اضافه مي كردند و تصور مي كردند كه چشمه هاي آبگرم با بهبود روند گردش خون ،مي تواند براي سلامت انسان مفيد باشد.

درسال ۱۸۸۹ ميلادي نيز سباستين نيت فرانسوي با تحرير كتاب (درمان با آب) روش درمان با آب را احياء و پدر آب درماني نوين نام گرفت. در سالهای اخیر نیز دکتر باتمانقیلیج، پزشک ایرانی مقیم آمریکا، کتاب آبدرمانی خود را منتشر کرد و نتایج آزمایشات خودرا درآن به اطلاع عموم رساند.
آبگرم بستان آباد
آبگرم بستان آباد
چشمه های آب معدنی بستان آباد در دهستان اسک کندی در ۶۰ کیلومتری جنوب شرقی تبریز قرار دارد. مظهر اصلی آبگرم بستان آباد در داخل دره که خود از نوع گسلی است وجود دارد. آب آن کمی شورمزه و دبی آن ۸ لیتر بر ثانیه است. آب آن از نوع کلروسولفاته ، گازدار و گرم می‌باشد. در اطراف چشمه رسوب سیاه رنگ دیده می‌شود. به نظر می‌رسد که فعالیت چشمه با گسل هایی ارتباط دارد که بخشی از گسل تبریز محسوب می‌شوند و در عین حال به فعالیت آتشفشانی سهند وابسته‌اند.
به دلیل نقش و تاثیر این چشمه در بهبود بسیاری از بیماری ها و ناتوانی ها از جمله آکند، آرتریت، سوختگی، بیماری های عضلانی، افسردگی، سردرد، اختلال خواب، درمان ناتوانی بیماران مبتلا به فلج، سکته مغزی و ناراحتی های گوارشی، پوستی و کلیوی، در ایام تعطیلات نوروزی گردشگران جذب شهرستان بستان آباد می شوند.
آبگرم بستان آباد
آب بستان آباد را می توان در ردیف آبهای کانی و سولفاته مختلط قرار داد که در آن مقدار کمی بی کربنات ها وجود دارد از لحاظ ترکیب این چشمه مشابه چشمه های کانی سن ژروه (stgeivais) واقع در ایالت ساو واعلیا کشور فرانسه می باشد.
آب های نامبرده کانی دارای مقادیر بسیار ناچیز بر مور و املاح لی تی یوم است و احتمالاً آبگرم معدنی بستان آباد نیز دارای این املاح باشد و خاصیت رادیواکتیویت دارد در کشورهای اروپائی از این نوع آب ها برای آرام کردن و دفع یبوست و درمان بیماریهای از قبیل گوارش استفاده می شود.
آب گرم معدنی بستان آباد نیز برای درمان بسیاری از بیماریهای یاد شده و نیز درد های مفصلی و استخوانی از قبیل پادرد،کمر درد،سر درد خیلی مفید و موثر می باشد.

مرتبط:

آشنایی با مسجد جامع تبریز

آشنایی با جنگل و آبگرم لاویج

سرعین-سرزمین چشمه های آبگرم

آشنایی با مسجد جامع تبریز

مسجد جامع تبریز یکی از بناهای تاریخی شهر تبریز است. این مسجد که در کتاب‌های تاریخی از آن به‌ عنوان جامع کبیری نیز نام برده شده است، از ابتدای تاسیس مسجد جامع شهر تبریز بوده و بازار تبریز، گرداگرد آن شکل گرفته‌ است.

اولین پایه های این مسجد در دوره حکومت سلجوقی شکل گرفت و آنچه را که ما به عنوان مسجد جامع فعلی می‌شناسیم متشکل از۴ مسجد به هم چسبیده حجت‌الاسلام بزرگ-حجت‌الاسلام کوچک-اسماعیل خان قلی و آلچاق مسجد  میباشد که  در مجموع مسجد جامع را تشکیل داده اند.

تاریخ بنا و نام بانی اولیه آن معلوم نیست، عده ای آن را از مساجد صدر اسلام می دانند. پاره ای دیگر بنای قدیمی را به دوره سلجوقیان نسبت می دهند.

درکتاب “مرزبان نامه”، به جامع تبريز اشاراتي شده که مؤيد آباداني و شکوه آن دربين سالهاي ۶۲۲-۶۰۷ ه-.ق عصر اتابک ازبک بن محمد بن ايلديگز- است . حاج طالب خان تبريزي- باني مدرسه طالبيه تبريز در سال ۱۰۸۷ه-.ق دروقف نامه مدرسه خود از اين مسجد به نام جامع کبير تبريز نام مي برد. با توجه به مطالب فوق به نظر مي رسد که بناي اوليه مسجد حداقل مربوط به دوره سلجوقي بوده و در دوره هاي مختلف، از شکوه و اعتبار خاصي برخوردار بوده است .

