شهرستانک یا کاخ ناصری از ۲۳ سال پیش در فهرست آثار ملی ثبت شد که حالا بیشتر شبیه مخروبه‌ای است که تنها نام کاخ را با خود یدک می‌کشد. دیگر خبری از معماری خیره کننده نیست. دیوارهایش فروریخته، در و پنجره‌هایش شکسته، پله‌هایش تخریب شده و تنها اسکلت و چارچوب آن باقی مانده است.

۲ سال با پیگیری‌های مسئولان گردشگری استان البرز عمارت ییلاقی ۱۴۲ ساله ناصرالدین شاه که در دل روستا شهرستانک جا خوش کرده از سوی صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی به بخش خصوصی سپرده شد تا با مرمت و بازسازی، جانی دوباره بگیرد، اما آن‌طور که مسئولان میراث فرهنگی البرز می‌گویند نبود راه دسترسی مناسب باعث شده سرمایه‌گذار قبلی این بنا را به حال خود رها کند و آنچه به اسم مرمت روی عمارت انجام شده، نه تنها کمکی به بازسازی نکرده بلکه هویت بنا را نیز مختل کرده است.  آنها معتقدند با ساخت جاده‌ای به طول یک هزار مترمربع از ضلع شمالی روستا به سمت کاخ می‌توانند کار عمران و آبادانی این بنای تاریخی را با سرعت بیشتری انجام دهند اما سازمان منابع طبیعی و سازمان حفاظت از محیط زیست تاکنون در این زمینه موافقت خود را اعلام نکرده‌اند.

مسئولان محیط زیست می‌گویند: این منطقه در حوضه آبریز قرار گرفته و با توجه به مصوبه شورای امنیت ملی اجازه هیچگونه ساخت و ساز جدیدی در آن داده نمی شود؛ اجازه نمی‌دهیم این منطقه را به منطقه گردشگری تبدیل کنند و بهره کشی اقتصادی از طبیعت داشته باشند. در حال حاضر جاده خاکی وجود دارد و می‌توان از آن برای حمل مصالح استفاده کرد اما اینکه اجازه ساخت جاده آسفالت را بدهیم ممکن نیست. البته اگر اداره میراث فرهنگی طرحی به ما ارائه دهد که مغایر با اهداف حفاظتی سازمان محیط زیست نباشد به آنها کمک خواهیم کرد.

نبود راه دسترسی مانعی در مسیر مرمت

فریدون محمدی، مدیرکل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی البرز از تخریب گسترده این بنا تاریخی خبر می‌دهد و می‌گوید: «کاخ شهرستانک» یا «کوشک ناصری» یکی از کاخ‌های ناصرالدین شاه بوده که در زمینی به مساحت ۸ هکتار در منطقه شهرستانک کرج بنا شده است. در حال حاضر حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد این بنا تخریب شده و نیاز است در سطح ملی نگاه جدی تری برای حفظ این اثر تاریخی وجود داشته باشد.

البته سند این مجموعه به‌ نام سازمان تربیت بدنی بوده و با پیگیری‌های انجام شده در تلاش هستیم کار انتقال سند به‌ نام سازمان میراث فرهنگی را هرچه سریع تر انجام داده تا بتوانیم اقدامات مرمتی این بنای تاریخی را انجام دهیم.

محمدی می‌افزاید: در بررسی‌های انجام شده کارشناسان مسیری به طول یک هزار مترمربع از ضلع شمالی روستا به سمت کاخ را برای ساخت جاده دسترسی پیشنهاد داده‌اند اما سازمان منابع طبیعی و سازمان حفاظت از محیط زیست تاکنون در این زمینه موافقت خود را اعلام نکرده‌اند. در واقع اگر این مسیر ایجاد شود ما می‌توانیم مستقیماً از جاده اصلی به کاخ دسترسی داشته باشیم و در این صورت کار عمران و آبادانی این کاخ با سرعت بیشتری انجام می‌شود.

وی با تاکید بر این‌که این بنا در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، می‌گوید: طی سالیان گذشته صندوق حفظ و احیای بناهای تاریخی کشور که وابسته به سازمان میراث فرهنگی است، کار مرمت و بهسازی این کاخ را به سرمایه‌گذار بخش خصوصی واگذار کرد و قرار شد پیمانکار بعد از مرمت بنا از آنجا به‌عنوان مجموعه موزه‌ای و
بوم‌گردی به مدت ۱۵ سال بهره‌برداری کند اما طی ۲ سال این شخص تنها بخش محدودی (حدود ۵ درصد) از بنا که استحکام بیشتری داشت را به شکلی ناشیانه مرمت کرد و بعد از آن به بهانه نبود جاده دسترسی کار را رها کرد.

