نوشته‌ها

ثبت ساختمان قدیمی گمرک فریمان در فهرست آثار ملی ایران

مدیرکل میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی از ثبت ملی ساختمان قدیمی گمرک فریمان در فهرست آثار ملی ایران خبر داد.

ابوالفضل مکرمی‌فر با اعلام این خبر اظهار کرد: ساختمان قدیمی گمرک فریمان به لحاظ موقعیت در استان خراسان رضوی، شهرستان فریمان، بخش مرکزی و در انتهای خیابان طالقانی و بر سر جاده قدیمی تربت‌جام- فریمان قرار دارد.

وی در خصوص تاریخچه و وجه تسمیه این اثر گفت: این بنا مربوط به دوره پهلوی اول است  و نام‌گذاری اثر به نام اداره گمرک به دلیل کاربری اداری آن در زمان پهلوی است؛ البته در حال حاضر این بنا در اختیار اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فریمان است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در مورد تاریخچه فریمان ادامه داد: فریمان در گذشته همواره از وقایع تاریخی نیشابور متاثر بوده، به زعمی که این منطقه اسفنج یا اشبند نامیده می‌شده که از مضافات نیشابور کهن بوده است. مرکز آن فرهاد گرد یا ده فرهاد بوده که اکنون در ۱۵ کیلومتری غرب فریمان قرار دارد .

مکرمی‌فر افزود: همچنین کاروانسرای فریمان در راه یکی از انشعابات جاده ابریشم که سنگ بست را به هرات اتصال می‌داده، قرار داشته است. سنگ بست به سبب موقعیت ممتازش بر کنار جاده ابریشم و قرار گرفتن در تقاطع راه‌های پنج گانه مرو، هرات، قهستان، نیشابور و توس بسیار مورد توجه و با اهمیت بود. این اهمیت چندان زیاد بود که ارسلان جاذب سپه‌دار توس در دوره غزنوی در این مکان کاروانسرای بزرگ ساخت و در جوار همان عمارت به خاک سپرده شد .

ساخت بنای اداره گمرک فریمان به دست آلمانی‌ها 

مسئول دفتر ثبت آثار تاریخی اداره‌کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی نیز در مورد این ثبت عنوان کرد: این بنا در زمان حکومت پهلوی اول و توسط معماران آلمانی به سبک دیگر بناهای این دوران یا نمایی بتونی ساخته شده است.

محمود طغرائی افزود: ساختمان گمرک فریمان دارای فرم L شکل است و یک برج دایره‌ای شکل به قطر ۵.۵ ‌متر در گوشه آن قرار دارد.

وی تصریح کرد: نمای بیرونی اثر در قسمت لبه با تزیینات صلیبی شکل بتنی تزیین شده و فضاهای داخلی این اثر شامل سه اتاق که دو اتاق آن به یکدیگر متصل است و در یکی از اضلاع L  شکل بنا قرار دارد و در سمت دیگر آن یک اتاق مجزا قرار گرفته است.

مسئول دفتر ثبت آثار تاریخی اداره‌کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی اضافه کرد: از دیگر آثار تاریخی– فرهنگی فریمان همچنین می‌توان به بند فریمان، میل ایاز، مقبره ارسلان جاذب، مزار سید خواجه نظام‌الدین عشق‌آباد و خانه– موزه استاد شهید مطهری اشاره کرد.

طغرائی در خصوص ثبت این اثر در فهرست آثار ملی گفت: ثبت این اثر تاریخی از سوی وزیر میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به استاندار خراسان رضوی ابلاغ شده است.

منبع: ایسنا

ثبت ملی خانه تاریخی رمضانی در روستای قوژد گناباد

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی گفت: خانه تاریخی رمضانی در روستای قوژد شهرستان گناباد که به شماره ۳۳۰۰۷ به تاریخ ۳۰/۲/۱۳۹۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده، به استانداری ابلاغ شد.

ابوالفضل مکرمی‌فر اظهار کرد: این اثر تاریخی در استان خراسان رضوی، شهرستان گناباد، بخش مرکزی، دهستان حومه، قسمت شمالی بافت تاریخی روستای قوژد و در خیابان شهید علیپوریک قرار دارد.