سعد الدین ورواینی، کاتب مرزبان نامه در قرن هفتم هجری قمری، آورده است که خواجه ابوالقاسم ربیب الدین هارون بن علی، وزیر اتابک ازبک، کتابخانه باشکوهی در مسجد جامع تبریز بنا نهاد.

نام این مسجد جامع در کتاب های دوره مغولان به دفعات آمده و در کتاب روضات الجنان و جنات الجنان از آن با نام “جامع کبیر” یاد شده است. در کتاب تاریخ عالم آرای امینی، به عمارت و تعمیر این مسجد به همت سلجوق شاه بیگن، همسر اوزون حسن آق قویونلو، اشاره شده است.

مسجد جامع تبریز

بنای این مسجد جامع، از بناهای قرون اولیه هجری قمری به شمار می رود که در محدوده بازار تبریز واقع می باشد و مشهور به مسجد کبیر و یا مسجد جمعه است. محراب رفیع گچ بری شده مسجد، از دوره ایلخان به جای مانده است.

در دوره معاصر، حاج محمد باقر کلکته چي- از تجار تبريز- تعميرات مفصلي در اين مسجد به عمل آورد و يک کتابخانه جديد و تالار مناسبي براي مطالعه طلاب علوم ديني احداث کرد . تعميرات صورت گرفته هر چند شکل جديدي به بنا داده، اما پايه هاي قطور و طاق هاي رفيع و آجرهاي فوق العاده بزرگ آن، نشانه قدمت زياد بناي اوليه مسجد است . بناي کنوني مسجد، مستطيل شکل است و کلأ با آجر و گچ بنا شده و داراي دو ورودي است که يکي درجانب شمال قرار دارد و ازطريق صحن، و ديگري از طرف جنوب به کوچه مجاور باز مي شود . ازدر دومي ابتدا وارد الچاق مسجد و ازآنجا وارد مسجد جامع مي شوند . کف مسجد، ازسطح زمين هاي اطراف پايين تر است که گواهي بر قدمت بنا محسوب مي گردد . طول مسجد که ازجنوب به شمال امتداد دارد، حدود ۶۲متر است و قسمت وسط آن که داراي طاق بلند و بزرگي است، ۱۵ مترعرض دارد. طول مسجد به دو قسمت تقسيم مي شود: قسمت اول که قدري کم عرض است، به طول ۲۸ متر، ازبخش جنوبي که به طول ۳۲ متر است، به وسيله دو جرزعريض مجزا مي شود. درانتهاي اين قسمت، محرابي ازسنگ مرمر سفيد ساده با طرح هاي مارپيچ تزييني به شيوه صفوي به چشم مي خورد . در ديوارهاي شرقي وغربي قسمت جنوبي، پنج طاق دوطبقه به عرض ۶۰/۳ و طول ۶۰/۴ متر درتعميرات اوايل دوره قاجار ساخته شده است. پايه هاي اين مسجد، بسيار قطور و آجرهاي آن فوق العاده بزرگ است . مجموعه مسجد بسيار ساده و بي آلايش و عاري ازهرگونه کاشيکاري يا حجاري است. فقط در بالاي طاق محراب، کتيبه اي گچبري به خط کوفي ازدوره ايلخانان مغول باقي مانده است . پشت ديوار شرقي اين بنا، مسجد بزرگ و تاريکي با ده ستون و طاق هاي ضربي آجري وجود دارد که به مسجد زمستاني معروف است و احتمالا قدمت زيادي نيز دارد. اين قسمت، درسال هاي اخير، تحت نظارت سازمان ميراث فرهنگي به شکل اوليه بازسازي شده است . مسجد جامع داراي دو سنگ نوشته تاريخي است . سنگ نوشته اول که بر ديوار پايه غربي طاق مياني نصب شده، از جنس مرمر به ابعاد ۱۲/۱×۷۰/۱ متر مشتمل است بررؤياي شاه تهماسب صفوي که حضرت ولي عصر”عج” را ديده و آن حضرت، وي را به لغو تمغاات( بخشي از ماليات ها) و احسان و گذشت درباره مردم امر فرموده اند. اين کتيبه در سال ۹۷۲ هجري قمري به خط ثلث شيوا به قلم علاءالدين محمد تبريزي- خوشنويس معروف دربار صفوي- به رشته تحرير درآمده است. کتيبه دوم نيز در بالاي در شمالي مسجد جامع نصب شده و مشتمل بر فرماني از شاه سلطان حسين صفوي و به خط محمد مؤمن تپريزي است. اين کتيبه، مورخ به سال ۱۱۰۶ه-.ق و به خط ثلث عالي است که در آن، فرمان شاه صفوي به رستم خان سالار سپه و بيگلر بيگي آذربايجان صادر شده که قمارخانه ها و روسپي خانه ها و چرس فروش ها را ببندند و حد شرعي درحق مرتکبين جاري گردد. همچنين اهالي و اوباش را ازکبوتر پراني، گرگ دواني، قوچ بازي و گاوبازي که باعث خصومت و فساد است، منع کرده، مرتکب را مجازات کنند .