وزارت میراث فرهنگی بعد از بررسی‌هایی که انجام داده این سرمایه‌گذار را خلع ید کرده و قرار است کار احیا و بهسازی به سرمایه‌گذار جدید واگذار شود.

بی‌رغبتی سرمایه‌گذاران

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی البرز در خصوص بازسازی این کاخ خاطرنشان می‌کند: طرح مرمت و بازسازی کاخ ناصری تهیه شده و اگر جاده دسترسی احداث شود نهایتاً طی یک سال این بنا احیا می‌شود. در حال حاضر کاخ در وضعیت مناسبی قرار ندارد و حتی قابل بازدید برای گردشگران نیست؛ البته جاده‌ای هم برای دسترسی گردشگران وجود ندارد. اگر کسی بخواهد از آنجا بازدید کند فقط می‌تواند ازمسیر خاکی موجود پیاده به آنجا برود. از سوی دیگر چون جاده دسترسی وجود ندارد سرمایه‌گذاران رغبتی برای ورود به این طرح را ندارند.

البته با پیگیری‌های وزارتخانه و دستور وزیر طی ۲ ماه گذشته ۲ هیأت برای بازدید ازاین بنا تاریخی به شهرستانک آمدند و بعد از بررسی‌های انجام شده برنامه واگذاری طرح مرمت این کاخ به سرمایه‌گذار جدید در دستور کار قرار گرفته است. مرمت این بنای ارزشمند به حدود شصت میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد و تأمین هزینه آن از عهده اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان البرز خارج است و باید نگاه ویژه در سطح ملی به آن داشت.

نجات اضطراری کاخ ناصری

این مقام مسئول با تاکید بر این‌که در حال حاضر این بنا تاریخی در یک قدمی نابودی است، می‌افزاید: در بازدیدهایی که از این بنا داشته‌ام نکته‌ای که توجه من را به خود جلب کرده این است که در ضلع غربی کاخ جایی که رودخانه از آن عبور می‌کند احتمال وقوع سیلاب‌ها و تهدید پایه کار وجود دارد. به همین دلیل ما یک برنامه نجات بخشی اضطراری را در دستور کار قرار داده‌ایم و بنا داریم از طریق وزارتخانه و منابع سازمانی طرح آبخیزداری آنجا را تهیه کنیم. همچنین همزمان پیگیربرنامه واگذاری آن به بخش خصوصی هستیم… اگر سرمایه‌گذار بخش خصوصی به این موضوع ورود پیدا کند برنامه تکمیل جاده همچنان برعهده سازمان میراث فرهنگی است و ما تلاش می‌کنیم با همکاری سازمان منابع طبیعی و حفاظت محیط زیست آن جاده را درست کنیم.

اجازه بهره‌کشی اقتصادی از طبیعت را نمی‌دهیم

فردین حکیمی، مدیرکل محیط زیست استان البرز نیز در این باره  می‌گوید: اینکه گفته می‌شود جاده دسترسی به این مسیر وجود ندارد، نمی‌توانم تأیید کنم یک جاده خاکی وجود دارد و تصور ما این است که همین جاده کافی است. باید به این نکته دقت کنید که ما در آن منطقه با توجه به مصوبه شورای امنیت ملی اجازه هیچگونه ساخت‌وساز جدیدی نداریم. این منطقه در حوضه آبریز قرار گرفته و ساخت‌وساز در آن ممنوع است. وی باتأکید بر اینکه با مرمت و ترمیم بنای موجود مشکل نداریم می‌افزاید: اینکه بخواهند برای مرمت این اثر تاریخی جاده‌ بسازند و آنجا را به منطقه گردشگری تبدیل کنند و بهره کشی اقتصادی از طبیعت منطقه داشته باشند اصلا مورد قبول ما نیست. در حال حاضر جاده خاکی وجود دارد و می‌توان از آن برای حمل مصالح استفاده کرد اما اینکه اجازه ساخت جاده آسفالت را بدهیم ممکن نیست.

ایران نوشت، وقتی صحبت از جاده دسترسی می‌کنیم منظور این نیست که یک جاده دوطرفه و آسفالته را احداث کنیم. در واقع اگر مسئولان مرمت این بنا طرح کارشناسی به ما ارائه دهند ما آن را بررسی می‌کنیم و با آنها همکاری خواهیم کرد منوط به این‌که این جاده فقط جاده دسترسی باشد. این منطقه یکی از زیستگاه‌های حساس حیات وحش استان است و ما هرگز اجازه تخریب این زیستگاه را نخواهیم داد. قرار نیست آن‌جا به یک منطقه تفریحی گردشگری تبدیل شود به‌همین جهت فعالیت‌ها باید محدود باشد.