او ادامه داد: اقلیم بومی منطقه به علت واقع‌شدن در حاشیه کویر و دوری از دریا از نوع آب‌وهوای صحرایی و بیابانی گرم و خشک است. بافت قدیمی این روستا که مجموعه‌ای کامل از بناهای تاریخی با معماری بسیار زیبا را در خود جای‌داده، یکی از بافت‌های ارزشمند تاریخی باقی‌مانده در شهرستان گناباد است که هم‌اکنون روی طرح مطالعاتی آن اقداماتی صورت گرفته است.

مکرمی‌فر تصریح کرد: این بافت یکی از طرح‌های مهم گردشگری فرهنگی استان محسوب می‌شود و هم‌اکنون دارای سکنه است و به‌ عنوان یکی از روستای هدف گردشگری انتخاب‌ شده و مرمت برخی خانه‌ها و بناهای شاخص آن مانند مساجد و چندین خانه بوم‌گردی انجام‌ گرفته است.

او یادآور شد: مشخصات و ویژگی‌های زمین و عوارض طبیعی بستر روستا در شکل‌گیری سیمای کالبدی روستا نقش عمده‌ای ایفا می‌کند. در زمره این ویژگی‌ها جنس زمین، موقعیت آن نسبت به عوارض طبیعی مثل رودخانه و… تاثیرات بارزتری دارد.

همچنین مدیر دفتر ثبت آثار تاریخی فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی درباره تاریخچه و وجه‌تسمیه اثر اظهار کرد: خانه رمضانی در بافت باارزش روستای قوژد قرار دارد و بر اساس مستندات موجود از بناهای هم‌دوره و مطالعات تطبیقی صورت گرفته این بنا می‌تواند متعلق به دوره اوایل پهلوی باشد.

محمود طغرایی ادامه داد: از معمار بنا اطلاعات دقیقی در دست نیست ولی به گفته افراد سال‌خورده روستا برخی خانه‌های بافت باارزش روستای قوژد تحت تاثیر معماری بومی و یا یزد بوده است. البته از معماران دیگری که از آن‌ها یاد می‌شود، استاد ابوالقاسم یزدی، استاد اسدی کاخکی و حسن عالی است که در طول سال‌های مختلف در بنا تغییراتی ایجاد می‌کرده‌اند.

مدیر دفتر ثبت آثار تاریخی فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی درباره دیگر مشخصات اثر گفت: خانه باغ رمضانی با طول ۵۳,۱۷ متر و عرض حداکثری ۴۴,۸۲ متر و به وسعت ۲۰۰۰ متر مربع ، از لحاظ طرح و نقشه در زمره خانه‌های با حیاط مرکزی قرار دارد.

طغرایی گفت: سر در ورودی در ضلع شرقی بنا قرار دارد که با طاق گهواره‌ای پوشیده شده است. درب چوبی دو لت با کوبه‌های جداگانه همچنان بر سردر خانه خود نمایی می‌کند. سر در به وسیله دالانی با دو زاویه ۹۰ درجه و پوشش ضربی به حیاط مرکزی وصل می‌شود. در دالان راه پله‌های دسترسی بام و درب ورودی به اتاق بادگیر قرار داشته که اکنون مسدود شده است.

وی تصریح کرد: حیاط مرکزی مستطیل شکل است که در ضلع جنوبی حیاط ایوان قرار گرفته است. سرداب بنا در زیر اتاق ضلع جنوبی ایوان قرار دارد که اکنون دسترسی به آن مسدود شده است. این بنا دارای سه اتاق و یک مطبخ در ضلع غربی حیاط و سه اتاق در مجاورت ایوان(ضلع جنوبی) است. فضای داخلی اتاق‌ها دارای پوشش فیل‌پوش و طاق عدسی است.

به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی مدیر دفتر ثبت آثار تاریخی فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی درباره ویژگی‌های خاص اثرگفت: وجود حیاط مرکزی، وجود ایوان، وجود دالان و تاکید بر محرمیت، وجود زیر زمین یا سردابه که اکنون ورودی آن مسدود است.

منبع:ایسنا

مرتبط:

خانه سلیمانی _در روستای قوژد گناباد ثبت ملی شد

قنات قصبه گناباد نگینی بر سینه ستبر کویر