مسجد جامع تبریز

قدیمی‌ترین بخش آن شبستان وسیعی است از تاق و گنبدهایی بر فراز ستون‌ های هشت‌ گوش آجری که زینت‌ بخش آن گچ‌ بری‌ های ظریف و هنرمندانه دوره روادیان (مقارن سلجوقیان) است. مسجد جامع در دوره ایلخانان مغول مورد توجه و تعمیر بوده و بخش‌ هایی به آن افزوده شده‌ است.

در دوره حکومت آق‌قویونلویان در آذربایجان گنبدی رفیع مزین به انواع کاشی کاری‌ های معرق به وسیله سلجوق‌ شاه بیگم زن اوزون حسن در بخش شمالی آن احداث شده که هنوز هم پایه‌ ها و گوشه‌ هایی از کاشی‌ کاری‌ های آن باقی مانده است.

در زمین‌ لرزه سال ۱۱۹۳ هجری که بسیاری از بنا های تبریز آسیب دید، این مسجد نیز از خرابی در مصون نماند. مسجد فعلی با پایه‌ های متین و پوشش تاق و چشمه بعد از زلزله در اوایل حکومت قاجار و توسط حسینقلی‌ خان دنبلی حاکم وقت بنا شده‌ است و از آثار مهم دوره قاجاریه می‌باشد.

هسته اصلی این مجموعه نمازخانه ای به نام “جامع تبریز” است که تاریخ ساخت آن مشخص نیست و در طی تاریخ، تعمیرات و تغییرات بسیاری به خود دیده است. بناهای دیگر به تدریج به این هسته اصلی افزوده شده است. نمازخانه قدیمی محراب گچ بری شده ای از دوره ایلخانان دارد که در تعمیرات بعد از زلزله سال ۱۱۹۳، روی آن را پوشانده بودند. این محراب در کاوش های اخیر نمایان شده و خطوط کلی قسمت های از بین رفته آن را کارشناسان سازمان میراث فرهنگی بازسازی کرده اند. همچنین محراب دیگری از آثار دوره سلجوقیان در این مسجد وجود داشته که در احداث طبقه زیرین بنا، در سال ۱۳۶۱ شمسی، از بین رفته است.

مسجد جامع تبریز

بخش دیگر مجموعه مسجد جامع شبستانی موسوم به ” آلچاق مسجد” در جنوب شرقی آن بوده است. در تعمیرات سالهای اخیر، بقایای طاق های دوره صفویان این شبستان را برداشته و به جای این مکان، نمازخانه ای با دهانه وسیع احداث کرده اند. امروزه دیوارهای حایل بین آلچاق مسجد و مسجد جامع را برداشته و پنجره های یکپارچه ای به جای آن قرار داده اند. شبستان واقع در شمال آلچاق مسجد به “مسجد خاله اوغلی” مشهور است که امروزه دیوار بین این شبستان و آلچاق مسجد نیز برچیده شده و این دو فضا به یکدیگر پیوسته است. همچنین دیوار حایل بین شبستان خاله اوغلی و مسجد جامع را برداشته و به جای آن، در و پنجره آلومینیومی نصب کرده اند.