منبع:اسکان

مرتبط:

شهرستانک _ییلاق ناصرالدین شاه قاجار

کاخ شهرستانک _ کاخ تابستانی شاهان قاجار

مسیر کرج به چالوس یکی از زیباترین جاده‌های ایران و حتی خاورمیانه است. در گوشه و کنار این جاده ی سرسبزمی ‌توان جاذبه‌ های گردشگری بی نظیری را یافت. یکی از این جاذبه های بی نطیر روستای زیبا و ییلاقی شهرستانک است که در فاصله‌ ی حدودا ۷۰ کیلومتری از کرج واقع شده است.

شهرستانک که در منطقه ای کوهستانی در شمال کوه توچال واقع شده است، از نظر آب و هوا و جاذبه‌ های طبیعی و تاریخی اهمیت زیادی دارد. چرا که یکی از مکان های ییلاقی ناصرالدین ‌شاه قاجار در کاخ زیبایی در این روستا بوده است.

این فاصله ‌ی کم شهرستانک از تهران و استان های همجوار باعث شده است که سفر دوستان آن را به مقصدی جذاب برای سفرهای یک‌ روزه‌ تبدیل کنند.

وجود چشمه ای پر آب در این محل باعث شده است تا در گذشته مردمانی در این ناحیه گرد هم آیند و روستایی خوش آب و هوا تشکیل دهند. بر اساس اطلاعات دهیاری شهرستانک، این روستا ۸۰۰۰ نفر جمعیت و ۵۰۰ هکتار مساحت دارد و قدمت آن به ۳۰۰۰ سال پیش می رسد.

این روستا از شمال به روستای کسیل و از جنوب به کن، سولقان و امامزاده داوود محدود می شود و از شرق به شکرآب و آهار و از غرب به سرک، لانیز و شلینک می رسد.

مهم ترین ویژگی شهرستانک ادغام تاریخ و طبیعت در کنار هم است که این ترکیب تصویری  روح نواز از روستا را برای همگان به جای می گذارد به طوری که لذت طبیعت احاطه شده و تمدن تاریخی منطقه را هرگز نمی تونید فراموش کنید.

یکی از جاذبه‌ های گردشگری تاریخی روستای شهرستانک، کاخ ناصری است. این کاخ باز مانده ی اقامتگاه ییلاقی ناصرالدین شاه قاجار است. پس از پایان حکومت قاجاریه این بنا به فراموشی سپرده شد و اکنون بخش ‌های زیادی از این بنا تخریب شده است و تقریبا تنها ویرانه ‌ای از آن باقی مانده است. در نزدیکی کاخ ناصری کتیبه ‌ای سنگی نیز وجود دارد که قدمت آن به همان دوران ناصرالدین شاه بازمی ‌گردد.

این کتیبه نوشته خوانایی ندارد؛ اما روایتی محلی در مورد آن بر سر زبان هاست. اهالی روستا بر این باورند که این سنگ در زمان ناصرالدین شاه از صخره مشرف به کاخ ناصری جدا شده و به اینجا آمده اما صدمه ای به بنا وارد نکرده است. وقوع این اتفاق موجب شده تا ناصرالدین شاه دستور دهد که شرح این واقعه را بر روی همان سنگ بنویسند اما امروز نوشته های روی این کتیبه خوانا نیست.

اگر علاقمند به دیدن آثار تاریخی هستید پس از کاخ ناصری از قلعه ‌ی تاریخی روستای شهرستانک نیز بازدید کنید. البته این قلعه هم در گذر زمان تا حد زیادی تخریب شده و تنها دیواره ‌هایی از آن باقی مانده است اما بازدید از آن برای تاریخ دوستان خالی از لطف نیست. برای رسیدن به این قلعه باید مسیری را با پای پیاده طی کنید و به بلندای کوه بروید.

