چلبی اوغلی آرامگاهی است که در نزدیکی گنبد تاریخی و عظیم سلطانیه قرار گرفته و توسط مرید نامدار جلال‌الدین رومی؛ ملقب به مولوی یکی از بزرگ‌ترین حکیمان و عارفان ایران ساخته شده است.
سلطانیه یکی از شهرستان‌های تاریخی زنجان و قطب اصلی گردشگری این استان محسوب می‌شود، شهری که تاریخی کهن را در دل خود جای داده، تاریخی برآمده از قرن‌ها اقتدار، عظمت، هنر و فرهنگ ایرانی و اسلامی است.
شهر سلطانیه تنها محدود به گنبد تاریخی نمی‌شود، بلکه در گوشه گوشه این شهر آثار متعدد و باشکوه تاریخی وجود دارد که هر یک بخشی از تاریخ کهن ایران‌زمین را روایت می‌کنند و گذشته غنی و باشکوه، فرهنگ و تمدن منطقه را به نمایش می‌گذارند که پس از گنبد سلطانیه، از مهم‌ترین آثار تاریخی آن می‌توان به چمن سلطانیه، دژ شاهی، تپه نور، تربت‌خانه، حمام سالار و چلبی‌اوغلی اشاره کرد.
بنای چلبی‌اوغلی توسط مرید نامدار جلال‌الدین رومی؛ ملقب به مولوی یکی از بزرگ‌ترین حکیمان و عارفان ایران در قرن هشتم هجری‌قمری ساخته شده است که با گذشت قرن‌ها از زمان احداث آن یکی از باارزش‌ترین بناهای شهر تاریخی سلطانیه محسوب می‌شود. مجموعه تاریخی شیخ براق یا چلپی‌اوغلی در پانصد متری جنوب‌غربی سلطانیه، بنای آرامگاهی وجود دارد که در گویش محلی کچه‌بورک (کلاه‌نمدی) گفته می‌شود.
کتیبه‌های بر جای مانده بنا، همچنین سبک معماری و شیوه‌های تزئینی به کار رفته نشان می‌دهد که این بنای تاریخی متعلق به عارف بنام این زمان، شیخ براق بابا از بزرگان مسلک مولویه و از خاصان دربار سلطان محمد خدابنده در دوره ایلخانی است.
مقبره چلبی‌اوغلی بنای زیبا و ارزشمندی است که در مسیر جاده سلطانیه – قیدار واقع شده و فضای مناسب برای اسکان برای گردشگران و مسافران دارد و وجود اتاق‌ها و سوئیت‌های مجهز و در حد یک هتل مجهز و لوکس در این بنا به عنوان یک عامل مهم می‌تواند برای جذب و توقف گردشگر در شهر سلطانیه موثر باشد.
بنای زیبای چلبی‌اوغلی بنایی است که از دو قسمت خانقاه و مقبره ساخته شده است. جدا بودن خانقاه از مقبره نشان‌دهنده این است که این دو بنا هم‌زمان با هم ساخته نشده است. با کمی دقت بر کتیبه ورودی مقبره و نوشته‌های باستان‌شناسان دنیا همچون «دونالد ویلبر» می‌توان پی برد که قدمت بنای مقبره بیشتر از خانقاه است. تاریخ مقبره را به احتمال می‌توان سال ۱۳۳۰ میلادی قرار داد.
مقبره‌ای که چلبی‌اوغلی و چند تن از مریدان مرامش را در دل خود جای داده، در عین سادگی بسیار زیبا و مستحکم است. دیواره‌هایی با عرض ۴/۵ متر و ارتفاع ۱۶ متری که در کنار هم هشت ضلعی زیبایی را تشکیل داده و گنبد گرد و متقارن به ارتفاع ۶ متر در سقف مقبره به گونه‌ای است که اگر یک‌بار در فضای داخل مقبره نام خدا را بر زبان جاری کنیم، بنا چند بار آن را به شما انعکاس می‌دهد.
گذشت زمان و وقوع حوادث طبیعی مانند باران، برف و باد ممکن است به بناهای طبیعی که تاریخ کهنی را با خود به دوش می‌کشند، آسیب‌هایی وارد کند که با توجه به اهمیت این گونه بناها در پیشینه تاریخی یک شهر، مرمت آن بدون آسیب به بافت تاریخی همواره مورد توجه است که بنای چلبی‌اوغلی نیز از این قائده مستثنی نیست.
در همین رابطه مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان در گفت‌وگو با ایسنا، می‌گوید: بخشی از سقف آرامگاه چلبی‌اوغلی بر اثر نشت یکی از ناودان‌ها و حجم زیاد باران دچار نم‌زدگی و تخریب شده است که کار بازسازی و مرمت آن آغاز می‌شود.
امیر ارجمند با اشاره به اینکه در این مرحله از مرمت، کار تراش گچ‌های فرسوده و تبله شده سقف، انجام گچ‌کاری مجدد، اصلاح ناودان‌ها صورت می‌گیرد تا از تخریب جلوگیری شود، ادامه می‌دهد: این بنا از نظر معماری دارای شاخصه‌های مربوط به دوره ایلخانی بوده است و برنامه مرمت اضطراری این آثار تاریخی یک ماه است و برای اجرای این طرح از محل اعتبارات مرمت‌های اضطراری استانی هزینه می‌شود.
وی با تاکید بر این مطلب که در راستای حفاظت و حراست از آثار و بناهای تاریخی و باارزش و نیز مرمت و احیای بناهای به ثبت رسیده در فهرست آثار ملی کشور، ساماندهی و مرمت و احیای ساختمان مذکور در برنامه قرار دارد، اضافه می‌کند: این بنای تاریخی متعلق به عارف بنام این زمان، شیخ براق بابا از بزرگان مسلک مولوی و از خاصان دربار سلطان محمد خدابنده در دوره ایلخانی است.
منبع: ایسنا
مرتبط:
مرمت خانه تاریخی مقدم شوشتر
میراث فرهنگی در مرمت پل‌های خداآفرین تسریع کند
آغاز مرمت اثر تاریخی آب‌انبار و برج‌قلعه کاخک