شبستان معروف به “مسجد حجت الاسلام”، در غرب مجموعه، بنایی قدیمی است که بارها تعمیر شده و تغییر کرده است. شبستانی در شمال شرق بنا، به نام “مسجد شیخ صادق”، قسمتی دیگر از این مجموعه است.
علاوه بر این بناها، مجموعه مسجد جامع تبریز شامل دو مدرسه بوده: یکی مدرسه طالبیه، در شمال؛ و دیگری مدرسه جعفریه، در شرق، که در سالهای اخیر کاملا خراب شده اند.براساس منابع بررسی شده، جبهه شمالی مدرسه طالبیه را در نیمه دوم قرن یازدهم هجری قمری و مدرس و کتابخانه جبهه شرقی صحن را در سال ۱۳۲۷ شمسی ساخته اند.
مسجد جامع تبریز قبلا یک ایوانه بود، ولی بعدا به دو ایوانه تبدیل شد و از جمله مساجدی است که روش ساخت کاخ اختصاصی فیروز‌ آباد را اساس کار قرار داده‌ است.
در سال های اخیر، جبهه های شمالی و غربی مدرسه طالبیه را به صورت سه طبقه نوسازی و در نمای غربی، سردر مرتفعی با دو مناره احداث کرده اند. این اقدامات باعث افزایش اهمیت مدرسه طالبیه در مجموعه مسجد جامع و در نتیجه کاهش جلوه هسته اصلی مجموعه شده است.

مرتبط:

همه چیز دربارهی ارگ علیشاه تبریز

سفری به روستای لیقوان ، دره بهشت تبریز

خانه مشروطه تبریز چه جذابیتی دارد؟

همه چیز درباره ی ارگ علیشاه تبریز

ارگ تبریز (علیشاه) نام یک بنای تاریخی در تبریز است. سبک معماری این بنا به شیوه آذری و معمار آن استاد فلکی تبریزی ذکر شده‌است.

این ارگ یکی از بلندترین دیوارهای تاریخی کشور و نماد شهر تبریز است. این ارگ در مرکز شهر تبریز، در ضلع جنوبی تقاطع خیابان امام خمینی و فردوسی قرار دارد و امروزه فضای پیرامون آن برای برگزاری نماز جمعه مورد استفاده قرار می‌گیرد و مصلای بزرگ تبریز در این مکان احداث شده‌است.

ارگ تبریز توسط خواجه تاج‌الدین علی‌شاه بنا شده‌است. این بنا براثر زمین‌لرزه و گذر زمان تا حدودی تخریب شده‌است. در محوطه ارگ، آثار تاریخی ارزشمندی همچون «مدرسهٔ نجات» که به‌عنوان یکی از نخستین مدارس ایران به‌شمار می‌رفت و نیز «سالن تئاتر شیر و خورشید» قرار داشت که در سال ۱۳۶۰ بخش اعظمی از ارگ توسط جهاد سازندگی با بولدوزر و مواد منفجره ویران شده‌است.

امروزه تنها بخشی از دیوارهای عظیم و محراب بسیار بلند شبستان جنوبی این مسجد برجای مانده‌است که خود موید شکوه و آبادانی آن در گذشته‌است. دیوارهای موجود در حقیقت تشکیل‌ دهندهٔ ایوان طا ق‌پوش عظیمی بوده‌است. ارتفاع احتمالی بنا تا خط آغاز طاق استوانه‌ای ۲۵ متر (البته با دقت در تناسب سازه‌های اثر ۳۶ متر صحیح به‌نظر می‌رسد) بوده‌است.

ارگ علیشاه

تاریخچه

بنای شكوهمند ارك تبریز بازمانده مسجدی است كه در فاصله سالهای ۷۱۶تا ۷۲۴ ه.ق به همت تاج الدین علیشاه جیلان تبریزی وزیر اولجایتو و بهادر خان از ایلخانان مغول ساخته شد. قسمت جنوبی این مسجد دارای طاق بزرگی بود و مورخان نوشته اند:به علت فرو نشستن بنیان و تعجیل در اتمام آن ، طاق مذكور شكسته و فروریخته است. بنایی كه اكنون به صورت سه دیوار بلند به شكل ایوان دیده میشود. قسمت مسقف مسجد بوده كه عرض و ارتفاع آن هر یك حدود ۳۰ متر است. در حفریات اخیر دریافتند كه ۷متر از دیوارها در زیر خاك مانده است. عرض دیوار حدود ۱۰ متر است و در داخل ، مركب از دو دیوار عریض و مستحكم است كه در چند مرحله به وسیله طاقهای متعدد متصل شده اند.