در کنار کاخ ناصری رودخانه ای جاری است که از چشمه ای به نام گله گیله سرچشمه می گیرد. این چشمه که بالاتر از کاخ ناصری قرار دارد، دارای آبی بسیار گواراست و در میان مردم از نظر خالص بودن، شهرت خاصی دارد. آب چشمه گله گیله، از قلب زمین می جوشد و در کالبد یک رودخانه راهیِ دل روستا می شود. این رودخانه با گذر از میان روستا و طی مسیر ۱۵ کیلومتری طراوت خاصی را به آن هدیه می کند و فضایی روح افزا را ایجاد کرده است. ترکیب درختان سر به فلک کشیده، نغمه پرندگان و صدای دلنواز آبِ رودخانه ای که از میان روستا می گذرد، همچون گذرگاهی می ماند که انسان را از دغدغه ها به آرامش دعوت می کند.

اگر در امتداد کاخ ناصری پیش بروید قبل از رسیدن به چشمه، آبشار کم ارتفاع و عریضی را خواهید دید که نمایشی از سقوط آب را به شما نشان می دهد و می تواند با موسیقی دل انگیز خود، روح تان را نوازش دهد.

با پیشروی در جنوب دره گله گیله (محل کاخ ناصری) به تپه ای می رسید که هیچ گونه درخت میوه ای در آن دیده نمی شود و تعداد بسیاری سفال قرمز رنگ بر روی آن به چشم می خورد که احتمالا مربوط به چادرنشینان دوران تاریخی هستند. این محل، تپه شنستون نامیده می شود و از زمین هایش برای کشت دیم استفاده می کنند. مردم، قلوه سنگ هایی که در زمین پراکنده شده را جمع کرده و بر روی هم انباشته می کنند تا بتوانند زمین را برای کشت و کار آماده سازند.

باغ ها و مراتع بسیار سرسبزی در شهرستانک وجود دارد که درختان میوه ی آن ها نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند. این باغ ها یا دیوار ندارند و یا دارای حصارهای کوتاه هستند؛ همین باعث شده تا مسافران از دیدن جلوه زیبای شان و لذت بردن از سرسبزی این باغ ها بی نصیب نمانند.

اگر اواخر بهار و تابستان راهی شهرستانک شوید، در کوچه پس کوچه های روستا مردم را می بینید که برای برداشت زردآلو  و توت راهی باغ های شان می شوند و در پاییز باغداران به سراغ سیب های شان می آیند. البته باید به یاد داشته باشید که باغ های شهرستانک جزو حریم خصوصی ساکنان این روستا هستند و هرگز نباید بدون هماهنگی با صاحبان باغ، وارد آنها شوید.

درختان افسانه ای در باغ های شهرستانک وجود دارد که معروف ترینشان ارس است.

اُرس نام درختانی با قدمت بسیار است که  طبیعت بی نظیر شهرستانک را تکمیل می کنند. قدمت یکی از این درختان که محلی ها آن را اُرس یا هورست می نامند به ۲۸۰۰ سال پیش باز می گردد و از دیدنی های روستا به شمار می رود. ارتفاع این درخت به ۱۷ متر می رسد و عرض آن تقریبا ۱۴ متر است.

برای رسیدن به این درخت زیبا باید راهی سمت جنوب شرقی روستا شوید و قدم به یک مسیر خاکی بگذارید که بعد از حدودا ۲۰ دقیقه به این درخت زیبا می رسد.

توصیه می شود حتما برای رسیدن به این درخت از ساکنان روستا نشانی را بپرسید کنید تا دچار اشتباه و سردرگرمی نشوید چرا که تابلوهای راهنمایی برای دسترسی وجود ندارند.

کوه ها و پستی و بلندی های متعددی منند توچال در شهرستانک وجود دارد که باعث حضور موتور کراس سواران حرفه ای در آن شده است و اگر خوش شانس باشید می توانید آنها را  بینید.

برای رسیدن به شهرستانک یک مسیر جذاب پیاده ‌روی نیز وجود دارد. پیمایش این مسیر از قله توچال آغاز و به روستای شهرستانک ختم می ‌شود که می ‌تواند گزینه ‌ی مناسبی برای علاقه‌ مندان به کوهنوردی باشد.

در فصل بهار سرسبزی و طراوت شهرستانک به اوج خود می رسد و باعث می شود این فصل از سال را به زمان مناسبی برای سفر به این منطقه تبدیل ‌کند هر چند در فصل تابستان نیز ‌هوای خنکی را می ‌توان در کنار رودخانه و سایه درختان تجربه کرد. اما زیبایی این روستا در فصل پاییز هم مثال زدنی است و طبیعت هزاررنگ پاییز جلوه ‌‌ی خاصی به این روستا می‌ دهد.

مرتبط:

دشت لاله های استان البرز

آسارا _نگین کوه های البرز

آبگرم لاریجان توریستی ترین روستای البرز