بنای اولیه ارگ در بین سال‌های ۷۱۸ تا ۷۳۹ هجری قمری با هدف ساخت آرامگاه بزرگی در صحن مسجد علیشاه تبریز در هنگام وزارت علیشاه انجام شد. با فروریختن سقف بنا به هنگام ساخت و نیز با فوت علیشاه ادامه ساخت بنا در آن زمان متوقف شد. با آغاز جنگ‌های ایران و روسیه در سال‌های ۱۸۰۴-۱۸۲۴ و جنگ ایران و انگلیس در ۱۸۵۷ این بنا و محوطه اطراف آن به سرعت به ارگی نظامی تغییر کاربری داده‌شد. به فرمان عباس میرزا ولیعهد قاجار سربازخانه٬ ستاد فرماندهی جنگ ارتش ایران٬ و کارخانه ریخته‌گری و توپ ریزی در محوطه ارگ تبریز ساخته شد. همچنین در عهد قاجار عمارت کلاه فرنگی نیز در همین محوطه ساخته شد. محوطه ارگ تبریز در دوران مختلف قاجار صحن ، محل زاویه و مدرسه علیشاه مبدل به انبار غلات و مخزن مهمات قشون گردید و حصاری دور آن كشیده شده و به نام ارگ مشهور شد

در دوران پس از مشروطه با هجوم روس‌ها مردم تبریز به دفاع در برابر تهاجم پرداختند. در این زمان ارگ نقطه تمرکز مدافعان تبریزی بود. آن‌ها توپی را نیز به بالای ارگ انتقال داده بودند تا در دفاع از مواضع خود از آن استفاده نمایند. با سقوط تبریز و به هنگام اشغال تبریز بدست قوای روس در سال ۱۲۹۰ روس‌ها دیوار ارگ را به توپ بستند. پس از اشغال نیز به علت بی مبالاتی روس‌ها در جابجایی، گلوله‌های توپ آتش بخشی از برج و باروی ارگ را فرا گرفت و آسیب زیادی به دیوارهای آن وارد آمد. در زمان مشروطیت هم بناهای اطراف آن مخزن مهمات دولتی بود. این مخزن به دست مشروطه خواهان افتاد و باعث تقویت آنان گردید. ازگ تبریز همیشه به صورت سنگری مستحكم و مسلط بر شهر تبریز محسوب میشده است.

ارگ علیشاه

تعرض به حریم ارگ علیشاه:

در دوران مشروطه و پس از آن در محوطهٔ ارگ، بناهای دیگری شامل مدرسهٔ نجات٬ یکی از نخستین مدارس سبک مدرن ایران و سالن تئاتر شیر و خورشید ساخته شده بود. در دوران پهلوی با تخریب الحاقات زمان قاجار باغ ملت در محوطه جنوبی ارک ساخته شد. بنای ارگ تبریز و محوطهٔ باستانی آن در  ۱۵ دی ۱۳۱۰ خورشیدی به شمارهٔ ۱۷۰ در فهرست آثار ملی ایران به‌ثبت رسیده‌است و نقشهٔ حریم استحفاظی قانونی و ظوابط حفاظتی آن در نشست ۲۹ خرداد ۱۳۵۷ شورای حفاظت آثار تاریخی اداره کل حفاظت آثار تاریخی مشخص و مورد تأیید اعضا قرار گرفته‌ است.

در سال ۱۳۱۰ حصار و باروهای قاجاری ارگ تخریب شد و ارگ با عنوان مسجد علی‌شاه به ثبت در فهرست آثار میراث فرهنگی ایران رسید. در سال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۷ بیشتر سازه‌های قاجاری بنا با بهانه ایجاد فضای سبز تخریب شد. در سال ۱۳۶۰ به بهانه تاسیس مصلای نماز جمعه٬ دیوار شمالی عهد ایلخانی ارگ و به همراه پلکان قاجاری ارگ توسط جهاد سازندگی با استفاده از بولدوزر و مواد منفجره تخریب شد. در سال ۱۳۷۶ مجری طرح مصلای جدید تبریز در محدوده بنای ارگ اقدام به خاکبرداری عمیق در محدوده شرقی ارگ با استفاده از ماشین‌آلات سنگین نمودند. در نتیجه این خاکبرداری بازمانده‌های زیر‌ساخت های مسجد ارگ علیشاه نابود شد. در بازسازی ارگ مابین سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۱ توسط سازمان میراث فرهنگی ایران باقیمانده علایم و نشانه‌های مربوط به ساخت و ساز دوران قاجار از این بنا زدوده شد.

امروزه تنها بخشی از دیوارهای عظیم و محراب بسیار بلند شبستان جنوبی این مسجد برجای مانده‌است. همین بنای باقیمانده از ارگ نیز تحت تاثیر بنای مصلی جدید که با ارتفاعی بیشتر از میزان پیشبینی شده در طرح حفاظت ارک ساخته شده قرار دارد. بازمانده‌های ارگ حاکی از وجود یک ایوان به‌عرض ۳۰٬۱۵ متر و جرز و دیواهای کناری به ضخامت ۱۰٬۴۰ متر و پی‌ها و فونداسیونی ژرف و حجیم متناسب سازه‌های فوقانی و ارتفاع احتمالی بنا تا خط آغاز طاق استوانه‌ای ۲۵ متر بوده‌است.

آخرین تعرض به حریم ارگ علیشاه: نمازگذاران پارکینگ می‌خواهند

 

امروز درست دو دهه از احداث مصلی می‌گذرد که خبر رسیده حدود یک ماه است مجددا رفت و آمد ماشین‌ها در محوطه شروع شده است.

دوستداران میراث فرهنگی و مردمی که این بنا را نمادی از مقاومت و هویت شهرشان می‌دانند، پرس‌وجو می‌کنند.

ارگ علیشاه

واکنش‌ها علیه کنش‌ها

در همین راستا انجمن دوستداران میراث فرهنگی تبریز در تاریخ ۱۵ آبان‌ماه امسال در نامه‌ای به محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌ دستی و گردشگری، از او برای توقف احداث پارکینگ، ورود به مسئله و جلوگیری از ادامه خاک‌برداری را تقاضا کردند.

دو روز گذشت تا بالاخره اداره‌کل میراث فرهنگی استان، ۱۷ آبان‌ماه به خاک‌برداری‌های عرصه ارگ علیشاه واکنش نشان داد. مرتضی آبدار بخشایش مدیریت این اداره کل در مصاحبه‌ای اعلام کرد که “هیچ ساخت و سازی خارج از ضوابط میراث فرهنگی در حریم ارگ انجام نخواهد گرفت.”

آبدار در صحبت‌هایی گفته بود که طی جلسه‌ای با بنیاد مصلی (متولیِ ساخت بنای مصلی و پارکینگ آن) ادامه عملیات به بعد از بررسی مجدد باستانشناسی و اعلام نظر کارشناسان سازمان موکول شده است. این پارکینگ که از طرفی در حریم خانه‌ی تاریخی «فتح‌اله یِف» است، با ساخته شدنش ممکن است به حریم بصری آن هم آسیب بزند. در همین راستا آبدار در بخشی دیگر از مصاحبه‌اش اشاره کرده بود که “با ساخت و ساز در حیاط خانه فتح‌الله یف به منظور ایجاد پارکینگ زیرزمینی و در حد کف (صفر-صفر) انجام خواهد گرفت و بنایی خارج از کف حیاط احداث نمی‌شود.”

اما فقط چند ساعت پس از این اظهارنظر، ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی مجازی پخش شد که از ادامه فعالیت ماشین‌های سنگین در این محوطه خبر می‌داد. تا اینکه روز گذشته – ۱۸ آبان‌ماه – خبری مبنی بر توقف پروژه ساخت پارکینگ در حریم ارگ علیشاه از طرف معاونت میراث فرهنگی سازمان منتشر شد.

محمدحسن طالبیان نیز از اعزام هیاتی از کارشناسان به تبریز خبر داد و گفت: در دو روز گذشته با مقامات استانی تبریز تماس گرفته و نامه به مصلی و شهرداری از طرف مدیر استان ارسال شد و در حال حاضر پروژه احداث پارکینگ متوقف شده و هیاتی از کارشناسان نیز به تبریز اعزام شدند. گزارش کارشناسان پس از بررسی هفته آینده به شورای عالی شهرسازی و معماری ارسال می‌شود تا تصمیمی دقیق و همه جانبه‌ای در جهت حفاظت از ارگ علیشاه گرفته شود.

ارگ تبریز از دید سیاحان:

ارگ یکی از بزرگترین سازه‌های شهر تبریز بود. ارگ علیشاه و مجموعه آن در زمان ساخت آن، شاخص ترین بنای شهر تبریز بوده و به نوشته جهانگردان تاریخی، تنها بنای شهر تبریز بوده که از دور دست دیده می شده است. همین باعث شده در گذر زمان بازدید کننده‌گان از شهر تبریز توجه ویژه‌ای به ارگ داشته باشند. این بنای عظیم در بیشتر سفرنامه ها و تواریخ وصف شده است که پاره‌ای از آن‌ها در ذیل آمده است:

ابن بطوطه می نویسد:

در بیرون از مسجد از دست راست مدرسه و از دست چپ زاویه ای وجود دارد و صحن آن با سنگ های مرمر فرش گردیده و دیوارها با كاشی پوشانده شده و جوی آبی از وسط آن می گذرد و انواع درختان و موها و یاسمین در آن به عمل آورده اند.

ارگ علیشاه

حمد الله مستوفی معاصر علیشاه می نویسد:

مسجد جامع بزرگی است كه صحن آن ۲۵ گز در ۲۰۰ است و در او صفه ای بزرگ از ایوان كسری به مداین بزرگتر.

بدر الدین محمود العینی می نویسد :در وسط صحن مسجد حوض مربعی بود كه هر ضلع آن ۱۵۰ زراع طول داشت و سكویی در وسط آن بود كه در هر سوی آن از دهان مجسمه شیر ، آب فرو میریخت . بالای سكو نیز فواره هشت گوشی بود كه دو دهانه آب پران داشت ، طاق نوك تیز محراب به وسیله دو ستون مسی اندلسی نگاه داشته میشد و قاب محراب با طلا و نقره تزئین ونقاشی شده بود. چراغهای مزین به زر و سیم با زنجیرهای مسی از سقف آویزان بودندو داخل طاق را روشن می كردندو پنجره های مشبك نیز هر كدام ۲۰ شیشه دایره ای مزین به طلا و نقره داشت.

تاجر ونیزی كه حدود سال ۸۸۶ ه.ق سومین سال سلطنت سلطان یعقوب آق قویونلو از تبریز دیدن كرده می نویسد: جامع علیشاه بلندترین بناهای تبریز و داراری صحن بزرگی است . در میان صحن حوضی دارد كه چهار گوش است. درازا و پهنای آن هز كدام به اندازه صدقدم و ژرفایش شش پاست و پلكانی از كنار استخر به ایوان آن منتهی میشود. طاق شبستان مسجد به قدری بلند است كه اگر كمان كشی تیری در كمان مناسبی قرار دهد و رها كند هرگز به طاق شبستان نمی رسد. دور مسجد را با سنگهای نفیسی طاق بندی كرده اند و طاق روی ستونهایی از مرمر قرار دارد و مرمر به اندازه ای ظریف و شفاف است كه به بلور نفیس می ماند. این مسجد سه در دارد كه هر كدام طاقی به عرض ۴۰ و بلندی ۲۰پا دارد . ستونهای دو سوی درها از سنگ مرمر نیست بلكه از سنگهای الوان ساخته شده است. بقیه طا ق با گچ مقرنس كاری و تزئین شده است.

مرتضی میزرا پسر عم نادر میرزا مولف تاریخ و جغرافیای دارالسطنه تبریز در سال ۱۲۹۸ ه۰ق از ارگ علیشاه یدن كرد و مشخصات بقایای این بنا را شرح داد ۶۰ سال پس از او دونالدویلبر مولف كتاب معماری اسلامی ایران در دوره ایلخانان علاوه بر توصیف دقیق بازمانده بنا ، نقشه جالبی از آن ترسیم كرد . از این اطلاعات معلوم میشود كه این بنا در زمان تاج الدین علیشاه مسجد جامع شهر و مزین به كاشی و ازاره سنگی و ستونهای مرمری و كتیبه ها و گچبریهای زیبایی بود و بعدها رو به ویرانی نهاده و متروك شده است.

نوشته احمد کسروی نیزجالب توجه است:

غزوخان (عزت‌الله خان) از وضع آشفتهٔ دوران محمدعلی شاه بهره جسته و برای چپاول تبریز با مستبدان همکاری کرده و به تبریز حمله‌ور شده‌بود. آزادی‌خواهان هم از زیر همین نقب به پشت دشمن حمله کردند و پیروز شدند. در مسجد کبود تبریز پشت صحن دوم به دهانه‌ای برخوردم که دریافتم نقبی است که به ارگ علی‌شاه می‌رسد.

ارگ علیشاه

همچنین بیت الله جمالی نیز نوشته است:

قسمتی از دانشسرای دختران تبریز که در محوطهٔ مسجد استاد و شاگرد سابق بنا شده‌است، چند سال پیش فرود می‌نشیند و گودال یا تونلی بزرگ نمایان می‌شود؛ اما برای آن‌که کاوش کنند، آن را پر کردند. احتمال می‌رود که تونل قسمتی از این را زیرزمینی بوده‌است؛ این راه به‌قدری بزرگ بود که می‌شد با درشکه از آن عبور کرد. پشت دیوار بلند ارگ تبریز در هر سه سمت ویرانه‌است با تکه باغی و خانه‌ای و مدرسه‌ای. دهانهٔ محراب ۳۸ پا است و ۶۹ پله که از آن بالا رفتیم. بین دو دیوار از سمت خاور ساخته شده‌است که در زمان سلطنت رضاشاه قسمتی از تپهٔ اطراف ارگ را به‌صورت باغ و گردشگاه عمومی درآوردند که ساختن سالن تئاتر آذربایجان هم در همین برنامه بوده‌است… به‌طوری که مشهود است در زیر ابن بنا، سه نقب یا دالان زیرزمینی وجود دارد که یک رشتهٔ آن از ارگ به شنب‌غازان و رشتهٔ دیگر به باغ‌میشهٔ فعلی -محل سابق ربع رشیدی- و رشته‌ای نیز از وسط بازار گذشته و پس از عبور از زیر رودخانهٔ آجی‌چای به حوالی فرودگاه می‌رسد.

آدرس:

مرکز شهر تبریز، در ضلع جنوبی تقاطع خیابان امام خمینی و فردوسی- جنب مصلی

نحوه دسترسی:

۱- از چهارراه شهنازبه طرف مصلی

۲- پشت خیابان شهناز(شریعتی جنوبی)، کوچه ارگ

در مسیر خیابان امام میتوانید از تاکسی، اتوبوسBRT، و خط واحدهای مسیر آبرسان-شریعتی استفاده کنید.

منبع:

مرتبط:

سفری به روستای لیقوان ، دره بهشت تبریز

خانه مشروطه تبریز چه جذابیتی دارد؟

آشنايي با برج شمس تبریزی

خانه هنر تبریز پذیرای علاقمندان است

کتابخانه تخصصی‌ ادب و هنر، موزه کاریکاتور و موزه آثار استاد بهتونی واقع در خانه هنر تبریز از ساعت هشت صبح الی ۲۰ پذیرای علاقمندان است.

خانه هنر تبریز در طول سال‌ها محل رفت و آمد فرهیختگان، پژوهشگران و محققان حوزه فرهنگ و هنر بوده و این ساختمان قدیمی با وسعتی افزون بر سه هزار مترمربع و زیربنایی حدود دو هزار و ۸۰۰ مترمربع در ضلع شمالی بوستان قدیمی «باغ گلستان» واقع شده و مخزن کتابخانه ملی تبریز است که در سال ۱۳۳۳ شمسی توسط برادران نخجوانی بنیان گذاشته شد.

در حال حاضر صدها جلد کتاب با موضوع ادبیات و هنر شامل کتاب‌های پیشین و همچنین تازه‌های نشر در حوزه ادبیات و هنر در این مکان جهت استفاده‌ی محققین، پژوهشگران و اصحاب فرهنگ و هنر قرار دارد.

همچنین موزه کاریکاتور تنها موزه ایران و موزه استاد بهتونی از موزه‌هایی است که در خانه هنر تبریز واقع است. موزه کاریکاتور تبریز که به عنوان پنجمین موزه بزرگ کاریکاتور جهان و بزرگترین موزه آسیا شناخته شده است، آثار کاریکاتوریست‌های بزرگ دنیا و ایران را در خود جای داده است.

این موزه تنها موزه تخصصی کارتون آسیا و جزو سه موزه بزرگ کارتون جهان محسوب می‌شود و  ١٦ هزار اثر برجسته از استادان و کارتونیست‌های مشهور جهان در آن نگهداری می‌شود. این بنای تاریخی با مجسمه‌های کارتونی و فضایی که در آن اطلاعات لازم ارائه می‌شود از جذابیت‌های گردشگری آذربایجان شرقی به شمار می‌رود.

بیش از یک هزار آلبوم در کتابخانه موزه به همراه آرشیو نشریات تاریخی و خارجی موجود بوده که مورد استفاده عموم است.

موزه مرحوم استاد بهتونی نیز نخستین موزه شخصی ایران است که به ابتکار استاد، مجسمه های گچی و سیمانی میوه جات و غذاهای ایرانی در این موزه ساخته شده است؛ از این هنرمند توانا مجموعه‌ای بالغ بر ۱۰ هزار قطعه مجسمه که حاصل ۴۳ سال کار و تلاش وی است، به یادگار مانده است.

به گزارش روابط عمومی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، علاقمندان می‌توانند از ساعت هشت صبح الی ۲۰ برای استفاده از کتابهای کتابخانه‌ی تخصصی هنر و ادبیات و همچنین بازدید از موزه کاریکاتور و موزه آثار استاد بهتونی به خانه هنر تبریز واقع در باغ گلستان مراجعه کنند.

منبع:ایسنا

مرتبط:

موزه های گیلان به روی گردشگران گشوده شد

خانه مشروطه تبریز چه جذابیتی دارد؟